IPPP3/443-727/12-2/IG - VAT w zakresie opodatkowania czynności cash-poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 16 lipca 2012 r. (data wpływu 19 lipca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności cash-poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 19 lipca 2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności cash-poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenia przyszłe:

Sp. z o.o. (dalej: "Spółka"), podmiot z siedzibą w Polsce będący polskim podatnikiem VAT, zamierza przystąpić do umowy cash pooling z dnia 1 sierpnia 1998 r. zawartej pomiędzy Bankiem z siedzibą w Stanach Zjednoczonych, Oddział w L. (dalej: Bank") oraz wybranymi spółkami należącymi do grupy C.P. (dalej odpowiednio: "uczestnicy" oraz "umowa"). Umowa podlega prawu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Transakcja cash-pooling Grupy C.P. rozliczana jest przez Bank, który nie jest podmiotem powiązanym w rozumieniu przepisów Ustawy o p.d.o.p. wobec Spółki, ani wobec żadnego z Uczestników. Dodatkowo, zgodnie z Umową, spółka C. z siedzibą w Wielkiej Brytanii należąca do grupy C.P. może pełnić funkcję agenta, którego zadaniem jest m.in. reprezentowanie Uczestników w relacjach z Bankiem (dalej: "Agent").

Głównym celem struktury cash-pooling jest efektywne zarządzanie środkami finansowymi w ramach grupy, m.in. poprzez zmniejszenie kosztów finansowania oraz efektywne wykorzystanie nadwyżek finansowych. Zgodnie z Umową Uczestnicy mają prawo do preferencyjnej stawki odsetek należnych w przypadku dodatniego salda na ich rachunku bankowym oraz niższych od standardowo stosowanych przez banki odsetek w przypadku salda ujemnego.

Struktura cash-pooling, do którego zamierza przystąpić Spółka ma formę cash-poolingu nierzeczywistego (tzw. notional cash pooling), charakteryzującego się tym, iż w ramach systemu nie dochodzi do żadnych fizycznych przepływów środków pieniężnych między Uczestnikami systemu, a jedynie między Uczestnikami a Bankiem (Bank stosuje tę samą stawkę odsetek zarówno w przypadku dodatnich, jak również ujemnych sald na rachunkach Uczestników). System ten jest rodzajem umowy o zarządzanie płynnością finansową, w ramach której dodatnie i ujemne salda na rachunkach bankowych poszczególnych Uczestników są matematycznie sumowane na specjalnym wirtualnym rachunku (tekst jedn.: brak jest fizycznego transferu środków pieniężnych, które pozostają na rachunkach bankowych Uczestników). Pozwala to na zwiększenie efektywności zarządzania nadwyżkami i niedoborami finansowymi, dając Uczestnikom możliwość skorzystania z preferencyjnego oprocentowania odsetek.

Transakcja cash-pooling Grupy C.P. jest realizowana w następujący sposób:

* Każdy z Uczestników posiada rachunek bankowy w Banku w jednym z jego oddziałów lub w banku współpracującym z nim w wyznaczonych państwach (tzw. Pooled Account, dalej: Rachunek Transakcyjny). Uczestnicy mogą posiadać kilka Rachunków Transakcyjnych w różnych walutach w zależności od ich potrzeb walutowych.

* Odsetki są naliczane każdego dnia w stosunku do każdego rachunku oraz potrącane lub przekazywane przez Bank co miesiąc na indywidualny Rachunek Transakcyjny Uczestnika.

* Zastosowana stawka odsetek jest ustalana przez Bank dla danej waluty i jest taka sama dla Uczestników i wszystkich Rachunków Transakcyjnych w określonej walucie, bez względu na to czy wykazują one saldo dodatnie lub ujemne.

* Co miesiąc zagregowana suma odsetek od wszystkich pozycji debetowych i kredytowych w ramach określonej waluty jest kalkulowana na rachunku wirtualnym (tzw. "Notional Account"; dalej: "Rachunek NA"). Na poziomie Grupy odbywa się bilansowanie całej struktury cash-pooling (tzw. net zero balancing) w ten sposób, że w przypadku, gdy zagregowane saldo Grupy jest ujemne, wówczas Agent będzie zobowiązany je pokryć, z tytułu czego zostanie obciążony dodatkowymi odsetkami. Jednocześnie, w przypadku, gdy zagregowane saldo Grupy jest dodatnie, wówczas Agent inwestuje kwotę odpowiadającą tej nadwyżce pożyczoną od Banku w celu efektywnego jej wykorzystania i osiągnięcia dodatkowych korzyści.

* Wszelkie czynności związane z rozliczeniem danego okresu (ustalenie salda Rachunku NA, sald Rachunków Transakcyjnych, wzajemnych zobowiązań Banku i Uczestników w danym okresie) są wykonywane przez Bank.

* W przedmiotowej transakcji Uczestnicy nie wykonują żadnych transferów środków pieniężnych na rzecz innych Uczestników lub Agenta. W szczególności nie dokonują oni innych płatności niż te wynikające z faktu posiadania przez nich rachunku bankowego (rachunków bankowych) w Banku, w jednym z jego oddziałów lub w banku współpracującym z nim w wyznaczonych państwach.

* Na żadnym etapie transakcji nie dochodzi do fizycznego przepływu środków pieniężnych pomiędzy Uczestnikami, jak również do ich łączenia na jakimkolwiek rachunku bankowym.

* Z tytułu korzystania ze struktury cash-pooling rozliczanego przez Bank, każdy Uczestnik jest zobowiązany do wnoszenia na rzecz Banku miesięcznych opłat bankowych (m.in. z tytułu świadczenia usługi elektronicznej - od każdego Konta Transakcyjnego, z tytułu wpłat o niskich i wysokich kwotach oraz z tytułu wypłat o niskich i wysokich kwotach). Opłaty te są rozliczane miesięcznie, przy czym okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy.

* W przypadku, gdy Rachunek Transakcyjny dla danej waluty prowadzony jest przez lokalny bank współpracujący z Bankiem, Uczestnik jest zobowiązany dodatkowo do ponoszenia opłat za korzystanie z Rachunku Transakcyjnego na rzecz banku współpracującego. Kwalifikacja podatkowa takich opłat nie jest przedmiotem niniejszego wniosku.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z uczestnictwem w strukturze cash-poolingu Spółka nie będzie świadczyć żadnych usług na rzecz Banku, Agenta ani pozostałych Uczestników struktury cash-pooling.

Jak zaznaczono w opisie przedstawionego zdarzenia przyszłego, Spółka zamierza przystąpić do struktury cash-pooling, która ma na celu zwiększenie efektywności w zarządzaniu środkami pieniężnymi, poprawę płynności finansowej podmiotów z Grupy oraz uzyskanie korzyści finansowych dla Grupy i poszczególnych Uczestników poprzez możliwość uzyskania korzystniejszych warunków pozyskiwania oraz lokowania kapitału. Zgodnie z Umową Uczestnicy, w tym Spółka, mają prawo do preferencyjnej (wyższej niż standardowa) stawki odsetek należnych im w przypadku dodatnich sald na ich Rachunkach Transakcyjnych oraz do korzystniejszej (niższej niż standardowa) stawki odsetek należnych Bankowi w przypadku sald ujemnych. Tym samym przystępując do struktury cash-pooling Spółka uzyskała możliwość zmniejszenia kosztów finansowania oraz zwiększenia przychodów od nadwyżek finansowych.

Biorąc pod uwagę powyższe cele struktury cash-pooling Spółka nie wykonuje żadnych czynności na rzecz Innych Uczestników, Agenta ani Banku, ale jedynie uczestniczy w tej strukturze, korzystając z wykonywanych przez Bank na jej rzecz oraz na rzecz Innych Uczestników kompleksowych usług finansowych, które można określić zbiorczo jako usługi zarządzania płynnością finansową grupy podmiotów. W szczególności Spółka nie zapewnia Innym podmiotom Infrastruktury czy wsparcia technicznego w związku z funkcjonowaniem struktury cash-pooling, nie prowadzi Ich rozliczeń związanych ze strukturą ani też nie udostępnia Im swoich środków finansowych.

Spółka nie otrzymuje też od Innych podmiotów w ramach struktury cash-pooling żadnych płatności ani też nie dokonuje takich płatności na Ich rzecz - z wyjątkiem ponoszonych na rzecz Banku opłat za korzystanie ze struktury cash-pooling oraz okresowego potrącenia bądź uznania przez Bank kwotą odsetek należnych odpowiednio Bankowi w przypadku salda ujemnego lub Spółce w przypadku salda dodatniego.

Z tej perspektywy w ramach struktury niewątpliwie Spółka pełni wyłącznie rolę usługobiorcy. Rolę usługodawcy pełni natomiast Bank, który udostępnia Uczestnikom i utrzymuje Infrastrukturę niezbędną dla funkcjonowania struktury cash-pooling, umożliwia lokowanie nadwyżek finansowych (salda dodatnie) oraz korzystanie w razie potrzeby ze środków finansowych (salda ujemne), a także rozlicza całą strukturę i prowadzi stosowne rozliczenia z poszczególnymi Uczestnikami. Usłudze wykonywanej prze Bank odpowiada też określone wynagrodzenie, na które składają się ustalone opłaty, jak również odsetki od sald ujemnych.

W konsekwencji należy uznać, że w związku z uczestnictwem w strukturze cash-poolingu Spółka nie będzie świadczyć żadnych usług na rzecz Banku, Agenta ani pozostałych Uczestników struktury cash-pooling.

Bez znaczenia dla tej konkluzji pozostaje przy tym fakt, iż w przypadku wystąpienia salda dodatniego na Rachunku Transakcyjnym Spółki, Spółka otrzymuje od Banku odsetki. Otrzymane odsetki w takiej sytuacji nie będą stanowiły obrotu w rozumieniu art. 20 Ustawy o VAT, gdyż przez obrót rozumie się kwotę należną z tytułu sprzedaży. Tymczasem, co zostało wykazane powyżej, z tytułu uczestnictwa w strukturze cash-poolingu, Spółka nie dokonuje żadnej sprzedaży na rzecz Banku, Agenta czy też innych Uczestników (jedynie Bank świadczy usługi na rzecz Spółki).

Przysługujące Spółce oprocentowanie od nadwyżek finansowych na jej Rachunku Transakcyjnym nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, ale będzie miało charakter analogiczny do odsetek wypłacanych przez banki z tytułu lokat kapitałowych. W takich okolicznościach nie ma wątpliwości, iż odsetki nie są wypłacane z tytułu jakiegokolwiek świadczenia klienta banku, a tym samym nie stanowią obrotu w rozumieniu przepisów o VAT. Potwierdza to m.in. orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE (por. C-77/01, C-142/00, C-16/00), który wielokrotnie podkreślał, iż posiadanie i lokowanie kapitału nie stanowi świadczenia usług.

Powyższe stanowisko Spółki (brak usług ze strony Spółki w ramach struktury) znajduje potwierdzenie w utrwalonej linii Interpretacyjnej organów podatkowych. Przykładowo w Interpretacji z 23 września 2011, sygn. IBPP3/443-1007/11/PK Dyrektor izby Skarbowej w Katowicach w analogicznych okolicznościach stwierdził, że "W świetle przedstawionej struktury cash-poolingu. wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi zarządzania środkami pieniężnymi Spółki są wykonywane właśnie przez Pool Leadera w zamian za przewidziane w Umowie wynagrodzenie. Obciążenie rachunków następuje automatycznie, bez konieczności zawierania odrębnych umów między podmiotami, które przystąpiły do Umowy Cash-poolingu. Jedynym zaś podmiotem przejawiającym aktywność w zakresie zarządzania środkami finansowymi jest Pool Leader. Reasumując, Spółka nie wykonuje w ramach przedmiotowej umowy Cash-poolingu żadnych czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT." Analogiczne stanowisko zaakceptowano także w szeregu Innych interpretacji podatkowych - m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w Interpretacji z 20 czerwca 2011, sygn. IPPP3/443-472/11-4/LK oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w Interpretacji z dnia 12 października 2010 r. sygn. IBPP2/443-543/10/ASz.

Ad. 2.

W opinii Spółki w związku z uczestnictwem w strukturze cash-pooling Spółka nabywa usługi wyłącznie od Banku i usługi te z perspektywy podatku od towarów i usług powinny zostać rozliczone jako import usług finansowych zwolnionych z VAT.

Poza Bankiem inne podmioty występujące w ramach struktury cash-pooling nie świadczą na rzecz Spółki żadnych usług, a Spółka nie wypłaca im żadnego wynagrodzenia. Dotyczy to zarówno Uczestników, jak i Agenta. W szczególności podmioty te nie zapewniają Spółce infrastruktury czy wsparcia technicznego w związku z funkcjonowaniem struktury cash-pooling, nie prowadzą jej rozliczeń związanych ze strukturą ani też nie udostępniają jej swoich środków finansowych.

Jak wykazano powyżej w ramach przedmiotowej struktury cash-pooling to Bank pełni rolę usługodawcy w stosunku do Spółki. Podmiot ten udostępnia Uczestnikom (w tym Spółce) i utrzymuje infrastrukturę niezbędną dla funkcjonowania struktury cash-poling, umożliwia lokowanie nadwyżek finansowych (salda dodatnie) oraz korzystanie w razie potrzeby ze środków finansowych (salda ujemne), a także rozlicza całą strukturę i prowadzi stosowne rozliczenia z poszczególnymi Uczestnikami. Usłudze wykonywanej prze Bank odpowiada też określone wynagrodzenie, na które składają się otrzymywane przez Bank ustalone opłaty, jak również odsetki od sald ujemnych.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług w myśl z art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT rozumie się każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów, natomiast dostawa towarów definiowana jest, co do zasady, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, Z kolei zgodnie z art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę.

W świetle powyższych regulacji świadczenie Banku należy uznać za podlegającą opodatkowaniu VAT odpłatną usługę wykonywaną na rzecz Spółki w Polsce (miejsce siedziby usługobiorcy).

W oparciu o art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT w przypadku świadczenia usług przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej łub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce podatnikami VAT są usługobiorcy tych usług. Jednocześnie zgodnie z art. 2 pkt 9 Ustawy o VAT świadczenie usług, z tytułu których na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 podatnikiem jest usługobiorca - uznaje się za import usług.

Zgodnie z powołanym powyżej przepisami, uwzględniając, że Bank nie posiada w Polsce ani siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, podatnikiem z tytułu usług Banku świadczonych na rzecz Spółki będzie Spółka, która będzie zobowiązana do rozpoznania importu usług.

Odnosząc się do kwestii właściwej stawki VAT, należy wskazać na art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT, w myśl którego zwalnia się z VAT usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych. prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Zakres powyższego zwolnienia jest relatywnie szeroki. Obejmuje ono wszelkie usługi dotyczące różnego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, depozytów itp. Niewątpliwie do grupy takich transakcji należą usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową wykonywane przez Bank na rzecz Spółki, gdzie kluczowe elementy to prowadzenie rachunków i związanych z nimi rozliczeń, zapewnienie możliwości zdeponowania środków i korzystania ze środków Banku oraz zarządzanie zdeponowanymi środkami, Tym samym usługi świadczone przez Bank mieszczą się w kategorii usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT i podlegają zwolnieniu z VAT.

Potwierdzenie powyższego stanowiska odnaleźć można w szeregu interpretacji indywidualnych Ministra Finansów - przykładowo w interpretacji z 20 czerwca 2011 r. sygn. IPPP3/443-472/11-4/LK wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, czy też interpretacji z 23 września 2011 r. sygn. IBPP3/443-756/I1/PK wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, zgodnie z którą usługi zarządzania całością przepływów, saldami rachunków grupowych i ewentualnym zapewnieniem finansowania zewnętrznego, dokonywane w ramach systemu cash-poolingowego będą korzystały ze zwolnienia (...) na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług obowiązującej od dnia 1 stycznia 2011 r.

W związku z powyższym, Spółka stoi na stanowisku, że w związku z uczestnictwem w strukturze cash-pooling Spółka nabywa usługi wyłącznie od Banku i usługi te z perspektywy podatku od towarów i usług powinny zostać rozliczone jako import usług finansowych, zwolnionych z VAT.

Ad. 3.

W opinii Spółki obowiązek podatkowy z tytułu usług nabywanych od Banku powstaje ostatniego dnia uzgodnionego z Bankiem okresu rozliczeniowego (miesiąca kalendarzowego).

Zgodnie z art. 19 ust. 19a Ustawy o VAT w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usług, z tym że usługi, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy rozliczeń, uznaje się za wykonane z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te rozliczenia.

Jak zaznaczono w opisie niniejszego zdarzenia przyszłego, usługi świadczone przez Bank rozliczane są na bazie miesięcznej (miesiąc kalendarzowy). Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż obowiązek podatkowy dla importu usług finansowych nabywanych przez Spółkę od Banku będzie powstawał ostatniego dnia każdego miesiąca, za który Spółka będzie obciążana przez Bank kosztami uczestnictwa w strukturze cash-pooling.

Ad. 4.

W opinii Spółki podstawą opodatkowania nabywanych przez Spółkę usług jest wartość wynagrodzenia należnego Bankowi za dany okres rozliczeniowy, w tym wartość wszelkich opłat bankowych oraz odsetek potrącanych przez Bank w przypadku salda ujemnego na Rachunku Transakcyjnym Spółki.

Zgodnie z art. 29 ust. 17 Ustawy o VAT podstawą opodatkowania w imporcie usług jest, co do zasady, kwota, którą usługobiorca jest obowiązany zapłacić.

Odnosząc powyższy przepis do sytuacji Spółki, należy stwierdzić, iż podstawą opodatkowania dla importu usług wykazywanego przez Spółkę w związku z nabyciem usług od Banku będzie kwota, jaką Spółka będzie obciążana przez Bank z tytułu uczestnictwa w strukturze cash-poolingu. W szczególności, podstawę opodatkowania będą stanowiły miesięczne opłaty bankowe oraz odsetki potrącane przez Bank na koniec danego miesiąca, jeżeli saldo Spółki względem Banku będzie ujemne.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.