IPTPB2/415-79/12-2/MP - Zwolnienie od podatku dochodowego kwoty uzyskanej ze sprzedaży działki zwróconej przez państwo decyzją administracyjną.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 1 lutego 2012 r. (data wpływu 2 lutego 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu ze zbycia udziału w nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 2 lutego 2012 r., został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu ze zbycia udziału w nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni w 2012 r., zamierza sprzedać działkę w Warszawie przy ul. xx (dawnej ul. xx) bez zabudowy, która została zwrócona w wieczyste użytkowanie przez Miasto Stołeczne Warszawa, prawomocną decyzją z dnia xx 2009 r. (akt notarialny - Repetytorium A xx).

Wyżej wymienioną działkę, rodzice Wnioskodawczyni - Państwo xx zakupili w dniu xx 1941 r., jednak prawa do tej działki zostały im odebrane cyt. "tzw. Dekretem Bieruta z dnia 21 listopada 1945 r."

Po śmierci rodziców: ojciec - w dniu xx 1962 r., matka - w dniu xx 1965 r., Wnioskodawczyni nabyła spadek, zgodnie z prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia xx 1991 r., łącznie z Jej rodzeństwem w xx równych częściach.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni, powinna zapłacić podatek dochodowy od sprzedaży swojej części ww. działki.

Zdaniem Wnioskodawczyni, podatek dochodowy od sprzedaży ww. działki nie powinien być naliczony z dwóch powodów:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z przepisami art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonujące zamiany.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że rodzice Wnioskodawczyni w dniu xx 1941 r., kupili działkę w Warszawie przy ul. xx (dawnej ul. xx), bez zabudowy. Jednakże, prawa do tej działki zostały rodzicom Wnioskodawczyni, odebrane cyt. "tzw. Dekretem Bieruta z dnia 21 listopada 1945 r."

Po śmierci rodziców, tj. ojca w dniu xx 1962 r., matki w dniu xx 1965 r., Wnioskodawczyni nabyła spadek, łącznie z Jej rodzeństwem w xx równych częściach (prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w xx z dnia xx 1991 r.).

Przedmiotowa działka została zwrócona w wieczyste użytkowanie przez Miasto Stołeczne Warszawa, prawomocną decyzją z dnia xx 2009 r. (akt notarialny Rep. xx). Wnioskodawczyni zamierza swój udział sprzedać w roku 2012 r.

Dla rozpatrywanej sprawy istotna jest więc kwestia, od kiedy należy liczyć bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w cytowanym wyżej przepisie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Niezbędne jest więc ustalenie momentu nabycia przez Wnioskodawczynię udziału w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości (działki), a w konsekwencji rozstrzygnięcie kwestii, czy stwierdzenie braku podstaw do przejęcia powyższej nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa i potwierdzenie własności spadkobierców byłych właścicieli (rodziców Wnioskodawczyni), stanowi jej nabycie w myśl powołanego wyżej artykułu 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy rozstrzygnięciu tego problemu należy mieć na uwadze nie tylko przepisy prawa podatkowego, ale przede wszystkim przepisy prawa cywilnego dotyczące nabycia, czy też utraty prawa własności. W sytuacji, gdy dochodzi do zwrotu bezprawnie zajętej nieruchomości spadkobiercom osób, którym tę nieruchomość odebrano, wówczas prawo do zwrotu znajduje swe źródło w nabyciu spadku.

Prawo własności w systemie prawnym jest traktowane jako prawo o najszerszej treści i w porównaniu z innymi prawami, jako prawo najsilniejsze w stosunku do rzeczy. Własność jest bezterminowym prawem, trwa tak długo, jak długo istnieje rzecz, która jest przedmiotem własności. Nabycie i utrata własności (w tym także własności nieruchomości) jest opisana w art. 155 oraz art. 231 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). U podstaw nabycia i zbycia rzeczy oraz nieruchomości, w rozumieniu kodeksowym, leży wola nabywcy. Swoboda zawierania umów jest naczelną zasadą Kodeksu cywilnego. W dopuszczonych prawem sytuacjach u podstaw zwrotu wywłaszczonej nieruchomości (także przejętej wskutek karnego przymusu), leży wola prawowitego właściciela, a w przypadku jego śmierci wola jego spadkobierców. Jeśli przejęta w drodze przymusu nieruchomość jest zwracana spadkobiercy osoby, którą pozbawiono tej nieruchomości, to prawo do zwrotu ma swe źródło w nabyciu spadku.

Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego, spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki przechodzą na jedną lub kilka osób. Niezależnie od powyższego, na stan prawny nieruchomości istotny wpływ mogą wywierać, wydawane zarówno na gruncie prawa cywilnego, sądowo-administracyjnego, jak i karnego orzeczenia sądowe, jako dokumenty o szczególnym znaczeniu. Szczególność ta wynika z pozycji, jaką zajmują sądy będące organami wymiaru sprawiedliwości oraz z zagwarantowanej konstytucyjnie odrębności władzy sądowniczej od innych rodzajów władz, niezawisłości sędziowskiej. Zaś prawo użytkowania wieczystego jest silnym prawem rzeczowym, lokującym się w hierarchii tych praw bezpośrednio po prawie własności, a przed ograniczonymi prawami rzeczowymi, co pozwala na potraktowanie ustanowienia użytkowania wieczystego jako swoistej restytucji stosunków własnościowych.

W niniejszej sprawie z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni jest jedną ze spadkobierców współwłaścicieli, którzy mieli prawo własności niezabudowanej nieruchomości gruntowej położonej w Warszawie.

Nieruchomość ta, została skomunalizowana dekretem o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy z dnia 26 października 1945 r. (podana przez Wnioskodawczynię we wniosku data 21 listopada 1945 r., jest datą ogłoszenia dekretu i datą wejścia w życie).

Zatem, Wnioskodawczyni jest jednym ze spadkobierców współwłaścicieli (rodziców), którzy mieli prawo własności tej nieruchomości w chwili komunalizacji. Prawa do spadku (udziału), Wnioskodawczyni nabyła w drodze dziedziczenia ustawowego po rodzicach, tj. w dniu xx 1962 r. (po ojcu) i w dniu xx 1965 r. (po matce).

Przedmiotowa działka (grunt), została zwrócona w wieczyste użytkowanie przez Miasto Stołeczne Warszawa prawomocną decyzją z dnia xx 2009 r. (akt notarialny Rep. xx).

Oddanie w użytkowanie wieczyste "gruntu warszawskiego", skomunalizowanego dekretem z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279 z późn. zm.), w wypadku spełnienia przesłanek przewidzianych w tym akcie prawnym przez ubiegającego się o to, dotychczasowego właściciela tego gruntu lub jego następców prawnych, miało niewątpliwie charakter rekompensacyjny.

Przepis art. 7 ust. 1 dekretu przewidywał, że:

Jak wynika ze wskazanej regulacji, prawodawcy niewątpliwie chodziło o zrekompensowanie dotychczasowym właścicielom (ich następcom prawnym), przejścia na własność miasta stołecznego Warszawy gruntów stanowiących dotąd ich własność. W dekrecie od razu uregulowano kwestię stosownych rekompensat. Odzyskanie prawa wieczystej dzierżawy z czynszem symbolicznym lub prawa zabudowy za opłatą symboliczną (art. 7 ust. 1 dekretu, obecnie prawa wieczystego użytkowania), było ustawowo zagwarantowaną formą rekompensaty.

Wobec powyższego, ocena czy do przedstawionego przez Wnioskodawczynię zdarzenia przyszłego, powinien mieć zastosowanie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, musi opierać się o wykładnię pojęcia "nabycie prawa" w nim użytego. Skoro decyzja o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości, czy też o zwrocie prawa użytkowania wieczystego, nie kreuje prawa do nieruchomości (własności lub użytkowania wieczystego), lecz tylko przywraca stosunki własnościowe sprzed wywłaszczenia to zwrot taki, nie stanowi nabycia nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przywracając stan prawny, który istniał przed wydaniem decyzji o wywłaszczeniu, decyzja o zwrocie nieruchomości pełni funkcję restytucyjną, czyli jest aktem prawnym, który wywiera skutki prawne bezpośrednio w sferze prawa cywilnego. Przywraca bowiem prawo własności nieruchomości jej poprzedniemu właścicielowi lub jego następcom prawnym. Jest więc zdarzeniem prawnym zmieniającym podmiotową stronę stosunku prawnorzeczowego odnośnie do zwracanej nieruchomości. Decyzja o zwrocie powoduje przejście prawa własności na dotychczasowego właściciela lub jego następców prawnych, jednakże nie kreuje tego prawa - przywraca tylko wcześniej panujące stosunki prawnorzeczowe.

Zatem, ustanowienie na rzecz Wnioskodawczyni udziału w prawie użytkowania wieczystego oraz zwrot nieruchomości znajdującej się na tym gruncie w odniesieniu do skomunalizowanych tzw. gruntów warszawskich, może być traktowany jako swoista restytucja, bo na taki jedynie zakres przywrócenia uprawnień dotychczasowym właścicielom zezwalały przepisy ww. dekretu.

Reasumując, mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa, należy stwierdzić, iż nabycie przez Wnioskodawczynię udziału w przedmiotowej nieruchomości (grunt niezabudowany w Warszawie, odzyskany na podstawie decyzji administracyjnych wydanych w związku z art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r., ogłoszonego w dniu 21 listopada 1945 r.), nastąpiło w dniu śmierci spadkodawców, czyli w dniu xx 1962 r. i w dniu xx 1965 r. W związku z tym, planowana sprzedaż udziału Wnioskodawczyni w przedmiotowej nieruchomości, nie będzie stanowić źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym, ponieważ od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce jego nabycie upłynęło już 5 lat. Tym samym, Wnioskodawczyni nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego od sprzedaży swojego udziału ww. działki.

Jednocześnie wskazać należy, iż zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretacje przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Interpretacja dotyczy tylko Wnioskodawczyni i nie wywołuje skutków prawnych dla pozostałych spadkobierców nieruchomości (działki). W związku z powyższym w celu uzyskania pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego przez pozostałych spadkobierców nieruchomości (działki), winni Oni złożyć odrębne wnioski o wydanie interpretacji indywidualnej i uiścić stosowną opłatę.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.