IPTPB1/4511-693/15-2/RK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 30 października 2015 r. (data wpływu 2 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wprowadzeniem programu motywacyjnego dla członków kadry zarządzającej i wybranych pracowników Spółki - jest prawidłowe.

W dniu 30 października 2015 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wprowadzeniem programu motywacyjnego dla członków kadry zarządzającej i wybranych pracowników Spółki.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka X (dalej: "Wnioskodawca") zamierza wprowadzić program motywacyjny (dalej: "Program"), którym objęci zostaną członkowie kadry zarządzającej i wybrani pracownicy Spółki (dalej: "Osoby Uprawnione").

Zasady wdrażania i funkcjonowania Programu, zawarte zostaną w przyjętym przez Spółkę regulaminie. Celem Programu będzie zaś zmotywowanie uczestników do podejmowania działań zmierzających do poprawy wyników finansowych Spółki, a tym samym, jej pozycji rynkowej. Mając to na względzie, Wnioskodawca zamierza uzależnić wysokość możliwych do otrzymania przez Osoby Uprawnione w ramach Programu kwot od wyników finansowych Spółki. Aby zrealizować Program, oprócz wdrożenia stosownego regulaminu, zamierza zawierać z Osobami Uprawnionymi pisemne umowy, których treścią będzie przyznanie im określonej w umowie liczby akcji fantomowych (dalej: "Umowa"), których wartość nominalna w momencie przyznania będzie wynosiła 1 zł. Umowy będą umowami cywilnoprawnymi, odrębnymi od umów o pracę. Wnioskodawca nie podjął jeszcze decyzji co do tego, czy Osoby Uprawnione zostaną zobowiązane do poniesienia odpłatności za przyznane im akcje fantomowe (tekst jedn.: w wysokości ich wartości nominalnej), czy też akcje te zostaną przekazane im nieodpłatnie. Uczestnictwo w Programie będzie dobrowolne. Podmiot wskazany w regulaminie (czy to Zarząd, Rada Nadzorcza, czy Administrator Programu) będzie uprawniony do wskazania osób zaproszonych do uczestnictwa w Programie oraz do podejmowania niezależnych i suwerennych decyzji odnośnie liczby akcji fantomowych przyznawanych poszczególnym osobom.

Zgodnie z zasadami Programu, akcje fantomowe nie będą stanowiły akcji w rozumieniu ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. Nr 1030, dalej: "k.s.h."), nie będą akcjami notowanymi na giełdzie i nie dadzą ich nabywcom żadnych praw udziałowych w stosunku do Spółki. A zatem posiadacz akcji fantomowych nie będzie uważany za akcjonariusza Spółki z tytułu posiadania tych akcji, w szczególności nie będzie mu przysługiwało prawo głosu ani prawo do dywidendy. Przyznawane Osobom Uprawnionym akcje fantomowe będą niezbywalne.

Zgodnie z zasadami Programu, Osoba Uprawniona nabywając akcje fantomowe nabędzie prawo do otrzymania w przyszłości kwoty rozliczenia pieniężnego (dalej: "Kwota Rozliczenia") kalkulowanego jako iloczyn liczby przyznanych akcji fantomowych i ich wartości ustalanej po zakończeniu okresu wyczekiwania. Zgodnie z decyzją Wnioskodawcy, wartość ta może być ewentualnie modyfikowana przez wybrany przez Spółkę wskaźnik korygujący. Realizacja prawa przyznanego Osobom Uprawnionym nastąpi poprzez przedstawienie Wnioskodawcy akcji fantomowych do umorzenia. Umorzenie nastąpi poprzez wypłatę Osobie Uprawnionej Kwoty Rozliczenia.

Okres wyczekiwania będzie u każdej z Osób Uprawnionych wynosić jeden miesiąc. Zgodnie

z postanowieniami Programu, realizacja praw wynikających z akcji fantomowych będzie następowała po spełnieniu określonych w Umowie warunków, w tym po upływie przewidzianego w Umowie okresu. W tym sensie, przyznane Osobom Uprawnionym w oparciu o akcje fantomowe prawo do otrzymania Kwoty Rozliczenia w przyszłości jest prawem warunkowym.

Zgodnie z zakładanymi zasadami Programu, wartość akcji fantomowych ustalana po zakończeniu okresu wyczekiwania, uzależniona będzie od wartości wskaźnika finansowego w postaci przychodów ze sprzedaży netto (tekst jedn.: przychodów ze sprzedaży wyrobów, usług oraz towarów, po potrąceniu podatku VAT). Wnioskodawca nie wyklucza jednak, że w przyszłości Kwota Rozliczenia będzie kalkulowana w oparciu o inne, niż wskazany powyżej wskaźnik.

W takim wypadku wskaźniki finansowe będące podstawą wyliczenia Kwoty Rozliczenia mogąsię różnić - co do rodzaju oraz okresu w jakim będą brane pod uwagę - w przypadku poszczególnych Osób Uprawnionych.

Szczegółowy sposób wyliczenia Kwoty Rozliczenia ustalony zostanie indywidualnie w Umowie zawartej pomiędzy Spółką a Osobą Uprawnioną.

Wypłata kwoty rozliczenia będzie następowała po zakończeniu okresu wyczekiwania, na zasadach określonych w regulaminie Programu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy ewentualny przychód podlegający opodatkowaniu po stronie Osób Uprawnionych, z tytułu nabycia i realizacji praw wynikających z akcji fantomowych, niezależnie od tego, czy przekazanie akcji fantomowych Osobom Uprawnionym nastąpi odpłatnie, czy nieodpłatnie, powstanie tylko w momencie wypłaty Kwoty Rozliczenia i stanowić będzie przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu z zastosowaniem 19% stawki podatkowej, zgodnie z art. 30b ust. 1 ww. ustawy, a tym samym na Wnioskodawcy nie będą ciążyły obowiązki płatnika w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, prawo do otrzymania Kwoty Rozliczenia w związku z realizacją uprawnień wynikających z akcji fantomowych wypełnia przesłanki do uznania jej za pochodny instrument finansowy w rozumieniu art. 5a pkt 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. Nr 361, z późn. zm., dalej: "Ustawa PIT"), a tym samym przychód z uczestnictwa w Programie powstanie tylko i wyłącznie w momencie wypłaty Kwoty Rozliczenia i stanowić będzie przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy PIT, podlegający opodatkowaniu z zastosowaniem 19% stawki podatkowej, zgodnie z art. 30b ust. 1 Ustawy PIT, a tym samym na Wnioskodawcy nie będą ciążyły obowiązki płatnika w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 5a pkt 13 ww. ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych - oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. Nr 94; dalej: "Ustawa o obrocie"), z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego. W powołanym przepisie Ustawy o obrocie wymienione są (w ppkt c) tego przepisu) - niebędące papierami wartościowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne.

W uzupełnieniu do powyższej definicji należy wskazać, że zgodnie z art. 3 pkt 28a Ustawy o obrocie, przez instrumenty pochodne należy rozumieć opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych) oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego.

Z kolei zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 149, poz. 1674), instrument pochodny to taki, którego:

Z powyższych definicji należy wywieść, że cechą pochodnych instrumentów finansowych jest fakt, że ich wartość uzależniona jest od wartości instrumentów bazowych, czyli np. wartości akcji, obligacji, wartości indeksu giełdowego, wartości wskaźników finansowych itp.

Wnioskodawca wskazuje, że pojawiające się w Ustawie o obrocie pojęcia "prawo", "zespół praw", "umowa" i "instrument finansowy" to określenia mające charakter tautologiczny, tj. powtarzający ich znaczenie. W praktyce oznacza to, że instrumenty finansowe mogą w sensie cywilnoprawnym stanowić wiązkę umów lub złożone konstrukcje umowne składające się z powiązanych ze sobą funkcjonalnie relacji kontraktowych ("Instrumenty pochodne w polskim systemie prawnym", Aleksander Chłopecki, PPH, 2009). W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, prawo do otrzymania Kwoty Rozliczenia w związku z realizacją praw wynikających z akcji fantomowych przez Osoby Uprawnione kwalifikuje się zarówno: (ii) jako instrument finansowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy o obrocie, gdyż jest instrumentem pochodnym, którego instrumentem bazowym są wskaźniki finansowe Spółki i jest wykonywany przez rozliczenie pieniężne, jak również (i) jako instrument pochodny w rozumieniu art. 3 pkt 28a Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ze względu na to, że prawa przyznawane w ramach Programu są prawami majątkowymi, których cena zależy bezpośrednio od wartości wskaźników finansowych. Dodatkowo należy wskazać, że Osoby Uprawnione będą miały prawo do uzyskania świadczenia, zaś Spółka będzie zobowiązana do jego spełnienia, w określonym terminie i na określonych warunkach, co jest charakterystyczne dla (odpowiednio) nabywcy i wystawcy instrumentów finansowych.

Zgodnie z Ustawą o obrocie, realizacja pochodnego instrumentu finansowego może nastąpić poprzez rozliczenie pieniężne i w takiej formie są właśnie realizowane nabyte przez Osoby Uprawnione prawa wynikające z akcji fantomowych nabytych w ramach Programu.

W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy, zgodnie z Ustawą o obrocie, prawo do otrzymania Kwoty Rozliczenia pieniężnego wynikające z zasad Programu należy uznać za pochodny instrument finansowy, którego cena zależy bezpośrednio od wartości wskaźników finansowych Spółki.

Wnioskodawca podkreśla, że niezależnie od tego, czy Osoby Uprawnione otrzymają akcje fantomowe nieodpłatnie, czy też będą zobowiązane do poniesienia za nie odpłatności (w wysokości ich wartości nominalnej, tj. 1 zł za akcję fantomową), przychód podlegający opodatkowaniu powstanie wyłącznie w momencie ewentualnej wypłaty przez Spółkę świadczenia pieniężnego na ich rzecz, a nie na żadnym wcześniejszym momencie i będzie on stanowić przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy PIT, podlegający opodatkowaniu zgodnie z art. 30b ust. 1 Ustawy PIT, tj. z zastosowaniem 19% stawki podatkowej. Zdaniem Wnioskodawcy samo przyznanie Osobom Uprawnionym akcji fantomowych nie rodzi skutku w postaci powstania przychodu, gdyż w momencie ich uzyskania nie można stwierdzić, czy realizacja wynikających z nich praw przyniesie Osobom Uprawnionym wymierne korzyści ekonomiczne, a tym bardziej oszacować wartości tej korzyści. Uzyskanie akcji fantomowej, czy to nieodpłatnie, czy poprzez pokrycie ich wartości nominalnej (tekst jedn.: 1 zł za akcję) przez Osobę Uprawnioną stwarza bowiem jedynie potencjalną możliwość uzyskania w przyszłości korzyści majątkowych, a tym samym nie można twierdzić, że już na tym etapie Osoba Uprawniona uzyskała jakiekolwiek przysporzenie.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 Ustawy PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 Ustawy PIT, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. Ustawy PIT, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Stosownie do treści art. 17 ust. 1b ww. Ustawy PIT, za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw.

Stosownie natomiast do art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. Ustawy PIT, dochodem z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających, a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a.

Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 w związku z art. 30b ust. 6 Ustawy PIT). W tym samym terminie jest obowiązany do wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. Ustawy PIT).

Zgodnie jednak z art. 39 ust. 3 Ustawy PIT, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania, imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2, sporządzone według ustalonego wzoru (PIT-8C). Mając to na względzie, Wnioskodawca nie będzie pełnił funkcji płatnika w odniesieniu do kwot wypłacanych Osobom Uprawnionym w związku z realizację praw wynikających z akcji fantomowych, jednakże będzie zobowiązany do wykazania niniejszych kwot na formularzu PIT-8C.

Podsumowując powyższe rozważania Wnioskodawca stwierdza, że planowane przyznanie Osobom Uprawnionym akcji fantomowych spowoduje powstanie po ich stronie przychodu podlegającego opodatkowaniu dopiero w momencie realizacji praw wynikających z akcji fantomowych (a nie na żadnym wcześniejszym etapie), który w konsekwencji stanowić będzie przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy PIT, podlegający opodatkowaniu z zastosowaniem 19% stawki podatkowej, zgodnie z art. 30b ust. 1 Ustawy PIT i w związku z tym na Spółce nie będą ciążyły obowiązki płatnika w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ani w momencie przyznania akcji fantomowych, ani w chwili realizacji praw z nich wynikających przez Osobę Uprawnioną.

Wskazane stanowisko znajduje uznanie w praktyce organów podatkowych, co potwierdza m.in.:

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 4 czerwca 2014 r., Nr ILPB2/415-274/14-2/WS: "(...) w momencie realizacji praw wynikających z akcji fantomowych powstaje przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu z zastosowaniem 19% stawki podatkowej, zgodnie z art. 30b ust. 1 ww. ustawy. Do rozliczenia uzyskanego przychodu z ww. tytułu, w tym złożenia zeznania i zapłaty zryczałtowanego 19% podatku zobowiązani są wyłącznie pracownicy Wnioskodawcy, których prawa wynikające z akcji fantomowych zostaną zrealizowane ",

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 30 lipca 2014 r., Nr IPTPB2/415-308/14-2/JR: "(...) po stronie Wnioskodawcy, z tytułu nabycia i realizacji warunkowego prawa stanowiącego pochodny instrument finansowy w postaci prawa do otrzymania rozliczenia pieniężnego powstanie przychód podlegający opodatkowaniu w momencie realizacji nabytego prawa, który będzie stanowił przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten będzie podlegał opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym wg stawki 19%, zgodnie z art. 30b ust. 1 ww. ustawy".

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 29 sierpnia 2014 r., Nr ITPB2/415-677/14/IB: "Mając na uwadze zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku, w szczególności zaś wobec nabywania przez pracowników Akcji Fantomowych stanowiących pochodne instrumenty finansowe za cenę odpowiadającą ich wartości rynkowej, w momencie ich nabywania pracownicy nie uzyskują przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast z chwilą realizacji praw wynikających z ww. pochodnych instrumentów finansowych, powstaje przychód w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy i dochód podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ww. ustawy".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.