IPTPB2/4511-581/15-4/MP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 21 sierpnia 2015 r. (data wpływu 24 września 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 9 grudnia 2015 r. (data wpływu 11 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zbycia udziału w nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 24 września 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zbycia udziału w nieruchomości.

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 30 listopada 2015 r., Nr IPTPB2/4511-581/15-2/MP, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ww. ustawy, wystąpił do Wnioskodawcy o usunięcie braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 4 grudnia 2015 r., natomiast w dniu 11 grudnia 2015 r. uzupełniono ww. wniosek pismem z dnia 9 grudnia 2015 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (zdarzenie przyszłe):

Nieruchomość położona w miejscowości W. stanowi współwłasność w 1/2 części matki Wnioskodawcy i w 1/2 części zmarłego ojca Wnioskodawcy, na prawach własności ustawowej. Cała powierzchnia nieruchomości zawiera 41 arów, w skład której wchodzi budynek mieszkalny o powierzchni 64 m² i garaż samochodowy.

W dniu 26 listopada 2013 r. ojciec Wnioskodawcy, zmarł.

Dnia 13 lipca 2015 r. przeprowadzone zostały notarialnie czynności spadkowe, w następstwie których na skutek dziedziczenia 1/2 części własności po zmarłym ojcu, spadkobiercami ustawowymi zostali:

* matka Wnioskodawcy - w 1/6 części,

* siostra Wnioskodawcy - w 1/6 części,

* Wnioskodawca w 1/6 części.

Wartość całej nieruchomości wynosi 87 000 zł, natomiast wartość 1/6 części po ojcu, każdego ze spadkobierców wynosi 14 500 zł.

Wnioskodawca swoją część spadku nabytą po ojcu, zamierza przekazać w najbliższym czasie (przed upływem 5 lat od momentu przeprowadzenia czynności spadkowych) swojej siostrze, w zamian za umowę dożywocia i cyt. "opiekę nad nasza mamą, określone w art. 908 k.c., w zamian za dożywotnie utrzymanie, tj. zapewnienie jej mieszkania i wyżywienia, ubrania, opłacenie rachunków oraz pomoc i pielęgnowanie w razie choroby, a także zapewnienie z chwilą śmierci, pochówku".

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca dodał: W skład spadku po ojcu wchodził udział wynoszący 1/2 części nieruchomości zabudowanej murowanym budynkiem mieszkalnym i murowanym garażem, położonej w obrębie 0013 W., nabytej przez H. w czasie trwania związku małżeńskiego z K. do ich majątku objętego wspólnością ustawową majątkową małżeńską, na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (AWZ x/73 wydany przez Wydział Rolnictwa i Leśnictwa w W. z dnia 30 kwietnia 1973 r.), składające się z działki oznaczonej w ewidencji gruntów nr 681 zgodnie z wypisem z rejestru gruntów wydanym przez Starostę z dnia 3 lipca 2015 r., o powierzchni 0,4100 ha, stanowiącej użytki rolne zabudowane i grunty orne.

Wnioskodawca własność całego swojego udziału wynoszącego 1/6 części ww. zabudowanej nieruchomości, aktem notarialnym z dnia 29 września 2015 r. (przed upływem 5 lat od daty nabycia spadku po zmarłym ojcu), przeniósł nieodpłatnie na rzecz siostry, w zamian za dożywocie na rzecz osoby bliskiej: matki Wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego. Wartość udziału opisanej wyżej nieruchomości będącego przedmiotem umowy o dożywocie, stanowi 14 500 zł. W zamian za przeniesienie własności tejże nieruchomości, siostra Wnioskodawcy zobowiązała się zapewnić matce Wnioskodawcy, dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie) na własny koszt, a z chwilą śmierci, zapewnić pogrzeb odpowiadający miejscowym zwyczajom. Matka Wnioskodawcy oświadczyła, że wyraża zgodę na jej rzecz, dożywotniego utrzymania przez córkę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy zostanie Wnioskodawcy naliczony podatek dochodowy za 2015 r., zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), jeśli Wnioskodawca przeniósł własność całego swojego udziału wynoszącego 1/6 części opisanej nieruchomości, na rzecz siostry, w zamian za dożywocie na rzecz osoby Jemu bliskiej, tj. matki, przed upływem pięciu lat od daty nabycia ww. nieruchomości, jeśli matka będzie mieszkać nadal w tej nieruchomości na podstawie służebności nieruchomości.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku zbycia nieruchomości w zamian za umowę dożywocia na rzecz matki, osoba, która oddaje swoją należną część odziedziczoną po zmarłym rodzicu, nie powinna płacić podatku dochodowego. Umowę dożywocia reguluje Kodeks cywilny (art. 908-916), z którego jasno wynika, że osoby które ją zawierają otrzymują w zamian za przeniesienie praw własności nieruchomości, dożywotnie utrzymanie, w skład którego wchodzi zapewnienie mieszkania, wyżywienia, opłacenie rachunków, zapewnienie ubrania a także pomoc i pielęgnowanie w trakcie choroby. Z chwilą śmierci należy zapewnić również dożywotnikowi pogrzeb.

Transakcja umowy dożywocia jest zawarta między najbliższą rodziną. Czas trwania świadczenia dożywocia, rodzaj i wielkość świadczeń, jaka będzie świadczona na rzecz dożywotnika nie jest możliwa w jakikolwiek sposób do określenia i przeliczenia z góry, ponieważ jest to sprawa losowa, jaką jest długość życia każdego człowieka.

W zamian za przekazaną nieruchomość osoba, która ją przekazała za umowę dożywocia, ma prawo oczekiwać utrzymania i opieki, aż do śmierci na rzecz dożywotnika (w tym przypadku mamy Wnioskodawcy) przez osobę, która ją otrzymała w ww. umowie. W związku z tym, że czas świadczenia na rzecz dożywotnika jest niemożliwy do policzenia, Wnioskodawca uważa, że jeśli przekazał swoją odziedziczoną część spadku po zmarłym ojcu, siostrze, która ma zapewnić dożywotnią opiekę ich matce, Wnioskodawca powinien być zwolniony z zapłacenia podatku dochodowego, tym bardziej, że w obecnym systemie prawnym nie jest możliwe określenie przychodu z tytułu zbycia nieruchomości w drodze umowy dożywocia.

Wnioskodawca podkreśla, że NSA uchwałą podjętą w składzie siedmiu sędziów w dniu 17 listopada 2014 r., wydał orzeczenie, że w przypadku zbycia nieruchomości na podstawie umowy dożywocia nie jest możliwe określenie przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach wynikających z art. 19 ust. 1 i ust. 3 tej ustawy.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca stwierdza, że jeśli zbył własność całego swojego udziału wynoszącego 1/6 części opisanej nieruchomości, nieodpłatnie na rzecz siostry, w zamian za dożywocie na rzecz osoby bliskiej: matki Wnioskodawcy tytułem umowy dożywocia, nie powinien być obciążony obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych za 2015 r., ponieważ umowa dożywocia jaką zawarli nie stanowiła odpłatnego zbycia nieruchomości i w związku z tym, nie spowodowała po stronie Wnioskodawcy jakiegokolwiek przychodu.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za źródło przychodu uznaje się wyłącznie odpłatnie zbycia nieruchomości lub ich części lub udziału w nieruchomości.

W związku z powyższym Wnioskodawca uważa, że jeśli nieodpłatnie przekazał swój udział w nieruchomości tytułem umowy dożywocia na rzecz matki, która ma zapewnioną służebność mieszkania i zapewnioną opiekę i utrzymanie dożywotnie na koszt siostry Wnioskodawcy, nie powoduje to po stronie Wnioskodawcy obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Reasumując, Wnioskodawca uważa, że w związku z powyższym, nie ciąży na Nim obowiązek podatkowy za przekazanie swojego udziału tytułem dożywocia na rzecz osoby Mu bliskiej, ponieważ brak jest przesłanek umożliwiających określenie przychodu z tego źródła.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis cytowanego art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, nie płaci się podatku dochodowego, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie rzeczy lub praw upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w pkt 8 lit. a-c, do dnia odpłatnego zbycia upłynęło 5 lat, odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw nie podlega opodatkowaniu.

W świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy wskazać również należy, że z punktu widzenia powstania zobowiązania podatkowego, istotnym elementem zbycia nieruchomości (udziału w nieruchomości) jest odpłatność. Odpłatne zbycie oznacza natomiast, przeniesienie własności lub innych praw majątkowych, w zamian za korzyść majątkową. Zatem, tylko odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast zbycie nieruchomości lub ich części oraz praw wymienionych w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, ale w sposób nieodpłatny, nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w ww. przepisie, a tym samym nie rodzi obowiązku podatkowego w postaci zapłaty podatku dochodowego.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że ojciec Wnioskodawcy wraz z matką Wnioskodawcy był współwłaścicielem (na prawach wspólnoty majątkowej małżeńskiej), nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym i murowanym garażem.

W dniu 26 listopada 2013 r., ojciec Wnioskodawcy zmarł. W skład spadku po ojcu wchodził udział wynoszący 1/2 części wyżej opisanej zabudowanej nieruchomości.

W dniu 13 lipca 2015 r. przeprowadzone zostały notarialnie czynności spadkowe, w następstwie których na skutek dziedziczenia 1/2 części udziału zabudowanej nieruchomości wchodzącej w skład spadku po zmarłym ojcu, spadkobiercami ustawowymi zostali:

* matka Wnioskodawcy w 1/6 części,

* siostra Wnioskodawcy w 1/6 części,

* Wnioskodawca w 1/6 części.

Wnioskodawca własność swojego udziału wynoszącego 1/6 części w ww. zabudowanej nieruchomości, aktem notarialnym z dnia 29 września 2015 r., przeniósł nieodpłatnie na rzecz siostry. Siostra Wnioskodawcy, za przeniesienie własności udziału w tej nieruchomości, zobowiązała się zapewnić matce Wnioskodawcy dożywotnie utrzymanie na własny koszt, a z chwilą śmierci zapewnić jej pogrzeb odpowiadający miejscowym zwyczajom.

Zgodnie z art. 924 i art. 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, a spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Przepis art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi natomiast, że dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Zgodnie z art. 195 ustawy - Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że udział 1/6 części we współwłasności zabudowanej nieruchomości Wnioskodawca nabył w drodze spadku po zmarłym ojcu - w 2013 r.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca własność swojego udziału wynoszącego 1/6 części ww. zabudowanej nieruchomości, aktem notarialnym z dnia 29 września 2015 r., przeniósł nieodpłatnie na rzecz siostry, czyli przekazał siostrze nieodpłatnie, tzn. nie otrzymał w zamian środków pieniężnych. Stwierdzić więc należy, że w sytuacji gdy Wnioskodawca przekazując siostrze swój udział wynoszący 1/6 części w zabudowanej nieruchomości nie uzyskał z tego tytułu przychodu - zbycie to jako nieodpłatne nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Z kolei, brak uzyskania przez Wnioskodawcę przychodu z tytułu nieodpłatnego zbycia na rzecz siostry, udziału wynoszącego 1/6 części w zabudowanej nieruchomości oznacza, że Wnioskodawca nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu.

W niniejszej interpretacji indywidualnej ocena stanowiska Wnioskodawcy została dokonana jedynie w kontekście przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedmiotem niniejszej interpretacji nie jest zatem, dokonanie kwalifikacji prawnej dokonanej aktem notarialnym z dnia 29 września 2015 r., czynności, z punktu widzenia przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. W trybie wydawania interpretacji określonym w art. 14b ustawy - Ordynacja podatkowa, Minister właściwy do spraw finansów publicznych nie ma uprawnień do interpretowania tych przepisów, z kolei może to stanowić domenę ewentualnego postępowania podatkowego.

Należy podkreślić, że kwestia jaki charakter prawny miała czynność (lub czynności) dokonane przez Wnioskodawcę aktem notarialnym z dnia 29 września 2015 r., nie należy do zakresu przepisów prawa podatkowego w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), a w konsekwencji rozstrzygnięcie tej kwestii nie należy do właściwości tut. Organu upoważnionego do wydania interpretacji indywidualnej.

Zgodnie z art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, pod pojęciem przepisów prawa podatkowego rozumie się przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych, przy czym mianem ustaw podatkowych - w rozumieniu art. 3 pkt 1 Ordynacji podatkowej określa się ustawy dotyczące podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych określające podmiot, przedmiot opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób trzecich.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku nie może bowiem prowadzić postępowania ani podejmować rozstrzygnięć zastrzeżonych dla innego trybu orzekania, w tym w postępowaniu kontrolnym, czy podatkowym prowadzonym w oparciu o konkretną dokumentację.

Podkreślić należy również, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast, organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

Ponadto należy wskazać, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, a więc wywierają skutki prawne w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Zatem, niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawcy jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie wywiera skutku prawnego dla pozostałych współwłaścicieli nieruchomości. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność. Organ podatkowy nadmienia, że jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnić się od stanu faktycznego, występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.