IPTPP2/443-260/13-4/AW - Podatek od towarów i usług w zakresie opodatkowania transakcji zbycia działek w drodze zamiany.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 1 kwietnia 2013 r. (data wpływu 4 kwietnia 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 9 czerwca 2013 r. (data wpływu 11 czerwca 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania transakcji zbycia działek w drodze zamiany - jest prawidłowe.

W dniu 4 kwietnia 2013 r. wpłynął wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zbycia działek oraz zakupu gruntu od Miasta, w drodze zamiany.

Pismem z dnia 9 czerwca 2013 r. wniosek został uzupełniony poprzez doprecyzowanie zdarzenia przyszłego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest właścicielem 2 działek (nr 10808 i 10811), przez które będzie prowadzona ulica. Na mocy decyzji nr.... Starostwo Powiatowe udzieliło Miastu zezwolenia na realizację inwestycji drogowej przechodzącej przez działki Wnioskodawczyni. Zgodnie z ww. decyzją działki Zainteresowanej przeznaczone pod drogę stały się własnością Miasta. Jako dotychczasowemu właścicielowi przysługuje Wnioskodawczyni za nie odszkodowanie. Na podstawie ugody pomiędzy Wnioskodawczynią, a Burmistrzem Miasta uzgodniono, że w kwocie odszkodowania (wycenie rzeczoznawcy) nastąpi zamiana ww. działek na działkę będącą własnością Miasta. Działka, na którą dokonana zostanie zamiana położona jest w tym samym rejonie co działki będące własnością Wnioskodawczyni. Również wartość gruntu oraz jego przeznaczenie jest takie samo, gdyż obie nieruchomości w planie zagospodarowania przestrzennego Miasta mają takie samo przeznaczenie, znajdują się w strefie mieszkalno-usługowej.

Wnioskodawczyni nie jest płatnikiem VAT, płaci podatek dochodowy. Jest też właścicielem gospodarstwa rolnego. Działki, które przejęło Miasto wchodziły dotychczas w skład gospodarstwa Wnioskodawczyni i były użytkowane jako łąka. Działki, które Wnioskodawczyni ma zamiar pozyskać w drodze zamiany z Urzędu Miasta również wejdą w skład gospodarstwa, a ich przeznaczenie będzie takie samo, jak działek przejętych przez Miasto.

Wnioskodawczyni nigdy nie zajmowała się sprzedażą ani zamianą swoich nieruchomości. Obecna sytuacja wymuszona jest decyzją Starostwa Powiatowego i Urzędu Miasta.

W piśmie z dnia 9 czerwca 2013 r. Wnioskodawczyni wskazała, iż nie jest i nigdy nie była zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Gruntu przeznaczonego do zamiany nigdy nie udostępniała innym osobom na podstawie umowy najmu i dzierżawy.

Ponadto Zainteresowana nie zamierza sprzedawać żadnych swoich nieruchomości. Nigdy nie sprzedawała i nie zamierza sprzedawać gruntów.

Wnioskodawczyni nie poniosła żadnych nakładów w celu przygotowania gruntu do zamiany.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Urzędniczka z Urzędu Miasta poinformowała Zainteresowaną, że w związku z tą zamianą zobowiązana będzie do zapłacenia podatku VAT. Jej zdaniem Starostwo płaci Wnioskodawczyni za jej działki, a ona za te pieniądze kupuje działkę od Miasta. Zdaniem Urzędu Miasta Wnioskodawczyni powinna zapłacić 23% podatek VAT.

Czy nie będąc płatnikiem VAT i nie zajmując się zarobkowo i systematycznie sprzedażą gruntów Wnioskodawczyni jest zobowiązana do zapłacenia tego podatku.

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie jest zobowiązana do płacenia podatku VAT, a decyzja Urzędu Miasta jest błędna i dla niej niekorzystna.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zatem, w świetle przytoczonych powyżej przepisów, grunt spełnia definicję towaru określoną w art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż traktowana jest jako odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju.

Stwierdzić należy, że nie każda czynność, która stanowi dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Określona czynność będzie opodatkowana podatkiem VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Jak bowiem stanowi art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

W świetle definicji zawartej w art. 15 ustawy, dla uznania określonych zachowań danego podmiotu za działalność gospodarczą istotne znaczenie ma ich zorganizowany charakter. Przy czym, taka działalność wystąpi również w przypadku wykorzystywania towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem dostawa towarów (w tym gruntów) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika. Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym.

Ponadto w kwestii opodatkowania dostawy gruntów istotne znaczenie ma fakt czy w świetle zaprezentowanego we wniosku zdarzenia przyszłego Wnioskodawczyni w celu dokonania sprzedaży gruntu podjęła aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawców w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania jej za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy sprzedaż działek jest sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, był przedmiotem orzeczenia z dnia 15 września 2011 r. TSUE w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10.

Z tezy powyższego orzeczenia wynika m.in., że "osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 112, zmienionej dyrektywą 2006/138/WE, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeśli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby". Trybunał zwrócił uwagę, iż inaczej jest w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Przykładowo podane zostały działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Trybunał orzekł ponadto, że liczba i zakres transakcji sprzedaży nie ma charakteru decydującego i nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Trybunał stwierdził, że dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych.

Zatem jak wynika z powyższego, kryterium decydującym o zaliczeniu transakcji sprzedaży nieruchomości przez osoby fizyczne do działalności gospodarczej jest podejmowanie aktywnych działań angażujących środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców. W konsekwencji powyższego, dostawę gruntu przeznaczonego pod zabudowę należy uznać za objętą podatkiem od wartości dodanej, pod warunkiem, że transakcja ta nie stanowi jedynie czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. W przypadku gdy brak jest przesłanek świadczących o aktywności sprzedawcy w przedmiocie zbycia gruntu, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem - zbycie działki budowlanej nie stanowi działalności handlowej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lecz mieści się w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Ponadto zauważyć należy, iż przez umowę zamiany, zgodnie z art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując jednocześnie w charakterze dostawcy jak i nabywcy.

Do zamiany według dyspozycji zawartej w art. 604 Kodeksu cywilnego, stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Umowa zamiany jest umową wzajemną bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna. Tym samym umowa zamiany skutkuje wzajemnym przeniesieniem prawa do rozporządzania zamienianymi nieruchomościami jak właściciel - każda ze stron wchodzi we władanie nabytego towaru jak właściciel.

Jak wynika z powyższego, umowa zamiany na gruncie podatku od towarów i usług stanowi dwie odrębne odpłatne dostawy towarów. W związku z tym każda ze stron transakcji dokonuje odpłatnej dostawy i aby ocenić czy transakcja ta podlega opodatkowaniu należy zbadać wynikające z niej obowiązki podatkowe dla każdej ze stron odrębnie. Na gruncie przepisów podatku od towarów i usług nie jest możliwe rozłożenie opodatkowania czynności zamiany na obie zamieniające się strony transakcji. O opodatkowaniu każdej z wymienionych dostaw decyduje wykonywanie jej w ramach działalności gospodarczej.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni, która nie jest i nigdy nie była zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, jest właścicielem 2 działek (nr 10808 i 10811), przez które będzie prowadzona ulica. Starostwo Powiatowe udzieliło Miastu zezwolenia na realizację inwestycji drogowej przechodzącej przez działki Wnioskodawczyni. Zgodnie z ww. decyzją działki Zainteresowanej przeznaczone pod drogę stały się własnością Miasta. Jako dotychczasowemu właścicielowi przysługuje Wnioskodawczyni za nie odszkodowanie. Na podstawie ugody pomiędzy Wnioskodawczynią, a Burmistrzem Miasta uzgodniono, że w kwocie odszkodowania (wycenie rzeczoznawcy) nastąpi zamiana ww. działek na działkę będącą własnością Miasta. Działka, na którą dokonana zostanie zamiana położona jest w tym samym rejonie co działki będące własnością Wnioskodawczyni. Również wartość gruntu oraz jego przeznaczenie jest takie samo, gdyż obie nieruchomości w planie zagospodarowania przestrzennego Miasta mają takie samo przeznaczenie, znajdują się w strefie mieszkalno-usługowej.

Zainteresowana jest też właścicielem gospodarstwa rolnego. Działki, które przejęło Miasto wchodziły dotychczas w skład gospodarstwa Wnioskodawczyni i były użytkowane jako łąka. Działki, które Wnioskodawczyni ma zamiar pozyskać w drodze zamiany z Urzędu Miasta również wejdą w skład gospodarstwa, a ich przeznaczenie będzie takie samo, jak działek przejętych przez miasto. Wnioskodawczyni nigdy nie zajmowała się sprzedażą ani zamianą swoich nieruchomości. Obecna sytuacja wymuszona jest decyzją Starostwa Powiatowego i Urzędu Miasta.

Wnioskodawczyni nigdy nie udostępniała gruntu przeznaczonego do zamiany innym osobom na podstawie umowy najmu i dzierżawy. Ponadto Zainteresowana nigdy nie sprzedawała i nie zamierza sprzedawać gruntów. Nie poniosła żadnych nakładów w celu przygotowania gruntu do zamiany.

Mając na uwadze opis sprawy i obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie nie sposób uznać Wnioskodawczynię za podatnika podatku od towarów i usług, w związku z dostawą działek w drodze zamiany. Z wniosku bowiem nie wynika, iż w związku dostawą działek w ramach zamiany Zainteresowana będzie wykonywała czynności charakterystyczne dla wykonywania działalności gospodarczej. Ponadto pomimo, iż grunt spełnia definicję towaru, o którym mowa w art. 2 pkt 6 ustawy, to nie można uznać, że dokonując dostawy działek w ramach zamiany, która wynika z konieczności ich przeznaczenia na realizację inwestycji drogowej przez Miasto, Wnioskodawczyni będzie działała w charakterze handlowca.

Ponadto, z przedstawionych okoliczności sprawy nie wynika, by Zainteresowana podejmowała jakiekolwiek aktywne działania odnoszące się do sprzedaży, które można uznać za charakterystyczne do profesjonalnego obrotu nieruchomościami. Wskazać w tym miejscu należy, że Wnioskodawczyni nie poniosła żadnych nakładów w celu przygotowania gruntu do zamiany oraz działki mające być przedmiotem zamiany nie były nigdy udostępniane innym osobom na podstawie umowy najmu i dzierżawy.

W konsekwencji stwierdzić należy, że w przypadku, gdy brak jest przesłanek świadczących o aktywności sprzedawcy w przedmiocie zbycia gruntu, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem - transakcja zbycia nieruchomości w ramach zamiany nie będzie stanowić działalności handlowej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lecz będzie mieściła się w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Reasumując należy uznać, iż Wnioskodawczyni dokonując zbycia przedmiotowych działek w drodze zamiany nie będzie działała w charakterze podatnika podatku VAT, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Zatem sprzedaż tych nieruchomości nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i Wnioskodawczyni z tytułu dokonanej dostawy na rzecz Miasta nie będzie zobowiązana do zapłacenia podatku VAT.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej interpretacji.

Końcowo informuje się, że niniejsza interpretacja indywidualna została wydana wyłącznie w zakresie kwestii opodatkowania zbycia działek w drodze zamiany. Natomiast w pozostałej części, dotyczącej opodatkowania zakupu gruntu od Miasta będącego drugą stroną umowy zamiany, wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.