IPPP3/443-734/13-2/IG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 10 lipca 2013 r. (data wpływu 5 sierpnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalania obrotu z tytułu sprzedaży akcji/udziałów uwzględnianego w mianowniku Współczynnika - jest nieprawidłowe.

W dniu 5 sierpnia 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalania obrotu z tytułu sprzedaży akcji/udziałów uwzględnianego w mianowniku Współczynnika.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

Spółka S.A. jest czynnym podatnikiem zarejestrowanym w Polsce dla celów podatku od towarów i usług. Spółka jest częścią kapitałowej grupy inwestycyjnej, inwestującą i posiadającą - bezpośrednio lub pośrednio aktywa spółek szeregu branż, zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami. Specjalizuje się w inicjowaniu i realizowaniu transakcji restrukturyzacyjnych, fuzji, przejęć, a także rozwijaniu działalności w takich sektorach jak energetyka, surowce mineralne oraz infrastruktura i nieruchomości i inne.

Z uwagi na występowanie zarówno sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT jak i sprzedaży zwolnionej, Spółka dokonuje odliczenia kwot podatku naliczonego wykazanych na fakturach zakupowych w oparciu o przepisy art. 90 ustawy o VAT. W odniesieniu do towarów i usług, które wykorzystywane są wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych, Spółka dokonuje odliczenia całości kwot podatku naliczonego stosując metodę bezpośredniej alokacji. Jeżeli nabywane towary lub usługi mają związek wyłącznie ze sprzedażą zwolnioną, Spółka nie dokonuje odliczenia podatku VAT. W przypadku zaś transakcji związanych zarówno ze sprzedażą zwolnioną jak i sprzedażą opodatkowaną, Spółka odlicza podatek przy zastosowaniu współczynnika odliczenia, o którym mowa w art. 90 ust. 2 ustawy o VAT.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka dokonuje obrotu akcjami/udziałami w innych spółkach. W tych przypadkach, w których transakcje dokonywane są w celach stricte handlowych, tj. nabyciu instrumentów z góry towarzyszy zamiar ich odsprzedaży w określonej perspektywie czasowej i/lub wcześniej, gdy okaże się to korzystne (zyskowne), lub gdy świadczy ona dodatkowo usługi (administracyjne, zarządcze etc.) na rzecz podmiotów, w których posiada akcje/udziały, Spółka traktuje sprzedaż akcji/udziałów jako podlegające opodatkowaniu, tj. uznaje, iż działa tu w charakterze podatnika VAT, a przy tym zwolnione z podatku. W rezultacie, obrót z tego tytułu uwzględnia w mianowniku Współczynnika, jako obrót uzyskany z tytułu czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego.

Obrót z tytułu ww. sprzedaży Spółka ustala w wysokości równej dodatniej różnicy między ceną sprzedaż akcji/udziałów a ceną ich zakupu. Tym samym, w mianowniku proporcji ustalanej w celu określenia wartości Współczynnika Spółka uwzględnia dodatni wynik (zysk) z tytułu danej transakcji. Jeśli zysk nie wystąpi, tj. Spółka sprzeda dane akcje/udziały ze stratą, dla celów kalkulacji Współczynnika obrót w odniesieniu do takiej transakcji ustala na poziomie zerowym (co oznacza, że transakcja taka efektywnie nie wpływa na wartość Współczynnika).

W związku z omawianymi transakcjami Wnioskodawca ponosi szereg dodatkowych wydatków, takich jak np. obsługi prawnej, notarialnej, usług pośrednictwa, doradczych, które pozostają z nimi w bezpośrednim i nierozerwalnym/wyłącznym związku. Wątpliwości Spółki dotyczą możliwości uwzględniania tego rodzaju kosztów przy kalkulacji obrotu osiąganego z tytułu sprzedaży instrumentów, których wydatki te dotyczą, co z kolei przekłada się na wartość Współczynnika. Uwzględnienie ww. wydatków w kalkulacji, obok ceny zakupu danego instrumentu, skutkuje bowiem obniżeniem zysku osiąganego z jego sprzedaży. Obecnie Spółka nie uwzględnia kwot przedmiotowych wydatków przy kalkulacji obrotu, jednakże z uwagi na fakt iż w przyszłości planuje również dokonywać takich transakcji, jest zainteresowana uzyskaniem pewności w tym zakresie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Spółka wnosi zatem o potwierdzenie stanowiska, iż w sytuacji w której działa w transakcji w charakterze podatnika VAT, przy ustaleniu obrotu z tytułu sprzedaży akcji/udziałów, uwzględnianego następnie w mianowniku Współczynnika - jako obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi co do zasady nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego, prawidłowym jest/będzie branie pod uwagę nie tylko ceny zakupu samych akcji/udziałów, ale również kwot dodatkowych wydatków poniesionych przez Spółkę w związku z daną sprzedażą a pozostających w bezpośrednim, wyłącznym związku z zakupem zbywanego instrumentu.

Zdaniem Wnioskodawcy, dla celów ustalenia obrotu z tytułu sprzedaży akcji/udziałów uwzględnianego w mianowniku Współczynnika (jako obrotu z tytułu czynności, w związku z którym nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego) prawidłowym jest/będzie wzięcie pod uwagę nie tylko ceny zakupu samych akcji/udziałów, ale również kwot dodatkowych wydatków poniesionych przez Spółkę w związku z daną sprzedażą a pozostających w bezpośrednim, wyłącznym związku z zakupem zbywanego instrumentu.

Niżej Spółka przedstawia szczegółowe uzasadnienie swojego stanowiska.

1. Sprzedaż akcji/udziałów jako działalność gospodarcza dla celów VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy. W świetle powyższego nie ulega wątpliwości, że sprzedaż akcji/udziałów (które nie spełniają definicji towarów zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT) stanowi świadczenie usług w rozumieniu ww. regulacji.

Należy jednak zaznaczyć, że wskazane czynności (w tym odpłatne świadczenie usług) podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas gdy wykonywane są przez podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, działającego w takim charakterze. Za podatnika uznaje się natomiast osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza, w myśl ust. 2 tego artykułu, obejmuje z kolei wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody (do końca marca 2013 r. dodane było w tym miejscu stwierdzenie "również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy"). Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności (a do końca marca 2013 r. - "również") czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższego wynika, iż opodatkowaniu VAT zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy o VAT, w ramach wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Jak zostało wskazane w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, Spółka należy do grupy inwestycyjnej specjalizującej się w inicjowaniu i realizowaniu transakcji kapitałowych na rynku krajowym oraz międzynarodowym. Aktywność gospodarcza Spółki przejawia się w szczególności w zawieraniu transakcji, których przedmiotem są akcje/udziały w innych podmiotach. Rzeczone transakcje stanowią istotny element działalności Spółki, zawierane są w celach gospodarczych/handlowych, a główny motyw ich realizowania stanowi dążenie do maksymalizacji zysków Spółki. W niektórych przypadkach Spółka świadczy też na rzecz podmiotów, w których posiada akcje/udziały określone usługi (administracyjne, zarządcze). Aspekty związane ze sprawowaniem kontroli właścicielskiej nad podmiotami, których akcje/udziały nabywa Spółka, a więc biernego nad nimi nadzoru, nie stanowią priorytetu w takim przypadku.

W świetle powyższych uwag, w opinii Spółki, realizowana przez nią sprzedaż akcji/udziałów podlega opodatkowaniu VAT, gdyż jest ona bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem jej działalności gospodarczej. W świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 11 lipca 1996 r. w sprawie C-306/94 Régie Dauphinoise oraz wyrok z 29 października 2009 r. w sprawie C-29/08 AB SKF), które jest akceptowane zarówno przez polskie sądy administracyjne (np. wyrok Naczelnego Sądu administracyjnego z 10 kwietnia 2003 r. sygn. akt III SA 2382/01), jak i organy podatkowe (np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 4 kwietnia 2012 r., sygn. ITPP1/443-47/12/IK), okoliczność ta przesądza o zasadności uznania tego rodzaju transakcji za czynności wykonywane w ramach działalności gospodarczej, a więc podlegające co do zasady opodatkowaniu VAT. Tym samym, dokonując tych czynności Spółka występuje w charakterze podatnika VAT, co z kolei powoduje, ze obrót z tytułu wskazanych transakcji powinien jej zdaniem być uwzględniany przy kalkulacji Współczynnika.

Jeśli chodzi o sposób uwzględnienia analizowanych transakcji przy kalkulacji proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 3 i nast. ustawy o VAT, to kluczowe jest tu rozstrzygnięcie, czy obrót z tytułu analizowanych transakcji dotyczy czynności, które uprawniają do odliczenia VAT naliczonego, czy też czynności, których wykonanie uprawnienia takiego nie kreuje (tekst jedn.:, co do zasady, czynności zwolnionych z VAT). W przypadku transakcji polegających na sprzedaży akcji/udziałów nie ulega wątpliwości, że podlegają one zwolnieniu z VAT, a tym samym - obrót z tego tytułu powinien być uwzględniony jedynie w mianowniku proporcji, na podstawie której ustalany jest Współczynnik. Wynika to jednoznacznie z:

Z powyższych przepisów jednoznacznie i wprost wynika, że sprzedaż akcji/udziałów realizowana (tu: przez Spółkę) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej spełnia definicję świadczenia usług, które objęte jest zwolnieniem z VAT. W rezultacie, obrót z tego tytułu powinien być uwzględniany w mianowniku proporcji, ustalanej dla potrzeb określenia wysokości Współczynnika (jako obrót z tytułu czynności, w związku z którymi Spółce nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego).

2. Ustalenie wartości obrotu z tytułu sprzedaży akcji/udziałów

Stosownie do art. 29 ustawy o VAT (obowiązującego do końca 2013 r.) podstawę opodatkowania stanowi obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Artykuł 30 ust. 1 pkt 4 ustawy stanowi natomiast, iż podstawą opodatkowania czynności maklerskich, czynności wynikających z zarządzania funduszami powierniczymi, czynności wynikających z umowy agencyjnej lub zlecenia, pośrednictwa, umowy komisu lub innych usług o podobnym charakterze, jest kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonane usługi, pomniejszona o kwotę podatku.

Należy podkreślić, że ww. regulacje są podstawą z punktu widzenia ustalenia obrotu z tytułu sprzedaży akcji/udziałów w zakresie, w jakim ustawa o VAT (ani wydane do niej przepisy wykonawcze) nie zawierają szczególnych uregulowań wskazujących, w jaki sposób należy ustalać obrót w przypadku transakcji, których przedmiotem są instrumenty finansowe. W świetle powyższego, istotną wskazówkę stanowić może, zdaniem Wnioskodawcy, przytoczony powyżej art. 30 ustawy o VAT z uwagi na zbliżoną specyfikę wymienionych tam transakcji. Z przepisu tego można bowiem wywnioskować, że podstawą opodatkowania nie zawsze jest pełna kwota uzyskiwana od nabywcy/usługobiorcy, a jedynie prowizja (zysk) osiągnięty przez podatnika w związku z daną transakcją. Zastosowanie powyższej zasady do sprzedaży akcji/udziałów prowadzi do wniosku, że podstawą opodatkowania w tym przypadku jest zysk uzyskany z danej transakcji (tekst jedn.: cena uzyskana ze sprzedaży pomniejszona o koszty poniesione przy nabyciu, którym głównym i zasadniczym elementem jest sama cena nabycia akcji/udziałów).

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie ETS, polskich sądów administracyjnych oraz organów podatkowych. Należy w tym zakresie przywołać w szczególności wyrok z 14 lipca 2008 r. w sprawie C-172/96 First National Bank of Chicago, w którym ETS rozstrzygnął kwestię ustalenia podstawy opodatkowania z tytułu transakcji dotyczących obrotu walutami. W swoim rozstrzygnięciu ETS podkreślił, iż podstawą opodatkowania w odniesieniu do świadczenia usług jest to, co stanowi wynagrodzenie, jakie usługodawca otrzymał lub ma otrzymać od nabywcy takich usług. Waluty przekazywane danej stronie transakcji przez drugą stronę, o ile są przedmiotem dostawy, nie mogą być traktowane jako odpłatność za usługę wymiany jednych walut na inne, a w konsekwencji jako wynagrodzenie za taką usługę. W rezultacie ETS uznał, iż w przypadku transakcji wymiany walut w której nie są naliczane opłaty lub prowizje w odniesieniu do konkretnych transakcji, podstawę opodatkowania rozumianą jako "wynagrodzenie" stanowi ogólny wynik na transakcji uzyskany przez sprzedawcę w okresie rozliczeniowym, w postaci dodatniej różnicy między ceną sprzedaży a kosztami zakupu.

Zdaniem Wnioskodawcy, stanowisko zaprezentowane w powyższym rozstrzygnięciu może i powinno mieć odpowiednie zastosowanie do transakcji, których przedmiotem są akcje/udziały. Fnansowy/niematerialny charakter akcji/udziałów uprawnia bowiem do zastosowania analogicznych zasad dotyczących ustalenia podstawy opodatkowania, jak te dotyczące walut, tj. uznania, że podstawą opodatkowania jest wyłącznie zysk osiągnięty przez podatnika z tytułu danej transakcji (a nie pełna kwota, jaką podatnik otrzymuje od usługobiorcy).

W podobnym tonie ETS wypowiedział się w wyroku z dnia 5 maja 1994 r. w sprawie C-38/93 H.J. Glawe Spiel, w którym uznał, że w przypadku gier na automatach podstawą opodatkowania jest wynik zrealizowany z tytułu świadczenia danych usług. W uzasadnieniu do wyroku ETS wskazał, że:

"Ponieważ ułamek zakładów dokonywanych przez graczy, który jest wypłacany tytułem wygranej, jest prawnie ustalony z góry, nie może on być uznany za część wynagrodzenia za udostępnienie automatów do gry graczom ani za cenę jakiejkolwiek innej usługi świadczonej na rzecz graczy, takiej jak umożliwienie im wygranej czy sama wypłata wygranej. (...) podstawa opodatkowania dla automatycznych aparatów do gry z możliwością wygranej pieniężnej (automatów do gry) nie zawiera prawnie ustalanego ułamka całości kwoty postawionych zakładów, który odpowiada wygranym wypłacanym graczom".

Stanowisko przyjęte przez ETS w odniesieniu do transakcji o charakterze finansowym jest również akceptowane przez sądy administracyjne i organy podatkowe. Przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 21 listopada 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 1471/08, orzeczenie prawomocne potwierdzone wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 września 2010 r., sygn. akt I FSK 1402/09) rozstrzygając w przedmiocie podstawy opodatkowania w przypadku transakcji dotyczących udzielania kredytów wskazał, że:

"Skoro podstawą opodatkowania jest całość świadczenia, to nie może być uznany za to świadczenie przedmiot poszczególnych usług (np. pożyczane pieniądze albo wymieniane waluty obce), lecz jedynie ta wartość dodana, która towarzyszy świadczonej usłudze. Kwota udzielonego, a następnie zwracanego kredytu, pożyczki, kwota wymienianej waluty, wartość akcji lub innych papierów wartościowych oraz wartość poszczególnych pochodnych instrumentów finansowych, nie jest żadnym świadczeniem które Bank otrzymuje z tytułu usług. Zwrot kredytu nic jest świadczeniem na rzecz Banku, nie jest nim też wartość środków podlegających wymianie w ramach transakcji swapu walutowego albo walutowo - procentowego. To, co stanowi rzeczywiste, realne, nowe świadczenie Banku, to zysk, marża, jaką Bank odnosi. Dlatego zasadnie wskazano w skardze że podstawą opodatkowania powinien być ten ekwiwalent, czyli wynagrodzenie za obracanie pieniądzem w różnej formie".

Stanowisko zbieżne z powyższym prezentują również organy podatkowe (np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacjach indywidualnych z 4 kwietnia 2012 r., sygn. IPPP1/443-51/12-2/JL oraz z 15 grudnia 2011 r., sygn. IPPP1/443-1337/11-4/PR).

Wnioskodawca pragnie również podkreślić, iż stanowisko, zgodnie z którym podstawę opodatkowania w przypadku transakcji dotyczących akcji/udziałów stanowi wynik na sprzedaży (tekst jedn.: zysk osiągnięty na poszczególnych transakcjach), znajduje także potwierdzenie interpretacjach indywidualnych wydanych w imieniu Ministra Finansów. Jako przykład Spółka pragnie wskazać w tym miejscu interpretację indywidualną z 19 kwietnia 2013 r. (sygn. IPPP1/443-136/13-2/EK), w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał, że:

" (...) w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania papierów wartościowych w imieniu własnym i na własny rachunek podstawą opodatkowania (obrotem), o której mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług będą: suma odsetek, dyskonto oraz zysk osiągnięty na sprzedaży poszczególnych papierów wartościowych, rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży papierów wartościowych ponad cenę ich zakupu".

Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 15 marca 2011 r. (sygn. IPPP2-443-985/10-2/AK).

Również w interpretacji z 29 grudnia 2010 r. (sygn. IPPP1-443-1045/10-2/PR), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził stanowisko prezentowane przez Wnioskodawcę wskazując, iż:

" (...) zysk na poszczególnych transakcjach z zakresu obrotu papierami wartościowym zakupionymi w celach handlowych, a nie w celu wykonywania praw właścicielskich, stanowi kwotę wynagrodzenia Banku i jednocześnie podstawę opodatkowania VAT z tytułu niniejszych transakcji w zakresie obrotu papierami wartościowymi. W związku z powyższym, w ocenie Banku, podstawą opodatkowania ustalaną dla potrzeb podatku VAT jest zysk z poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym".

Zdaniem Spółki, zaprezentowane powyżej stanowisko, zgodnie z którym obrotem z tytułu transakcji na akcjach/udziałach jest wynik osiągnięty na poszczególnych transakcjach, pozostanie aktualne również na gruncie przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2014 r. (stosownie do ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustaw o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw). Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. podstawą opodatkowania będzie wszystko co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Począwszy zatem od 1 stycznia 2014 r. ustawa o VAT nie będzie posługiwać się pojęciem obrotu dla określania podstawy opodatkowania, którym z kolei posługuje się art. 90 ustawy o VAT. W opinii Spółki, powyższa zmiana nie wpływa jednak na metodę określania podstawy opodatkowania w przypadku transakcji, której przedmiotem są akcje/udziały, a tym samym ustalenie wartości Współczynnika. W szczególności, nie posłużenie się w art. 29a ustawy o VAT pojęciem obrotu nie może, zdaniem Spółki, podważać racjonalności oraz prawidłowości tez zawartych w interpretacjach indywidualnych oraz wyrokach przytoczonych powyżej we wniosku.

3. Koszty dodatkowe ponoszone przy nabyciu akcji/udziałów

W tym stanie rzeczy w opinii Wnioskodawcy kalkulacji podstawy opodatkowania (zgodnie z uwagami zawartymi w punkcie 2 powyżej) w przypadku transakcji sprzedaży akcji/udziałów należy dokonywać z uwzględnieniem kosztów poniesionych na potrzeby tych transakcji, pozostające w bezpośrednim, wyłącznym związku z zakupem instrumentów (np. obsługi prawnej, notarialnej, usług pośrednictwa, doradczych etc.). Mając bowiem na uwadze, iż ewentualnie naliczony podatek zapłacony przy okazji ponoszenia ww. kosztów nie podlega odliczeniu - na zasadzie tzw. alokacji bezpośredniej, jedynie uwzględnienie kwot tych wydatków przy ustalaniu wysokości podstawy opodatkowania z tytułu ww. sprzedaży pozwala na objęcie opodatkowaniem VAT faktycznie uzyskanego przez podatnika wyniku finansowego, zgodnie z ekonomicznymi założeniami tego podatku.

Jak wynika z przytoczonych powyżej interpretacji indywidualnych oraz rozstrzygnięć sądów, w przypadku transakcji, których przedmiotem są akcje/udziały, podstawę opodatkowania stanowi wynik na danej transakcji. W opinii Spółki, przez wynik rozumieć należy kwotę uzyskaną z ich sprzedaży, pomniejszoną o koszty bezpośrednio związane z tą transakcją. Nie ulega wątpliwości, że do kosztów tych zalicza się cena nabycia akcji/udziałów. Brak jest jednak racjonalnego uzasadnienia dla odmiennego potraktowania w tym zakresie innych kosztów, które również zachowują ścisły i bezpośredni związek z zrealizowaną transakcją sprzedaży akcji/udziałów, pomniejszając de facto wynik osiągnięty na danej transakcji. Koszty te stanowią niezbędny i racjonalny wydatek, którego ekonomicznym uzasadnieniem jest dążenie do zapewnienia bezpieczeństwa transakcji oraz optymalizacji osiągniętego z niej zysku. Ponosząc tego rodzaju koszty (np. usług polegających na badaniu kondycji podmiotu, którego akcje/udziały mają być nabyte) Spółka dąży do zagwarantowania możliwie najlepszej relacji ponoszonego ryzyka finansowego do zysku, który planuje uzyskać ze sprzedaży akcji/udziałów, co w pełni uzasadnia uwzględnienie tego rodzaju kosztów przy kalkulacji podstawy opodatkowania dla celów VAT.

Jeśli więc intencją unijnego ustawodawcy było w przypadku transakcji na instrumentach finansowych określenie podstawy opodatkowania na poziomie rzeczywiście uzyskanego przez podatnika wynagrodzenia/zysku (co znalazło w szczególności wyraz w wyroku w sprawie First National Bank of Chicago), to brak jest racjonalnych podstaw, aby traktować odmiennie od ceny nabycia akcji/udziałów inne koszty poniesione w bezpośrednim i nierozerwalnym związku z ich nabyciem. Stanowią one bowiem w takim samym stopniu uzasadniony/niezbędny wydatek służąc osiągnięciu zysku z danej transakcji jak sam zakup akcji/udziałów, który stanowi przyczynek do ich poniesienia.

Zdaniem Wnioskodawcy, jedynie uwzględnienie tego rodzaju kosztów przy ustaleniu podstawy opodatkowania pozwala na uwzględnienie dla celów VAT rzeczywistej wartości zysku osiągniętego przez Spółkę na danej transakcji. Ograniczenie kosztów uwzględnianych przy kalkulacji podstawy opodatkowania jedynie do ceny nabycia akcji/udziałów prowadzi natomiast do zaburzenia/wypaczenia wyniku na danej transakcji i konieczności wykazania zysku podczas gdy w istocie zysk ten nie wystąpił lub był mniejszy.

W świetle zaprezentowanych powyżej argumentów, w opinii Wnioskodawcy dla potrzeb ustalenia obrotu/podstawy opodatkowania z tytułu sprzedaży akcji/udziałów należy uwzględniać zarówno cenę nabycia akcji/udziałów, jak tez inne koszty związane bezpośrednio z nabyciem tych instrumentów. Tak skalkulowana kwota powinna być uwzględniana w mianowniku proporcji, na podstawie której określa się wartość Współczynnika.

Mając powyższe na względzie Spółka zwraca się o potwierdzenie prawidłowości jej stanowiska jw.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług jest m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, przy czym w myśl art. 2 ust. 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast przez świadczenie usług, rozumie się w myśl art. 8 ust. 1 ustawy każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mąjącej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.

Czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane są przez podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającego w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ust. 2 powołanego powyżej przepisu ma charakter podmiotowy, odnosi się bowiem do podmiotów prowadzących tę działalność. Działalność gospodarcza, w myśl ust. 2 tego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl natomiast art. 29 ust. 1 ustawy o VAT (obowiązującego do 31 grudnia 2013 r.) podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Artykuł 30 ust. 1 pkt 4 ustawy stanowi natomiast, iż podstawą opodatkowania czynności maklerskich, czynności wynikających z zarządzania funduszami powierniczymi, czynności wynikających z umowy agencyjnej lub zlecenia, pośrednictwa, umowy komisu lub innych usług o podobnym charakterze, stanowi dla prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, agenta, zleceniobiorcy lub innej osoby świadczącej usługi o podobnym charakterze - kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonane usługi, pomniejszona o kwotę podatku z zastrzeżeniem ust. 3.

Zgodnie z ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 35 z późn. zm.) od dnia 1 stycznia 2014 r. cały art. 29 ustawy dotyczący podstawy opodatkowania zostanie uchylony a zacznie obowiązywać nowy art. 29a ustawy.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy - podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Artykuł 43 ust. 1 pkt 41 ustawy stanowi, że zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Natomiast art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy (który będzie obowiązywał od 1 stycznia 2014 r.) stanowi, że zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

- z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Zgodnie z art. 90 ust. od 1 do 6 ustawy:

W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu uzyskanego z dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane do środków trwałych podatnika - używanych przez podatnika na potrzeby jego działalności.

Do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu uzyskanego z tytułu transakcji dotyczących nieruchomości lub usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 37-41, w zakresie, w jakim czynności te są dokonywane sporadycznie.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka należy do grupy inwestycyjnej specjalizującej się w inicjowaniu i realizowaniu transakcji kapitałowych na rynku krajowym oraz międzynarodowym. Aktywność gospodarcza Spółki przejawia się w szczególności w zawieraniu transakcji, których przedmiotem są akcje/udziały w innych podmiotach. Rzeczone transakcje stanowią istotny element działalności Spółki, zawierane są w celach gospodarczych/handlowych, a główny motyw ich realizowania stanowi dążenie do maksymalizacji zysków Spółki. W niektórych przypadkach Spółka świadczy też na rzecz podmiotów, w których posiada akcje/udziały określone usługi (administracyjne, zarządcze). Aspekty związane ze sprawowaniem kontroli właścicielskiej nad podmiotami, których akcje/udziały nabywa Spółka, a więc biernego nad nimi nadzoru, nie stanowią priorytetu w takim przypadku. Realizowana przez Spółkę sprzedaż akcji/udziałów podlega opodatkowaniu VAT, gdyż jest ona bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem jej działalności gospodarczej.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą tego czy w sytuacji w której działa w transakcji dotyczącej sprzedaży akcji/udziałów w charakterze podatnika VAT, przy ustaleniu obrotu z tytułu sprzedaży akcji/udziałów, uwzględnianego następnie w mianowniku Współczynnika - jako obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi co do zasady nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego, prawidłowym jest/będzie branie pod uwagę nie tylko ceny zakupu samych akcji/udziałów, ale również kwot dodatkowych wydatków poniesionych przez Spółkę w związku z daną sprzedażą a pozostających w bezpośrednim, wyłącznym związku z zakupem zbywanego instrumentu.

Dokonując analizy opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego należy na wstępie zauważyć, że w przypadku, gdy Bank nabywa akcje, udziały w celu ich dalszej odsprzedaży, niewątpliwie w stosunku do tych transakcji Wnioskodawca działa jako podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy. W takich sytuacjach zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądowym, wynagrodzeniem Banku jest zysk zrealizowany na danej transakcji sprzedaży, czyli dodatnia różnica pomiędzy wartością na moment zbycia papierów, a ich wartością zakupu.

Tym samym, zysk na poszczególnych transakcjach z zakresu obrotu papierami wartościowymi, zakupionymi w celach handlowych, a nie w celu wykonywania praw właścicielskich, stanowi kwotę wynagrodzenia Banku i jednocześnie podstawę opodatkowania VAT z tytułu niniejszych transakcji w zakresie obrotu papierami wartościowymi. W związku z powyższym, podstawą opodatkowania ustalaną dla potrzeb podatku VAT jest zysk z poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

W zakresie ustalania podstawy opodatkowania przy nabywaniu i zbywaniu papierów wartościowych, niewątpliwie istotną wskazówką jest orzecznictwo ETS. Przykładowo, w orzeczeniu C-172/96 Trybunał uznał, że artykułu 11 (A) (1) (a) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby w transakcjach wymiany dewiz, za które nie zostały naliczone żadne opłaty ani prowizje w odniesieniu do określonych transakcji, podstawę opodatkowania stanowił ogólny wynik transakcji usługodawcy w danym okresie.

Powyższe spostrzeżenia, należy rozumieć w taki sposób, iż obrotem i, w konsekwencji podstawą opodatkowania VAT, jest zysk rozumiany jako dodatnia różnica wynikająca z transakcji.

Także polskie sądy, kierując się wykładnią dokonaną przez ETS uznają, iż podstawą opodatkowania w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego (jaką niewątpliwie jest zbywanie uprzednio nabytych w celach handlowych papierów wartościowych), jest dodatni wynik tych transakcji (zysk).

W związku z tym w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania akcji/udziałów w imieniu własnym i na własny rachunek podstawą opodatkowania (obrotem), o którym mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (obowiązującym do 31 grudnia 2013 r.) będzie zysk osiągnięty na sprzedaży poszczególnych akcji/udziałów, rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży akcji /udziałów ponad cenę ich zakupu.

W obowiązującym od 2014 r. art. 29a ust. 1 ustawy nie będzie funkcjonowało pojęcie obrotu. Jednakże powyższa zmiana nie wpływa jednak na metodę określania podstawy opodatkowania w przypadku transakcji, której przedmiotem są akcje/udziały, a tym samym ustalenie wartości Współczynnika. W szczególności, nieposłużenie się w art. 29a ustawy o VAT pojęciem obrotu nie może podważać racjonalności oraz prawidłowości tez zawartych w orzeczeniach TSUE i sądów krajowych, dotyczących podstawy opodatkowania dla transakcji o charakterze finansowym.

Dla racjonalności i prawidłowości tez zawartych w orzeczeniach TSUE i sądów krajowych, dotyczących podstawy opodatkowania dla transakcji o charakterze finansowym, nie ma również znaczenia fakt, że z dniem 1 stycznia 2014 r. uchylony został art. 30 ustawy o VAT.

W związku z tym należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że zarówno w przepisach obowiązujących do 31 grudnia 2013 r. jak i w przepisach obowiązujących od 1 stycznia 2014 r. podstawą opodatkowania realizowanych przez Wnioskodawcę transakcji sprzedaży akcji/udziałów jest/będzie zysk osiągnięty ze sprzedaży poszczególnych papierów wartościowych rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży ponad cenę ich zakupu.

Jednakże nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że w opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym dodatkowe koszty ponoszone przy nabyciu akcji/udziałów takie jak np. obsługi prawnej, notarialnej, usług pośrednictwa, doradczych etc. jako ponoszone wydatki, powinny zostać uwzględnione przy ustalaniu podstawy opodatkowania z tytułu sprzedaży tych akcji/udziałów.

Wymienione przez Wnioskodawcę przykładowe wydatki nie mają bowiem wpływu na cenę zakupu tych akcji/udziałów i są one ponoszone niezależnie od realizowanej transakcji.

W opisanej sytuacji należy rozróżnić cenę zakupu akcji/udziałów od szeroko rozumianych kosztów ponoszonych przed ich nabyciem. Wymienione we wniosku wydatki niewątpliwie mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, w ramach której odbywa się zakup i sprzedaż akcji/udziałów. Nie sposób kwestionować zasadności i racjonalności ponoszenia wymienionych wydatków /kosztów ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Jednakże fakt ponoszenia wymienionych kosztów w przedmiotowej sprawie, nie uprawnia do kalkulacji podstawy opodatkowania, o której mowa w ustawie o VAT, przy transakcjach sprzedaży akcji/udziałów, z uwzględnieniem tych wydatków.

Wynika to bowiem ze specyfiki opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji finansowych i i rozumienia co stanowi wynagrodzenie jakie usługodawca otrzymał lub ma otrzymać od nabywcy takich usług.

W związku z tym stanowisko Wnioskodawcy, że dla celów ustalenia obrotu z tytułu sprzedaży akcji/udziałów uwzględnianego w mianowniku Współczynnika (jako obrotu z tytułu czynności, w związku z którym nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego) prawidłowym jest/będzie wzięcie pod uwagę nie tylko ceny zakupu samych akcji/udziałów, ale również kwot dodatkowych wydatków poniesionych przez Spółkę w związku z daną sprzedażą a pozostających w bezpośrednim, wyłącznym związku z zakupem zbywanego instrumentu należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.