IPPP3/4512-328/16-4/WH

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 kwietnia 2016 r. (data wpływu 2 maja 2016 r.) uzupełnionym w dniu 2 czerwca 2016 r. (data wpływu 6 czerwca 2016 r.) na wezwanie nr IPPP3/4512-328/16-2/WH z dnia 23 maja 2016 r. (skutecznie doręczone w dniu 30 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania działań Wnioskodawcy - jest prawidłowe.

W dniu 2 maja 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania działań Wnioskodawcy.

Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 2 czerwca 2016 r. (data wpływu 6 czerwca 2016 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 23 maja 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Szkoła (dalej: "Uczelnia") zamierza na podstawie umów o współpracy podejmować wspólne działania z jednostkami systemu oświaty (tekst jedn.: liceami ogólnokształcącymi) polegające na wspólnej realizacji przedsięwzięcia "S.". Działanie to ma na celu propagowanie wiedzy ekonomicznej i postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży oraz umożliwienie licealistom kontaktu ze środowiskiem akademickim.

Na podstawie zawieranych umów Uczelnia podejmując wspólne działania:

* umożliwi udział uczniów w zajęciach dydaktycznych prowadzonych w Uczelni,

* przeprowadzi zajęcia dla uczniów w szkołach,

* umożliwi udział uczniów w ważnych wydarzeniach i uroczystościach Uczelni,

* umożliwi uczniom i nauczycielom liceum korzystanie z zasobów biblioteki Uczelni,

* umożliwi uczniom współpracę ze Studenckimi Kołami Naukowymi.

Jednocześnie licea podejmując wspólne działania:

* zorganizują transport uczniów na zajęcia i wydarzenia oraz zapewnią opiekę w trakcie transportu,

* zapewnią sale wraz z wyposażeniem dla potrzeb zajęć,

* zorganizują konferencję naukową współprowadzoną przez uczniów, z udziałem absolwentów szkoły oraz studentów Uczelni.

Uczelnia będzie także podejmować działania w zakresie objęcia tutoringiem szczególnie uzdolnionych uczniów, uzyskania wsparcia pracowników Uczelni przy opracowywaniu scenariuszy zajęć oraz nawiązywania relacji z instytucjami krajowymi i zagranicznymi.

Każda ze stron we własnym zakresie poniesie koszty swoich działań.

Ponadto strony wyrażą zgodę na wzajemne wykorzystanie logotypów, jednakże wyłącznie w celach niezbędnych do realizacji umowy. Dodatkowo, w ramach realizacji wspólnego przedsięwzięcia strony będą podejmować wspólnie działania mające na celu promocję działalności prowadzonej przez obie współpracujące strony.

Ponieważ Strony umowy nie będą podejmowały bezpośrednio świadczeń na rzecz siebie nawzajem (działania są wspólne, ale nie wzajemne), w umowie nie zostało określone wynagrodzenie, żadna ze stron umowy nie będzie również wystawiała z tego tytułu faktur.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z dnia 2 czerwca 2016 r.):

Czy działania, które będą podejmowane przez Uczelnię i licea ogólnokształcące, stanowią świadczone na rzecz siebie wzajemne odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Zdaniem Wnioskodawcy:

W ocenie Wnioskodawcy działania, które będą podejmowane przez Uczelnię i licea ogólnokształcące na podstawie umów o współpracy, nie będą stanowić odpłatnego świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) opodatkowaniu podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Na podstawie art. 8 ust. 1 tej ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Z doktryny prawa podatkowego jak i z linii interpretacyjnej organów podatkowych oraz orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że aby dane świadczenie podlegało - jako usługa - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być łącznie spełnione następujące warunki:

* druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem usługi,

* usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy, tj. wynagrodzenie,

* istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem a otrzymanym w zamian wynagrodzeniem.

Zatem dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

W ocenie Wnioskodawcy powyższe warunki nie są spełnione w przypadku przedstawionych w stanie faktycznym umów o współpracy. Umowa ta dotyczy podjęcia przez jej strony wspólnych, ale nie wzajemnych działań. Skutkiem tego druga strona umowy nie będzie bezpośrednim beneficjentem podejmowanych czynności. W świetle umów objętych niniejszym wnioskiem celem podjętej współpracy będzie propagowanie wiedzy ekonomicznej i postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży oraz umożliwienie licealistom kontaktu ze środowiskiem akademickim. Zatem oba podmioty zamierzają w ten sposób zrealizować wspólny cel, jakim jest edukacja i wychowanie młodzieży. W takim przypadku żadna ze stron nie będzie ani usługodawcą ani konsumentem (usługobiorcą) wzajemnego świadczenia. Bezpośrednim odbiorcą wszystkich działań, które zostaną podjęte, będzie młodzież (uczniowie liceów ogólnokształcących). Tym samym nie będzie spełniony pierwszy ze wskazanych powyżej warunków do uznania czynności wykonywanych na podstawie umowy o współpracy za odpłatne świadczenie usług podlegających opodatkowaniu.

Strony umowy nie będą podejmowały żadnych działań bezpośrednio na rzecz siebie nawzajem.

Każdy podmiot będzie wykonywał określoną część wspólnego zadania, co nie jest związane z osiągnięciem bezpośredniej korzyści przez drugi podmiot. Każdy podmiot będzie dział realizując własne zadania określone statutem (kształcenie i wychowanie młodzieży) i nie ma podstaw do określenia wynagrodzenia którejkolwiek ze stron wypłaconego przez drugą stronę. Istotą planowanego przedsięwzięcia jest osiągnięcie wspólnego celu podjętej współpracy, nakierowanej na korzystne odrębnie dla każdej ze stron zachowanie osób trzecich. Ponadto należy podkreślić, że każda ze stron poniesie koszty podejmowanych przez siebie działań. Dodatkowo, w ramach realizacji wspólnego przedsięwzięcia strony mogą podejmować wspólnie działania mające na celu promocję działalności prowadzonej przez obie współpracujące strony, co nie oznacza, że działania takie należy traktować jako odpłatne świadczenie usług przez jedną stronę na rzecz drugiej. Zasadniczym celem współdziałania jest uzyskanie w wyniku skoordynowanych działań obu partnerów korzystnego dla obu stron rezultatu, a nie przysporzenie określonych korzyści sobie nawzajem, zatem nie są to wzajemne usługi o charakterze ekwiwalentnym. Tym samym planowane działania, które zostaną podjęte na podstawie umów współpracy, nie spełnią pozostałych dwóch warunków do uznania ich za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Powyższe stanowisko potwierdza m.in. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacja z dnia 1 marca 2016 r., sygnatura IPPP1/4512-15/16-2/AŻ oraz wyrok WSA w Warszawie w z dnia 7 kwietnia 2010 r. sygn. akt III SA/Wa 2151/09, wyrok NSA z dnia 23 kwietnia 2008 r., sygn. akt I FSK 1788/07), wyrok NSA z dnia 9 października 2008 r., sygn. akt I FSK 291/08. Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, że na konieczność łącznego zaistnienia powyższych warunków do tego, aby dane świadczenie podlegało opodatkowaniu jako odpłatne świadczenie usług, wskazywały również orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładowo w wyroku w sprawie C-16/93 pomiędzy R.J Tolsma v Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden Trybunał wskazał, że czynność podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy. Z kolei w orzeczeniu w sprawie C-154/80 Staatssecretaris van Financien v. Stowarzyszenie spółdzielcze "Cooperatieve Aardappeienbewaarplaats GA" Trybunał wskazał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu w wartości tego świadczenia wzajemnego. Ponadto w wyroku w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise wskazano, że daną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością która miała być opodatkowana.

Podsumowując Wnioskodawca wskazuje, że planowane przez niego, szczegółowo przedstawione w stanie faktycznym, wspólne przedsięwzięcie z liceami ogólnokształcącymi nie będzie stanowiło odpłatnego świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Z umowy o współpracy wynika, że nie zostaną spełnione niezbędne ku temu przesłanki, tj. druga strona umowy nie będzie bezpośrednim beneficjentem świadczenia, strony nie będą podejmowały działań bezpośrednio na rzecz siebie nawzajem, dlatego też w umowie brak jest możliwości określenia wynagrodzenia mającego bezpośredni związek z wykonywanymi czynnościami (brak jest świadczenia ekwiwalentnego od drugiej strony umowy).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Należy wyjaśnić, iż pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca, wierzyciel) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Podsumowując, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca zamierza na podstawie umów o współpracy podejmować wspólne działania z jednostkami systemu oświaty (tekst jedn.: liceami ogólnokształcącymi) polegające na wspólnej realizacji przedsięwzięcia "S.". Działanie to ma na celu propagowanie wiedzy ekonomicznej i postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży oraz umożliwienie licealistom kontaktu ze środowiskiem akademickim.

Na podstawie zawieranych umów Uczelnia podejmując wspólne działania:

* umożliwi udział uczniów w zajęciach dydaktycznych prowadzonych w Uczelni,

* przeprowadzi zajęcia dla uczniów w szkołach,

* umożliwi udział uczniów w ważnych wydarzeniach i uroczystościach Uczelni,

* umożliwi uczniom i nauczycielom liceum korzystanie z zasobów biblioteki Uczelni,

* umożliwi uczniom współpracę ze Studenckimi Kołami Naukowymi.

Jednocześnie licea podejmując wspólne działania:

* zorganizują transport uczniów na zajęcia i wydarzenia oraz zapewnią opiekę w trakcie transportu,

* zapewnią sale wraz z wyposażeniem dla potrzeb zajęć,

* zorganizują konferencję naukową współprowadzoną przez uczniów, z udziałem absolwentów szkoły oraz studentów Uczelni.

Uczelnia będzie także podejmować działania w zakresie objęcia tutoringiem szczególnie uzdolnionych uczniów, uzyskania wsparcia pracowników Uczelni przy opracowywaniu scenariuszy zajęć oraz nawiązywania relacji z instytucjami krajowymi i zagranicznymi. Każda ze stron we własnym zakresie poniesie koszty swoich działań. Ponadto strony wyrażą zgodę na wzajemne wykorzystanie logotypów, jednakże wyłącznie w celach niezbędnych do realizacji umowy. Dodatkowo, w ramach realizacji wspólnego przedsięwzięcia strony będą podejmować wspólnie działania mające na celu promocję działalności prowadzonej przez obie współpracujące strony. Ponieważ Strony umowy nie będą podejmowały bezpośrednio świadczeń na rzecz siebie nawzajem (działania są wspólne, ale nie wzajemne), w umowie nie zostało określone wynagrodzenie, żadna ze stron umowy nie będzie również wystawiała z tego tytułu faktur.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii ustalenia, czy działania, które będą podejmowane przez Uczelnię i licea ogólnokształcące, stanowią świadczone na rzecz siebie wzajemne odpłatne świadczenie usług.

Z wniosku wynika, że umowy o współpracy podejmowane przez Wnioskodawcę i licea ogólnokształcące dotyczą podjęcia przez strony wspólnych działań, których celem będzie propagowanie wiedzy ekonomicznej i postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży oraz umożliwienie licealistom kontaktu ze środowiskiem akademickim. W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca i licea ogólnokształcące zamierzają zrealizować wspólny cel, jakim jest edukacja i wychowanie młodzieży. Żadna ze stron nie będzie bezpośrednim beneficjentem podejmowanych czynności. Bezpośrednim odbiorcą wszystkich działań, które zostaną podjęte, będzie młodzież (uczniowie liceów ogólnokształcących).

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że Strony umowy nie będą podejmowały żadnych działań bezpośrednio na rzecz siebie nawzajem. Każdy podmiot będzie wykonywał określoną część wspólnego zadania, co nie jest związane z osiągnięciem bezpośredniej korzyści przez drugi podmiot. Każdy podmiot będzie dział realizując własne zadania określone statutem (kształcenie i wychowanie młodzieży). W umowie o współpracy strony nie określiły wynagrodzenia którejkolwiek ze stron wypłaconego przez drugą stronę. Każda ze stron poniesie koszty podejmowanych przez siebie działań.

Zatem mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że wspólnie działania Wnioskodawcy z jednostkami systemu oświaty, tj. liceami ogólnokształcącymi polegające na wspólnej realizacji przedsięwzięcia "S.", mające na celu propagowanie wiedzy ekonomicznej i postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży oraz umożliwienie licealistom kontaktu ze środowiskiem akademickim nie stanowią świadczenia wzajemnych odpłatnych usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Tym samym podejmowane przez Wnioskodawcę działania związane z realizacją przedsięwzięcia "S." nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie zauważa się, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych na wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Tym samym niniejsza interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko dla Wnioskodawcy natomiast nie wywołuje skutków prawnopodatkowych dla liceów ogólnokształcących.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.