IPTPB2/415-283/14-4/Kku

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 29 kwietnia 2014 r. (data wpływu 2 maja 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 21 lipca 2014 r. (data wpływu 23 lipca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania przychodu z tytułu ustanowienia służebności przesyłu - jest prawidłowe.

W dniu 2 maja 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania przychodu z tytułu ustanowienia służebności przesyłu.

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), w związku z powyższym, pismem z dnia 10 lipca 2014 r., Nr IPTPB2/415-283/14-2/JR, wezwano Wnioskodawczynię, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy - Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Wezwanie wysłane zostało w dniu 11 lipca 2014 r. (doręczone w dniu 15 lipca 2014 r.). W dniu 23 lipca 2014 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku (data nadania - 21 lipca 2014 r.). Zatem zachowany został termin ustawowy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu x września 2013 r. Wnioskodawczyni podpisała akt notarialny umowy ustanowienia służebności przesyłu w związku z inwestycją polegającą na przebudowie elektroenergetycznej linii napowietrznej 110 KV, przebiegające przez grunty Wnioskodawczyni. W związku z powyższym Wnioskodawczyni otrzymała jednorazowe wynagrodzenie w kwocie 15 000 zł (piętnaście tysięcy złotych), jako odszkodowanie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu. W związku z powyższym Wnioskodawczyni prosi o udzielenie informacji, czy ww. operacja jest zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym z tytułu odszkodowania z tytułu ustanowienia służebności przesyłu. Wątpliwości Wnioskodawczyni wynikają z rożnych interpretacji i orzeczeń dotyczących służebności.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 21 lipca 2014 r., Wnioskodawczyni wskazała, że: w akcie notarialnym dotyczącym ustanowienia służebności przesyłu z września 2013 r., (w § 7 aktu), cyt. "..Strony postanawiają, że w związku z ustanowioną służebnością przesyłu ustalają dla właścicieli nieruchomości obciążonej jednorazowe wynagrodzenie w kwocie 30 000 zł - trzydzieści tysięcy złotych, wynagrodzenie to stanowi wyrównanie szkody właściciela, powstałej w następstwie ustanowienia powyższej służebności przesyłu, które zostanie właścicielom obciążonej nieruchomości wypłacone przez wykonawcę inwestycji, Spółkę pod firmą..."

W związku z powyższym Wnioskodawczyni otrzymała jako współwłaściciel jednorazową kwotę w wysokości 15 000 zł.

Ustanowienie służebności przesyłu zostało ustanowione na gruntach wchodzących w skład współwłasności gospodarstwa rolnego. Przelew został zrealizowany w dniu 6 listopada 2013 r. Grunty na, których ustanowiono służebność przesyłu nie były użytkowane w pozarolniczej działalności gospodarczej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku).

Czy Wnioskodawczyni ma prawo, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do zwolnienia, o którym mowa w tym przepisie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie powinna Ona odprowadzać podatku. W umowie notarialnej nie ma mowy i wzmianki o uiszczeniu opłaty podatkowej.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni przedstawiła stanowisko, wskazując że: zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnieniu przedmiotowemu od podatku podlegają odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102., poz. 651 z późn. zm.).

Zakres przedmiotowy powyższego zwolnienia w opinii Wnioskodawczyni wielokrotnie był interpretowany zarówno przez organy podatkowe, jak i sądy administracyjne. Kwestią sporną było, czy w ramach powyższego zwolnienia podlegają zwolnieniu z opodatkowania odszkodowania z tytułu służebności przesyłu nie wyrażone expressis verbis w tekście ustawy. Instytucja służebności przesyłu została wprowadzona do porządku prawnego ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw i zaczęła obowiązywać od dnia 3 sierpnia 2008 r. co ważne, a co podkreśla się w judykaturze sądownictwa administracyjnego, to kwestia okoliczności w jakich powyższa instytucja została wprowadzona do systemu prawnego. Z rządowego uzasadnienia projektu ustawy z dnia 30 maja 2008 r. wynika, że konieczność wprowadzenia do przepisów Kodeksu cywilnego unormowań dotyczących tzw. służebności przesyłu wynikała w szczególności z potrzeby gospodarczej jednoznacznego ustawowego uregulowania tej problematyki, wobec istniejących nadal wątpliwości prawnych wynikających z niedostosowania przepisów o służebności gruntowej do tzw."inwestycji liniowych".

Zasadnie więc, w ocenie Wnioskodawczyni, można stwierdzić, że celem zmian w Kodeksie cywilnym i wprowadzenia do tej ustawy przepisów o służebności przesyłu było uporządkowane tej problematyki, co było konieczne także z uwagi na obowiązującą zasadę numerus clausus ograniczonych praw rzeczowych. Ustanowienie nowego rodzaju służebności odnoszącej się do inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej wychodziło więc naprzeciw potrzebom gospodarczym i w sposób ustawowy regulowało istniejącą już praktykę ustanawiania służebności gruntowych dla realizacji tych inwestycji. Zastąpienie takiej służebności, służebnością przesyłu, uregulowaną w Kodeksie cywilnym oznacza, że z dniem 3 sierpnia 2008 r. nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji liniowych, lecz jedynie służebności przesyłu. Wobec tego, zastąpienie w sferze cywilistycznej służebności gruntowej służebnością przesyłu (spowodowane ustawowym uregulowaniem tej problematyki) ustanawianą w związku z budową lub użytkowaniem przedmiotowych urządzeń (sieci), nie zmieniło ani celu, ani treści tych służebności.

W wyroku z dnia 26 listopada 2013 r. (sygn. II FSK 3050/11) Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że przy uwzględnieniu wykładni historycznej i funkcjonalnej uznać należy, że po dacie wprowadzenia do porządku prawnego instytucji przesyłu, zwolnienie to odnosi się do tej instytucji. Stanowisko takie nie prowadzi do rozszerzenia zakresu pojęciowego interpretowanego przepisu, bowiem mimo zmiany nazwy ustanawianej służebności, przepisem tym nadal objęte są te same desygnaty - nie została więc naruszona zasada ścisłej interpretacji przepisów podatkowych.

W opinii Wnioskodawczyni, z dużą stanowczością należy podkreślić, że powyższe stanowisko stanowi jednolitą i utrwaloną już linię orzeczniczą sądów administracyjnych, w przeciwieństwie do organów podatkowych, które zdecydowanie wykładają ten przepis literalnie, narażając się niejednokrotnie na jej uchylenie.

Oprócz przytoczonego wyroku, stanowisko powyższe zawarto także m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 23 stycznia 2013 r. (sygn. I SA/BK 434/12), w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 czerwca 2011 r. (sygn. akt II FSK 88/10), w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 września 2011 r. (sygn. akt II FSK 654/10), czy w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 czerwca 2013 r. (sygn. akt II FSK 2131/11).

W związku z powyższymi poglądami, zdaniem Wnioskodawczyni, w pełni uzasadnione jest stanowisko Wnioskodawczyni, że w sytuacji prawno-podatkowej powinna mieć Ona prawo do zastosowania omawianego zwolnienia z podatku dochodowego z tytułu odszkodowania za służebność przesyłu akt notarialny Rep. x/2013 oraz odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości akt notarialny Rep. x/2013.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednocześnie, jak wynika z treści przepisu art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie sformułowanie "w szczególności" wskazuje, że zawiera on tylko przykładowe wyliczenie przychodów, co oznacza, że przysporzenia majątkowe, niezaliczane do pozostałych źródeł przychodów stanowią przychody objęte tym przepisem.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

- w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 143 ust. 2 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Wskazać przy tym należy, że ww. zwolnienie przysługuje tylko i wyłącznie posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, którego to pojęcia ustawa o podatku dochodowym nie definiuje. W celu wyjaśnienia tej kwestii odsyła jednak, zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 4 ww. ustawy, do przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1381).

Stosownie do art. 1 ustawy o podatku rolnym, opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Natomiast art. 2 ust. 1 tej ustawy stanowi, że za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Należy zauważyć, że służebność gruntowa uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Stanowi on, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Zgodnie natomiast z art. 3051 ww. ustawy, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Z kolei, jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (art. 3052 § 2 Kodeksu cywilnego).

W świetle powyższego służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wymaga to zawarcia stosownej umowy przez zainteresowane strony albo wydania konstytutywnego orzeczenia sądu (postanowienia), zapadającego na wniosek strony występującej z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu.

Należy zaważyć, że w związku ze zmianą przepisów Kodeksu cywilnego, od dnia 2 sierpnia 2008 r., nie jest możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji polegającej na budowie urządzeń infrastruktury technicznej, lecz jedynie służebności przesyłu, której istota jest taka sama jak w przypadku wcześniej stosowanej służebności gruntowej.

We wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że w dniu x września 2013 r. podpisała w formie aktu notarialnego umowę ustanowienia służebności przesyłu w związku z inwestycją polegającą na przebudowie elektroenergetycznej linii napowietrznej 110 KV przebiegającej przez grunty stanowiące współwłasność Wnioskodawczyni. Ustanowienie służebności przesyłu zostało ustanowione na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego. Przelew został zrealizowany w dniu 6 listopada 2013 r. Grunty na których ustanowiono służebność przesyłu nie były użytkowane w pozarolniczej działalności gospodarczej.

W związku z powyższym Wnioskodawczyni otrzymała jednorazowe wynagrodzenie (wynagrodzenie stanowi wyrównanie szkody właściciela, powstałej w następstwie ustanowienia służebności przesyłu), w kwocie 15 000 zł.

W interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 21 maja 2014 r., Nr..., zostało stwierdzone, że po dniu 2 sierpnia 2008 r. zwolnienie, dotyczące odszkodowania za ustanowienie służebności gruntowej, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odnosi się także do wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu (przyjęte stanowisko jest zgodne z linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego - por. wyrok NSA: z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt II FSK 3050/11, z dnia 25 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 2131/11 z dnia 1 czerwca 2011 r. sygn. akt II FSK 88/10 oraz z dnia 29 września 2011 r. sygn. akt II FSK 654/10).

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że służebność przesyłu nie pozostaje poza zakresem art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym, zwolnieniu określonemu w tym przepisie podlegają odszkodowania wypłacone z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, rekultywacji gruntów oraz szkód poniesionych w uprawach rolnych i drzewostanie, jak również z tytułu ustanowienia służebności przesyłu.

Zatem, jednorazowe wynagrodzenie (wyrównanie szkody właściciela, powstałej w następstwie ustanowienia służebności przesyłu) otrzymane przez Wnioskodawczynię w listopadzie 2013 r., związku z ustanowieniem służebności przesyłu na gruncie stanowiącym współwłasność Wnioskodawczyni wchodzącym w skład gospodarstwa rolnego, korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Końcowo należy wskazać, że niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach stanu faktycznego podanego przez Wnioskodawczynię, tj. zwolnienie z opodatkowania przychodu z tytułu ustanowienia służebności przesyłu. Nie rozstrzyga natomiast o możliwości zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości, co zostało przez Wnioskodawczynię podane we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego, gdyż zagadnienie to nie zostało przedstawione w opisie stanu faktycznego oraz w postawionym pytaniu.

Nadmienia się, że jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.