IPTPP1/443-348/13-2/MW - Podatek od towarów i usług w zakresie obowiązku wystawiania faktur VAT za czynności wykonywane przez biegłego sądowego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 10 kwietnia 2013 r. (data wpływu 13 maja 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku wystawiania faktur VAT za czynności wykonywane przez biegłego sądowego - jest prawidłowe.

W dniu 13 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku wystawiania faktur VAT za czynności wykonywane przez biegłego sądowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą z zakresu jubilerstwa oraz rzeczoznawstwa i wyceny (rzeczoznawca... oraz...). Wykonuje usługi na rzecz innych podmiotów będąc zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług VAT.

Działalność gospodarcza Wnioskodawcy jest opodatkowana na zasadach ogólnych w oparciu o ewidencje prowadzoną przy zastosowaniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów, jednocześnie Wnioskodawca wpisany jest na listę biegłych sądowych i wykonuje na zlecenie sądów, prokuratury oraz policji opinie z zakresu wyceny i rzeczoznawstwa wyrobów jubilerskich. Za wykonane opinie i analizy wystawia dla sądów, prokuratury i policji faktury VAT, wyceniane zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwość z dnia 18 grudnia 1975 r., w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodów z opinii biegłych w postępowaniu sądowym. W przypadku wykonania przez Wnioskodawcę czynności biegłego, zlecający podmiot nie bierze odpowiedzialności za opinię i ekspertyzy które Wnioskodawca wykonał. Odpowiedzialność merytoryczna i rachunkowa za sporządzone opinie rzeczoznawcy spoczywa na Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą opodatkowaną 23% podatkiem VAT za czynności wykonywane na zlecenie sądu Wnioskodawca powinien wystawiać fakturę VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, jako osoba fizyczna prowadząca samodzielną działalność gospodarczą w której zakresie mieszczą się czynności wykonywane na zlecenie sądu, policji czy prokuratury po przygotowaniu opinii biegłego powinien wystawić fakturę VAT z pełnym opodatkowaniem we właściwej stawki podatku.

W oparciu o art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług VAT- podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Jednostka powołująca biegłego nie określa warunków i miejsca przygotowywania opinii, w szczególności nie przyjmuje odpowiedzialności ze rzetelność merytoryczną wykonanej przez biegłego czynności. Stąd brak możliwości - wyłączenia czynności wykonanej przez biegłego, w opisanej sytuacji, z zakresu ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony warunek określony w art. 15 ust. 3 pkt 3 wzmiankowanej ustawy o podatku od towarów i usług (dotyczący odpowiedzialności zlecającego dokonanie czynności za ich wykonanie przez biegłego).

Należy zatem przyjąć, że czynności biegłego sporządzającego przedmiotową opinię wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 1 oraz art. 15 ust. 3 (ustawy o podatku od towarów i usług) i jako takie podlegają opodatkowaniu według zasad ogólnych. Art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od podatku od towarów i usług nakłada na podatników, o których mowa w art. 15 wzmiankowanej ustawy, obowiązek wystawienia faktury stwierdzającej w szczególności dokonanie sprzedaży, datę sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów - w myśl art. 7 ust. 1 ustawy - rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Powołany wyżej przepis wskazuje, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności, bądź sytuacji. Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem.

W świetle powyższego nie budzi wątpliwości, iż czynności biegłych w postępowaniu sądowym stanowią usługi, na co wskazuje powołany powyżej przepis art. 8 ust. 1 ustawy. Ich istotą jest bowiem dokonanie na zlecenie określonego świadczenia - wydanie opinii, ekspertyzy, za wynagrodzeniem. Mamy zatem do czynienia z czynnością opodatkowaną - odpłatnym świadczeniem usług.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, czy też świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - mocą art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W oparciu o art. 15 ust. 3 ustawy, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

Oceny zakresu stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w odniesieniu do czynności wykonywanych przez biegłych sądowych na zlecenie organu władzy należy dokonywać w świetle uregulowań zawartych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, pod kątem kryterium decydującym o uznaniu tych osób za podatników. Przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy przewiduje niezbędny warunek, aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a mianowicie związanie wykonującego czynność ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Niewątpliwie przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy nawiązuje do konstrukcji umów cywilnoprawnych, tj. umowy zlecenia i umów o podobnym charakterze. Przy powoływaniu biegłego przez organ procesowy, nawet przy przyjęciu, że organ jest zlecającym wykonanie czynności nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności. Powołanie biegłych stanowi dla tych osób nie zlecenie wykonania czynności, lecz nakaz wykonywania takich czynności. Tym samym, to na biegłym, a nie na zlecającym, spoczywa odpowiedzialność za wykonanie tych czynności.

W przypadku wykonywania przez biegłego zleconych czynności, zlecający nie bierze na siebie odpowiedzialności za czynności biegłego.

Wskazać również należy, że prawo do wykonywania funkcji biegłego sądowego nabywane jest w określonym trybie i po spełnieniu ściśle określonych warunków wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15, poz. 133). Biegły sądowy jest osobą, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej dziedzinie, potwierdzone stosownym dokumentem i w pełni samodzielnie sporządza zleconą mu opinię (ekspertyzę), kierując się wyłącznie posiadaną wiedzą w tym zakresie. Opinia wydana przez biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym. Przed objęciem funkcji biegły składa przyrzeczenie, iż powierzone mu obowiązki wykonywać będzie z całą sumiennością i bezstronnością. Nikt zatem nie powinien mieć wpływu na treść jego pracy (sporządzenia stosownej opinii).

Z powyższych względów czynności wykonywane przez biegłych nie korzystają z wyłączenia z zakresu ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w powołanym wyżej art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę.

Uznać zatem należy, że czynności biegłego wykonującego powierzone mu funkcje - sporządzanie opinii - wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 1 oraz art. 15 ust. 2 ustawy i jako takie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według zasad ogólnych.

Jak wynika z treści art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 106 ust. 8 ustawy, Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360, z późn. zm.), zwane dalej rozporządzeniem.

Stosownie do § 4 ust. 1 rozporządzenia, fakturę wystawia zarejestrowany podatnik VAT czynny. Faktury mogą również wystawiać zarejestrowani podatnicy VAT zwolnieni (§ 4 ust. 2 ww. rozporządzenia).

Elementy, jakie powinna zawierać faktura, zostały określone w § 5 ust. 1 ww. rozporządzenia i są to:

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą z zakresu jubilerstwa oraz rzeczoznawstwa i wyceny (rzeczoznawca... oraz....). Wykonuje usługi na rzecz innych podmiotów będąc zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług VAT. Działalność gospodarcza Wnioskodawcy jest opodatkowana na zasadach ogólnych w oparciu o ewidencje prowadzoną przy zastosowaniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów, jednocześnie Wnioskodawca wpisany jest na listę biegłych sądowych i wykonuje na zlecenie sądów, prokuratury oraz policji opinie z zakresu wyceny i rzeczoznawstwa wyrobów jubilerskich. Za wykonane opinie i analizy wystawia dla sądów, prokuratury i policji faktury VAT, wyceniane zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwość z dnia 18 grudnia 1975 r., w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodów z opinii biegłych w postępowaniu sądowym. W przypadku wykonania przez Wnioskodawcę czynności biegłego, zlecający podmiot nie bierze odpowiedzialności za opinię i ekspertyzy które Wnioskodawca wykonał. Odpowiedzialność merytoryczna i rachunkowa za sporządzone opinie rzeczoznawcy spoczywa na Wnioskodawcy.

Mając na uwadze powyższe oraz treść powołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że Wnioskodawca, jako czynny zarejestrowany podatnik podatku od towarów i usług, sprzedaż swoich usług wykonywanych w ramach działalności gospodarczej na zlecenie sądów winien dokumentować fakturami VAT.

Reasumując, Wnioskodawca jako osoba fizyczna, będąca czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, świadcząca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej usługi opodatkowane stawką VAT 23%, za wykonane na zlecenie sądu opinie winien wystawiać faktury VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, które nie zostały objęte pytaniem - nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Podkreślenia wymaga, iż interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu zaistniałego stanu faktycznego udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Niniejsza interpretacją załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług. Natomiast wniosek w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie załatwiony odrębnym rozstrzygnięciem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.