IPTPB1/415-16/11-3/AG - Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie określenia źródła przychodu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 20 kwietnia 2011 r. (data wpływu 21 kwietnia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 17 czerwca 2011 r. (data wpływu 20 czerwca 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie określenia źródła przychodu - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 kwietnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 oraz w art. 14f § 1 i § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 9 czerwca 2011 r., Nr..., na podstawie art. 169 § 1 wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Jednocześnie poinformowano, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w związku z art. 14d ustawy - Ordynacja podatkowa, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a jego uzupełnieniem przez Wnioskodawczynię, nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 9 czerwca 2011 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 15 czerwca 2011 r.). Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek pismem z dnia 17 czerwca 2011 r. (data wpływu 20 czerwca 2011 r.), które nadane zostało w polskiej placówce operatora publicznego w dniu 17 czerwca 2011 r.

W ww. wniosku Wnioskodawczyni przedstawiła dwa zagadnienia, tj.:

Przy czym o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych Wnioskodawczyni wnosi wyłącznie w odniesieniu do sprawy Nr 2.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest kwestia dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie określenia źródła przychodu z tytułu wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy (sprawa Nr 2). Natomiast w pozostałym zakresie objętym wnioskiem zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

W przedmiotowym wniosku w zakresie zagadnienia Nr 2 został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni wskazała, iż sprawa dotyczy faktury korygującej przesłanej po wykreśleniu firmy męża z ewidencji działalności gospodarczej.

W październiku 2010 r. mąż Wnioskodawczyni zamówił i opłacił coroczną aktualizację używanego przez Jego jednoosobową firmę programu komputerowego. W styczniu mąż zmarł, zanim tę aktualizację przysłano. Na prośbę Wnioskodawczyni firma, w której mąż zamówił aktualizację ww. programu komputerowego, zwróciła na Jej rachunek całą wartość faktury VAT (rachunek firmowy męża był już niedostępny), jednocześnie wystawiła na firmę męża (w lutym 2011 r.), fakturę korygującą do faktury z października 2010 r., na czynność anulowania niepotrzebnej już aktualizacji programu komputerowego. Na prośbę tej firmy Wnioskodawczyni fakturę tą podpisała i odesłała.

W piśmie z dnia 17 czerwca 2011 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawczyni poinformowała, iż w 1994 r. podjęła działalność gospodarczą jako odrębny podmiot i prowadzi ją nadal (do 2003 r. obok pracy na etacie, obecnie jest na emeryturze). Przedmiot Jej działalności to: usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego (działalność główna), usługi informatyczne i pośrednictwo handlowe. W 2004 r. dołączyła jeszcze działalność w zakresie projektowania budowlanego, urbanistycznego i technologicznego i odtąd parę razy w roku włączała się do pracy z mężem przy drobnych zleceniach (dotyczących głównie zjazdów z dróg na posesje). Projekt główny wykonywał mąż, a Wnioskodawczyni inne prace (opis techniczny, drukowanie, korekty, składanie kompletów dokumentacji, razem z mężem jeździła również mierzyć i sprawdzać stan istniejących obiektów, itp.), nie posiada bowiem uprawnień do projektowania.

Mąż Wnioskodawczyni rozpoczął działalność w 1999 r. i prowadził ją w zakresie projektowania budowlanego, urbanistycznego, technologicznego. Posiadł pełne uprawnienia i wykonywał poważne prace na rzecz Urzędów Miasta, Urzędów Gmin, czy przedsiębiorców. Wnioskodawczyni w chwili obecnej nie może samodzielnie zajmować się tego typu pracami, mogła je wykonywać tylko wspólnie z mężem.

W związku z powyższym zadano następujące pytania dotyczące zagadnienia Nr 2:

Co zrobić ze wspomnianą w opisanej sytuacji fakturą, skoro nie można jej było wpisać do książki przychodów i rozchodów firmy męża, ani też nie można było złożyć deklaracji VAT-7 za m-c luty 2011 r., bo firma została wykreślona z ewidencji działalności gospodarczej w styczniu 2011 r.:

Zdaniem Wnioskodawczyni, w zakresie zagadnienia Nr 2 pytanie c), zwrot pieniędzy na Jej rachunek bankowy, przez firmę wystawiającą fakturę, należy potraktować jako przychód osobisty (pozycja inne źródła) i uwzględnić w rozliczeniu rocznym za rok 2011.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Stosownie do przepisu art. 8 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną.

Przepis ten wskazuje, iż zdolność prawna zostaje nabyta przez człowieka od momentu urodzenia do śmierci. Osoba fizyczna z chwilą śmierci traci zdolność by być podmiotem praw i obowiązków przewidzianych w przepisach prawa oraz adresatem tych praw i obowiązków.

Zgodnie z art. 922 § 1 i § 2 wymienionej ustawy, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi czwartej Kodeksu cywilnego - Spadki. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależne od tego, czy są one spadkobiercami. W myśl art. 924 ww. Kodeksu, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Natomiast stosownie do przepisu art. 925 Kodeksu cywilnego, spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

W świetle przepisów ustawy - Kodeks cywilny spadkobiercy nabywają spadek w stanie istniejącym w chwili jego otwarcia, tj. śmierci spadkodawcy, nabycie spadku następuje automatycznie, z mocy ustawy. Przy czym do czasu postanowienia o nabyciu spadku oraz dokonania działu spadku majątek składający się na firmę spadkodawcy stanowi masę spadkową. Przy czym przepisy ww. ustawy wskazują, iż spadkobiercy zawsze przejmują prawa i obowiązki majątkowe.

Natomiast sukcesja praw i obowiązków wynikające z przepisów prawa podatkowego jest możliwa na podstawie i w granicach określonych przez przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.). Stosownie do przepisu art. 97 § 1 tej ustawy, spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. W myśl natomiast art. 97 § 2 ww. ustawy, jeżeli, na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek.

W prawie podatkowym nie zdefiniowano pojęcia praw "majątkowych", ani też "niemajątkowych". W związku z powyższym, należy się odwołać do wykładni systemowej, posiłkowego zastosowania ustaleń doktryny prawa podatkowego opartych na regulacjach prawa cywilnego. Co do zasady, za prawa majątkowe uważa się takie prawa, które mają przede wszystkim materialny i wymierny kształt. Przejawiają się one w szczególności w obowiązku zapłaty podatku, prawie do zwrotu nadpłaconego podatku, czy też prawie do ulgi podatkowej. Natomiast, prawa niemajątkowe stanowią przedmiot sukcesji podatkowej jedynie w przypadku, gdy są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zatem, mogą to być prawa związane z uzyskanymi przez spadkodawcę patentami, licencjami.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż mąż Wnioskodawczyni, zmarły w styczniu 2011 r., przed śmiercią prowadził działalność gospodarczą. Wnioskodawczyni nie kontynuowała tej działalności na własny rachunek. Na jej prośbę, w lutym 2011 r., firma, w której mąż zamówił i opłacił w październiku 2010 r. aktualizację programu komputerowego, zwróciła całą należność uiszczoną przez męża w związku z ww. zamówieniem, jednocześnie wystawiła na firmę męża fakturę korygującą do faktury z października 2010 r., anulującą czynność zamówienia. Przy czym, środki pieniężne wskazane w fakturze korygującej zwrócono na rachunek bankowy Wnioskodawczyni, gdyż rachunek bankowy męża był niedostępny.

W fakturze korygującej jako strona czynności wykazany został nieistniejący już podmiot. Pominięto, iż z chwilą śmierci podatnika następuje zakończenie bytu prawnego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, po tej dacie nie może on zatem dokonać jakiejkolwiek czynności prawnej, nie może również w jego imieniu tej czynności dokonać osoba trzecia.

W niniejszym przypadku z wnioskiem o zwrot ww. środków pieniężnych i anulowanie zamówienia wystąpiła po śmierci męża, Wnioskodawczyni. Przy czym prawo do otrzymania aktualizacji ww. programu komputerowego nie przysługiwało Wnioskodawczyni, lecz jej mężowi. W takiej sytuacji, brak jest podstaw do wystawienia faktury korygującej na rzecz nieistniejącego podmiotu, anulującej zamówienie dokonane przez ten podmiot oraz do dokonania zwrotu środków pieniężnych na rzecz tego podmiotu. Zwłaszcza, że działalność gospodarcza męża nie była kontynuowana.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

W świetle tego przepisu, ww. czynność przekazania na rachunek bankowy Wnioskodawczyni środków pieniężnych tytułem zwrotu, na rzecz zmarłego męża, opłaty za aktualizację programu komputerowego, udokumentowana fakturą korygującą z lutego 2011 r., w sytuacji gdy nie wykazano nabycia prawa do otrzymania aktualizacji programu komputerowego, nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zwrot tych środków pieniężnych wynika bowiem z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Odrębną kwestię, nie objętą przedmiotowym wnioskiem, stanowi natomiast sprawa spadku po zmarłym mężu, w tym kwestia nabycia prawa do otrzymania aktualizacji programu komputerowego, sposobu rozporządzenia tym spadkiem oraz uzyskanymi w związku z nabyciem spadku i jego rozporządzeniem przychodami.

Reasumując stwierdzić należy, iż otrzymany zwrot opłaty za aktualizację programu komputerowego, nie stanowi dla Wnioskodawczyni innego źródła przychodów w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym otrzymany przez Wnioskodawczynię ww. zwrot środków finansowych dla podatku dochodowego od osób fizycznych stanowi zdarzenie obojętne.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.