IPTPB1/415-529/13-2/KO

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 8 sierpnia 2013 r. (data wpływu 12 sierpnia 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłacenia przez Spółdzielnię Mieszkaniową wartości rynkowej lokalu po wygaśnięciu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 sierpnia 2013 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłacenia przez Spółdzielnię Mieszkaniową wartości rynkowej lokalu po wygaśnięciu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Aktem notarialnym z dnia 31 maja 2000 r. członek Spółdzielni uzyskał w drodze darowizny spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w zasobach Wnioskodawcy (Spółdzielni Mieszkaniowej).

W dniu 9 maja 2008 r. członek Spółdzielni złożył oświadczenie o zrzeczeniu się przysługującego mu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na rzecz Spółdzielni i wniósł o pokrycie wszelkich zadłużeń wobec Spółdzielni z przysługującej mu z tego tytułu do zwrotu wartości rynkowej lokalu. Jednocześnie - w związku z trudną sytuacją życiową - zwrócił się o zawarcie z nim umowy najmu dotychczas zajmowanego mieszkania.

W dniu 15 maja 2008 r. Rada Nadzorcza Spółdzielni podjęła uchwałę, w której wyraziła zgodę na zamianę własnościowego prawa do ww. lokalu w prawo najmu. Umowa najmu została zawarta z członkiem Spółdzielni w dniu 9 lipca 2008 r.

W związku z powyższym nastąpiło rozliczenie środków pieniężnych za zdane mieszkanie:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w zaistniałej sytuacji, w myśl art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Spółdzielnia jest zobowiązana do wystawienia informacji PIT-8C (ponieważ zwrot wartości rynkowej lokalu dla osoby uprawnionej po przekazaniu mieszkania Spółdzielni stanowi przychód podlegający opodatkowaniu), czy też nie ma obowiązku wystawienia informacji PIT-8C, bo zwrot środków na rzecz uprawnionego korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.).

Zdaniem Wnioskodawcy, przepis art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obliguje instytucje, które dokonują wypłaty środków finansowych - niezwolnionych z opodatkowania na podstawie innych przepisów powoływanej ustawy - do wystawienia informacji PIT-8C i przekazania jej w określonym terminie zarówno podatnikowi, jak i właściwemu urzędowi skarbowemu.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w opisanym przypadku otrzymanie wartości rynkowej mieszkania po jego przekazaniu do Spółdzielni nie stanowi dla uprawnionego członka Spółdzielni przychodu podlegającego opodatkowaniu, i w związku z tym Wnioskodawca jest zwolniony z obowiązku wystawienia informacji PIT-8C.

Nie ulega wątpliwości, że sposób opodatkowania odpłatnego zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego podatkiem dochodowym zależy od momentu nabycia tego prawa. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że prawo to zostało nabyte w 2000 r., a zbyte w 2008 r., a zatem do opisanego przypadku mają zastosowanie przepisy art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Przepis ten stanowił, że źródłami przychodów jest odpłatne zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tub wybudowanie.

Skoro zatem pomiędzy 2000 r. a 2008 r. upłynęło 5 lat, to nie ulega wątpliwości, że otrzymane od Spółdzielni środki nie stanowią dla danej osoby źródła przychodu, który podlegałby opodatkowaniu. W ocenie Wnioskodawcy, zrzeczenie się przez posiadacza należącego do niego własnościowego prawa do lokalu - na rzecz Spółdzielni - również stanowi odpłatne zbycie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie ulega bowiem wątpliwości, świadczenia te są ekwiwalentne, bowiem zbywający otrzymuje wartość rynkową tego prawa, zaś Spółdzielnia otrzymuje mieszkanie, które ewentualnie w przyszłości będzie mogła zbyć w drodze przetargu na rzecz innej osoby, bądź na rzecz dotychczasowego najemcy.

Potwierdzeniem prawidłowości takiego rozumowania jest chociażby wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 19 lipca 2012 r., sygn. akt I SA/Ol 334/12, którego teza brzmi: "Użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. pojęcie "odpłatnego zbycia" oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin "odpłatne zbycie" obejmuje zatem szeroki zakres umów. Odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału".

Nie ulega wątpliwości, iż w ustawie podatkowej nie zostało zdefiniowane pojęcie zbycia i nabycia nieruchomości i tym samym zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (vide uchwała NSA w składzie 7 sędziów z dnia 2 kwietnia 2012 r., sygn. akt II FPS 3/11). W takiej sytuacji niewątpliwie zastosowanie mają przepisy prawa cywilnego, które określają, co należy rozumieć pod pojęciem zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Rozumowanie Wnioskodawcy, że zrzeczenie się spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego na rzecz Spółdzielni stanowi odpłatne zbycie tego ograniczonego prawa rzeczowego jest prawidłowe, nawet w sytuacji, gdy nie został sporządzony akt notarialny, bowiem tylko w przypadku zbycia tego prawa na rzecz Spółdzielni nie ma takiego obowiązku (vide art. 244-251 Kodeksu cywilnego).

Gdyby bowiem ta okoliczność (tekst jedn.: brak aktu notarialnego), miała przesądzić o tym, że zbycie (zrzeczenie się) spółdzielczego własnościowego prawa na rzecz Spółdzielni nie stanowi odpłatnego zbycia i nie uprawnia podatnika do skorzystania ze zwolnienia od podatku - to oznaczałoby to, że akceptuje się naruszenie przepisów art. 32 ust. 1 Konstytucji, zgodnie z którym wszyscy są równi wobec prawa i mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. "W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego podkreślano, że istotą tej zasady jest nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa w obrębie tej samej kategorii (klasy), przynależnej do tej samej kategorii ze względu na to, że posiadają tę samą cechę istotną (relewantną). Wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną, powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących...." (cyt. z powołanej wyżej uchwały NSA sygn. II FPS 3/11).

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionej sytuacji nie wystąpi po stronie osoby otrzymującej wartość rynkową lokalu przychód podlegający opodatkowaniu, w związku z tym na Spółdzielni nie ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłem przychodów są "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii można zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Z treści powyższego wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Na podstawie powołanych wyżej przepisów opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega uzyskany w roku podatkowym dochód stanowiący dla osób fizycznych (podatników) przysporzenie majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że aktem notarialnym z dnia 31 maja 2000 r. członek Spółdzielni uzyskał w drodze darowizny spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w zasobach Spółdzielni. W dniu 9 maja 2008 r. członek Spółdzielni złożył oświadczenie o zrzeczeniu się przysługującego mu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na rzecz Spółdzielni i wniósł o pokrycie wszelkich zadłużeń wobec Spółdzielni z przysługującej mu z tego tytułu do zwrotu wartości rynkowej lokalu. Jednocześnie, w związku z trudną sytuacją życiową, zwrócił się o zawarcie z nim umowy najmu dotychczas zajmowanego mieszkania. W dniu 15 maja 2008 r. Rada Nadzorcza Spółdzielni podjęła uchwałę, w której wyraziła zgodę na zamianę własnościowego prawa do ww. lokalu w prawo najmu. Umowa najmu została zawarta z członkiem Spółdzielni w dniu 9 lipca 2008 r.

W związku z powyższym nastąpiło rozliczenie środków pieniężnych za zdane mieszkanie.

Kwestię wniesienia wkładu mieszkaniowego oraz jego zwrotu regulują przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 17¹¹ ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa, ustalona w sposób przewidziany w ust. 2, nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię, zgodnie z postanowieniami statutu.

Na podstawie art. 17¹¹ ust. 2 ww. ustawy, z wartości rynkowej lokalu potrąca się niewniesioną przez osobę, której przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, część wkładu budowlanego, a w wypadku gdy nie został spłacony kredyt zaciągnięty przez spółdzielnię na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu - potrąca się kwotę niespłaconego kredytu wraz z odsetkami.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż kwota wypłacona wskazanej we wniosku osobie w związku z postawieniem do dyspozycji Spółdzielni Mieszkaniowej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponieważ z treści wniosku wynika, że osoba która postawiła lokal do dyspozycji Spółdzielni, uzyskała spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w drodze darowizny, nie wniosła wkładu budowlanego, zatem w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni.

Uwzględniając powyższe należy stwierdzić, iż kwota wypłacona wskazanej we wniosku osobie w całości stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych łącznie z innymi przychodami uzyskanymi w tym samym roku, w którym nastąpiła wypłata.

W konsekwencji, Wnioskodawca jest obowiązany do sporządzenia Informacji o wypłaconym stypendium, o dochodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych PIT-8C, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z treścią tego artykułu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Ponadto należy zauważyć, że z wniosku wynika, że Spółdzielnia Mieszkaniowa dokonała następującego rozliczenie środków pieniężnych za zdane mieszkanie:

Powyższe nie ma wpływu jednakże na uznanie, że kwota wypłacona wskazanej we wniosku osobie w całości stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest to bowiem tylko techniczne rozliczenie się Spółdzielni z Jej członkiem.

Tut. Organ informuje również, że powołane w treści wniosku wyroki sądów administracyjnych nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tych orzeczeń, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy stwierdzić, iż zdaniem organu podatkowego, tezy badanych rozstrzygnięć nie mają zastosowania w przedmiotowym postępowaniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.