IPTPB3/4510-58/15-2/KC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 6 lutego 2015 r. (data wpływu 11 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zasad opodatkowania podatkiem u źródła odsetek (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 lutego 2015 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku od towarów i usług.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca #8722; Spółka X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (zwana dalej "Spółką", "Wnioskodawcą") jest działającą według prawa polskiego spółką prawa handlowego. Spółka jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od wartości dodanej VAT i VAT UE oraz podatnikiem podatku dochodowego osób prawnych.

W ramach struktury organizacyjnej Spółka jest członkiem międzynarodowej Grupy kapitałowej Y składającej się ze spółek zlokalizowanych w różnych krajach (zwanej dalej "Grupą"). Spółka ma zostać objęta systemem wspólnego zarządzania płynnością Grupy tzw. Cash pooling. Spółka jako polski podmiot prawny, odpowiednio zarejestrowany na terenie Polski i polski rezydent podatkowy, zamierza przystąpić do nierzeczywistego (wirtualnego) Cash pooling, tzw. notional Cash pooling, połączonego z zasadą zero balancing Cash pooling. Zero balancing, tzw. zerowanie salda stosowane jest dla rachunku bankowego krajowego w walucie PLN, w korespondencji z rachunkiem bankowym zagranicznym w walucie PLN i odbywa się automatycznie na koniec każdego dnia roboczego poprzez fizyczny transfer środków z/na rachunek krajowy celem zerowania salda na nim istniejącego. Natomiast trzon systemu czyli national Cash pooling polega na konsolidacji w znaczeniu ekonomicznym rachunków bankowych Uczestników systemu Cash pooling, co w przypadku Spółki będzie realizowane w oparciu o umowy Cash pooling i poprzez wirtualne kompensowanie sald zagranicznych rachunków bankowych wszystkich Uczestników systemu dokonywane przez Bank Z z siedzibą w..., oddział w... (zwanego dalej "Bankiem"). W systemie Cash pooling, oprócz Spółki będą uczestniczyć także inne podmioty wchodzące w skład Grupy, które są bezpośrednio poprzez właściciela lub pośrednio spółki córki powiązane ze Spółką, gdyż tworzą razem Grupę kapitałową. Przystąpienie do systemu realizowane jest poprzez podpisanie indywidualnej umowy z tzw. Pool Leaderem oraz stosownych umów bankowych. Funkcje Pool Leadera, tj. koordynatora systemu zarządzania płynnością w ramach struktury Cash pooling będzie pełnić spółka z kraju UE..., tj. A (zwana dalej "Pool Leaderem"), która pełni rolę centrum finansowo-rozliczeniowego Grupy. Jest to dla Wnioskodawcy spółka siostra.

Istotą powyższego jest realizacja celu Cash pooling stosowanego w Grupie kapitałowej między innymi w zakresie ustalenia skompensowanego poziomu odsetek dla Pool Leadera łącznie dla wszystkich kont bankowych Uczestników poprzez skompensowanie odsetek dodatnich i ujemnych i w zależności od kierunku nadwyżki uznanie na rzecz Pool Leadera lub obciążenia Pool Leadera tak ustalonymi odsetkami skumulowanymi przez Bank obsługujący system. Spółki uczestniczące w systemie Cash pooling będą uznawane i/lub obciążane przez Pool Leadera odsetkami naliczonymi od poszczególnych sald kont bankowych Uczestników.

W związku z powyższym, aby przystąpić do systemu Cash pooling Spółka otworzy rachunki bankowe własne w walutach PLN oraz EURO w państwie Unii Europejskiej, tj. A, tzw. rachunki zagraniczne, nierezydenta w znaczeniu terytorium...., a rachunki bankowe utworzone poza granicami kraju w sensie terytorium Polski, oraz dodatkowo otworzy rachunek krajowy w walucie PLN, rachunek krajowy polskiego rezydenta.

Analizując stan faktyczny należy zaznaczyć i stwierdzić, że Spółka będzie realizowała system Cash pooling przy zastosowaniu dwóch konstrukcji umów tzn. notional Cash pooling oraz zero balancing Cash pooling. Pierwsza konstrukcja odnosi się do rachunków bankowych zagranicznych w walutach PLN i EURO, natomiast druga do rachunku bankowego krajowego w walucie PLN.

W sensie ogólnym notional Cash pooling charakteryzuje się brakiem fizycznego transferu środków pomiędzy rachunkami bankowymi Uczestników i Pool Leadera. Fundusze są przekazywane wyłącznie w sposób nierzeczywisty. Salda, które podlegają rozliczeniu, tzw. rachunki bankowe Uczestników (debetowe i/lub kredytowe), rzeczywiście są pozostawiane na własnych rachunkach bankowych Uczestników systemu, zaś odsetki naliczane są od kwoty netto skompensowanych zgromadzonych przez wszystkich Uczestników sald rachunków bankowych. Odnośnie rachunku krajowego w walucie PLN zastosowano natomiast zasadę zero balancing Cash pooling, polegającą na tym, że środki wydatkowane i/lub zgromadzone na rachunku krajowym będą na koniec każdego dnia zerowane, czyli transferowane (rozliczenie fizyczne) między rachunkiem krajowym w walucie PLN, a rachunkiem zagranicznym w walucie PLN Spółki, który następnie będzie podlegał systemowi notional Cash pooling na koniec dnia roboczego (rozliczenie wirtualnie).

W sensie ekonomicznym poprzez umowy bankowe i w ramach systemu Cash pooling, Grupa kapitałowa zamierza zoptymalizować zarządzanie środkami finansowymi Uczestników umowy Cash poolingu u poprzez poprawę płynności jej Uczestników, zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi oraz zmniejszenie kosztów finansowania zewnętrznego dla Grupy i poszczególnych jej Uczestników. Powyższe będzie realizowane także dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald rachunków bankowych Uczestników (dodatnich i ujemnych). Dzięki takiemu rozwiązaniu wynik odsetkowy zewnętrzny Grupy jest bardziej korzystny, niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków poza tym systemem.

W wyniku zawartych umów pewną kontrolę operacyjną dysponowania nad środkami zgromadzonymi na rachunkach krajowym i rachunkach zagranicznych będzie sprawował Pool Leader, według warunków i na zasadach ustalonych z Bankiem obsługującym system Cash pooling dla Grupy, tj. A z siedzibą w..., oddział w.... Rolą tego banku w systemie Cash pooling jest zapewnienie technicznej struktury Cash pooling. Oprocentowanie posiadanych środków oraz oprocentowanie zadłużenia Spółki na rachunkach bankowych będzie naliczane według zasad rynkowych wynikających z umowy zawartej pomiędzy Bankiem obsługującym system Cash pooling i Pool Leaderem, do której zamierza przystąpić Spółka. Naliczenie będzie następować dla każdej waluty oraz każdego rachunku bankowego osobno. Bank uzna lub obciąży rachunek odsetkowy Pool Leadera skompensowanymi odsetkami w ramach systemu Cash pooling, tzw. odsetki netto całej grupy Cash poolowej.

Natomiast uznania lub obciążenia naliczonymi odsetkami dodatnimi bądź ujemnymi poszczególnych Uczestników w tym Wnioskodawcy, dokonywał będzie Pool Leader dla każdego Uczestnika i dla każdego rachunku bankowego osobno, przy zastosowaniu naliczeń Banku obsługującego tzw. odsetki brutto wszystkich Uczestników. Przedstawiając powyższe należy stwierdzić, że jedynymi transakcjami przychodowymi i kosztowymi uzyskiwanymi przez Spółkę w odniesieniu do Pool Leadera będą otrzymywane i/lub płacone odsetki od rachunków bankowych, innych przychodów i kosztów na rzecz Pool Leadera Spółka nie będzie otrzymywała i ponosiła. Opłaty za obsługę systemu Cash pooling Spółka będzie płaciła bezpośrednio do Banku obsługującego system zgodnie z warunkami zawartymi w umowach.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w tak przedstawionym stanie faktycznym odsetki płacone w ramach umowy Cash pooling będą korzystały ze zwolnienia na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i w zakresie regulacji Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej pomiędzy Rzeczpospolitą Polską, a Królestwem Niderlandów.

2. Czy w tak przedstawionym stanie faktycznym umowa Cash pooling podlega pod regulacje ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

3. Czy w tak przedstawionym stanie faktycznym otrzymane odsetki w ramach umowy Cash pooling podlegają pod regulacje Ustawy o podatku od towarów i usług.

Przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest odpowiedź na pytanie oznaczone we wniosku nr 1, natomiast w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku od towarów i usług wniosek zostanie rozpatrzony odrębnie.

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do pytania oznaczonego nr 1 we wniosku, posiadanie certyfikatu rezydencji i na podstawie art. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w szczególności regulacji Konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Rzeczpospolitą Polską, a Królestwem Niderlandów (artykuł 11 dotyczący odsetek), powodują, że odsetki płacone są zwolnione na podstawie warunków Konwencji podpisanej między Rzeczpospolitą Polską, a Królestwem Niderlandów.

Zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych osoby prawne, które dokonują wypłaty należności, o których mowa w art. 21 ust. 1 i art. 22 ust. 1 są obowiązane, jako płatnicy pobierać z zastrzeżeniem ust. 2 i 2b, w dniu dokonania wpłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat wg stawki określonej w art. 21 i według zasad tam zawartych w wysokości 19% od przychodu z odsetek.

Jednakże na podstawie tegoż przepisu art. 26 ust. 1 #8722; dla zasad opodatkowania i zastosowania stawki podatku od odsetek należy uwzględniać uchwalone Konwencją ustalenia wynikające z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie takiego podatku zgodnie z taką umową. Co jest możliwe zdaniem Wnioskodawcy na podstawie przepisów polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od tegoż podatnika certyfikatem rezydencji.

Takie rozwiązanie jest możliwe, tylko wówczas kiedy usługa, wypłata odsetek następuje na rzecz przedsiębiorcy z kraju, z którym Polska ma podpisaną umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Odsetki Wnioskodawcy płacone są na rachunek spółki prawa holenderskiego, która jest holenderskim rezydentem podatkowym świadczącym w Grupie kapitałowej rolę centrum finansowego.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z postanowieniami Konwencji: 1. Odsetki, które powstają w Umawiającym się Państwie i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie. 2. Jednakże takie odsetki mogą być także opodatkowane w Umawiającym się Państwie, w którym powstają i zgodnie z ustawodawstwem tego Państwa, ale jeżeli osoba uprawniona do odsetek ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, to podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 5 procent kwoty brutto tych odsetek. Podatek ten jest następnie rozliczany w Państwie otrzymującym odsetki.

Należy podkreślić, że umowa zawiera klauzulę dostępności, gdy wypłata odsetek jest regulowana przepisami Konwencji. W przypadku Wnioskodawcy odsetki są wypłacane w całości holenderskiemu rezydentowi podatkowemu, spółki powiązanej kapitałowo, którego certyfikat rezydencji Wnioskodawca posiada i którego przedmiotem działalności jest między innymi realizowanie zadań centrum finansowego Grupy kapitałowej Wnioskodawcy. Od całości dochodów z działalności gospodarczej, Spółka ta opłaca podatek dochodowy i ujmuje zdarzenia przychodowe i kosztowe w swoim wyniku finansowym według właściwego prawa Królestwa Holandii. A więc zyski Spółki otrzymującej odsetki, tzn. holenderskiego przedsiębiorcy spełniają zapisy art. 7, a jeżeli w zyskach mieszczą się części dochodów, które zostały odrębnie uregulowane w innych artykułach niniejszej Konwencji, to postanowienia tych innych artykułów nie będą naruszane przez postanowienia tego artykułu. Art. 7 Konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania nie narusza postanowień art. 11 Konwencji, gdyż odsetki mogą być opodatkowane w tym drugim Umawiającym się Państwie. W związku z powyższym i zgodnie z zapisami art. 11 ust. 1 i dalsze oraz zapisami art. 26 polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychody z odsetek mogą być opodatkowane w drugim Umawiającym się Państwie bez pobrania podatku od wypłacanych odsetek tzw. podatku u źródła, w jakiejkolwiek wysokości, pod warunkiem posiadania certyfikatu rezydencji podatnika, czyli Spółki holenderskiej świadczącej usługi finansowe wewnątrz Grupy kapitałowej i opłacającej podatek według zasad prawa holenderskiego od całości dochodów w tym otrzymywanych od Wnioskodawcy odsetek powstających w ramach systemu Cash pooling.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W przepisie tym wyrażona jest zasada ograniczonego obowiązku podatkowego, w myśl której państwo, na terytorium którego znajduje się źródło uzyskiwania przychodów, ma suwerenne prawo do opodatkowania podmiotów niebędących jego rezydentami podatkowymi w zakresie dochodów uzyskiwanych z takiego źródła.

W stosunku do niektórych przychodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podmioty zagraniczne, obowiązek potrącenia podatku spoczywa na podmiocie polskim dokonującym wypłaty należności będącej źródłem tego przychodu. Takie rodzaje przychodów zostały określone w art. 21 ust. 1 u.p.d.o.p.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p., podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2, przychodów z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how), ustala się w wysokości 20% przychodów. Art. 21 ust. 2 u.p.d.o.p. stanowi, że przepisy ust. 1 stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

W myśl art. 26 ust. 1 u.p.d.o.p., osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, 2b i 2d, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat, z uwzględnieniem odliczeń przewidzianych w art. 22 ust. 1a-1e. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji.

Powyższa regulacja wskazuje, że w przypadku podmiotu, który nie ma na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu a uzyskuje przychody na tym terytorium - w kwestii sposobu opodatkowania - pierwszeństwo mają postanowienia właściwej umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu. Przy czym, zastosowanie stawki podatku wynikającej z takiej umowy lub niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika do celów podatkowych, uzyskanym od niego zaświadczeniem (certyfikatem rezydencji), wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej.

W niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie Konwencja między Rzecząpospolitą Polską, a Królestwem Niderlandów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu podpisanej w Warszawie dnia 13 lutego 2002 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 216, poz. 2120; dalej: Konwencja, Konwencja polsko-holenderska).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 Konwencji, odsetki, które powstają w Polsce i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Holandii, mogą być opodatkowane w Holandii. Jednakże, w myśl art. 11 ust. 2 umowy polsko-holenderskiej, takie odsetki mogą być także opodatkowane w Polsce i zgodnie z polskim ustawodawstwem, lecz jeżeli osoba uprawniona do odsetek ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, to podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 5 procent kwoty brutto tych odsetek.

Natomiast na podstawie art. 11 ust. 3 Konwencji, bez względu na postanowienia ustępu 2, odsetki, o których mowa w ustępie 1, podlegają opodatkowaniu tylko w Umawiającym się Państwie, w którym odbiorca odsetek ma miejsce zamieszkania lub siedzibę, jeżeli odbiorca ten jest osobą uprawnioną do odsetek i jeżeli takie odsetki są wypłacane:

Zgodnie z art. 11 ust. 5 Konwencji, użyte w tym artykule określenie "odsetki" oznacza dochód z wszelkiego rodzaju wierzytelności, zarówno zabezpieczonych, jak i niezabezpieczonych hipoteką, lecz niedających prawa do uczestniczenia w zyskach dłużnika, a w szczególności dochody z państwowych papierów wartościowych oraz dochody z obligacji lub skryptów dłużnych, włącznie z premiami i nagrodami związanymi z takimi papierami wartościowymi, obligacjami lub skryptami dłużnymi. Opłat karnych z tytułu opóźnionej zapłaty nie uważa się za odsetki w rozumieniu tego artykułu.

Postanowienia ustępów 1, 2 i 3 tego artykułu nie mają zastosowania, jeżeli osoba uprawniona do odsetek, mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, prowadzi w drugim Państwie, w którym powstają odsetki, działalność gospodarczą poprzez zakład tam położony, bądź wykonuje wolny zawód w oparciu o stałą placówkę, która jest w nim położona, i jeżeli wierzytelność, z tytułu której płacone są odsetki, jest faktycznie związana z takim zakładem lub stałą placówką. W takim przypadku stosuje się postanowienia artykułu 7 lub artykułu 14 - art. 11 ust. 6 Konwencji.

Analiza postanowień art. 11 ust. 3 pkt c Konwencji prowadzi do wniosku, że odsetki nie będą podlegały opodatkowaniu w państwie, w którym powstają, jeżeli zostaną spełnione łącznie trzy przesłanki:

* odbiorcą odsetek powstałych w państwie źródła jest osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę za granicą,

* odbiorca jest osobą uprawnioną do odsetek oraz

* odsetki takie są wypłacane w związku z jakąkolwiek pożyczką udzieloną przez bank.

Dokonując interpretacji ww. przepisów, należy powołać tekst Modelowej Konwencji stanowiącej wzór umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawieranych przez Polskę, jak i brzmienie Komentarza do niej. Zostały one wypracowane w drodze konsensusu przez wszystkie państwa członkowskie OECD, które zobowiązały się tym samym do stosowania zawartych w nich postanowień.

W ocenie tutejszego Organu należyte odczytanie treści umowy polsko-holenderskiej wynikającej z art. 11 ust. 1, 2 i 3 wymaga posłużenia się wykładnią celowościową dokonaną w oparciu o zapisy Modelowej Konwencji w sprawie podatku od dochodu i majątku (dalej: Modelowa Konwencja) oraz Komentarza do niej (dalej: Komentarz). Warto zauważyć, że zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych oraz poglądem doktryny prawa cechą charakterystyczną wykładni umów o unikaniu podwójnego opodatkowania jest, że na gruncie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania przy ich interpretacji największe znaczenie ma wykładnia celowościowa. Wynika to choćby z faktu zawierania umów w 2 wersjach językowych, z których każda ma charakter tekstu autentycznego, co zwiększa ryzyko dwuznaczności językowej. Sięgnięcie zaś do celu danego postanowienia umowy pozwala na ustalenie jednolitego rozumienia w stopniu większym, niż czyni to sama analiza warstwy językowej tego postanowienia (zob. J. Fiszer, M. Panek "Odsetki płacone na międzynarodowym rynku międzybankowym a polski podatek dochodowy pobierany u źródła", Monitor Podatkowy nr 3/2008).

Modelowa Konwencja, jak i Komentarz do niej nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa, natomiast stanowią wskazówkę, jak należy interpretować zapisy umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Zatem, obowiązki podatkowe podmiotów z siedzibą w odrębnych państwach należy rozpatrywać z uwzględnieniem postanowień umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz Modelowej Konwencji OECD wraz z Komentarzem.

Z Komentarza do Konwencji Modelowej OECD wynika tymczasem, że postanowienia umów (konwencji) o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie dotyczącym odsetek mają zastosowanie jedynie w przypadku, gdy to podmiot uzyskujący odsetki posiada status rzeczywistego odbiorcy ("beneficial owner"), czyli jest podmiotem, którego prawo do dysponowania otrzymaną płatnością nie ma wyłącznie formalnego charakteru. Co do zasady w sytuacji, gdy płatność dokonywana jest na rzecz pośrednika będącego rezydentem określonego państwa, który następnie przekazuje tę płatność ostatecznemu odbiorcy, państwo w którym powstaje dana płatność nie jest zobowiązane do zastosowania wobec tego pośrednika postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Sam fakt bycia rezydentem określonego państwa i otrzymania płatności nie jest wystarczającym warunkiem do skorzystania z postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w sytuacji, gdy prawo do dysponowania dochodem ma ograniczony charakter. Oznacza to, że postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania mają zastosowanie do podmiotów będących faktycznymi odbiorcami odsetek.

NSA w wyroku z dnia 25 kwietnia 2014 r. (sygn. akt II FSK 1170/12) stwierdził, że dyrektywy wykładni umów międzynarodowych nakazują w procesie wykładni uwzględnić zatem zawsze nie tylko wykładnię językową, ale nawet w sytuacji językowej jasności postanowień umowy sięgnąć po wykładnię funkcjonalną i teleologiczną. Rolę źródła przesłanek interpretacyjnych w zakresie wykładni funkcjonalnej w przypadku Konwencji pełni Komentarz do MK OECD.

Wyjaśnić należy, że umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie nadają państwom żadnych nowych praw do opodatkowania w tym państwie dochodów osób zagranicznych, a jedynie ograniczają już istniejące prawa. Dane państwo, na podstawie samej tylko umowy, nie może zatem nałożyć na rezydenta podatkowego innego państwa obowiązków podatkowych ponad te, które wynikają z jego wewnętrznego ustawodawstwa podatkowego #8722; może tylko ograniczyć obowiązki wynikające z własnego wewnętrznego ustawodawstwa podatkowego. W związku z powyższym w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania używa się sformułowania, że dane dochody podatnika "mogą być opodatkowane w drugim umawiającym się państwie", ponieważ o tym, czy będą tam opodatkowane zdecyduje już wyłącznie dane państwo, którego prawa taki zapis dotyczy i które z prawa do opodatkowania takich dochodów może zrezygnować.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca #8722; Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (zwana dalej "Spółką", "Wnioskodawcą") jest członkiem międzynarodowej Grupy kapitałowej składającej się ze spółek zlokalizowanych w różnych krajach (zwanej dalej "Grupą"). Spółka ma zostać objęta systemem wspólnego zarządzania płynnością Grupy, tzw. Cash pooling. Spółka jako polski podmiot prawny, odpowiednio zarejestrowany na terenie Polski, i polski rezydent podatkowy, zamierza przystąpić do nierzeczywistego (wirtualnego) Cash pooling, tzw. notional Cash pooling, połączonego z zasadą zero balancing Cash pooling. Zero balancing, tzw. zerowanie salda stosowane jest dla rachunku bankowego krajowego w walucie PLN, w korespondencji z rachunkiem bankowym zagranicznym w walucie PLN i odbywa się automatycznie na koniec każdego dnia roboczego poprzez fizyczny transfer środków z/na rachunek krajowy celem zerowania salda na nim istniejącego. Natomiast trzon systemu czyli national Cash pooling polega na konsolidacji w znaczeniu ekonomicznym rachunków bankowych Uczestników systemu Cash pooling, co w przypadku Spółki będzie realizowane w oparciu o umowy Cash pooling i poprzez wirtualne kompensowanie sald zagranicznych rachunków bankowych wszystkich Uczestników systemu. W systemie Cash pooling, oprócz Spółki będą uczestniczyć także inne podmioty wchodzące w skład Grupy. Funkcje Pool Leadera, tj. koordynatora systemu zarządzania płynnością w ramach struktury Cash pooling będzie pełnić spółka z kraju UE..., tj. Z (zwana dalej "Pool Leaderem"), która pełni rolę centrum finansowo-rozliczeniowego Grupy. Jest to dla Wnioskodawcy spółka siostra. Istotą powyższego jest realizacja celu Cash pooling stosowanego w Grupie kapitałowej między innymi w zakresie ustalenia skompensowanego poziomu odsetek dla Pool Leadera łącznie dla wszystkich kont bankowych Uczestników poprzez skompensowanie odsetek dodatnich i ujemnych i w zależności od kierunku nadwyżki uznanie na rzecz Pool Leadera lub obciążenia Pool Leadera tak ustalonymi odsetkami skumulowanymi przez Bank obsługujący system. Spółki uczestniczące w systemie Cash pooling będą uznawane i/lub obciążane przez Pool Leadera odsetkami naliczonymi od poszczególnych sald kont bankowych Uczestników. W związku z powyższym, aby przystąpić do systemu Cash pooling Spółka otworzy rachunki bankowe własne w walutach PLN oraz EURO w państwie Unii Europejskiej, tj...., tzw. rachunki zagraniczne, nierezydenta w znaczeniu terytorium..., a rachunki bankowe utworzone poza granicami kraju w sensie terytorium Polski, oraz dodatkowo otworzy rachunek krajowy w walucie PLN, rachunek krajowy polskiego rezydenta. Analizując powyższe należy zaznaczyć i stwierdzić, że Spółka będzie realizowała system Cash pooling przy zastosowaniu dwóch konstrukcji umów, tzn. notional Cash pooling oraz zero balancing Cash pooling. Pierwsza konstrukcja odnosi się do rachunków bankowych zagranicznych w walutach PLN i EURO, natomiast druga do rachunku bankowego krajowego w walucie PLN. W sensie ogólnym notional Cash pooling charakteryzuje się brakiem fizycznego transferu środków pomiędzy rachunkami bankowymi Uczestników i Pool Leadera. Fundusze są przekazywane wyłącznie w sposób nierzeczywisty. Salda, które podlegają rozliczeniu, tzw. rachunki bankowe Uczestników (debetowe i/lub kredytowe), rzeczywiście są pozostawiane na własnych rachunkach bankowych Uczestników systemu, zaś odsetki naliczane są od kwoty netto skompensowanych zgromadzonych przez wszystkich Uczestników sald rachunków bankowych. Odnośnie rachunku krajowego w walucie PLN zastosowano natomiast zasadę zero balancing Cash pooling, polegającą na tym, że środki wydatkowane i/lub zgromadzone na rachunku krajowym będą na koniec każdego dnia zerowane, czyli transferowane (rozliczenie fizyczne) między rachunkiem krajowym w walucie PLN, a rachunkiem zagranicznym w walucie PLN Spółki, który następnie będzie podlegał systemowi notional Cash pooling na koniec dnia roboczego (rozliczenie wirtualnie).

Umowa cash poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu, dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący i zarządzający systemem, tzw. Pool Leadera, którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe. Uczestnicy porozumienia nie wiedzą, czyje środki zostały im przekazane na pokrycie niespłaconego zadłużenia - wszelkie przepływy koordynowane są przez Pool Leadera. Niezależnie od tego, czy podmiotem zarządzającym systemem jest bank, czy wybrana spółka z grupy, realizuje on jedynie funkcję pośrednika, tzn. nie jest ostatecznym właścicielem odsetek, do których prawo przysługuje spółkom przekazującym nadwyżkę. Sposób konstrukcji umowy cash poolingu jest jednocześnie wyborem odpowiedniego typu instrumentu. Jest to sprawa indywidualna, uzależniona - z jednej strony - od podmiotu, który organizuje i pośredniczy w cash poolingu (Pool Leadera), z drugiej - z dostosowania zapotrzebowania spółek zainteresowanych tego typu instrumentem.

Cechą charakterystyczną systemu Cash pooling jest konsolidowanie środków finansowych wszystkich uczestników. To uczestnicy biorący udział w tym systemie mogą rzeczywiście korzystać z przywilejów wynikających z prawa własności środków pieniężnych jakie wpływają od innych uczestników systemu. Status osoby uprawnionej przysługuje ekonomicznemu właścicielowi udostępnionego kapitału (a nie ekonomicznemu dysponentowi samych odsetek). Uprawnionym właścicielem może być zatem podmiot posiadający prawo do kapitału, z tytułu którego udostępnienia należne będą odsetki, jak i prawo do zagospodarowania tych odsetek jako ich właściciel, a nie podmiot posiadający prawo tylko do ich otrzymania. Tytuł prawny do odsetek posiadają zatem poszczególne spółki biorące udział w systemie cash poolingu, co oznacza, że to one uzyskują przychód podatkowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w postaci należnych im odsetek (w przypadającej na nie części, która jest im wypłacana za pośrednictwem Pool Lidera).

Analizując istnienie cash poolingu w Polsce, należy wskazać przede wszystkim na brak regulacji prawnych w tym zakresie. Prawo cywilne - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy, stąd umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Generalnie rzecz ujmując, umowa cash poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Co do zasady, cash pooling sprowadza się do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Do istoty cash poolingu zalicza się możliwość kompensowania przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne podmioty z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy (zwana pool leaderem, agentem). Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe. Niezależnie od tego, czy podmiotem zarządzającym systemem cash poolingu jest bank, czy wybrana spółka z grupy, realizuje on jedynie funkcję pośrednika, tzn. nie jest ostatecznym właścicielem odsetek, do których prawo przysługuje spółkom przekazującym nadwyżkę (por.m.in. wyrok WSA w Łodzi z dnia 5 lipca 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 653/11 oraz WSA w Lublinie z dnia 18 lutego 2012 r., sygn. akt I SA/Lu 736/10).

Nie pozostaje to w sprzeczności z opisem zdarzenia przyszłego, gdzie przenoszenie środków finansowych pomiędzy rachunkami w ramach "notional Cash pooling" opisanego we wniosku, odbywa się wirtualnie, bez rzeczywistego przepływu środków finansowych między tymi rachunkami. Tak wiec w sytuacji, gdy rachunek bankowy Wnioskodawcy wykazywać będzie niedobór salda, zostanie wirtualnie zasilony ze wspólnego rachunku rozliczeniowego, tj. dojdzie do "pokrycia salda" bez dokonywania faktycznego przelewu środków finansowych na ten rachunek. Jest to zatem swego rodzaju operacja rachunkowa, będąca elementem ustalenia salda rachunków Uczestników systemu Cash poolingu.

Reasumując powyższe (mając jednocześnie na uwadze art. 14c § 2 Ordynacji podatkowej), Spółka w pierwszej kolejności powinna ustalić osobę podatnika, na rzecz którego przekazywane będą odsetki, a dopiero później kierując się miejscem jego zamieszkania lub siedziby zastosować postanowienia odpowiedniej umowy międzynarodowej, tak aby określić właściwą stawkę podatkową, czy też od tego podatku odstąpić, jeżeli dana umowa zawiera taką regulację. Należy przy tym zauważyć, że transakcje pomiędzy rezydentami polskimi nie powodują obowiązku poboru podatku u źródła na podstawie art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Z opisanej we wniosku metody funkcjonowania wybranego wariantu Cash poolingu nie wynika, że Pool Leader będzie rzeczywistym odbiorcą należności odsetkowych "beneficial - owner". Pool Leader nie jest osobą uprawnioną do odsetek, gdyż jest tylko ich odbiorcą, a nie jest ich właścicielem (tekst jedn.: podmiotem uprawnionym). Pool Leader realizuje jedynie funkcję pośrednika, tzn. nie jest ostatecznym właścicielem odsetek. Należy zwrócić uwagę, że Pool Leaderowi nie przysługuje tytuł prawny (prawo własności) do odsetek wypłacanych przez Spółkę (z wyjątkiem tej części odsetek, która jest mu należna jako jednemu z uczestników systemu), wykonując powierzone mu funkcje. Pool Leader działa de facto w imieniu i na rzecz pozostałych członków Cash poolingu. Pool Leader pełni, co do zasady jedynie funkcję pośrednika otrzymując płatności z tytułu odsetek wyłącznie w celu ich dalszego przekazania wszystkim uprawnionym podmiotom, tj. uczestnikom systemu Cash poolingu. Natomiast ich właścicielem (podmiotem uprawnionym do odsetek) pozostają uczestnicy umowy Cash poolingu przekazujący nadwyżkę środków. Uprawnionym właścicielem odsetek może być podmiot posiadający prawo do kapitału, z tytułu którego udostępnienia należne będą odsetki, jak i prawo do zagospodarowania tych odsetek, jako ich właściciel, a nie podmiot posiadający prawo tylko do otrzymania odsetek. Tytuł prawny do odsetek posiadają poszczególne spółki biorące udział w systemie Cash poolingu.

Rzeczywistymi właścicielami przekazywanych środków pozostają podmioty przekazujące nadwyżkę znajdującą się na ich rachunkach. Konsekwentnie to poszczególne spółki uczestniczące w systemie uzyskują przychód podatkowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w postaci należnych im odsetek (w przypadającej na nie części, która jest im wypłacana za pośrednictwem Pool Leadera).

Zatem, w przypadku wypłaty przez Spółkę odsetek na rzecz Pool Leadera nie znajdzie zastosowania art. 11 ust. 1 ww. Umowy. Tym samym, wypłata odsetek na rzecz Pool Leadera podlegać będzie opodatkowaniu 20% stawką podatku, zgodnie z przepisami art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W sytuacji natomiast, gdy Pool Leader będzie otrzymywał od Spółki odsetki jako rzeczywisty odbiorca odsetek, tj. gdy będzie mu przysługiwać, na podstawie postanowień umowy Cash poolingu, proporcjonalny do wielkości salda na jego rachunku, udział w należności odsetkowej, zastosowanie znajdą (pod warunkiem posiadania przez Spółkę holenderskiego certyfikatu rezydencji) postanowienia art. 11 ust. 2 ww. Umowy.

Reasumując, biorąc pod uwagę opisane we wniosku zdarzenie przyszłe oraz treść powołanych wyżej przepisów tutejszy Organ stoi na stanowisku, że kwota odsetek płaconych w ramach umowy Cash pooling będzie podlegać zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu od osób prawnych (tzw. "podatek u źródła") w Polsce w świetle art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.