IPTPP1/443-954/11-6/MW - Opodatkowania czynności przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 29 lutego 2012 r. Izba Skarbowa w Łodzi IPTPP1/443-954/11-6/MW Opodatkowania czynności przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 9 listopada 2011 r. (data wpływu 14 listopada 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 lutego 2012 r. (data wpływu 13 lutego 2012 r.) oraz z dnia 23 lutego 2012 r. (data wpływu 27 lutego 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 listopada 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie.

Wniosek został uzupełniony w dniu 13 lutego 2012 r. oraz dniu 27 lutego 2012 r. w zakresie doprecyzowania zdarzenia przyszłego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku z dnia 23 lutego 2012 r.).

Spółka jest właścicielem nieruchomości zabudowanej budynkiem hotelowym w miejscowości J., gmina P. Przedmiotowa nieruchomość została zakupiona w dniu 26 kwietnia 1999 r. od poprzedniego właściciela, który był rolnikiem. Podatku VAT nie odliczono. Budynek hotelowy został wybudowany w 2001 r. z przeznaczeniem na prowadzenie działalności gospodarczej. Faktury w związku z prowadzoną budową były wystawiane na Spółkę. Podatek VAT od budowy hotelu podlegał odliczeniu i został odliczony. Nieruchomość, na której znajduje się budynek hotelu nie była przedmiotem najmu ani dzierżawy.

W związku z prowadzonym postępowaniem wywłaszczeniowym na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości, na której znajduje się budynek, wstrzymano prace wykończeniowe. Budynek hotelu można uznać za budynek w rozumieniu Prawa budowlanego (budynek jest w stanie surowym zamkniętym). Budynek jest w stanie surowym zamkniętym i nigdy nie został oddany do użytkowania, w związku z czym dostawa na rzecz skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie będzie dokonywana przed pierwszym zasiedleniem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Nieruchomość będzie przeznaczona pod budowę MOP-u Miejsca Obsługi Podróżnych, wobec czego budynek znajdujący się w stanie surowym zamkniętym nie mógł i nie będzie mógł być wykorzystywany w działalności gospodarczej.

Na mocy decyzji w. l. z dnia 2 grudnia 2010 r., utrzymanej decyzją ostateczną Ministra Infrastruktury z dnia 8 czerwca 2011 r. zatwierdzono podział nieruchomości w celu wydzielenia gruntów niezbędnych do realizacji inwestycji drogowej - rozbudowy drogi krajowej nr... i przejęto na rzecz Skarbu Państwa za odszkodowaniem działkę nr... na potrzeby realizacji ww. inwestycji.

Decyzja ustalająca wysokość odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość na rzecz Spółki nie została jeszcze wydana. Niezależnie od niewykorzystywanej do działalności nieruchomości Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami i z tego tytułu posiada status podatnika czynnego VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z dnia 10 lutego 2012 r.).

Czy od odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość na rzecz Skarbu Państwa pod budowę Miejsca Obsługi Podróżnych (MOP) w ramach realizacji drogi krajowej nr..., Spółka będzie zobowiązana zapłacić podatek VAT, jeżeli nieruchomość nie była wykorzystywana w działalności gospodarczej i jej własność przeszła z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa pod budowę drogi krajowej poprzez rozporządzenie przez ustawę za Spółkę tą nieruchomością.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.), nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6 (oznaczone według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego), stają się z mocy prawa:

1.

własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,

2.

własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Powołany przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, stanowi o nakazie organu władzy publicznej zobowiązującym do przeniesienia własności. Pod pojęciem tym należy rozumieć organy administracji publicznej oraz sądy. Wskazana regulacja obejmuje w szczególności przypadki wywłaszczania nieruchomości oraz sprzedaży nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie.

Z powyższych przepisów wynika więc, że dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie tylko takie wywłaszczenie czy też przymusowa sprzedaż, która następuje za odszkodowaniem. Uznać bowiem należy, że odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Jeśli zatem wywłaszczenie lub przymusowa sprzedaż następuje za wynagrodzeniem, to wówczas stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Tym samym taka dostawa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Należy jednak zwrócić uwagę, iż zaliczenie ww. czynności wywłaszczenia za odszkodowaniem lub przymusowej sprzedaży do dostawy towarów nie będzie zawsze oznaczało faktycznego opodatkowania. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będą podlegały wyżej wskazane czynności, jeżeli zbywca nieruchomości jest podatnikiem podatku od towarów i usług, o którym stanowi art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, stosownie do ust. 2 wskazanego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle przytoczonych wyżej przepisów status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży gruntu jest podatnikiem podatku VAT, istotnym jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów cytowanej wyżej ustawy. Dla celów ustalenia, czy dostawa gruntu wyczerpuje znamiona pojęcia "działalność gospodarcza" koniecznym jest ustalenie, czy zamiarem wykonania czynności jest jej dokonywanie w sposób częstotliwy. Ponieważ ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia "zamiar", jak również nie precyzuje pojęcia "sposób częstotliwy", w każdym przypadku należy badać, czy intencją określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było dokonywanie tej czynności wielokrotnie (więcej niż jednokrotnie).

Zdaniem Spółki, nie będzie ona zobowiązana do odprowadzenia podatku należnego od kwoty otrzymanego odszkodowania za wywłaszczoną działkę. Wykonanie czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego tylko wtedy, jeżeli została wykonana w ramach działalności gospodarczej i w ramach czynności wykonanych w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania ich w sposób częstotliwy.

Wskazać więc należy, iż przedmiotowa działka nigdy nie była wykorzystywana do działalności gospodarczej, a właściciel nieruchomości, nie miał zamiaru wykonywania czynności w zakresie zbycia nieruchomości w sposób częstotliwy. Nie miał zamiaru w ogóle dokonywania zbycia przedmiotowej nieruchomości.

Zgodnie z powołanym wyżej art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, nieruchomość, która staje się własnością Skarbu Państwa staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. W takiej sytuacji Spółka nie rozporządza nieruchomością jak właściciel. Rozporządzenia nieruchomością dokonuje za Spółkę ustawa, przenosząc własność nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa z mocy prawa. Spółka nie ma wpływu na rozporządzanie nieruchomością jak właściciel także w trakcie dostawy, gdyż w tej chwili właścicielem nieruchomości jest już Skarb Państwa.

Odszkodowanie, które nie zostało jeszcze określone i wypłacone, nie podlega samo w sobie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Przyjmuje się, że opodatkowaniu podlega stanowiące dostawę towaru przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Jednakże jak już wyżej wskazano, stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, czynność dostawy nieruchomości będącej z mocy prawa własnością Skarbu Państwa dokonana jednorazowo nie będzie wykonana w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Spółka nie ma bowiem zamiaru wykonywania tej czynności w sposób częstotliwy, gdyż w ogóle nie miała zamiaru dokonywania dostawy tej nieruchomości. Dostawy za Spółkę dokonała niejako ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, która w związku z realizacją inwestycji drogowej - budowa drogi... mocą wydanej decyzji przez w. l. z mocy prawa przeniosła własność na Skarb Państwa, zmuszając tym samym Spółkę do jednorazowej, lecz nie częstotliwej dostawy nieruchomości. W takiej sytuacji podmiotem, który realizuje dostawę jest Spółka, jako dotychczasowy właściciel nieruchomości. Jest to jednak tylko status formalny, gdyż w momencie dostawy nieruchomości, jej właścicielem jest Skarb Państwa, na który przeszła ona z mocy prawa z chwilą, gdy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

W związku z powyższym Spółka stoi na stanowisku, iż nie będzie zobowiązana do odprowadzenia podatku należnego od kwoty otrzymanego odszkodowania za wywłaszczoną działkę, gdyż nie wystąpi w charakterze podatnika podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1.

przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

2.

wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

3.

wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;

4.

wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

5.

ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;

6.

oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

7.

zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Przez sprzedaż, rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 ust. 22 ustawy).

Z przywołanych przepisów wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że każde przeniesienie prawa własności, także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej, jest objęte podatkiem VAT.

Z powyższych przepisów wynika, że dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie takie wywłaszczenie czy też przymusowa sprzedaż, która następuje za odszkodowaniem. Wyjaśnić jednak należy, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów-przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Uznać zatem trzeba, że odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Jeśli zatem wywłaszczenie następuje za wynagrodzeniem, to wówczas stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Zatem definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, podatnikiem staje się również ten, kto wykonał czynność podlegającą opodatkowaniu, jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Chociaż ustawa nie definiuje pojęcia "częstotliwości", przez zamiar wykonywania danej czynności w sposób częstotliwy należy rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonywania określonych czynności, składających się na istotę prowadzenia działalności. O kwestii częstotliwości nie decyduje czasookres wykonywania czynności (rok, dwa czy pięć lat), ani ilość dokonanych transakcji. Decydującym kryterium jest powtarzalność czynności. Dlatego też, w każdym przypadku należy indywidualnie rozstrzygnąć, czy intencją wykonującego określoną czynność, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było dokonywanie tej czynności wielokrotnie. Ponadto stwierdzić należy, iż każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym, aby dostawę towarów uznać za działalność gospodarczą należy wykazać, że w momencie jej realizacji podatnik miał zamiar dokonywać takich czynności wielokrotnie, bądź wykorzystywane przez niego towary, czy usługi zostały nabyte w celu spożytkowania ich do wykonania działalności gospodarczej.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, iż nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości zabudowanej budynkiem hotelowym. Przedmiotowa nieruchomość została zakupiona w dniu 26 kwietnia 1999 r. od poprzedniego właściciela, który był rolnikiem. Podatku VAT nie odliczono. Budynek hotelowy został wybudowany w 2001 r. z przeznaczeniem na prowadzenie działalności gospodarczej. Faktury w związku z prowadzoną budową były wystawiane na Wnioskodawcę. Podatek VAT związany z budową hotelu podlegał odliczeniu i został odliczony. Budynek hotelu nie został oddany do użytkowania, znajduje się w stanie surowym zamkniętym. Budynek hotelu spełnia definicje budynku w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo budowlane. Nieruchomość, na której znajduje się budynek hotelu nie była przedmiotem najmu lub dzierżawy. W związku z prowadzonym postępowaniem wywłaszczeniowym na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości, na której znajduje się budynek, wstrzymano prace wykończeniowe. Nieruchomość będzie przeznaczona pod budowę Miejsca Obsługi Podróżnych, wobec czego budynek znajdujący się w stanie surowym zamkniętym nie mógł i nie będzie mógł być wykorzystywany w działalności gospodarczej. Na mocy decyzji w. l. z dnia 2 grudnia 2010 r., utrzymanej decyzją ostateczną Ministra Infrastruktury z dnia 8 czerwca 2011 r. zatwierdzono podział nieruchomości w celu wydzielenia gruntów niezbędnych do realizacji inwestycji drogowej - rozbudowy drogi krajowej i przejęto na rzecz Skarbu Państwa za odszkodowaniem działkę nr... na potrzeby realizacji ww. inwestycji. Decyzja ustalająca wysokość odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość na rzecz Spółki nie została jeszcze wydana. Niezależnie od niewykorzystywanej do działalności nieruchomości Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami i z tego tytułu posiada status podatnika czynnego VAT.

Kwestie związane m.in. z gospodarowaniem nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostek samorządu terytorialnego, podziałem nieruchomości, wywłaszczaniem i ich wyceną uregulowane zostały przepisami ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 98 ust. 1 tej ustawy, działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Jak stanowi art. 98 ust. 3 ww. ustawy za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

Stosownie do art. 112 ust. 2 ww. ustawy, wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

W myśl art. 128 ust. 1 ww. ustawy, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.), decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Stosownie do art. 12 ust. 4 ww. ustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1.

własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,

2.

własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

W myśl art. 12 ust. 4f ww. ustawy, odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

Odnosząc przywołane uregulowania prawne do sytuacji opisanej we wniosku uznać należy, że w niniejszej sprawie ma miejsce dostawa towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie. W tym przypadku odszkodowanie pełni więc funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną - objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Jak wskazano wyżej, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie lecz stanowiące dostawę towaru przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Podmiotem, który realizuje dostawę jest dotychczasowy właściciel nieruchomości.

W niniejszej sprawie przedmiotem dostawy jest nieruchomość zakupiona przez Wnioskodawcę, prowadzącego działalność gospodarczą, będącego czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, na potrzeby prowadzonej działalności, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Na nieruchomości wybudowano hotel (znajdujący się w stanie surowym). Przy nabyciu towarów i usług w związku z budową ww. hotelu, Wnioskodawcy przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony i Wnioskodawca z tego prawa skorzystał. W związku z powyższym, pomimo iż przedmiotowa nieruchomość nie była wykorzystywana w działalności gospodarczej (z uwagi na niedokończenie budowy w związku z postępowaniem wywłaszczeniowym), Wnioskodawca przy jej nabyciu i realizacji budowy występował jako podatnik podatku od towarów i usług. Dlatego też, w związku z dokonaniem przedmiotowej dostawy ww. nieruchomości, Zainteresowany jest podatnikiem podatku od towarów i usług w zakresie tej czynności, a przedmiotowa dostawa będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie zaznacza się, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, z zastrzeżeniem art. 146f.

Zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Według art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a.

dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b.

pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z treści ww. przepisu wynika, iż dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynku lub budowli kluczowym jest ustalenie, czy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 14 ustawy, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

a.

wybudowaniu lub

b.

ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

W tym miejscu należy zauważyć, iż w przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom - po spełnieniu określonych warunków - skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, zwalnia się od podatku również dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

a.

w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b.

dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Warunku, o którym mowa w 43 ust. 1 pkt 10a lit. b) - stosownie do art. 43 ust. 7a - nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.

Sprzedaż może korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy jednakże w sytuacji, gdy spełnione będą łącznie dwa warunki występujące w tym artykule, tj. sprzedającemu nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu budynków i budowli oraz sprzedający nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż przedmiotem dostawy jest nieruchomość zabudowana hotelem (w stanie surowym), który został wybudowany w 2001 r. Hotel nie został oddany do użytkowania.

Jak wynika z ww. art. 2 pkt 14 ustawy, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części. Co istotne, oddanie do użytkowania powinno nastąpić w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu, a za takie można rozumieć m.in. objęcie we władanie budynku, budowli lub ich części przez pierwszego nabywcę lub pierwszego użytkownika. Przedmiotowa nieruchomość nie musi być faktycznie wykorzystywana, lecz winna być przejęta przez nabywcę do użytkowania. Wydanie przedmiotowego obiektu nabywcy winno nastąpić w ramach wykonania przez sprzedającego czynności podlegających opodatkowaniu.

Z treści powyższego przepisu wynika, że aby można było mówić o pierwszym zasiedleniu, musi dojść do oddania budynków (budowli) do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu. Jeżeli zatem podatnik wybuduje obiekt, bądź go zmodernizuje, przy czym nakłady na ulepszenie przekroczą 30% wartości początkowej, a następnie obiekt ten (lub ulepszenie) zostanie oddany do użytkowania (wprowadzony przez podatnika do ewidencji środków trwałych), nie oznacza to, że został on zasiedlony. Oddanie do użytkowania nie nastąpiło bowiem w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu. Pierwsze zasiedlenie będzie miało miejsce wówczas, gdy wybudowany lub zmodernizowany obiekt zostanie sprzedany lub np. oddany w dzierżawę lub najem, bowiem zarówno sprzedaż, dzierżawa, czy najem są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że ponieważ pierwsze zasiedlenie obejmuje sprzedaż po wybudowaniu całego obiektu, sprzedaż dokonana przed zakończeniem budowy będzie dokonaną przed pierwszym zasiedleniem.

Tym samym wywłaszczenie działki zabudowanej budynkiem hotelu w stanie surowym, który nie został oddany do użytkowania, nie będzie korzystało ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. Jak wynika bowiem z opisu sprawy hotel został wybudowany w 2001 r. przez Wnioskodawcę i nie był oddawany do użytkowania, co oznacza, że przeniesienie z mocy prawa jego własności w zamian za odszkodowanie odbędzie się przed pierwszym zasiedleniem, zdefiniowanym w art. 2 pkt 14 ustawy.

Przedmiotowa dostawa nie będzie również korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, gdyż - jak wskazano we wniosku - przy budowie hotelu Wnioskodawca miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego i dokonał tego obniżenia. Zatem nie został spełniony jeden z warunków uprawniających do skorzystania ze zwolnienia od podatku przy dostawie budynku, budowli lub ich części na podstawie ww. art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, ponieważ zgodnie z ww. przepisem zwolnienie ma zastosowanie, gdy w stosunku do obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 29 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku dostawy budynków, budowli lub ich części trwale związanych z gruntem z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. W świetle tego przepisu przy sprzedaży budynków lub budowli, grunt na którym są one posadowione dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W rezultacie, w oparciu o art. 29 ust. 5 ustawy, dostawa gruntu, na którym jest posadowiony przedmiotowy budynek, również nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT.

Zatem przedmiotowa dostawa nieruchomości będzie opodatkowana, stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy, stawką podstawową VAT, tj. 23%.

Reasumując, Wnioskodawca w związku z dostawą przedmiotowej nieruchomości wystąpi w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy i będzie zobowiązany zapłacić podatek należny w związku z dostawą nieruchomości wywłaszczonej na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M. Curie-Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl