IPTPB2/4511-25/15-2/Akr - Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 14 stycznia 2015 r. (data wpływu 19 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 19 stycznia 2015 r. wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W 2003 r. Wnioskodawczyni, Jej brat A. B. i ojciec Z. B. nabyli spadek po matce Cz. B., zmarłej w dniu 10 maja 2003 r. Spadek nabyli na podstawie ustawy po 1/3 części każde z nich (stwierdzenie nabycia spadku nastąpiło na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 18 marca 2014 r.). Przedmiotem spadku był wówczas udział wynoszący #189; części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 53,30 m², położonym w L. przy ul. K. W wyniku dziedziczenia Wnioskodawczyni nabyła prawo do 1/3 części spadku po zmarłej matce, a zatem Jej udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu wynosił 1/6.

Na podstawie złożonego w terminie zeznania podatkowego SD-3 z dnia 29 lipca 2014 r. oraz ww. postanowienia Sądu Rejonowego w L., zgodnie z przepisami prawnymi, Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego decyzją z dnia 8 sierpnia 2014 r. ustalił w stosunku do Wnioskodawczyni wysokość zobowiązania w podatku od spadków i darowizn w kwocie 1 476 zł z tytułu nabycia spadku po zmarłej matce Cz. B. Udział Wnioskodawczyni wyceniono na kwotę 39 533 zł, tj. 1/6 wartości rynkowej mieszkania ustalonej jako kwota 237 200 zł. Należną kwotę podatku Wnioskodawczyni uiściła zgodnie z terminami wynikającymi z decyzji.

Od dnia 9 maja 2014 r. dla przedmiotowego lokalu mieszkalnego przy ul. K. w L. prowadzona jest księga wieczysta przez Sąd Rejonowy w L. Wniosek o wpis do księgi wieczystej złożono w wyniku zawartej w dniu 29 kwietnia 2014 r. umowy przeniesienia własności lokalu wyodrębniającej lokal - akt notarialny Rep. A X/2014 z dnia 29 kwietnia 2014 r. Zatem na dzień złożenia wniosku przedmiotowy lokal stanowi odrębną nieruchomość.

W 2014 r. Wnioskodawczyni wraz ze swoim bratem A. B. nabyła spadek po ojcu Z. B. zmarłym w dniu 11 maja 2014 r., w części 1/2 każde z nich (akt poświadczenia dziedziczenia z dnia 3 czerwca 2014 r., Repertorium A nr Y/2014 r., sporządzony na podstawie protokołu dziedziczenia, objętego aktem notarialnym sporządzonym przez notariusza w dniu 3 czerwca 2014 r., Rep. A Nr Z/2014). Zeznanie podatkowe zostało złożone zgodnie z ustawowymi terminami, a w związku ze zgłoszeniem w ustawowym terminie nabycia spadku, nabycie zostało zwolnione z podatku od spadków i darowizn w myśl przepisów tej ustawy.

W rezultacie Wnioskodawczyni oraz Jej brat odziedziczyli spadek po rodzicach w #189; części każde z nich. W skład spadku wchodzi jedynie nieruchomość tj. przedmiotowy lokal mieszkalny o powierzchni użytkowej 53,30 m² położony w L. przy ul. K. Jeżeli przyjmie się wycenę wynikającą z decyzji z dnia 8 sierpnia 2014 r. Naczelnika Urzędu Skarbowego w L., każde z nich posiada równy udział w nieruchomości przy ul. K. w L., której wartość wynosi 237 200 zł, a zatem udział Wnioskodawczyni ma wartość 118 600 zł.

Wnioskodawczyni oraz Jej brat podjęli wspólną decyzję i w najbliższym czasie zamierzają dokonać działu spadku po rodzicach: ojcu zmarłym w dniu 11 maja 2014 r. i matce zmarłej w dniu 10 maja 2003 r.

Poprzez podział spadku ma dojść do zniesienia współwłasności nieruchomości, tj. przedmiotowego lokalu, w ten sposób, że na skutek działu spadku nieruchomość tą ma przejąć na wyłączną własność brat Wnioskodawczyni A. B., który będzie zobowiązany jednocześnie do uiszczenia na rzecz Wnioskodawczyni określonej kwoty z tytułu spłaty Jej udziału w nieruchomości. Zniesienie współwłasności mieszkania nastąpi więc za odpłatnością w formie spłaty dokonanej przez brata Wnioskodawczyni na rzecz Wnioskodawczyni. Kwota spłaty będzie wynosiła połowę wartości rynkowej nieruchomości, a więc tyle, ile wynosi wartość udziału Wnioskodawczyni w spadku i tym samym wartość Jej udziału w tejże nieruchomości. Wnioskodawczyni podkreśla, że suma spłaty nie przekroczy więc wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kwota, jaką otrzymała Wnioskodawczyni z tytułu spłaty udziału w nieruchomości w zamian za przejęcie tego udziału przez Jej brata w związku z działem spadku po rodzicach, będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości.

Zdaniem Wnioskodawczyni, taka spłata nie będzie podlegała opodatkowaniu wyżej wymienionym podatkiem, gdyż nie może być ona potraktowana jako odpłatne zbycie udziałów w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) i w związku z tym przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie będą miały w takim przypadku zastosowania. Wartość spłaty będzie bowiem tożsama z wartością udziału spadkowego. Nie powstanie w tym stanie rzeczy przychód, gdyż spłatą będzie wartość udziału Wnioskodawczyni w nieruchomości. Otrzymanie kwoty spłaty nie może być więc opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako odpłatne zbycie udziału w nieruchomości, gdyż jest to spłata, którą Wnioskodawczyni otrzymała w wyniku działu spadku, a więc w wyniku jedynie rozdysponowania składników spadku pomiędzy Wnioskodawczynią a Jej bratem. Interpretacja instytucji odpłatnego działu spadku nie może prowadzić do rozumienia spłaty udziału w nieruchomości jako "odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości". Należałoby odróżnić sytuację przejęcia udziału w zamian za spłatę, dokonywanego pomiędzy spadkobiercami, a sytuację sprzedaży udziału osobie trzeciej niebędącej spadkobiercą.

Warto zauważyć, według Wnioskodawczyni, że już sama wykładnia językowa terminu "dział spadku" wskazuje na rozumienie go jako jedynie rozdziału składników spadku pomiędzy spadkobierców. A zatem, w momencie gdy dochodzi do przejęcia udziału przez jednego spadkobiercę (brata Wnioskodawczyni) z jednoczesną spłatą drugiego spadkobiercy (Wnioskodawczyni) w kwocie tożsamej z wartością tego udziału, wówczas nie może być mowy o powstaniu przychodu, gdyż wartość udziału została już nabyta w drodze dziedziczenia, nie zaś jakiejkolwiek innej czynności prawnej. W dziale spadku dochodzi bowiem jedynie do wymiany rodzaju uprawnienia przy zachowaniu tej samej wartości pieniężnej tj. wymiany wartości majątkowej udziału na kwotę pieniężną stanowiącą wartość tego udziału. Nie ma mowy więc o powstaniu przychodu. W wyniku dziedziczenia majątek Wnioskodawczyni powiększył się o wartość udziału w nieruchomości o określonej wartości wyrażonej w cenie rynkowej tej nieruchomości (i od tego jest podatek od spadków i darowizn), natomiast po dokonaniu działu spadku majątek Wnioskodawczyni nie powiększy się. Nie zachodzi tu jakakolwiek zmiana, gdyż uprzednio majątek został powiększony o udział spadkowy i będzie wciąż powiększony po dokonaniu działu spadku o tą samą wartość, tyle że wyrażoną nie w udziale, ale już w pieniądzu.

Powyższe, według Wnioskodawczyni, potwierdza interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 2 kwietnia 2008 r., sygn. akt BI/415-0771/07. W interpretacji tej uznano, że spłata dokonana na rzecz wnioskodawcy przez brata była ekwiwalentna do posiadanego przez niego udziału w spadku (nie przekroczyła udziału spadkowego), na skutek działu spadku, wnioskodawca nie uzyskał żadnego przysporzenia (przyrostu) majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej, a co za tym idzie, brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej przez wnioskodawcę w wyniku działu spadku.

Wnioskodawczyni wskazuje, że Jej sytuacja jest sytuacją analogiczna. Udział w nieruchomości, przypadający Wnioskodawczyni w drodze dziedziczenia, jest objęty przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 86, z późn. zm.) tj. na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy.

Zgodnie natomiast z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Z tego również względu otrzymana spłata nie może podlegać obowiązkowi podatku dochodowego od osób fizycznych. Opodatkowanie spłaty prowadziłoby do podwójnego opodatkowania tej samej kwoty.

Na potwierdzenie wyżej wymienionej oceny prawnej Wnioskodawczyni powołuje wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r. (sygn. akt....). WSA zauważył, że od chwili nabycia spadku między współspadkobiercami istnieje wspólność majątku spadkowego, która ma charakter przejściowy, to znaczy istnieje do chwili podziału między spadkobiercami majątku spadkowego (działu spadku). WSA uznał więc, że przez dziedziczenie należy rozumieć zarówno samo nabycie spadku, jak i nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze działu spadku (który jest zdaniem WSA swego rodzaju dalszym etapem dziedziczenia). WSA zwrócił uwagę, że dziedziczenie jest objęte podatkiem od spadków i darowizn, zatem opodatkowanie działu spadku, jako elementu dziedziczenia, powtórnie także podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest wykluczone.

Ponadto, zdaniem WSA: "Objęcie opodatkowaniem - na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty jest nie do przyjęcia także na gruncie Konstytucji RP, prowadziłoby ono bowiem do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, tj. raz podatkiem od spadków, drugi raz podatkiem dochodowym. Konsekwencją tego byłoby naruszenie art. 84 Konstytucji RP, stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych ustawą, ale tylko wówczas, gdy ustawa taki podatek od określonego przychodu (dochodu) przewiduje".

Z powyższego wynika, że spłata nieprzekraczająca wartości udziału w spadku, otrzymana przez jednego spadkobiercę od drugiego przy dziale spadku obejmującego nieruchomość, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości. Zgodnie z orzecznictwem dział spadku mieści się w pojęciu dziedziczenia, które podlega podatkowi od spadków i darowizn. Tym samym wyklucza się "opodatkowanie" tego samego przysporzenia zarówno podatkiem od spadków i darowizn, jak i podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni wskazuje, że powyższe potwierdza również interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 9 sierpnia 2013 r., Nr ILPB2/415-422/12/13-S/TR oraz interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 16 stycznia 2014 r., Nr IPTPB2/415-704/13-4/JR.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawczyni.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.