IPTPB1/415-745/13-2/AP - Możliwość powstania przychodu w ujęciu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku spłaty przez dłużnika długu wobec wspólnoty mieszkaniowej poprzez wykonanie określonych prac.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 2 grudnia 2013 r. (data wpływu 3 grudnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika - jest prawidłowe.

W dniu 3 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca - Wspólnota Mieszkaniowa Budynku, ul. XXX, podjęła uchwałę zezwalającą dłużniczce (jednej z członków Wspólnoty) na odpracowanie zaległości związanych z opłatami zaliczek na poczet opłat za mieszkanie. Dłużniczka posiada własnościowe prawo do lokalu. Pomiędzy Wnioskodawcą a dłużniczką, u której powstały zaległości, zawarta została umowa o świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum).

Zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego, dotychczasowe zobowiązanie z tytułu opłat na rzecz Wnioskodawcy, wyrażone dotychczas jako płatność pieniężna, zostało na mocy umowy zastąpione świadczeniem rzeczowym (tekst jedn.: świadczenie w miejsce wykonania). Przedmiotem świadczenia jest kompleksowe sprzątanie nieruchomości wspólnej przy użyciu własnych materiałów i środków chemicznych, odpowiednich dla danej powierzchni w okresie, który z góry został ustalony. Przyjęta wartość świadczenia nie jest wyższa niż porównywalne wartości prac wynikające z dotychczas zawieranych umów o sprzątanie.

Osoba, która odpracowuje przy pracach porządkowych w części wspólnej nieruchomości zobowiązanie zaliczkowych opłat jest osobą nieposiadającą stałego miejsca zatrudnienia i nieposiadającą środków finansowych na pokrycie zobowiązań wobec Wnioskodawcy. Pomimo wszelkich starań nie osiąga dochodów, które pozwalają jej utrzymać troje dzieci i spłacić zadłużenie. W związku z trudną sytuacją materialną napisała podanie do Wnioskodawcy, który wyraził zgodę na świadczenie czynności sprzątania nieruchomości wspólnej, zastępczo w zamian za czynsz i zawarł z dłużniczką, której zaległości powstały z tytułu niepłacenia opłat za mieszkanie, porozumienie zmieniające określony sposób zapłaty na świadczenie rzeczowe, czyli sprzątanie (tekst jedn.: świadczenie w miejsce wykonania).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy ze świadczenia w miejsce wykonania zobowiązania pieniężnego polegającego na odpracowaniu zaległych opłat należnych Wnioskodawcy, powstanie u dłużniczki przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a na Wnioskodawcy będą ciążyły obowiązki płatnika z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych i rozliczenie przychodu w deklaracjach PIT-11 lub w deklaracji PIT-8C na koniec roku podatkowego.

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa o świadczenie w miejsce wykonania nie stanowi źródła przychodu, a zatem płatnik, czyli Wspólnota Mieszkaniowa, nie ma obowiązku pobierania z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Natomiast przychodami z działalności gospodarczej (art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Właściciel mieszkania będący dłużnikiem jest zobowiązany do zapłaty zaliczki na wymagane opłaty, przy czym zapłata ta zgodnie z porozumieniem zmieniającym sposób zapłaty została oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze. Dłużniczka posiada własnościowe prawo do lokalu. Na podstawie uchwały Wspólnoty Mieszkaniowej i zawartej umowy osoba mieszkająca w określonym mieszkaniu w zamian za zaległe już opłaty za ten lokal świadczy na rzecz Wnioskodawcy - Wspólnoty Mieszkaniowej prace porządkowe. Wymagany dług z tytułu zaliczki na pokrycie kosztów zarządu został oznaczony w określonych świadczeniach. Zobowiązanie wówczas wygaśnie, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie, np. przez zapłatę zaległej kwoty, pod warunkiem rzeczywistego wykonania świadczenia przez dłużniczkę. Wszelkie spłaty długów są dla dłużniczki obojętne podatkowo. Nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 lub art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dłużnik, który za zgodą wierzyciela spełnił inne świadczenia w celu zwolnienia się ze zobowiązania nie musi płacić podatku z tego tytułu. Odpracowanie przez dłużnika zaległych opłat czynszowych w formie świadczenia prac polegających na sprzątaniu na rzecz wierzyciela, czyli świadczenie w miejsce wykonania, nie skutkuje u dłużnika powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, a co za tym idzie, płatnik - wierzyciel, czyli Wspólnota Mieszkaniowa Budynku, nie ma obowiązku pobierania z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i sporządzania PIT-11 ani rozliczania odpracowanych zaległych opłat czynszowych, jako przychodu w PIT-8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 powołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolniczej działalności gospodarczej), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W myśl art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Jej celem jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (np. powstałego z tytułu zaległego czynszu), poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Należy podkreślić, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo. Nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 lub art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wspólnota Mieszkaniowa Budynku podjętą uchwałą zezwoliła dłużniczce (jednej z członków Wspólnoty) na odpracowanie zaległości związanych z opłatami zaliczek na poczet opłat za mieszkanie. Dłużniczka posiada własnościowe prawo do lokalu. Pomiędzy Wspólnotą a dłużniczką, u której powstały zaległości, zawarta została umowa o świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum). Przedmiotem świadczenia jest kompleksowe sprzątanie nieruchomości wspólnej przy użyciu własnych materiałów i środków chemicznych, odpowiednich dla danej powierzchni w okresie, który z góry został ustalony. Osoba, która odpracowuje przy pracach porządkowych w części wspólnej nieruchomości zobowiązanie zaliczkowych opłat jest osobą nieposiadającą stałego miejsca zatrudnienia i nieposiadającą środków finansowych na pokrycie zobowiązań wobec Wspólnoty.

Reasumując, mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz stan prawny obowiązujący w zakresie mającym do niego zastosowanie należy stwierdzić, że odpracowanie przez dłużnika zaległości czynszowych w formie świadczenia różnego rodzaju prac na rzecz Wnioskodawcy - Wspólnoty Mieszkaniowej Budynku, czyli świadczenie w miejsce wykonania, nie będzie skutkowało u dłużnika powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. Dodatkowo na Wnioskodawcy jako płatniku nie będzie ciążył obowiązek wystawienia informacji o dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek PIT-11 i w związku z tym nie będzie zobowiązany do wystawienia informacji PIT-8C o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych na koniec roku podatkowego.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.