IPTPP1/443-18/14-6/AK - Podatek od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wpłat - udziałów finansowych mieszkańców w związku z realizacją projektu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 27 grudnia 2013 r. (data wpływu 9 stycznia 2014 r.) uzupełnionym pismem z dnia 18 lutego 2014 r. (data wpływu 20 lutego 2014 r.) oraz z dnia 21 lutego 2014 r. (data wpływu 26 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wpłat - udziałów finansowych mieszkańców w związku z realizacją projektu pn. "...."- jest nieprawidłowe.

W dniu 27 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

* braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wpłat - udziałów finansowych mieszkańców w związku z realizacją projektu pn. "....",

* braku prawa do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją ww. projektu,

* uznania za koszt kwalifikowalny podatku VAT poniesionego w związku z realizacją projektu pn. "...".

Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 18 lutego 2014 r. (data wpływu 20 lutego 2014 r.) oraz z dnia 21 lutego 2014 r. (data wpływu 26 lutego 2014 r.) w zakresie doprecyzowania opisanego stanu faktycznego oraz opłatę.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (doprecyzowany w uzupełnieniu wniosku).

Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Gmina realizuje projekt w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego 2007-2013 pn. "...", współfinansowany w 85% ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPO Województwa.

Projekt obejmuje opracowanie dokumentacji budowy urządzeń solarnych, promocję projektu oraz wykonanie instalacji solarnych dla mieszkańców Gminy.

Za wykonaną inwestycję - zakupione usługi Gmina otrzymuje faktury wystawione na Gminę. Wydatki ponoszone przez Gminę na nabycie usług wykorzystywanych do realizacji inwestycji związane są z wykonywaniem zadań własnych gminy. Inwestycja dofinansowana jest w 85% z programu RPO, zaś 15% to wpłaty chętnych mieszkańców biorących udział w budowie. Każdy mieszkaniec, u którego będzie wybudowana instalacja wniesie dobrowolny wkład na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, w których określono prawa i obowiązki stron, a także wysokość partycypacji w kosztach. Wnoszone przez mieszkańców wpłaty stanowią współfinansowanie inwestycji i są dokonywane na rachunek dochodów budżetu.

Inwestycja będzie realizowana tylko u tych mieszkańców, z którymi Gmina zawarła umowy na wykonanie montażu zestawów solarnych i którzy dokonali wpłaty.

Zakończona inwestycja nie będzie wykorzystywana do czynności opodatkowanych. Po wybudowaniu inwestycja będzie stanowić własność Gminy, zaś po upływie 5 lat od zakończenia inwestycji zestawy solarne zostaną przekazane nieodpłatnie mieszkańcom bez pobierania dalszych opłat od mieszkańców. Gmina też nie będzie wtedy ponosić żadnych wydatków związanych z eksploatacją urządzeń solarnych, obowiązki te przejmie zobowiązany mieszkaniec.

Każdy mieszkaniec, u którego będzie znajdowała się wybudowana instalacja wniesie dobrowolny wkład na podstawie zawartej umowy cywilno-prawnej. Niewpłacenie udziału finansowego będzie jednoznaczne z rezygnacją danego mieszkańca z instalacji i zawarciem umowy z następnym.

Dokonanie dobrowolnych wpłat nie warunkuje wybudowania przez Gminę urządzeń solarnych. Wpłaty mieszkańców stanowią udział w kosztach budowy urządzeń solarnych. Warunki umowy na wykonanie urządzeń solarnych są jednakowe dla wszystkich. Różnica polega jedynie na usytuowaniu miejsca (na dachu bądź obok budynku) montażu zestawu. Wpłaty udziału własnego są jednakowe dla wszystkich mieszkańców. Opłaty wnoszone przez mieszkańców na wybudowanie urządzeń solarnych dokonywane są jednorazowo. W jednym przypadku ze względu na trudną sytuację opłatę rozłożono na raty.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

(we wniosku wskazane jako nr 1) Czy przekazanie przez mieszkańców środków finansowych na realizację projektu pn. "..." podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako zapłata (zaliczka) z tytułu dostawy towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, dokonywane przez mieszkańców Gminy wpłaty są związane z realizacją inwestycji, w części kosztów realizowanej inwestycji służącej zaspokajaniu zbiorowych potrzeb i nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Realizowana inwestycja polegająca na wykonaniu instalacji solarnych dla osób fizycznych należy do zadań własnych gminy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 3 i 5 ustawy z dnia 8 marca 1980 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.). Wynika to z tego, że zgodnie z postanowieniami Konstytucji RP ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych. Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem - emisja dwutlenku węgla stanowi jeden z podstawowych kierunków polityki ekologicznej Państwa oraz jedno z podstawowych zadań jednostek samorządu terytorialnego. W związku z powyższym Gmina przystąpiła do realizacji projektu w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, tj. wykonania urządzeń solarnych.

W myśl artykułu 15 ust. 6 ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Na podstawie § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 247, z późn.zm) w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zaistnienie czynności opodatkowanej ma miejsce wówczas, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, a wynagrodzeniem. Wpłaty mieszkańców są partycypacją w kosztach inwestycji i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie są to czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl przepisu art. 2 pkt 6 ww. ustawy przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez dostawę towarów, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi być na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy lub świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Podatnikami - według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy - są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

Natomiast, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - (Dz.Urz.UE.L Nr 347), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

W świetle wskazanych regulacji, organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy są wyłączone z kręgu podatników podatku od towarów i usług, wyłącznie przy wykonywaniu czynności nałożonych przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane. Jest to wyłączenie podmiotowo-przedmiotowe. Organy te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywania czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału, stanowi więc charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenia usług podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują zadania w zakresie ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy).

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. Gmina realizuje projekt w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego 2007-2013 pn. "...". Projekt obejmuje opracowanie dokumentacji budowy urządzeń solarnych, promocję projektu oraz wykonanie instalacji solarnych dla mieszkańców Gminy. Za wykonaną inwestycję - zakupione usługi Gmina otrzymuje faktury wystawione na Gminę. Wydatki ponoszone przez Gminę na nabycie usług wykorzystywanych do realizacji inwestycji związane są z wykonywaniem zadań własnych gminy. Inwestycja dofinansowana jest w 85% z programu RPO, zaś 15% to wpłaty chętnych mieszkańców biorących udział w budowie. Każdy mieszkaniec, u którego będzie wybudowana instalacja wniesie dobrowolny wkład na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, w których określono prawa i obowiązki stron, a także wysokość partycypacji w kosztach. Wnoszone przez mieszkańców wpłaty stanowią współfinansowanie inwestycji i są dokonywane na rachunek dochodów budżetu. Inwestycja będzie realizowana tylko u tych mieszkańców, z którymi Gmina zawarła umowy na wykonanie montażu zestawów solarnych i którzy dokonali wpłaty. Każdy mieszkaniec, u którego będzie znajdowała się wybudowana instalacja wniesie dobrowolny wkład na podstawie zawartej umowy cywilno-prawnej. Dokonanie dobrowolnych wpłat nie warunkuje wybudowania przez Gminę urządzeń solarnych. Warunki umowy na wykonanie urządzeń solarnych są jednakowe dla wszystkich. Różnica polega jedynie na usytuowaniu miejsca (na dachu bądź obok budynku) montażu zestawu. Wpłaty udziału własnego są jednakowe dla wszystkich mieszkańców. Opłaty wnoszone przez mieszkańców na wybudowanie urządzeń solarnych dokonywane są jednorazowo.

Jak wyżej wskazano, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy dostawcą towarów lub usługodawcą a odbiorcą, a w zamian za wykonanie świadczenia powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem i przekazanym za nie wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest dana czynność, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz dokonującego dostawy lub świadczącego usługę.

Odnosząc się do przedstawionego stanu sprawy należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność (dostawa towaru lub usługa), a nie zapłata. Wyjątkiem polegającym na tym, że faktura dokumentuje zapłatę jest faktura dokumentująca uiszczenie zaliczki na poczet przyszłej dostawy towarów czy świadczenia usług, natomiast w pozostałych przypadkach faktura zawsze dokumentuje czynność, a nie płatność, gdyż opodatkowaniu podlega właśnie czynność.

W przedmiotowej sprawie czynnością jakiej Gmina dokona na rzecz mieszkańców, biorących udział w projekcie, będzie wykonanie usługi polegającej na montażu instalacji solarnych, na poczet wykonania której Gmina pobiera określoną w umowie wpłatę, zgodnie z zawartą z każdym mieszkańcem umową. Po upływie 5 lat od zakończenia inwestycji zestawy solarne zostaną przekazane nieodpłatnie mieszkańcom bez pobierania dalszych opłat od mieszkańców.

Powyższe zatem wskazuje, że świadczenia, co do których zobowiązał się Wnioskodawca w ramach podpisanych z mieszkańcami umów stanowić będą odpłatne świadczenie, które zgodnie z przywołanym na wstępie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie wskazać należy, iż czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane "po kosztach" ich świadczenia, bądź poniżej tych kosztów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie. W istocie okoliczność, czy transakcja została dokonana po cenie niższej, czy też wyższej od kosztu świadczenia, nie ma znaczenia dla zakwalifikowania transakcji jako "transakcji odpłatnej" w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, bowiem to ostatnie pojęcie wymaga wyłącznie istnienia bezpośredniego związku między dostawą towarów lub świadczeniem usług, a świadczeniem wzajemnym (wynagrodzeniem) rzeczywiście otrzymanym przez podatnika.

W tym kontekście, należy stwierdzić, że wpłaty mieszkańców będą pozostawać w bezpośrednim związku ze świadczeniem usług realizowanym na rzecz tychże mieszkańców. Wpłaty wnoszone przez osoby fizyczne nie pozostają "w oderwaniu" od czynności, które zostaną wykonane przez Wnioskodawcę - zachodzi bowiem związek pomiędzy dokonywanymi wpłatami a zobowiązaniem się Wnioskodawcy do wykonania określonych czynności. Należy zauważyć, iż we wskazanej sytuacji istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonaniem wpłaty, a zindywidualizowanym świadczeniem Wnioskodawcy na rzecz konkretnego mieszkańca.

W przedmiotowej sprawie stwierdzić zatem należy, iż świadczenia, do wykonania których zobowiązał się Wnioskodawca w ramach inwestycji, stanowić będą odpłatną dostawę towarów oraz odpłatne świadczenie usług, które - zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - stanowią czynności podlegające opodatkowaniu według stawek obowiązujących dla danego świadczenia.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż czynności będące przedmiotem wniosku, za które Wnioskodawca będzie otrzymywał wpłaty od mieszkańców stanowiące wkład w budowę instalacji solarnych podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż stanowią zapłatę z tytułu czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w ww. zakresie braku obowiązku opodatkowania wpłat mieszkańców należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie, wynikające z opisu sprawy bądź własnego stanowiska, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku, nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w części dotyczącej stanu faktycznego w zakresie braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wpłat - udziałów finansowych mieszkańców w związku z realizacją projektu pn. "...". Natomiast wniosek w pozostałym zakresie zostanie załatwiony odrębnym rozstrzygnięciem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.