IPTPB2/415-48/11-4/AK - Zwolnienie z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania zasądzonego przez sąd od pracodawcy na rzecz byłego pracownika z tytułu pobierania zaniżonej emerytury na skutek błędnego zakwalifikowania przez pracodawcę wykonywanej pracy w okresie zatrudnienia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 14 kwietnia 2011 r. (data wpływu 18 kwietnia 2011 r.) uzupełnionym pismem (druk ORD-IN) z dnia 12 lipca 2011 r. (data wpływu 13 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego z tytułu zaniżonego świadczenia emerytalnego oraz odsetek od odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 18 kwietnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego z tytułu zaniżonego świadczenia emerytalnego wraz z odsetkami.

Pismem z dnia 6 lipca 2011 r. Nr IPTPB2/415-48/11-2/AK wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w zakresie określonym w wezwaniu. Wniosek uzupełniono na druku ORD-IN z dnia 12 lipca 2011 r. (data wpływu 13 lipca 2011 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wyrokiem z dnia 21 października 2009 r. Sąd zasądził na rzecz Wnioskodawcy od byłego pracodawcy odszkodowanie w kwocie zł tytułem pobierania emerytury w zaniżonym wymiarze wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 19 czerwca 2009 r. do dnia zapłaty.

Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy wynikała z faktu nieprawidłowego wystawienia na rzecz Wnioskodawcy świadectwa pracy, na skutek czego organ rentowy ustalając wysokość emerytury zastosował przelicznik 1,2 zamiast 1,8, co skutkowało tym, iż emerytura, którą Wnioskodawca pobierał od 1 stycznia 2003 r. była niższa niż powinien otrzymywać. Nieprawidłowe ustalenie okresów pracy górniczej zostało przez Wnioskodawcę skutecznie zakwestionowane, gdy wyrokiem z dnia 4 marca 2008 r. Sąd zmienił zaskarżone decyzje ZUS w ten sposób, że zaliczył okres zatrudnienia od 16 listopada 1979 r. do 31 grudnia 2002 r. do pracy górniczej z zastosowaniem przelicznika 1,8. Od dnia 1 listopada 2007 r. Wnioskodawca otrzymywał emeryturę w wyższej wysokości wynikającej z prawidłowego zakwalifikowania Jego pracy jako pracy górniczej.

Podstawą dochodzonego przez Wnioskodawcę odszkodowania za szkodę wyrządzoną jako byłemu pracownikowi był art. 471 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wskazał oddalając apelację byłego pracodawcy podstawę odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wskutek odmowy poświadczenia zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, wynikającej z nienależytego wykonania obowiązku prowadzenia dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy i akt osobowych pracownika stanowi art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Tak więc zasady ustalania odszkodowania wynikają wprost z ww. przepisów. Wysokość należnego odszkodowania stanowi różnica pomiędzy wysokością świadczenia emerytalnego, które Wnioskodawca otrzymał w spornym okresie, a wysokością świadczenia, które powinien otrzymywać, ale na skutek nieprawidłowego działania pracodawcy nie otrzymał. Wysokość zasądzonego odszkodowania została określona przez biegłego według kwoty netto. Zdaniem Sądu w sumie za okres od stycznia 2003 r. do 31 października 2007 r. emerytura Wnioskodawcy została obniżona o kwotę zł netto. Była to więc kwota uprzednio pomniejszona o należności o charakterze publicznym. Sąd wskazał. iż pozwany pracodawca nienależycie wykonał obowiązki związane z wydaniem Wnioskodawcy świadectwa pracy i ponosi odpowiedzialność za szkodę na podstawie art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k.p.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane odszkodowanie mieści się w katalogu zwolnień z podatku dochodowego od osób fizycznych. Skoro zasądzone na Jego rzecz odszkodowanie zostało określone w kwocie netto, to uznanie, iż podlega ona opodatkowaniu stanowiłoby w istocie podwójne opodatkowanie i prowadziłoby do naruszenia zasady równości wobec prawa.

Stosownie do z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Ponadto zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy zwalnia się z opodatkowania inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Podstawę wypłaty ww. odszkodowania stanowią postanowienia art. 471 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy. Wysokość odszkodowania stanowi różnica pomiędzy emeryturą, jaką Wnioskodawca winien otrzymać, gdyby pracodawca wystawił prawidłowe dokumenty, a emeryturą otrzymaną w okresie objętym żądaniem pozwu. Skoro wyliczone odszkodowanie ustalono wg kwoty netto, obejmuje ono w ocenie Wnioskodawcy wyłącznie stratę, jakiej doznał w związku z błędami popełnionymi przez byłego pracodawcę. Szkoda określona przez Sąd wg kwoty netto to szkoda rzeczywiście poniesiona (damnum emergens), bowiem gdyby pracodawca wystawił prawidłowe świadectwo pracy nie doszłoby do pomniejszenia Jego majątku.

Takie stanowisko prezentuje również Sąd Najwyższy, który na skutek wniesienia przez Spółkę skargi kasacyjnej w analogicznej sprawie, wypowiedział się wprost, iż zasądzone odszkodowanie z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania do wystawienia dokumentu w celu udowodnienia pracy górniczej - z mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy-jest wolne od podatku (vide wyrok SN z dnia 25 maja 2010 r., I PK 190/09). Powyższe stanowisko jest tym bardziej zasadne, iż wypłacone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie zostało już na etapie wyliczenia jego wysokości przez biegłego sądowego ustalone jako kwota netto, a więc po pomniejszeniu o należności publiczne (podatek oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne).

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji jego wypłata nie rodzi obowiązku podatkowego. Natomiast w odniesieniu do opodatkowania odsetek, jako że nie znajdują się one w katalogu zwolnień od podatku, należy od ich wysokości odprowadzić podatek dochodowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednakże, stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy zwalnia się z opodatkowania inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Zgodnie z art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Natomiast w art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) wskazano, iż w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, iż przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji jego wypłata nie rodzi u Wnioskodawcy obowiązku podatkowego.

Natomiast w odniesieniu do zasądzonych wyrokiem sądu odsetek należy wskazać, iż stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 powołanej wyżej ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Katalog źródeł przychodów został uregulowany w art. 10 ust. 1 ww. ustawy. Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłami przychodów są inne źródła. Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowie jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12 14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Użyte w tym przepisie sformułowanie "w szczególności" oznacza, iż definicja źródeł przychodów ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Przychód podatkowy z innych źródeł powstaje w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

Z powyższego przepisu wynika, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody). Istota odszkodowania związana jest z naprawieniem szkody i stanowi instytucję odrębną od odsetek za zwłokę. Wierzyciel może żądać zapłaty odsetek dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem niewykonania zobowiązań.

W niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Zwolnienie to zostało zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, a więc ze stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, a także pracy nakładczej.

W omawianym przypadku mamy do czynienia z odszkodowaniem wraz z odsetkami, nie zaś z wynagrodzeniem, tym samym takie odsetki nie korzystają z powyższego zwolnienia.

Z uwagi więc na to, iż w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest regulacji, które zwalniałyby od podatku odsetki ustawowe od odszkodowań, przyjąć należy, iż podlegają one opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W związku z powyższym wynikające z wyroku sądowego należne odsetki nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji wypłata odsetek stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.