IPTPB2/415-102/15-5/16-S/MP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) w związku z art. 16 ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1649) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), w związku z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 4 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Ke 530/15 (data wpływu 8 stycznia 2016 r.) stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 13 lutego 2015 r. (data wpływu 17 lutego 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 25 kwietnia 2015 r. (data wpływu 29 kwietnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa w pracowniczym programie motywacyjnym:

* w odniesieniu do pytań nr 1, nr 2 i nr 3 - jest prawidłowe,

* w odniesieniu do pytania nr 4 - jest bezprzedmiotowe.

W dniu 17 lutego 2015 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa w pracowniczym programie motywacyjnym.

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 17 kwietnia 2015 r., Nr IPTPB2/4511-102/15-2/MP, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ww. ustawy, wystąpił do Wnioskodawcy o usunięcie braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 22 kwietnia 2015 r., natomiast pismem z dnia 25 kwietnia 2015 r., uzupełniono ww. wniosek (data nadania 28 kwietnia 2015 r.).

We wniosku opisano następujące zdarzenie przyszłe i stan faktyczny.

Wnioskodawca jest pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę w.... Poland Sp. z o.o. z siedzibą we..., w Polsce (dalej: ".... Poland" lub "Spółka"). Spółka należy do Grupy...., światowego lidera rozwiązań technologicznych audio. Jest uczestnikiem pracowniczego programu (planu) motywacyjnego "Employee Stock Purchase Plan" (dalej: "ESPP"), organizowanego przez spółkę.... Inc., Spółkę prawa amerykańskiego, z siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki (dalej: ".... USA"), przeznaczonego dla pracowników spółek z Grupy..... Zgodnie z regulaminem ESSP, programem tym, objęty może zostać (z pewnymi wyłączeniami) każdy pracownik, każdej ze spółek powiązanych z.... USA, w tym pracownicy.... Poland. Przy czym uczestnictwo w programie jest dobrowolne. Program ten organizowany jest zwykle w 12-miesięcznych (rocznych) edycjach (tzw. Offering Period np. od 16 maja 2014 r. do 15 maja 2015 r.), przy czym należy uprzednio wyrazić zgodę przystąpienia (zapisania się) do danej edycji programu. Obecnie Wnioskodawca bierze w nim udział i w przyszłości zamierza również przystępować do kolejnych edycji ww. planu ESPP.

Wyrażając zgodę na przystąpienie do ww. programu ESPP pracownik zawiera z.... USA umowę, każdorazowo na okres danej edycji programu. Na jej mocy zgadza się przekazywać do.... USA, przez okres danej edycji, określoną część swojego wynagrodzenia za pracę uzyskiwanego od.... Poland (nie więcej niż 10% wynagrodzenia, przy czym technicznie dokonywane jest to poprzez comiesięczne potrącenia z wynagrodzenia netto pracownika), dalej "alokowane środki". W zamian za powyższe, pracownikowi (uczestnikowi) programu ESPP, w dniu rozpoczęcia danej edycji programu, przyznawana jest opcja dająca prawo do zakupu akcji.... USA (dalej: "Opcja"), określonych regulaminem - przyszłych terminach stanowiących daty realizacji Opcji tzw. Exercise Date (obecnie jest to data następująca po upływie każdorazowo 6 miesięcy, od rozpoczęcia danej edycji programu tj. 15 listopada oraz 15 maja lub, jeżeli te dni są w rozumieniu prawa amerykańskiego dniami wolnymi - następne dni robocze, jednak terminy te mogą ulec w przyszłości zmianie), po ustalonej w programie cenie zakupu, przy czym zakup akcji sfinansowany może być wyłącznie za kwotę odpowiadającą wartości alokowanych środków.

Samo przyznanie Opcji uczestnikowi programu ESPP, oraz posiadanie Opcji, nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi przywilejami. Szczególnie, posiadacz Opcji nie jest traktowany jak posiadacz akcji, czyli m.in. nie jest uprawniony do otrzymywania dywidendy i nie przysługuje mu prawo głosu. Uczestnikowi programu nie przysługuje również prawo do rozporządzania Opcją, w sposób inny niż realizacja Opcji (w szczególności nie może on sprzedawać lub przekazywać Opcji innym osobom).

Realizacja Opcji przez uczestnika programu ESPP, w określonych regulaminem dniach polega na nabyciu akcji.... USA (za równowartość alokowanych środków), za cenę zakupu odpowiadającą 85% ustalonej rynkowej wartości akcji... USA (tzw. Fair Market Value), obowiązującej w dacie rozpoczęcia edycji programu lub w dacie realizacji Opcji, którakolwiek z tych wartości okaże się niższa (dalej: "Realizacja Opcji"). Od momentu odpowiedniego zaewidencjonowania nabytych akcji przez.... USA (lub wyznaczonego agenta..... USA), pracownik staje się akcjonariuszem.... USA, co wiąże się z uzyskaniem praw przysługujących akcjonariuszom, w tym w szczególności z prawem do dywidendy lub do zbycia akcji. Zdarza się, że Wnioskodawca dokonuje sprzedaży akcji niezwłocznie w tym samym dniu, w którym ma miejsce Realizacja Opcji.

Sama Realizacja Opcji następuje "automatycznie" (tzn. bez dodatkowej deklaracji uczestnika programu ESPP), w wyznaczonych regulaminem datach (akcje nabywane są za równowartość alokowanych Środków), jednak uczestnikowi przysługuje w każdym czasie prawo do obniżenia wysokości comiesięcznie alokowanych środków (w tym do 0%) lub do wycofania całości alokowanych środków w każdym momencie trwania umowy (w części, która nie została dotychczas przeznaczona na realizację Opcji), co równoważne jest z wygaśnięciem przyznanej Opcji. Możliwość realizacji Opcji uzależniona jest przy tym, od spełnienia warunku w postaci pozostawania pracownikiem.... Poland. W przypadku ustania zatrudnienia w.... Poland, Opcja podlega automatycznemu wygaśnięciu, a niewykorzystane alokowane środki są zwracane uczestnikowi. Alokowane środki nie podlegają oprocentowaniu, uczestnik nie ma prawa do odsetek z tego tytułu..... USA przysługuje natomiast prawo do dysponowania alokowanymi środkami w dowolnych celach związanych z funkcjonowaniem spółki. Pracodawca,.... Poland, nie bierze udziału w programie ESPP, w szczególności nie jest stroną umowy zawieranej przez Wnioskodawcę (uczestnika programu ESPP)..... USA nie ponosi kosztów tego programu. Program ten, nie jest elementem umowy o pracę zawartej przez Wnioskodawcę z...., a przyznawane i realizowane Opcje nie są elementem wynagrodzenia za pracę. Rola.... Poland ogranicza się do dokonywania potrąceń z wynagrodzenia, na poczet alokowanych środków (za zgodą Wnioskodawcy, jako uczestnika programu) oraz przekazywania tych środków do.... USA. Wszelkie roszczenia pracowników związane z programem ESPP, nie podlegają rozpatrywaniu przez.... Poland, a wyłącznie przez.... USA, jako organizatora i administratora programu (lub upoważnionego przez niego agenta).

Wnioskodawca jest rezydentem podatkowym w Polsce tj. osobą o nieograniczonym obowiązku podatkowym w Polsce w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie obrotu akcjami lub innymi papierami wartościowymi.

W piśmie z dnia 25 kwietnia 2015 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wskazał: Wnioskodawcę wiąże stosunek pracy ze spółką.... Poland, będącej spółką z Grupy...., powiązaną z.... USA.

W ramach pracowniczego programu motywacyjnego Wnioskodawca nabył prawo do zakupu akcji spółki.... USA ("Opcja") za cenę zakupu odpowiadającą 85% ustalonej rynkowej wartości akcji.... USA (tzw. Fair Market Value) obowiązującej w dacie rozpoczęcia edycji programu lub w dacie realizacji Opcji, którakolwiek z tych wartości okaże się niższa. Samo przyznanie Opcji uczestnikowi programu ESPP oraz posiadanie Opcji nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi przywilejami, w szczególności posiadacz Opcji nie jest traktowany jak posiadacz akcji, czyli m.in. nie jest uprawniony do otrzymywania dywidendy i nie przysługuje mu prawo głosu. Uczestnikowi programu nie przysługuje również prawo do rozporządzania Opcją w sposób inny niż realizacja Opcji (w szczególności nie może on sprzedawać lub przekazywać Opcji innym osobom).

Opcja została Wnioskodawcy przyznana w sierpniu 2013 r. W ramach pracowniczego programu motywacyjnego ESPP Wnioskodawca nabył akcje....USA w maju 2014 r. oraz w listopadzie 2014 r. W ocenie Wnioskodawcy Opcja może być uznana za pochodny instrument finansowy w rozumieniu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca uważa bowiem, że Opcja, której istota i cechy zostały szczegółowo przedstawione przez Niego w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego wniosku, spełnia definicję z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, tj. stanowi inny instrument pochodny, którego instrumentem bazowym jest papier wartościowy (tu: akcja.... USA). Koszt i realizacja pracowniczego planu motywacyjnego ESPP, obciąża spółkę.... USA.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku).

1. Czy w momencie przyznania Opcji Wnioskodawcy (uczestnikowi programu ESPP), powstaje po Jego stronie przychód do opodatkowania na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...,

2. Czy w momencie realizacji Opcji w ramach programu ESPP, tj. zakupu akcji w określonych terminach za cenę zakupu odpowiadającą 85% ustalonej wartości rynkowej akcji (w zamian za wartość alokowanych środków), po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód do opodatkowania...,

3. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest pozytywna (tzn. w momencie realizacji Opcji nie powstanie przychód podatkowy), to pytanie nr 3 brzmi: czy w przypadku sprzedaży nabytych akcji uzyskany dochód ze sprzedaży akcji ustala się zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako różnica między przychodem ze sprzedaży akcji oraz kosztem uzyskania przychodu określonym zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38...,

4. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest negatywna tzn. w momencie realizacji Opcji powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód, to:

Wnioskodawca w uzupełnieniu wniosku stwierdza, że w Jego przekonaniu pytania nr 3 i nr 4 stają się jednoznaczne w momencie, w którym tut. Organ wyda jednoznaczną interpretację sytuacji przedstawionej w pytaniu nr 2. Jednoznaczność pytań nr 3 i nr 4 wynika z faktu, że po wydaniu przez Organ interpretacji dotyczącej sytuacji przedstawionej w pytaniu nr 2, tylko jedno z pytań - nr 3 lub nr 4 - zachowuje sens, biorąc pod uwagę całościową interpretację przedstawianego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i tylko na jedno z dwóch powyższych pytań Wnioskodawca oczekuje odpowiedzi.

Zdaniem Wnioskodawcy:

1. W momencie przyznania Opcji w ramach programu ESPP nie powstaje przychód podatkowy na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

2. W momencie realizacji Opcji, tj. zakupu akcji za cenę zakupu odpowiadającą 85% ustalonej wartości rynkowej akcji, po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód do opodatkowania.

3. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest pozytywna (tzn. w momencie realizacji Opcji nie powstanie przychód), to w przypadku sprzedaży nabytych akcji dochód ze sprzedaży akcji, powinien zostać określony zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako różnica między przychodem ze sprzedaży akcji a kosztem uzyskania przychodu określonym zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38.

4. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest negatywna (tzn. w momencie realizacji Opcji powstanie przychód podatkowy), to wówczas:

(Ad 1.) Opcja stanowi przykład pochodnego instrumentu finansowego. Zgodnie z art. 5a ust. 1 pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pochodne instrumenty finansowe, to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami pochodnymi (dalej: ustawa o OIP). Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy o obrocie instrumentami pochodnymi: "Instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są: (...) 2) niebędące papierami wartościowymi: (...) c) opcje, kontrakty terminowe, swapy umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne".

W doktrynie i judykaturze przyjmuje się zaś, że opcja jest pochodnym instrumentem finansowym dającym posiadaczowi prawo do zawarcia transakcji określonym instrumentem bazowym (a więc w tym np. do kupna akcji) w przyszłym terminie, po z góry określonej cenie.

Należy zauważyć, że w przypadku Opcji, która występuje w ramach programu ESPP jej (przyszła) wartość zależna jest od instrumentu bazowego w postaci papieru wartościowego tj. akcji..... USA, i samo otrzymanie Opcji nie wiąże się dla uczestnika z opłatami, czy innymi kosztami. Regulamin programu ESPP określa zaś precyzyjnie przyszłe daty wykonania przyznanego uczestnikowi prawa. Należy zatem uznać, że w ramach programu ESPP, pracownik (uczestnik) otrzymuje pochodny instrument finansowy w postaci Opcji.

Niemniej jednak, samo przyznanie Opcji pracownikowi (otrzymanie Opcji przez pracownika), w ramach programu ESPP, nie wiąże się z uzyskaniem przez niego w tym momencie jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego. Opcja ta, nie posiada bowiem na ten moment konkretnego wymiaru finansowego, jest jedynie prawem, które pracownik może zrealizować w przyszłości. Do czego może jednak nie dojść, np. w przypadku wycofania się pracownika z udziału w programie ESPP, lub w przypadku ustania zatrudnienia w..... Poland. Ponadto, w momencie przyznania (otrzymania) Opcji nie jest znana wartość ani ilość akcji, które mogą zostać w wyniku jej realizacji nabyte. Opcja ta nie funkcjonuje jako towar (usługa), nie można jej nabyć. Może jedynie zostać przyznana uczestnikowi w ramach programu ESPP, a pracownik, któremu ją przyznano, nie może nią rozporządzać, w tym w szczególności nie może jej sprzedać lub przekazać innej osobie.

Podsumowując przyznanie (otrzymanie) Opcji w ramach programu ESPP, nie skutkuje dla uczestnika programu ESPP (Wnioskodawcy) powstaniem w tym momencie jakiegokolwiek przychodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko, zgodne z powyższym, prezentowane jest w indywidualnych interpretacjach wydawanych z upoważnienia Ministra Finansów w sprawach o zbliżonych stanach faktycznych. Przykładowo takie stanowisko zajął m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 12 marca 2014 r., Nr ILPB2/415-1173/13-3/JK, w której uznał, że " (...) brak konkretnego wymiaru finansowego Opcji w momencie ich przyznania Uczestnikom uprawnionym, uniemożliwia traktowanie ich w kategorii przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 11 ww. ustawy". Podobne stanowisko zaprezentował również m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 28 marca 2014 r., Nr IPPB2/415-40/14-3/MK1.

(Ad 2.) Zdaniem Wnioskodawcy, realizacja Opcji (rozumiana jako zakup z alokowanych środków akcji.... USA w określonym programem terminie za cenę nabycia odpowiadającą 85% ustalonej wartości rynkowej akcji), nie powoduje powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego na ten moment. Przychód ten oraz dochód realizuje się w momencie sprzedaży akcji (papierów wartościowych) nabytych w ramach realizacji Opcji jako przychód z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 oraz art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie dochód określa się na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W orzecznictwie sądów administracyjnych, prezentowane jest ugruntowane stanowisko w zakresie opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez pracowników, w ramach tzw. akcyjnych lub opcyjnych planów motywacyjnych, że samo preferencyjne nabycie akcji w ramach realizacji praw wynikających z takich planów, nie powoduje na ten moment realnego przysporzenia majątkowego dla uczestnika programu. Ewentualna korzyść ma w tym momencie charakter jedynie potencjalny, a realne przysporzenie, dochód do opodatkowania, realizuje się dopiero w momencie odpłatnego zbycia tych akcji przez uczestnika. Takie stanowisko zaprezentował m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w wyroku z dnia 4 marca 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 2462/13). Akcje są papierami wartościowymi inkorporującymi zarówno prawa, jak i obowiązki akcjonariusza, w stosunku do spółki będącej emitentem akcji. Moment uzyskania dochodu z akcji nie jest tożsamy z momentem ich nabycia, bez względu na formę tego nabycia (w tym przypadku w wyniku nieodpłatnego przekazania akcji w ramach programu motywacyjnego). Cechą papierów wartościowych, jakimi są akcje jest to, że generują dochód w przyszłości, w postaci dywidendy, czy też, w przypadku ich odpłatnego zbycia, w postaci różnicy pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztami poniesionymi na nabycie akcji. W momencie otrzymania akcji na preferencyjnych warunkach, przysporzenie, jakie z tego tytułu uzyskuje dana osoba, niezależnie od źródła i przyczyny uzyskania tego przysporzenia, jest jedynie potencjalne. (...) Stanowisko uznające jedynie potencjalny charakter dochodu uzyskiwanego w momencie otrzymania akcji, potwierdza także treść art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akacji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Wydatki takie, są jednak kosztem uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów, wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym dochodu z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także umorzenia jednostek uczestnictwa.

Podobne stanowisko zostało zaprezentowane również w wyroku prawomocnym WSA w Gdańsku, z dnia 29 lutego 2012 r. (sygn. akt I SA/Gd 1139/11, utrzymanym w mocy przez Naczelny Sąd Administracyjny z dnia 21 maja 2014 r., sygn. II FSK1428/12), czy w wyroku NSA z dnia 7 lutego 2014 r. (sygn. akt II FSK 347/12), zgodnie z którym "Nie może bowiem nasuwać wątpliwości, że opodatkowanie dochodu z realizacji planu akcyjnego i planu opcyjnego musi być jednakowe. W obydwu planach, beneficjent staje się właścicielem akcji spółki amerykańskiej, a następnie sprzedaje je w obrocie giełdowym. Różnica polega jedynie na tym, że w planie opcyjnym beneficjent w tym samym momencie nabywa i zbywa akcje, natomiast w planie akcyjnym objęcie akcji następuje wcześniej. (...) Beneficjent nie mógł zatem, uzyskać innych korzyści z tytułu nabycia akcji (...) niż osiągnięcie dochodu z ich sprzedaży. Należało zatem przyjąć, że realizacja prawa wynikających z opcji polegała na uzyskaniu opodatkowanego dochodu ze sprzedaży akcji. (...) opodatkowanie preferencyjnie nabywanych akcji już w momencie ich nabycia, nie wyłączy spod opodatkowania sprzedaży akcji. Nie ulega bowiem wątpliwości, że osoby uczestniczące w programie motywacyjnym, w sytuacji sprzedaży akcji uzyskają przychody z kapitałów pieniężnych i będą zobowiązane do określenia podstawy opodatkowania, jaką jest różnica pomiędzy kwotą uzyskaną ze sprzedaży, a kwotą po jakiej te akcje zostały nabyte".

Ponadto należy zauważyć, że do absurdu prowadziłaby sytuacja, w której uczestnik programu musiałby najpierw zapłacić podatek w związku z otrzymaniem akcji (nabytej nieodpłatnie lub po preferencyjnej cenie), w ramach realizacji opcji, a później np. poniósłby na jej sprzedaży stratę, co w rezultacie prowadziłoby do tego, że zapłaciłby podatek dochodowy od transakcji, która pod względem ekonomicznym generowałaby stratę. Oczywistość naruszenia w ten sposób konstytucyjnej zasady proporcjonalności, wykazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 419/12, który odnosząc się do kalkulacji przedstawionych w skardze kasacyjnej, wskazał, że "Symulacja ta obrazuje też trafność argumentacji skarżącego, że w przypadku przyjęcia poglądu Ministra Finansów, podatek dochodowy do zapłaty byłby wyższy od uzyskanego dochodu, co oczywiście naruszałoby przywołaną wyżej konstytucyjną zasadę proporcjonalności opodatkowania". Tę problematykę celnie obrazuje również WSA w Warszawie w wyroku z dnia 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2987/13, w którym wskazał, że "Należy również zwrócić uwagę, że cena rynkowa akcji spółek handlowych, zwłaszcza tych notowanych na giełdzie, podlega nieustannym zmianom. Nie można wykluczyć, że nawet w przypadku nabycia lub objęcia akcji po preferencyjnych cenach, a więc poniżej ceny rynkowej, późniejszy spadek wartości rynkowej tych akcji, byłby na tyle znaczący, że doprowadziłby do sytuacji, w której cena zbycia akcji byłaby niższa niż cena ich nabycia. Wówczas w istocie rzeczy mielibyśmy do czynienia nie z dochodem, lecz ze stratą, ponieważ koszty uzyskania przychodów przewyższałyby uzyskane przychody. Gdyby więc uprzednio, a więc w momencie nabycia akcji nastąpiło już opodatkowanie dochodu rozumianego jako różnica pomiędzy ceną rynkową akcji, a ceną (preferencyjną) objęcia lub nabycia tych akcji, to podatnik zapłaciłby podatek, pomimo że w sensie ekonomicznym i prawnym poniósł stratę, która nie podlegałaby w takim razie odliczeniu od przychodu uzyskanego z innego źródła przychodów".

Ponadto, nie ulega wątpliwości, że ewentualne opodatkowanie podatnika w momencie zakupu akcji po preferencyjnej cenie a następnie opodatkowanie w momencie sprzedaży tychże akcji, prowadziłoby do podwójnego opodatkowania, co stoi w sprzeczności z normami konstytucyjnymi. Podwójne opodatkowanie dochodu z tego samego źródła (przychód z kapitałów pieniężnych) w okolicznościach niniejszej sprawy naruszałby konstytucyjną zasadę równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP. Konstytucyjna zasada równości wobec prawa, obowiązująca we wszystkich sferach funkcjonowania społeczeństwa, oznacza więc, że wszystkie charakteryzujące się określoną, istotną cechą podmioty prawa, których dotyczą konkretne normy prawne traktowane być muszą równo, tzn. według jednakowej miary (tak np. NSA w wyroku z dnia 18 maja 2011 r., sygn. akt II GSK 490/10). Takie stanowisko w sprawach o zbliżonych do niniejszego stanach faktycznych znajduje oparcie w bogatej linii orzeczniczej NSA (wyroki: z dnia 5 października 2011 r., sygn. akt II FSK 517/10; z dnia 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 111/12; z dnia 7 lutego 2014, sygn. akt II FSK 419/12 i sygn. II FSK 419/12).

Przyjęcie wykładni, zgodnie z którą przychód (dochód), należy rozpoznać dwukrotnie: raz w momencie nabycia akcji oraz drugi raz w momencie zbycia tychże akcji dyskryminowałoby (co wykazano we wskazanym orzecznictwie NSA) osoby, które nabyły akcje nieodpłatnie. Osoby takie nie mogłyby wykazać żadnego kosztu uzyskania przychodu, ani w momencie nabycia akcji, ani w momencie ich zbycia. Ustalając podstawę opodatkowania (dochód) przy zbyciu akcji (papierów wartościowych), podatnik może bowiem w oparciu o literalne brzmienie art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obniżyć przychód o wydatki na nabycie papierów wartościowych (art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy), a tych przecież by nie ponosił. Opodatkowany zostałby więc dochód z nabycia akcji, równy przychodowi z niego, a potem dochód ze zbycia akcji, ponownie bez jakiegokolwiek kosztu jego uzyskania. Analogiczna sytuacja miałaby miejsce w przypadku nabycia akcji po preferencyjnej cenie (częściowo odpłatnie), jedynie z tą różnicą, że koszty uzyskania przychodów mogłyby zostać rozpoznane jedynie częściowo w wysokości poniesionych wydatków na zakup akcji (preferencyjnej ceny zakupu).

Ponadto nie sposób uznać, że przedmiotowy zakup akcji..... USA w ramach programu ESPP za "preferencyjną" cenę ma charakter częściowo nieodpłatnego świadczenia na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem występuje tu również element świadczenia wzajemnego w postaci alokowania środków przez uczestnika w.... USA bez wynagrodzenia (odsetek) z tego tytułu. Pracownik nie może z tych środków korzystać (może je wprawdzie wycofać, jednak nie uzyska wtedy żadnej dodatkowej korzyści za okres, w którym te środki były alokowane, np. w postaci oprocentowania), natomiast.... USA ze środków tych korzystać może. Oczywistym być zatem powinno, iż "preferencyjna" cena realizacji Opcji (nabycia akcji) związana jest nierozerwalnie z faktem, że pracownik dokonuje uprzedniego alokowania środków w.... USA. Ponadto, zakup ten (realizacja Opcji) nie może mieć miejsca w dowolnym momencie, a wyłącznie w momentach odgórnie ustalonych w umowie programu ESPP, oraz uzależniony jest od spełnienia określonych warunków, w szczególności istnienia (kontynuowania) zatrudnienia w spółce z Grupy.....

Ponadto, można wskazać, że program ESPP cechuje się właściwościami typowymi dla programów lojalnościowych, w ramach których uczestnikom programów przyznawane są rabaty. W przypadku programu ESPP, mamy do czynienia niejako z 15% rabatem od ustalonej wartości rynkowej akcji. W przypadku takich programów, zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne są zgodne co do tego, że w przypadku, gdy z programu może korzystać szeroki krąg osób (jak w niniejszej sprawie, gdzie może to być praktycznie każdy pracownik każdej spółki powiązanej z..... USA), rabaty takie nie powodują powstania przychodu podatkowego dla uczestnika. Wskazuje się, że przychód nie powstanie wówczas, gdy krąg osób nie jest zamknięty wyłącznie do pracowników spółki udzielającej rabatu - a w niniejszej sprawie bez wątpienia podatnik/Wnioskodawca nie jest pracownikiem.... USA. O takim podejściu świadczy np. interpretacja indywidualna z dnia 16 lutego 2012 r., Nr IPPB2/415- 1023/11-2/AK, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał, że " (...) przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe nie ogranicza kręgu uprawnionych do korzystania z rabatu tylko do pracowników Wnioskodawcy. A zatem krąg uprawnionych do zakupów z rabatem, jest potencjalnie nieograniczony. Jeśli zatem grono beneficjentów (podmiotów) korzystających z rabatów, nie będzie ograniczone wyłącznie do pracowników, to przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych u pracowników wnioskodawcy nie powstanie".

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, w momencie realizacji Opcji polegającej na nabyciu akcji za 85% ustalonej ceny rynkowej akcji (tekst jedn.: z 15% rabatem), nie powstanie na ten moment przychód do opodatkowania na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie można bowiem mówić o powstaniu przysporzenia majątkowego dla Wnioskodawcy, w chwili, kiedy nabywa On akcje. W tym momencie osoba taka może bowiem dopiero liczyć na potencjalne przychody, jakie wygenerują się w przyszłości (o ile w ogóle powstaną). Wnioskodawca w momencie otrzymania akcji nie ma żadnej pewności co do wysokości przychodu, ani dochodu, gdyż realne przysporzenie powstanie dopiero w momencie sprzedaży nabytych uprzednio akcji. Co więcej, przysporzenie majątkowe może być znikome, lub w ogóle nie powstać w sytuacji, gdy otrzymane akcje stracą swoją wartość (w odniesieniu do momentu kiedy zostały nabyte) zanim zostaną sprzedane przez Wnioskodawcę. Tym samym przysporzenie majątkowe, jakie otrzymuje Wnioskodawca może zostać określone dopiero w momencie sprzedaży akcji, gdyż dopiero wtedy wiadomo, czy nabyte preferencyjnie akcje wygenerowały faktycznie zysk.

(Ad. 3) W przypadku uznania przez organ, że stanowisko opisane w odpowiedzi na pytanie nr 2 jest prawidłowe (tekst jedn.: że w momencie realizacji Opcji po stronie Wnioskodawcy nie powstaje przychód podatkowy), to wówczas w momencie następczej sprzedaży tychże akcji (nabytych uprzednio w ramach realizacji Opcji), uzyskany dochód ze sprzedaży akcji powinien zostać określony zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako różnica między:

* przychodem z kapitałów pieniężnych uzyskanym ze sprzedaży akcji (papierów wartościowych), o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a w związku z art. 17 ust. 2 oraz art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (cena sprzedaży akcji pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia np. prowizję brokera) oraz,

* kosztem uzyskania przychodu określonym zgodnie art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. wydatkami poniesionymi na nabycie akcji (poniesiona cena zakupu akcji oraz ewentualne wydatki związane z zakupem akcji np. prowizja brokera).

W tej sytuacji nie znajdzie zastosowania przepis art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który pozwala w przypadku sprzedaży praw, rzeczy lub innych świadczeń nabytych uprzednio nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, na uznanie za koszt uzyskania przychodu tej sprzedaży wartości przychodu z tzw. nieodpłatnego świadczenia lub świadczenia częściowo odpłatnego, określonego zgodnie art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skoro w momencie realizacji Opcji nie powstał przychód, to w przypadku sprzedaży akcji (nabytych uprzednio w ramach realizacji Opcji) nie byłoby zasadne stosowanie wyżej powołanego przepisu art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

(Ad. 4) W przypadku uznania, że stanowisko Wnioskodawcy zawarte w odpowiedzi na pytanie nr 2 jest nieprawidłowe, tj. że w momencie realizacji Opcji powstaje dla Wnioskodawcy, jako uczestnika programu ESPP przychód podatkowy, to wówczas:

Ad. 4 pkt a) Powstały przychód należałoby zakwalifikować do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 oraz art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak wskazano w uzasadnieniu stanowiska dotyczącego pytania nr 1, Opcja jest przykładem pochodnego instrumentu finansowego. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 17 ust. 1 pkt 10 wprost zalicza przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych do przychodów z kapitałów pieniężnych. Z uwagi na fakt, że realizacja praw z Opcji w ramach programu ESPP polega na nabyciu ("dostawie" instrumentu bazowego) akcji (a nie na otrzymaniu pieniędzy), wartość pieniężną takiego przychodu z tytułu otrzymanego świadczenia w postaci akcji nabytej po preferencyjnej cenie należałoby określić zgodnie z art. 11 ust. 2b w związku z art. 11 ust. 2 lub ust. 2a pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako przychód tzw. częściowo nieodpłatnego świadczenia. Żaden bowiem inny przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określa, w jaki sposób ustalić przychód z realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych w sytuacji, gdy przychód ten uzyskiwany jest w formie świadczenia w naturze, nieodpłatnego świadczenia czy świadczenia częściowo nieodpłatnego. Zgodnie z ww. przepisem przychód ten określa się jako różnicę pomiędzy wartością świadczenia obliczoną według zasad art. 11 ust. 2 lub ust. 2a, czyli na podstawie rynkowej ceny stosowanej przy obrocie prawami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem w szczególności czasu i miejsca ich uzyskania, tj. ceny rynkowej akcji.... USA z dnia otrzymania akcji (w ramach realizacji Opcji), a odpłatnością ponoszoną przez podatnika, tj. ceną zakupu akcji..... USA poniesioną przez Wnioskodawcę. Za dochód (podstawę opodatkowania) z realizacji Opcji należałoby wówczas uznać - stosownie do art. 30b ust. 2 pkt 3) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - różnicę między sumą przychodów uzyskanych z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych (czyli wyżej określonym przychodem z tytułu częściowo nieodpłatnego świadczenia) a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a, tj. wydatkami związanymi z nabyciem Opcji (które w analizowanej sytuacji wynoszą "zero" z uwagi na fakt, że Opcje przyznawane są uczestnikom bez pobierania jakichkolwiek opłat czy wynagrodzenia z tego tytułu). Powyższy dochód podlega opodatkowaniu według 19% stawki PIT, przy czym nie ma obowiązku odprowadzania od tego dochodu zaliczek na podatek w trakcie roku. Dochód ten oraz podatek podlega rozliczeniu i zadeklarowaniu przez podatnika (Wnioskodawcę) w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-38, które należy złożyć do urzędu skarbowego po zakończeniu danego roku podatkowego - do 30 kwietnia następnego roku podatkowego - odpowiednio zgodnie z przepisami art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wyżej zaprezentowane stanowisko znajduje oparcie przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 9 czerwca 2011 r. (Nr ILPB2/415-271/11-2/JK)"Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych (nabycia akcji) stanowią przychód z kapitałów pieniężnych i w myśl postanowień ust. 1b tego artykułu przychód powstaje w momencie realizacji praw wynikających z opcji, tj. nabycia akcji. Podstawą opodatkowania - stosownie do art. 30b ust. 2 pkt 3 ustawy, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z realizacji praw wynikających z takich opcji (różnica pomiędzy ceną instrumentu bazowego w dniu realizacji a kosztami zakupu akcji), a kosztami uzyskania przychodów określonych w art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy, tj. wydatkami związanymi z nabyciem opcji do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów.

Ad. 4 pkt b) Następcza sprzedaż akcji nabytych w ramach realizacji Opcji powinna być opodatkowana na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwzględnieniem art. 22 ust. 1d, tj. z zastosowaniem kosztów określonych w art. 23 ust. 1 pkt 38 (wydatków na nabycie akcji) oraz kosztów określonych w art. 22 ust. 1d ww. ustawy, tj. zaliczeniem do kosztów uzyskania przychodów wartości przychodu z tytułu częściowo nieodpłatnego świadczenia określonego zgodnie z art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, powstałego na etapie realizacji Opcji (opisanym w pkt a powyżej).

Takie stanowisko wynika z konieczności uwzględnienia uprzednio określonego przychodu (dochodu) podlegającego opodatkowaniu na etapie realizacji Opcji (nabyciu preferencyjnym akcji) przy ustaleniu dochodu do opodatkowania ze sprzedaży tychże akcji celem uniknięcia podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Jak Wnioskodawca szczegółowo wykazał w uzasadnieniu stanowiska dotyczącego pytania nr 2, podwójne opodatkowanie dochodu w okolicznościach niniejszej sprawy naruszałoby konstytucyjną zasadę równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP.

Ponadto stanowisko, zgodnie z którym możliwe jest uwzględnienie art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów i dochodu ze sprzedaży akcji nabytych w drodze realizacji opcji w ramach pracowniczych planów motywacyjnych znajduje potwierdzenie w niektórych interpretacjach Ministra Finansów. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 9 czerwca 2011 r., Nr lLPB2/415-271/11-2/JK, w której uznał, że " (...) przy zbyciu akcji nabytych po preferencyjnej cenie w stosunku do ich ceny rynkowej z dnia nabycia, bądź w sposób nieodpłatny koszty uzyskania przychodu należy ustalić w oparciu o przepisy art. 23 ust. 1 pkt 38 w związku z art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (...) Z powyższego wynika, że dopiero z chwilą sprzedaży akcji ustala się koszty, które warunkują ich nabycie oraz sprzedaż. W praktyce istotną przesłanką zaliczenia poniesionego przez podatnika wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest istnienie związku przyczynowo-skutkowego między tym wydatkiem, a osiągniętym przychodem. W sytuacji, gdy Wnioskodawca nabędzie akcje po cenie wykonania do kosztów uzyskania przychodu ze zbycia przedmiotowych akcji zaliczymy przychód, który uprzednio został opodatkowany jako przychód z tytułu objęcia akcji za opcje lub z tytułu objęcia akcji w ramach SU. Kosztami nabycia akcji będą również inne wydatki poniesione na nabycie, takie jak opłaty notarialne, podatek od czynności cywilnoprawnych, itp.".

Reasumując, uznanie stanowiska zawartego w odpowiedzi na pytanie nr 2 za nieprawidłowe (tekst jedn.: uznanie, że na moment realizacji Opcji powstaje przychód podatkowy po stronie Wnioskodawcy) prowadzi do wniosku, że w przypadku następczej sprzedaży akcji nabytych uprzednio w ramach realizacji Opcji możliwe i zasadne byłoby uwzględnienie jako kosztu uzyskania przychodu tej sprzedaży m.in. wartości kosztu, o której mowa w art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca wskazuje, że wyłącznie uznanie stanowiska wyrażonego w odpowiedzi na pytanie nr 2 (i w konsekwencji na pytanie nr 3) zdaje test zgodności stosowania prawa podatkowego z konstytucyjnymi zasadami opodatkowania (wariant B w poniższych przykładach). Jako przykład, należy porównać rachunek ekonomiczny czterech możliwych wariantów w dwóch sytuacjach rynkowych. Dla uproszczenia rachunku, przykład obejmuje wyłącznie cenę zakupu i sprzedaży akcji.

Wariant A - podatnik nabywa akcje po cenie odpowiadającej wartości rynkowej, nie uzyskuje przychodu w momencie nabycia akcji, następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wariant B - podatnik dokonuje zakupu akcji w ramach realizacji Opcji, nie uzyskuje przychodu, ani dochodu w momencie realizacji Opcji (preferencyjnego zakupu akcji), następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wariant C - podatnik dokonuje zakupu akcji w ramach realizacji Opcji, uzyskuje przychód-dochód w momencie realizacji Opcji z kapitałów pieniężnych (wartość częściowo odpłatnego świadczenia), następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych bez uwzględnienia art. 22 ust. 1d.

Wariant D - podatnik dokonuje zakupu akcji w ramach realizacji Opcji, uzyskuje przychód/ dochód w momencie realizacji Opcji z kapitałów pieniężnych (wartość częściowo odpłatnego świadczenia), następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwzględnieniem art. 22 ust. 1d.

W przypadku, gdy podatnik sprzedaje akcje po cenie wyższej niż cena zakupu, wprost widać, że w wyniku zastosowania Wariantu C następuje podwójne opodatkowanie, co obrazuje poniższa tabela:

Wariant-Cena zakupu-Wartość rynkowa akcji z dnia zakupu-Podatek przy nabyciu akcji-Cena sprzedaży akcji-Podatek od sprzedaży akcji-Łącznie zapłacony podatek

A-100-100-0-200-19-19,00

B-85-100-0-200-21,85-21,85

C-85-100-2,85-200-21,85-24,70

D-85-100-2,85-200-19-21,85

Wariant C jest zatem oczywiście sprzeczny z zasadami prawa podatkowego i nie można go w ogóle brać pod uwagę.

Z powyższego przykładu można by wywnioskować, że rachunek ekonomiczny Wariantu D jest zbieżny z rachunkiem ekonomicznym Wariantu B, jednak nie w każdej sytuacji wniosek ten byłby prawidłowy. Zasada ta, nie sprawdzałaby się bowiem w przypadku, w którym podatnik sprzedałby akcje po cenie równej cenie zakupu (lub niższej od ceny zakupu), co obrazuje poniższa tabela:

Wariant-Cena zakupu-Wartość rynkowa akcji z dnia zakupu-Podatek przy nabyciu akcji-Cena sprzedaży akcji-Podatek od sprzedaży akcji-Łącznie zapłacony podatek

A-100-100-0-85-0-0

B-85-100-0-85-0-0

C-85-100-2,85-85-0-2,85

D-85-100-2,85-85-0-2,85

Oto bowiem dochodzimy do wniosku, że w przypadku zastosowania Wariantu D, gdyby podatnik realnie nie uzyskał dochodu (lub nawet poniósł stratę) ze sprzedaży akcji, i tak musiałby zapłacić podatek z realizacji Opcji, co wprost przeczy konstytucyjnej zasadzie proporcjonalność opodatkowania.

Wnioskodawca zdaje sobie oczywiście sprawę, że zakup akcji, których wartość jest zmienna w czasie, wiąże się z ryzykiem, jednak w demokratycznym państwie prawa niemożliwa jest sytuacja, w której państwo wzbogaca się na stracie ponoszonej przez podatnika. Ponadto, charakter takiego opodatkowania wykraczałby poza ogólną zasadę podatku dochodowego (tekst jedn.: opodatkowanie dochodu) i przypominałoby bardziej pewien rodzaj podatku obrotowego, w którym opodatkowany byłby sam fakt zakupu i sprzedaży akcji. Powyższego nie neguje przewidziana przez art. 9 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych możliwość rozliczania straty poniesionej przy sprzedaży akcji, bowiem podatnik może tej straty nie "wykorzystać", jeżeli nie będzie w kolejnych latach wykonywał podobnych transakcji (lub również będzie wykazywał straty z tego tytułu).

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca stwierdził, że przedstawiając własne stanowisko wraz ze szczegółowym uzasadnieniem oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego wyraźnie podkreślił, że w Jego przekonaniu odpowiedź na pytanie nr 2 jest pozytywna, tj. w momencie realizacji Opcji, nie powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód do opodatkowania.

W obliczu powyższej interpretacji własnej w przekonaniu Wnioskodawcy, spośród pytań nr 3 i nr 4, sens zachowuje jedynie pytanie nr 3, które w odniesieniu do opisywanej sytuacji, jest jak najbardziej jednoznaczne. Wówczas brzmiało by ono: - czy w przypadku sprzedaży nabytych akcji uzyskany dochód ze sprzedaży akcji ustala się zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako różnica między przychodem ze sprzedaży akcji oraz kosztem uzyskania przychodu określonym zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38.

Własne stanowisko dotyczące tak postawionego pytania nr 3 jest jasne i jednoznaczne. Zakładając poprawną interpretację własną sytuacji przedstawionej w pytaniu nr 2, Wnioskodawca nie oczekuje wówczas od Organu odpowiedzi na pytanie nr 4, które w obliczu powyższej interpretacji traci sens.

Wnioskodawca nie może jednak stwierdzić, że Jego interpretacja własna dotycząca sytuacji przedstawionej w pytaniu nr 2 jest poprawna. Obowiązek ten należy do Organu. Uzyskanie od Organu jednoznacznej interpretacji sytuacji przedstawionej w pytaniu nr 2, było jednym z celów wysłania przez Wnioskodawcę wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

W przypadku gdyby Organ wydał interpretację zawierającą negatywną odpowiedź na pytanie nr 2, tj. w momencie realizacji Praw RSU powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód do opodatkowania, to wówczas pytanie nr 3 traci sens, a pytanie nr 4 - znów jednoznaczne w obliczu takiej interpretacji brzmiało by następująco:

Własne stanowisko dotyczące tak postawionego pytania nr 4 jest jasne i jednoznaczne. Wnioskodawca zakładając błędną interpretację własną sytuacji przedstawionej w pytaniu nr 2, nie oczekuje wówczas od Organu odpowiedzi na pytanie nr 3, które w obliczu powyższej interpretacji traci sens.

Stanowisko, zgodnie z którym to organ podatkowy ma obowiązek dokonania analizy wątpliwych przepisów podatkowych (również w sytuacji, w której odnoszą się one do przepisów z innych dziedzin prawa), jest powszechnie przyjęte przez sądy administracyjne. Na przykład w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 17 kwietnia 2014 r. (sygn. I SA/Sz 1524/13, wyrok prawomocny): "Bezspornie okoliczność wykładni pojęcia "podróże służbowe" była kwestią wstępną warunkującą udzielenie odpowiedzi na pozostałe pytania dotyczące bezpośrednio konsekwencji prawno-podatkowych. Nie ma racji organ podatkowy twierdząc, że kwestia ta wykracza poza zakres przedmiotowy pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. (...) jeżeli u podstaw stanowiska w niosko dawcy legła kwestia wymagająca zajęcia stanowiska organu na płaszczyźnie prawno-podatkowej (a tak w istocie było), Minister Finansów był zobowiązany do zajęcia stanowiska i podania argumentacji czy w opisanym stanie faktycznym stanowisko wnioskodawcy, co do tego, że otrzymywane przez pracowników z tytułu podróży służbowych należności korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego jest prawidłowe".

W dniu 28 maja 2015 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 13 lutego 2015 r. (data wpływu 17 lutego 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 25 kwietnia 2015 r. (data wpływu 29 kwietnia 2015 r.) wydał interpretację indywidualną Nr IPTPB2/4511-102/15-4/MP stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa w pracowniczym programie motywacyjnym:

* w części dotyczącej braku powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu podlegającego opodatkowaniu w momencie przyznania Opcji w ramach programu motywacyjnego - jest prawidłowe,

* w części dotyczącej kwalifikacji przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji (nabytych w ramach realizacji Opcji) do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych - jest prawidłowe,

* w pozostałym zakresie - jest nieprawidłowe,

* bezprzedmiotowe w odniesieniu do pytania nr 3.

W wydanej interpretacji indywidualnej tut. Organ stwierdził, że przyznanie Wnioskodawcy przez spółkę z siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki w ramach programu motywacyjnego ESPP pochodnych instrumentów finansowych w postaci Opcji umożliwiających nabycie akcji spółki amerykańskiej, nie będzie stanowić dla Wnioskodawcy źródła przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych.

W momencie realizacji Opcji stanowiących pochodne instrumenty finansowe Wnioskodawca osiągnie przychód z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychodem tym, będzie wartość nabytych akcji w części za którą odpłatności Wnioskodawca nie ponosił. Z uwagi na brak jest podstaw do rozpoznania kosztów uzyskania przychodu, wartość dochodu będzie odpowiadać kwocie przychodu. Ustalając dochód z ewentualnego odpłatnego zbycia akcji nabytych przez Wnioskodawcę w wykonaniu Opcji stanowiących pochodne instrumenty finansowe, który jak wynika z wyżej przywołanych uregulowań prawnych będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce - jako przychód z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca do kosztów uzyskania przychodu może zaliczyć zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 - wyłącznie wartość wydatkowych środków na nabycie akcji (alokowanych środków). Po zakończeniu roku podatkowego, w którym Wnioskodawca osiągnie dochód ze sprzedaży akcji, będzie obowiązany w zeznaniu podatkowym (PIT-38), składanym do końca kwietnia roku następującego po roku podatkowym, wykazać uzyskany dochód i obliczyć należny podatek dochodowy. W tym samym terminie Wnioskodawca będzie obowiązany wpłacić należny podatek dochodowy wynikający ze złożonego zeznania.

Natomiast, mając na uwadze fakt, że w odpowiedzi na pytanie nr 2 tut. Organ wskazał, że w momencie realizacji Opcji po stronie Wnioskodawcy powstanie przychód podatkowy - odpowiedź na pytanie nr 3 stała się bezprzedmiotowa.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA została doręczona Wnioskodawcy w dniu 10 czerwca 2015 r.

Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa w ww. interpretacji indywidualnej wniesiono w dniu 22 czerwca 2015 r. (data wpływu 24 czerwca 2015 r.). Odpowiedź na powyższe wezwanie została udzielona pismem z dnia 20 lipca 2015 r.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, zawartej w piśmie z dnia 20 lipca 2015 r., Nr IPTPB2/4511-1-17/15-2/MP, (doręczonej w dniu 24 lipca 2015 r.), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdził brak podstaw do zmiany przedmiotowej indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, podtrzymując argumentację zawartą w interpretacji.

W dniu 18 sierpnia 2015 r. wpłynęła do tut. Organu skarga adresowana do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach na ww. interpretację, w której wniesiono o uchylenie zaskarżonej interpretacji.

Pismem z dnia 9 września 2015 r., Nr IPTPB2/4511-3-26/15-2/MP, tut. Organ udzielił odpowiedzi na ww. skargę wnosząc o jej oddalenie.

W wyniku rozpatrzenia skargi Strony, na wydaną interpretację indywidualną z dnia 28 maja 2015 r., Nr IPTPB2/4511-102/15-4/MP, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach, wyrokiem z dnia 4 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Ke 530/15, uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną.

W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, że skarga jest uzasadniona.

Sąd zaznaczył, że granice w której organ jest uprawniony do wydania interpretacji wyznaczone są przez przepisy art. 14b § 1, art. 14b § 3 oraz art. 14c § 1 i art. 14c § 2 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, interpretacje wydawane są na wniosek zainteresowanego w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do art. 14b § 3 tej ustawy składający wniosek o wydanie interpretacji obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. W razie negatywnej oceny stanowiska wnioskodawcy interpretacja indywidualna zawiera wskazanie prawidłowego stanowiska wraz z uzasadnieniem prawnym (art. 14c § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej).

Z treści art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej wynika, że przedmiotem postępowania interpretacyjnego dysponuje zainteresowany, który składając wniosek o wydanie interpretacji określa przedmiot faktyczny i prawny, w jakim dochodzi do wydania interpretacji. Przedmiotem faktycznym jest przedstawiony wyczerpująco przez zainteresowanego we wniosku o wydanie interpretacji zaistniały stan faktyczny albo zdarzenie przyszłe. Przedmiot prawny wyznaczony jest przez zapytanie podatnika oraz ocenę prawną zaprezentowanego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego wskazywaną przez zainteresowanego. Stanowisko prawne zainteresowanego dotyczy tego samego obszaru i zagadnienia prawnego co zapytanie interpretacyjne, ponieważ stanowi własną odpowiedź zainteresowanego na własne pytanie w przedmiocie możliwości zastosowania i wykładni prawa podatkowego. Analizowany przedmiot prawny konstytuują przywołane przez zainteresowanego we wniosku o wydanie interpretacji przepisy prawa odnoszące się do określonego wnioskiem stanu faktycznego. W indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dokonuje się bowiem oceny możliwości zastosowania i wykładni prawa w odniesieniu do danego stanu faktycznego. Stanowisko prawne zainteresowanego, zgodnie z art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej oceniane jest przez organ interpretacyjny. W razie negatywnej oceny tego stanowiska organ, na podstawie art. 14c § 2 Ordynacji podatkowej wskazuje prawidłowe stanowisko wraz z uzasadnieniem prawnym. Z treści art. 14c § 1 i art. 14c § 2 Ordynacji podatkowej wynika więc, że wskazanie przez organ interpretacyjny, na podstawie art. 14c § 2, prawidłowej oceny możliwości stosowania i wykładni prawa, dokonuje się w odniesieniu do nieprawidłowego, zdaniem organu, stanowiska własnego zainteresowanego w tym przedmiocie.

W związku z powyższym w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego prezentowany jest pogląd, który podziela również skład rozpatrujący przedmiotową sprawę, że na podstawie art. 14b § 1 i § 3 oraz art. 14c § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej, organ podatkowy uprawniony jest do wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego wyłącznie w zakresie wynikającego z wniosku o wydanie interpretacji przedmiotu sprawy, który określają: pytanie i stanowisko prawne zainteresowanego dotyczące możliwości zastosowania i wykładni prawa podatkowego w relacji do przedstawionego w tym wniosku stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego (tak wyrok NSA z dnia 22 listopada 2012 r., sygn. akt II FSK 553/11).

Dokonując kontroli legalności wydanej przez Ministra Finansów interpretacji indywidualnej na tle przedstawionego przez Skarżącego zdarzenia i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania, Sąd uznał, że interpretacja ta narusza przepisy prawa w stopniu nakazującym jej uchylenie.

Przedmiotem kontroli Sądu jest indywidualna interpretacja w przedmiocie skutków w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, związanych z uczestnictwem podatnika (Skarżącego) w pracowniczym planie motywacyjnym w ramach którego mogą mu być przyznane opcje. Po realizacji Opcji Skarżący, będzie uprawniony do dysponowania akcjami, w szczególności do ich sprzedaży (sprzedaż może nastąpić niezwłocznie po otrzymaniu akcji jak i w terminie późniejszym).

Sąd podkreślił, że pomiędzy stronami nie ma sporu, co do braku powstania po stronie Skarżącego przychodu podlegającego opodatkowaniu w momencie przyznania Opcji w ramach programu motywacyjnego ESPP. Skarżący otrzymuje wyłącznie potencjalną możliwość otrzymania korzyści w przyszłości w postaci akcji.

Zgodne jest także stanowisko stron, że w momencie odpłatnego zbycia akcji nabytych przez Skarżącego w wyniku realizacji Opcji w ramach programu motywacyjnego ESPP, powstanie przychód z kapitałów pieniężnych, określony w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a u.p.d.o.f., tj. z odpłatnego zbycia udziałów papierów wartościowych (akcji), opodatkowany zryczałtowanym podatkiem 19%.

Istota sporu w niniejszej sprawie, co potwierdzają zarzuty skargi, sprowadza się do odpowiedzi na pytanie drugie wniosku o wydanie interpretacji dotyczące powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu w momencie realizacji Opcji, tj. zakupu akcji spółki amerykańskiej po cenie preferencyjnej.

Zdaniem Skarżącego, realizacja Opcji (rozumiana jako zakup z alokowanych środków akcji..... USA w określonym programem terminie za ceną nabycia odpowiadającą 85% ustalonej wartości rynkowej akcji), nie powoduje powstania po stronie Skarżącego przychodu podatkowego na ten moment. Przychód ten oraz dochód realizuje się w momencie sprzedaży akcji (papierów wartościowych) nabytych w ramach realizacji Opcji jako przychód z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 oraz art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f., gdzie dochód określa się na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 tej ustawy.

W ocenie Organu, w momencie realizacji Opcji Skarżący osiągnie przychód z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 u.p.d.o.f. Przychodem tym, będzie wartość nabytych akcji w części za którą odpłatności Skarżący nie ponosił. W takim przypadku, brak będzie podstaw do rozpoznania kosztów uzyskania przychodu, wartość dochodu będzie odpowiadać kwocie przychodu.

Sąd nie podziela stanowiska Ministra Finansów, że w momencie realizacji Opcji Skarżący osiągnie przychód z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 u.p.d.o.f. Na potrzeby podatku dochodowego od osób fizycznych ustawodawca w art. 10 ust. 1 u.p.d.o.f. wymienił źródła przychodów. Przyporządkowanie przychodu do właściwego źródła ma istotne znaczenie dla ustalenia wysokości dochodu, jako że dochód oblicza się z każdego źródła odrębnie, stosownie do art. 9 ust. 1a i 2 u.p.d.o.f. Dochód z tego samego tytułu, może być opodatkowany tylko raz i zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 10 ust. 1 u.p.d.o.f., może być przyporządkowany tylko do jednego źródła przychodów. Jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych, innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. Pojęcie przychodów z kapitałów pieniężnych doprecyzowane zostało w art. 17 ust. 1 u.p.d.o.f., poprzez enumeratywne wymienienie przychodów uważanych za przychody z tego źródła, a także w art. 24 ust. 5 u.p.d.o.f. wskazującym, co należy uważać za dochód z udziałów w zyskach osób prawnych. Wśród przychodów z kapitałów pieniężnych wymieniono nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny (art. 17 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f.). Objęcie udziałów (akcji) zostało zatem uznane za przychód z kapitałów pieniężnych z tym, że koniecznym jest, aby objęcie akcji nastąpiło w zamian za wkład niepieniężny.

Sąd podziela pogląd wyrażony w wyroku NSA z dnia 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 111/12, że uwzględniając treść art. 17 ust. 1 pkt 9, art. 20 ust. 1 i art. 23 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f., uprawnionym jest wniosek, że objęcie akcji (nieodpłatnie, częściowo nieodpłatnie) jest neutralne podatkowo w dacie, gdy zdarzenie to miało miejsce, ale podlega opodatkowaniu w momencie odpłatnego zbycia udziałów (akcji), stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f. Dopiero w tym momencie ujawnia się bowiem rzeczywisty przychód z objęcia akcji. W wyroku tym, NSA analizując definicję pojęcia przychód zawartą w art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., podkreślił, że nie obejmuje ona, z uwagi na wyłączenie art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, przychodu z tytułu nabycia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną objętych w zamian za wkład niepieniężny. O przychodzie takim stanowi bowiem art. 17 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f. Uznanie danego świadczenia za nieodpłatne lub częściowo nieodpłatne wymaga stwierdzenia, że w wyniku zdarzenia prawnego lub zjawiska gospodarczego podatnik uzyskał korzyść majątkową kosztem innego podmiotu, bądź też uzyskał nieodpłatne (częściowo nieodpłatne), to jest przysporzenie majątku o konkretnym wymiarze finansowym, niezwiązane z kosztami (całkowitymi kosztami) lub inną formą ekwiwalentu (por. uchwała NSA z 16 października 2006 r. sygn. akt II FPS 1/06; ONSAiWSA 2006/6/153). Oznacza powyższe, że przysporzenie podatnika musi być rzeczywiste, a nie tylko potencjalne. Akcje są papierami wartościowymi (art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi - Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 z późn. zm.). W tym papierze wartościowym inkorporowane są określone uprawnienia akcjonariusza wobec spółki akcyjnej, które wykonywać może właściciel tego dokumentu, a jego sprzedaż oznacza przeniesienie tych uprawnień. Są to zarówno uprawnienia korporacyjne (np.: prawo do udziału w walnym zgromadzeniu), jak i prawa majątkowe (przykładowo prawo do dywidendy). Nabywając akcje podatnik nabywa w związku z tym określone uprawnienia niemajątkowe i majątkowe, których realizacja dopiero w przyszłości może wiązać się z przysporzeniem majątkowym (otrzymaniem dywidendy, sprzedażą akcji za ceną wyższą od ceny nabycia).

Należy zatem zdaniem Sądu podzielić stanowisko Skarżącego, że samo nabycie akcji w ramach realizacji Opcji nie powoduje na dzień ich nabycia realnego przysporzenia na rzecz uczestnika programu, ewentualna korzyść w momencie nabycia ma charakter potencjalny. Stanowisko to potwierdza treść art. 23 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f., który nie uznaje za koszty uzyskania przychodu wydatków na objęcie udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną z tym, że wydatki na objęcie lub nabycie akcji w spółce mającej osobowość prawną są kosztem uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia tych akcji.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 u.p.d.o.f., za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych (zdefiniowanych w art. 5a pkt 13 tej ustawy) oraz z realizacji praw z nich wynikających. Stosownie zaś do art. 17 ust. 1b u.p.d.o.f., przychód określony w ust. 1 pkt 10 u.p.d.p.f. powstaje w momencie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych. Sąd podkreślił, że realizacją praw skutkującą powstaniem dochodu zgodnie z art. 17 ust. 1b u.p.d.o.f. nie jest, jak twierdzi Organ, samo otrzymanie akcji, które daje tylko potencjalne przysporzenie dla podatnika, nie przysporzenie rzeczywiste. Zasadne jest zatem stanowisko Skarżącego, że przepis art. 17 ust. 1 pkt 10 u.p.d.o.f., nie ma zastosowania w każdej sytuacji, ale wyłącznie w takiej, która wiąże się z powstaniem przychodu. W stanie faktycznym przedstawionym przez podatnika w momencie realizacji opcji podatnik nie uzyskał przychodów, przychód oraz dochód realizowany będzie w momencie odpłatnego zbycia akcji, jako przychód z kapitałów pieniężnych o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 oraz art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a u.p.d.o.f.

Zdaniem Sądu w przypadku przychodów z papierów wartościowych (np. akcji), ustawodawca świadomie przesunął w czasie moment opodatkowania. Świadczy o tym właśnie treść art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f. Skoro przychód powstanie dopiero w momencie odpłatnego zbycia akcji, opodatkowanie potencjalnego wzrostu majątku przy ich nabyciu nie znajduje uzasadnienia w świetle przepisów u.p.d.o.f. Oczywiście akcje mogą stanowić źródło dywidendy, jednakże z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, nie wynika aby Skarżący z tytułu nabycia akcji uzyskał takie przysporzenie majątkowe. Zresztą ta kwestia nie ma znaczenia dla niniejszej sprawy, ponieważ przedmiotem sporu jest uznanie Organu, że sam fakt nabycia akcji w wyniku realizacji Opcji stanowi źródło przychodu. Przy założeniu tak, jak chce tego Organ, że dochód ustala się na dzień nabycia akcji po preferencyjnej cenie i drugi raz w momencie ich zbycia, mogłoby dojść do sytuacji, w której podatnik, zapłaciłby podatek od wartości, której w ogóle nie uzyskał w rzeczywistości. Skutki takie, wystąpiłyby w przypadku, gdyby pomiędzy nabyciem akcji i ich sprzedażą ich wartość spadła w sposób znaczący. W takim przypadku przychód ten nie wiązałby się z rzeczywistym, pewnym, co do jego wielkości i definitywnym przysporzeniem majątkowym. W dacie sprzedaży akcji podatnik rozpoznałby przychód rzeczywiście uzyskany, który przy spadku wartości akcji mógłby mieć nawet znikomą wartość. Podatnik zapłaciłby podatek w znacznej części obliczony od dochodu, którego nigdy w rzeczywistości nie uzyskał. Dlatego zdaniem Sądu, realizacja Opcji nie może stanowić zdarzenia, które już w momencie jego wystąpienia daje podatnikowi wymierne i definitywne korzyści dające się obliczyć w pieniądzu.

Natomiast interes podatkobiorcy uwzględniony i zabezpieczony zostanie systemowo poprzez opodatkowanie zbycia akcji, które to stanowi podstawę powstania opodatkowanego przychodu z kapitałów pieniężnych art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a u.p.d.o.f.

Pogląd przedstawiony wyżej, że sama okoliczność nabycia akcji po preferencyjnej cenie, nie generuje dochodu podlegającego opodatkowaniu u.p.d.o.f. znajduje uzasadnienie w okolicznościach wskazanych we wniosku i jest zbieżny z poglądem zaprezentowanym przez NSA w wyrokach z dnia 5 października 2011 r., sygn. akt II FSK 517/10, z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 347/12 oraz w wyrokach: WSA w Warszawie z dnia 4 marca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2462/13; WSA w Gdańsku z dnia 29 lutego 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 1139/11; utrzymanym w mocy przez NSA wyrokiem z dnia 21 maja 2014 r., sygn. II FSK 1428/12.

Konsekwencją przyjęcia interpretacji Ministra Finansów w kwestionowanym zakresie jako prawidłowej, byłoby także zaakceptowanie stanowiska, że realizacja opcji, jak i sprzedaż akcji nabytych w wyniku realizacji opcji są to dwie odrębne czynności, opodatkowane niezależnie jedna od drugiej. Podczas, gdy prawidłowe jest stanowisko Skarżącego, że drugie zdarzenie (sprzedaż akcji) jest bezpośrednim następstwem zdarzenia pierwszego (nabycie akcji po cenie preferencyjnej w wyniku realizacji opcji), a które potwierdza wywód prawny Sądu przedstawiony wyżej.

Zdaniem Sądu, przyjęcie interpretacji Ministra Finansów w tym zakresie jako prawidłowej, skutkowałoby ponadto podwójnym opodatkowaniem tego samego dochodu: jako przychód z realizacji praw z instrumentów finansowych (art. 17 ust. 1 pkt 10 u.p.d.o.f) w momencie nabycia akcji w wyniku realizacji opcji, stosownie do art. 17 ust. 1b u.p.d.o.f., a następnie na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 u.p.d.o.f., w momencie zbycia akcji.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach: z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 419/12 oraz z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 347/12, stwierdził, że opodatkowanie preferencyjnie nabywanych akcji już w momencie ich nabycia, nie wyłączy spod opodatkowania sprzedaży akcji. Ustalając podstawę opodatkowania w przypadku zbycia akcji, podatnik może bowiem wyłącznie obniżyć przychód o koszty nabycia papierów wartościowych (art. 23 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f.), a tych przecież nie ponosi. Nie jest kosztem uzyskania przychodów przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia, możliwość taką wyłącza bowiem art. 30b ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.f. Przepis ten wskazując na sposób obliczenia dochodu ze zbycia papierów wartościowych pozwala na odliczenie kosztów uzyskania przychodów, określonych na podstawie art. 22 ust. 1f i ust. 1g, art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14. Nie ma zatem w tym przypadku zastosowania art. 22 ust. 1d u.p.d.o.f., pozwalający na uznanie za koszt uzyskania przychodów wartości przychodu, określonego w związku z otrzymaniem nieodpłatnego świadczenia (tak wyrok NSA z 13 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 640/12). Powyższe rozważania dotyczą także nabycia akcji za częściową odpłatnością, jak to ma miejsce w niniejszej sprawie. Uczestnik nie ma zatem, żadnego prawnego instrumentu do wyłączenia z podstawy opodatkowania przy ustalaniu dochodu ze zbycia przychodu już opodatkowanego w momencie nabycia.

Jako dodatkowy argument w tym zakresie można także według Sądu wskazać na uzasadnienie projektu ustawy, w którym dodano art. 24 ust. 11 u.p.d.o.f. (druk nr 1955 Sejmu III kadencji). Wskazano w nim, że zmiana ta, ma wyeliminować podwójne opodatkowanie z tytułu nabycia, a następnie zbycia akcji. Uznanie, że w sytuacji nieodpłatnego nabycia akcji (udziałów) dochód powstaje dopiero w momencie ich zbycia powoduje również jednakowe obciążenie podatkowe podatników nabywających akcje nieodpłatnie i podatników nabywających akcje odpłatnie. Każdy z nich zapłaci podatek wyłącznie od faktycznego przyrostu majątku w wyniku zbycia akcji. Sąd wskazał cyt. "Pogląd, że realizacja opcji otrzymanie akcji po preferencyjnej cenie potwierdza NSA w wyrokach z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 419/12 oraz sygn. akt II FSK 347/12 oraz z dnia 5 października 2011 r., sygn. akt II FSK 517/10". NSA wskazał, że opodatkowanie preferencyjnie nabywanych akcji już w momencie ich nabycia, nie wyłączy spod opodatkowania sprzedaży akcji. Nie ulega bowiem wątpliwości, że osoby uczestniczące w programie motywacyjnym, w sytuacji sprzedaży akcji uzyskają przychody z kapitałów pieniężnych i będą zobowiązane do określenia podstawy opodatkowania, jaką jest różnica pomiędzy kwotą uzyskaną ze sprzedaży, a kwotą za jaką akcje te zostały nabyte.

Rację ma zatem Skarżący, twierdząc, że okoliczność że nabycie akcji po preferencyjnych cenach będzie miała wpływ na wysokość dochodu osiągniętego na skutek zbycia tych akcji. Jak już Sąd wskazał, dochód ze zbycia akcji, będzie dochodem z kapitałów pieniężnych (art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f). Zgodnie zaś z art. 23 ust. 1 pkt 38 tej ustawy, wydatki na objęcie lub nabycie akcji w spółce mającej osobowość prawną są kosztem uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia tych akcji. Otrzymując akcje nieodpłatnie, Skarżący nie poniesie wydatków na ich nabycie w postaci ceny akcji. Może się więc okazać, że uzyskany przez Niego przychód z odpłatnego zbycia akcji będzie równy uzyskanemu dochodowi i to niezależnie od tego, czy wartość rynkowa akcji między ich nabyciem a zbyciem zwiększy się, czy obniży. Przyjęcie jako prawidłowej, interpretacji Organu skutkuje podwójnym opodatkowaniem tego samego dochodu.

Ponadto podwójne opodatkowanie dochodu z tego samego źródła przychodów, także z kapitałów pieniężnych, naruszałoby konstytucyjną zasadę równości wobec prawa wyrażoną w art. 32 Konstytucji. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wskazuje się, że podwójne opodatkowanie stoi w sprzeczności z zasadami wyrażonymi w art. 84 i art. 217 Konstytucji RP (wyrok z dnia 22 maja 2002 r., sygn. akt K 6/02; OTKA 2002/3/33). Analogiczne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 czerwca 2010 r., sygn. akt I FSK 972/09 oraz w wyroku z dnia 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 111/12.

Reasumując, Sąd stwierdził, że Minister Finansów uznając, że w wyniku nabycia akcji Skarżący uzyska przychód z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych (art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 10 u.p.d.o.f.), dopuścił się naruszenia prawa materialnego. W konsekwencji również naruszenia art. 32, 84 oraz 217 Konstytucji.

W ocenie Sądu zasadnie też Skarżący zarzuca naruszenie - art. 14c § 1 w zw. z 14b § 1 i 3 Ordynacji podatkowej poprzez brak analizy stanowiska podatnika w zakresie czy opcje przyznane w ramach programu ESPP stanowią pochodne instrumenty finansowe w myśl u.p.d.o.f. Wskazać należy, że podatnik przedstawiając stan faktyczny nie zawarł takiego stwierdzenia. Pogląd, że opcje ESPP mogą być uznane za pochodny instrument finansowy wyraził przedstawiając własne stanowisko. Także udzielając odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia wniosku podtrzymał stanowisko, że w jego ocenie opcje ESPP mogą być uznane za pochodne instrumenty finansowe. Jak podniesiono na wstępie, o ile Organ przy wydaniu interpretacji jest związany stanem faktycznym przedstawionym przez podatnika, to dokonując interpretacji jest zobligowany do oceny stanowiska prawnego przedstawionego przez zainteresowanego. Dokonując zatem interpretacji, że w momencie realizacji opcji ESPP powstanie przychód z realizacji instrumentów finansowych (art. 17 ust. 1 pkt 10 u.p.d.o.f.), organ powinien przedstawić stosowną argumentację, że otrzymane w ramach programu ESPP opcje stanowią pochodne instrumenty finansowe. Uchybienie to, w związku z przedstawionym wyżej stanowiskiem Sądu, że w stanie faktycznym przedstawionym przez podatnika samo nabycie akcji nie generuje przychodu, przychód powstanie w momencie odpłatnego ich zbycia, nie ma istotnego wpływu na rozstrzygnięcie.

Dokonując ponownego rozpatrzenia sprawy Organ podatkowy będzie zobowiązany do uwzględnienia oceny prawnej wyrażonej przez Sąd w niniejszym wyroku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego - biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 4 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Ke 530/15 - stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa w pracowniczym programie motywacyjnym:

* w odniesieniu do pytań nr 1, nr 2 i nr 3 - jest prawidłowe,

* w odniesieniu do pytania nr 4 - jest bezprzedmiotowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Nadmienić należy, mając na uwadze fakt, że tut. Organ uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe, w tym w szczególności, że w momencie realizacji Opcji po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód do opodatkowania - odpowiedź na pytanie nr 4 jest bezprzedmiotowa.

Zauważyć należy, że niniejsza interpretacja oparta została na przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.).

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania uchylonej interpretacji, tj. na dzień 28 maja 2015 r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego....., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.