IPTPB2/436-143/14-4/KK - Podatek od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych przekazania nieruchomości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 24 września 2014 r. (data wpływu 29 września 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 29 grudnia 2014 r. (data wpływu 2 stycznia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych przekazania nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 29 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadku i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), w związku z czym, pismem z dnia 16 grudnia 2014 r., Nr IPTPB2/436-143/14-2/k.k. IPTPB1/415-553/14-2/MD, wezwano Wnioskodawcę, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ustawy - Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano dnia 16 grudnia 2014 r. (data doręczenia 22 grudnia 2014 r.), natomiast w dniu 2 stycznia 2015 r., wpłynęło uzupełnienie ww. wniosku z dnia 29 grudnia 2014 r. (data nadania 29 grudnia 2014 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 19 sierpnia 1995 r. - aktem notarialnym - jako wspólnicy Spółki cywilnej w składzie: Wnioskodawca, G. i M., nabyli na współwłasność łączną, jako wspólnicy wymienionej Spółki cywilnej, prawo użytkowania wieczystego działki oraz budynki, obiekty i urządzenia znajdujące się na tej działce, stanowiące odrębny od gruntu przedmiot własności - opisane w § 1 tego aktu. Nieruchomość nabyta została za łączną kwotę 105.000 zł, z czego na prawo użytkowania wieczystego gruntu przypada 3.500 zł, a na budynki, obiekty i urządzenia towarzyszące, posadowione na działce nr 358 - 101.500 zł. Przedmiot niniejszej umowy stanowił gospodarczo i funkcjonalnie zorganizowaną całość gospodarczą - Zakład i był zbywany jako przedsiębiorstwo, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, z późn. zm.). Sprzedawcą była Spółdzielnia.

W dniu 27 października 2001 r. została zawarta umowa Spółki jawnej, pomiędzy dotychczasowymi wspólnikami Spółki cywilnej, pod firmą Spółka jawna, wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego, przekształcając Spółkę cywilną w Spółkę jawną.

W dniu 31 marca 2003 r. została zawarta umowa zbycia ogółu praw i obowiązków pomiędzy "zbywającym" - M, a "nabywającą" B. (siostrą M.), zgodnie z którą z dniem 31 marca 2003 r., zbywający przeniósł na nabywającą w drodze darowizny przysługujący mu, jako wspólnikowi Spółki jawnej, ogół praw i obowiązków, a nabywająca oświadczyła, że dokonaną darowiznę przyjmuje. Powyższa zmiana została wpisana w KRS w dniu 5 maja 2003 r.

Nabyte obiekty były w złym stanie i wymagały znacznych nakładów remontowych. Do tego doszły skutki powodzi z 1997 r. - wszystkie obiekty były zatopione do wysokości ok. 1,20 m przez okres ok. 3 tygodni. W efekcie powyższego, poniesione nakłady remontowe w latach 1996-1998 wyniosły łącznie ok. 205.000 zł. Wyjątek stanowił budynek administracyjny, w którym wykonane zostały również prace adaptacyjne - przekształcające go w budynek mieszkalny, a wydatki na ulepszenie znacznie przekroczyły 30% ceny nabycia.

W związku z wysokimi nakładami na prace remontowe, główna księgowa prowadząc księgę rachunkową Spółki cywilnej uznała, że nie może tych wydatków ująć bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodów i doliczyła je do cen zakupu poszczególnych obiektów, rozkładając je w czasie w postaci naliczanej amortyzacji. Pomimo tak dużych nakładów w stosunku do ceny nabycia, wartość rynkowa tej nieruchomości, poza budynkiem administracyjnym, niewiele odbiega od ceny nabycia, gdyż od kilku lat nie były używane do działalności gospodarczej, poza stacją paliw, a w ostatnich latach obiekty odczuły ujemne skutki wichrów i gradobicia, które przeszły nad K., gdzie położona jest nieruchomość.

Do końca 2013 r. prowadzona była stacja paliw, a od początku 2014 r. wszystkie obiekty wyłączone są z działalności gospodarczej, wobec czego w najbliższym czasie Spółka jawna zamierza przekazać nieodpłatnie powyższą nieruchomość do majątku osobistego wspólników, przy zachowaniu proporcji w udziale w nieruchomości, odpowiednio do udziałów w zyskach i stratach Spółki jawnej, a w dalszej kolejności Wnioskodawca oraz pozostali wspólnicy zamierzają dokonać sprzedaży całości, bądź części nieruchomości - jeżeli znajdzie się nabywca.

Przekazywana nieruchomość zabudowana należy do Spółki jawnej, która przejęła cały majątek Spółki cywilnej, w momencie przekształcenia jej w Spółkę jawną.

Na działce będącej przedmiotem zapytania znajdują się budynki i budowle - sklasyfikowane wg PKOB w sposób następujący:

Budynki i budowle znajdujące się na działce będącej przedmiotem zapytania są trwale związane z gruntem.

W piśmie z dnia 29 grudnia 2014 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawca wskazał, że:

1. Spółka jawna, w której jest On wspólnikiem, prowadzi działalność w zakresie: handlu - głównie częściami do maszyn i urządzeń rolniczych, produkcji części do maszyn rolniczych, usług na zamówienie klientów oraz dzierżawy pomieszczeń. Działalność ta prowadzona jest wyłącznie w B.,

2. Jego udział w zyskach i stratach Spółki jawnej wynosi 40%.

3. Składniki majątku wskazane we wniosku stanowiły środki trwałe wprowadzone do ewidencji środków trwałych i były amortyzowane do końca 2013 r.

4. Wszystkie wskazane we wniosku środki trwałe były wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej do końca 2013 r.

5. Wspólnicy nie przewidują likwidacji Spółki jawnej, gdyż nadal będzie prowadzona działalność w B. w zakresie podanym w punkcie 1).

6. Nieodpłatne przekazanie wymienionej we wniosku zabudowanej nieruchomości, na rzecz wspólników Spółki jawnej, nastąpi w 2015 r.

7. Nieodpłatne przeniesienie do majątku osobistego wspólników - wymienionej we wniosku zabudowanej nieruchomości - nastąpi na podstawie podjętej uchwały wspólników i zawarcia umowy nieodpłatnego przekazania na potrzeby własne wspólników, przy zachowaniu proporcji w udziale w nieruchomości odpowiednich do udziałów w zyskach i stratach w Spółce - w formie aktu notarialnego.

8. Sprzedaż przedmiotowych nieruchomości nastąpi natychmiast, gdy znajdzie się kupiec. Wnioskodawca sądzi, że nastąpi to przed upływem 6 lat licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności gospodarczej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania, ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku:

1. Czy nieodpłatne przekazanie części nieruchomości położonej w K., na własne potrzeby Wnioskodawcy, w proporcji do Jego udziału w zyskach i stratach Spółki jawnej, tj. w 40% - na podstawie podjętej uchwały wspólników i zawartego aktu notarialnego - podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

2. Czy nieodpłatne przekazanie części ww. nieruchomości na własne potrzeby Wnioskodawcy będzie skutkowało powstaniem obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

3. Czy w momencie sprzedaży przypadającej na Wnioskodawcę części nieruchomości - przed upływem 6 lat od momentu wycofania jej z działalności gospodarczej - wystąpi obowiązek zaliczenia przychodów ze sprzedaży do przychodów z prowadzonej nadal działalności gospodarczej w Spółce jawnej w proporcji do dochodów i strat przypadających na Wnioskodawcę i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie Nr 1 wniosku, dotyczące podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy, ostatecznie sformułowanym w piśmie z dnia 29 grudnia 2014 r., nieodpłatne przekazanie przez spółkę jawną części nieruchomości na Jego cele osobiste, w wyniku czego stanie się On właścicielem - przy zachowaniu proporcji w udziale w nieruchomości odpowiednio do udziałów w zyskach i stratach spółki jawnej - nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, gdyż przedstawiony w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem ma charakter zamknięty, co oznacza, że opodatkowaniu tym podatkiem podlega tylko i wyłącznie nabycie rzeczy i praw majątkowych, które w sposób wyraźny zostało wskazane w art. 1 ust. 1 ustawy. Z przepisu tego wynika, że podatkiem tym będzie obłożone m.in. dokonanie darowizny. W przedmiotowej sprawie wolą wspólników spółki jawnej, jako jedynych wspólników, a także jako osób prywatnych nie jest zawarcie umowy darowizny. Planowane jest podjęcie uchwały i zawarcie umowy nieodpłatnego przekazania na potrzeby własne wspólników, przy zachowaniu proporcji w udziale w nieruchomości odpowiednich do udziałów w zyskach i stratach w spółce, co nie będzie wyczerpywało znamion umowy darowizny. Ponadto podkreślenia wymaga fakt, że ww. umowa zostanie zawarta i sporządzona w formie aktu notarialnego w następstwie uchwały o przekazaniu nieruchomości na potrzeby własne, zaś powyższe nie powoduje jej nieskuteczności wobec zasady swobody umów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy, podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Należy mieć na uwadze, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego, wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Jak wynika z ww. art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in.: darowizny.

Artykuł 5 ww. ustawy stanowi, że obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Ponieważ ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji umowy darowizny, to należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), regulującymi sprawy zobowiązań.

W myśl art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Jednocześnie, jak stanowi art. 889 Kodeksu cywilnego, nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny - jako czynności nieodpłatnej - jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

W wyniku zawarcia umowy darowizny może dochodzić do określonych zmian w położeniu prawno-majątkowym darczyńcy i obdarowanego. Przedmiotem darowizny mogą bowiem strony uczynić wszelkie postacie zwolnienia obdarowanego od określonych zobowiązań. Może to nastąpić w drodze zrzeczenia się przez darczyńcę wierzytelności, jaka służyła mu w stosunku do obdarowanego lub poprzez przejęcie długu obdarowanego względem osoby trzeciej, będącej jego wierzycielem. Darczyńca może wreszcie wypełnić zobowiązanie ciążące na obdarowanym względem osoby trzeciej. Nie jest przy tym konieczne, aby dokonanie darowizny łączyło się z bezpośrednim transferem darowanego przedmiotu z masy majątkowej darczyńcy do majątku obdarowanego. Transfer ten może mieć miejsce między masą majątkową osoby trzeciej a obdarowanym. Wystarczy, że świadczenie spełnione faktycznie przez inna osobę zostanie następnie skompensowane wartościami pochodzącymi z majątku darczyńcy.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Natomiast zgodnie z art. 893 Kodeksu cywilnego, darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie). Treść zacytowanego przepisu wskazuje jednoznacznie, że w przypadku darowizny z poleceniem mamy do czynienia z dwoma podmiotami: obdarowanym, zobowiązanym do określonego w poleceniu zachowania i beneficjariuszem, czyli uprawnionym z tytułu polecenia.

W orzecznictwie przyjmuje się, że świadczenie darczyńcy musi być subiektywnie i obiektywnie bezpłatne, tj. niezależne od uzyskania korzyści lub ekwiwalentu od obdarowanego. Czyniąc darowiznę, darczyńca realizuje zamiar przysporzenia obdarowanemu korzyści kosztem własnego majątku - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2006 r. sygn. IV CSK 172/06.

Jak wskazano na wstępie, opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega również nabycie własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

W myśl art. 195 Kodeksu cywilny, własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Co oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługują wszystkie atrybuty prawa własności (tzn. wszystkie uprawnienia składające się na własność). Z kolei niepodzielność oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie do jej części odpowiadającej udziałowi.

W myśl art. 210 zdanie 1 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów, zniesienie współwłasności może nastąpić na podstawie umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na mocy orzeczenia sądu.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że udział Wnioskodawcy w zyskach i stratach spółki jawnej wynosi 40%. W 2015 r. spółka jawna zamierza przekazać nieodpłatnie powyższą nieruchomość do majątku osobistego wspólników, przy zachowaniu proporcji w udziale w nieruchomości, odpowiednio do udziałów w zyskach i stratach spółki jawnej. Nieodpłatne przeniesienie do majątku osobistego wspólników nastąpi na podstawie podjętej uchwały wspólników i zawarcia umowy w formie aktu notarialnego.

W analizowanej sytuacji wspólnicy spółki jawnej zamierzają podjąć uchwałę, na podstawie której zostanie im przyznane prawo własności udziałów w nieruchomości stanowiącej składnik majątku spółki jawnej. W tym miejscu należy wskazać, że spółka jawna, w przeciwieństwie do spółki cywilnej, jest tzw. ułomną osobą prawną, co w praktyce oznacza, że stanowi odrębny od osób wspólników byt prawny. Co prawda nie jest to spółka wyposażona przez ustawodawcę w osobność prawną, ale charakteryzuje się zdolnością prawną i zdolnością do czynności prawnych. Ponadto spółka jawna posiada również swój własny odrębny od majątków wspólników majątek.

Stanowi o tym przede wszystkim art. 8 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030, z późn. zm.), według którego spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Jak również art. 28 k.s.h., zgodnie z którym, majątek spółki stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.

Zatem, na tle zaprezentowanego przez Wnioskodawcę zdarzenia przyszłego oraz powołanych wyżej przepisów prawa, w ogóle nie można mówić o zniesieniu współwłasności.

Mając na uwadze powyższe okoliczności faktyczne i prawne stwierdzić należy, że opisana we wniosku umowa przeniesienia własności nieruchomości nie stanowi darowizny oraz nie wywiera takich skutków prawnych jak zniesienie współwłasności.

W związku z tym, że czynność nieodpłatnego przekazania udziału w nieruchomości na podstawie uchwały wspólników spółki jawnej nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, to nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Zatem, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Ponadto należy nadmienić, że zgodnie z przepisem art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem interpretacje indywidualne prawa podatkowego wydawane są wyłącznie na wniosek zainteresowanego i tylko w jego indywidualnej sprawie. Zainteresowanym jest każdy, kto złoży wniosek w sprawie indywidualnej, która jego dotyczy.

W związku z tym, zaznacza się, że niniejsza interpretacja indywidulana odnosi się tylko i wyłącznie do Wnioskodawcy i nie ma zastosowania do pozostałych stron umowy przekazania nieruchomości.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.