IPTPB2/415-431/13-4/JR - Możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych renty przyznanej na podstawie wyroku sądowego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 13 czerwca 2013 r. (data wpływu 20 czerwca 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 30 sierpnia 2013 r. (data wpływu 2 września 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przyznania renty na podstawie wyroku sądowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 20 czerwca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przyznania renty na podstawie wyroku sądowego.

Wniosek nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.). Pismem z dnia 20 sierpnia 2013 r. Nr IPTPB2/415-431/13-2/JR, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ustawy - Ordynacja podatkowa, wezwał Wnioskodawczynię do usunięcia braków, pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 26 sierpnia 2013 r., natomiast w dniu 2 września 2013 r. wpłynęło uzupełnienie ww. wniosku (data nadania 30 sierpnia 2013 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny

Na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w K. I Wydział Cywilny z dnia..sierpnia 2011 r., sygn. akt X/11, wydanego przeciwko W. S. Z. O. Z. G. i C. P. w C., została zasądzona kwota w wysokości 32.880,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia...kwietnia 2011 r. oraz 920,00 zł renty płatnej do dnia 5-go każdego miesiąca poczynając od dnia...maja 2011 r. wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki na rzecz powódki K. J. Oprócz powódki K. J., zostały zasądzone również kwoty na rzecz Z. J. - Jej ojca w wysokości 40.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia...kwietnia 2011 r. i kwota 2.000,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz na rzecz Jej brata D. J. kwota w wysokości 20.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia...kwietnia 2011 r. i kwota 1.000,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia...grudnia 2011 r., sygn. akt Z/11 Sąd Apelacyjny w K. Wydział I Cywilny utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego w K. I Wydział Cywilny z dnia...sierpnia 2011 r., sygn. Akt X/11.

W dniu...października 2011 r., została zawarta ugoda przed Sądem Okręgowym w K. I Wydział Cywilny, sygn. akt Y/10, na podstawie której pozwany W. S. S. zobowiązał się zapłacić na rzecz powodów:

* K. J. kwotę 66.666,00 zł,

* Z. J. kwotę 66.666,00 zł,

* D. J. kwotę 66.666,00 zł

tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia z tytułu roszczenia W. J. zgłoszonego w sprawie Y/10 - w terminie 30 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania w niniejszej sprawie wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku uchybienia terminu płatności.

Wnioskodawczyni wskazuje, że aktualnie toczy się postępowanie egzekucyjne przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w K., przeciwko dłużnikowi W. S. S. w C. G. w C. na rzecz wierzyciela K. J., w celu zaspokojenia należności w postaci renty w miesięcznej kwocie po 920,00 zł, poczynając od dnia...lutego 2012 r. oraz należności głównej w kwocie 231.158,00 zł wraz z odsetkami na dzień...stycznia 2012 r.

Do chwili obecnej została wypłacona kwota z tytułu renty w wysokości 10.120,00 zł, tj. od maja 2011 r. do końca stycznia 2012 r. - 8.280,00 zł oraz po tej dacie kwota 1.840,00 zł.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, że podstawą prawną przyznania przedmiotowej renty byt przepis art. 446 § 2 ustawy - Kodeks cywilny. Wynika to z wyroku Sądu Okręgowego w K. Wydział I Cywilny z dnia...sierpnia 2011 r. sygn. akt X/11.

Wnioskodawczyni wskazała, że wyrok Sądu Apelacyjnego w K. Wydział I Cywilny z dnia...grudnia 2011 r. sygn. akt Z/11, utrzymujący w mocy wyrok Sądu Okręgowego w K. Wydział I Cywilny z dnia...sierpnia 2011 r. sygn. Akt X/11 - dotyczy przyznania dla Wnioskodawczyni kwoty 32.880,00 zł (słownie: trzydzieści dwa tysiące osiemset osiemdziesiąt złotych 00/100), tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz renty w kwocie 920,00 zł (słownie: dziewięćset dwadzieścia złotych 00/100), płatnej do dnia 5-go każdego miesiąca, poczynając od dnia...maja 2011 r.

Ugoda zawarta przed Sądem Okręgowym w K. Wydział I Cywilny w dniu...października 2011 r. sygn. akt Y/10 - dotyczy przyznania Wnioskodawczyni kwoty 66.666,00 zł (słownie: sześćdziesiąt sześć tysięcy sześćset sześćdziesiąt sześć złotych 00/100), tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia. Zawarta ugoda nie dotyczy zatem przedmiotowej renty, tylko odszkodowania i zadośćuczynienia.

Przepis art. 446 § 2 ustawy - Kodeks cywilny, będący podstawą przyznania przedmiotowej renty odnosi się do zaistniałego stanu faktycznego, gdyż na matce K. J. ciążył ustawowy obowiązek alimentacyjny. Matka dostarczała bowiem dobrowolnie i stale środki utrzymania na rzecz córki. Po śmierci matki sytuacja finansowa K. J. uległa zmianie, gdyż koszty związane z utrzymaniem się na studiach w L. spoczęły na ojcu. K. J. musi bowiem opłacić wynajem pokoju, czynsz i media. Poza tym koszt samego utrzymania się poza miejscem zamieszkania (posiłki, ubrania, środki czystości, podręczniki i inne pomoce naukowe oraz dojazdy do domu). Z powodu ciągłych stanów depresyjnych Wnioskodawczyni zdecydowała się na podjęcie psychoterapii. Konsekwencją zaistniałego stanu była niezdiagnozowana podczas badań okresowych choroba nowotworowa matki, która wywołała znaczny rozstrój zdrowia, w efekcie czego nastąpiła śmierć. Po śmierci W. J. poszkodowaną stała się K. J., gdyż na Niej głównie zarówno pod względem psychicznym jak i finansowym odbiła się utrata matki. To wszystko sprawiło, że zwiększyły się potrzeby Wnioskodawczyni na przyszłość. Potwierdzeniem zaistniałych potrzeb jest zasądzenie comiesięcznej renty w wysokości 920,00 zł przez Sąd Okręgowy w K Wydział I Cywilny na podstawie wyroku z dnia...sierpnia 2011 r. sygn. akt X/11.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wypłacone Wnioskodawczyni świadczenie - renta korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca I991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W tym przypadku ma zastosowanie przepis art. 446 § 2 i § 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Zasady ustalania wypłaty odszkodowania wynikają wprost z art. 446 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Zgodnie z powyższym przepisem "osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego". Dlatego też zdaniem Wnioskodawczyni, zachodzą przesłanki do skorzystania ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. Inną podstawą zastosowania zwolnienia jest przepis art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy, zgodnie z którym odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych. Skoro do przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych zastosowanie mają przepisy prawa cywilnego, nie ma przeciwwskazań do zastosowania przepisu art. 446 § 2 i § 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Przepis art. 446 § 2 ww. ustawy odnosi się do zaistniałego stanu faktycznego, gdyż na matce Wnioskodawczyni W. J. ciążył ustawowy obowiązek alimentacyjny. Matka dostarczała bowiem dobrowolnie i stale środki utrzymania na rzecz córki. Po śmierci matki sytuacja finansowa K. J. uległa zmianie, gdyż koszty związane z utrzymaniem się na studiach w L. spoczęły na ojcu, który musi opłacić wynajem pokoju, czynsz i media. Poza tym koszt samego utrzymania się poza miejscem zamieszkania (posiłki, ubrania, środki czystości, podręczniki i inne pomoce naukowe oraz dojazdy do domu). Z powodu ciągłych stanów depresyjnych zdecydowała się ona na podjęcie psychoterapii. Konsekwencją zaistniałego stanu była niezdiagnozowana podczas badan okresowych choroba nowotworowa matki, która wywołała znaczny rozstrój zdrowia, w efekcie czego nastąpiła śmierć. Po śmierci W. J. poszkodowaną stała się K. J., gdyż na Niej głównie zarówno pod względem psychicznym jak i finansowym odbiła się utrata matki. To wszystko sprawiło, że zwiększyły się potrzeby podatnika na przyszłość. Potwierdzeniem zaistniałych potrzeb jest zasądzenie comiesięcznej renty przez Sąd Okręgowy w K. I Wydział Cywilny na podstawie wyroku z dnia...sierpnia 2011 r. sygn. akt X/11. Renta ta jest odszkodowaniem otrzymywanym na podstawie przepisów prawa cywilnego, które korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b cyt. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Natomiast z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy wynika, że wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Zwolnieniu podlegają także inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy. Ponadto zwolnione z podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy są renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego (Kodeksu cywilnego) tzw. renty wyrównawcze. Jednakże zgodnie z jednoznaczną treścią tegoż przepisu zwolnione z opodatkowania są renty otrzymane ale tylko i wyłącznie przez poszkodowanego, czyli osobę która doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Przepis ten nie znajduje zastosowania do rent innych osób (np. dzieci, współmałżonka, które nie są osobami poszkodowanymi, tylko są osobami bliskimi osoby poszkodowanej).

Zagadnienia dotyczące rent reguluje m.in. przepis art. 446 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), który stanowi, że osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Jeżeli nawet przyjąć, że renta ma charakter odszkodowawczy, to w świetle przepisu ww. art. 446 § 2 Kodeksu cywilnego nie można przyjąć, że renta ta stanowi odszkodowanie, którego wartość lub zasady ustalania wynikają wprost z tego przepisu.

Zatem wypłacona Wnioskodawczyni renta nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Renta ta nie korzysta również ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy. Z przepisu tego w sposób jednoznaczny wynika, że wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia (inne niż wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie.

Z wniosku wynika, że rzeczone świadczenie jest rentą przyznaną na podstawie wyroku sądowego a nie odszkodowaniem.

Renta ta nie jest również zwolniona z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy. Zwolnione na podstawie tego przepisu są wyłącznie renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego (Kodeksu cywilnego) przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy lub zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły się widoki na przyszłość.

W przedmiotowej sprawie poszkodowaną nie była Wnioskodawczyni, ale Jej nieżyjąca matka.

Zatem, otrzymywana przez Wnioskodawczynię renta podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako renta nie objęta katalogiem zwolnień przedmiotowych od tego podatku.

Jednocześnie wskazać należy, że otrzymana kwota stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z postanowieniami z art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową, czyli tak jak w omawianej sprawie.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.