IPPP3/443-673/11-8/JF - Możliwość opodatkowania podatkiem VAT zamiany nieruchomości należącej do majątku prywatnego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku (brak daty) (data wpływu do tut. Biura 12 maja 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 14 kwietnia 2011 r. (data wpływu do tut. Biura 20 maja 2011 r.) oraz pismem z dnia 2 czerwca 2011 r. (data wpływu 13 czerwca 2011 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie z dnia 30.05.011 r. nr IPPP3/443-672/11-3/JF o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zamiany nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 maja 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zamiany nieruchomości.

Wniosek został złożony do Ministerstwa Finansów (data wpływu 28 lutego 2011 r.), który to Organ przesłał ww. wniosek w dniu 7 marca 2011 r. wraz z pismem do Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu (data wpływu 14 marca 2011 r.). Wniosek został przesłany zgodnie z właściwością w dniu 9 maja 2011 r. wraz z pismem znak ITPP1/071-1/11/AP do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku (data wpływu 12 maja 2011 r.). Pismem z dnia 30.052.011 r. nr IPPP3/443-673/3/JF wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia przedstawionego stanu faktycznego. Wezwanie doręczono pełnomocnikowi do doręczeń w dniu 1 czerwca 2011 r. Uzupełnienia dokonano w dniu 6 lipca 2011 r. (data wpływu 13 czerwca 2011 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca wspólnie z trzema synami jest współwłaścicielem gruntu położonego w O. objętego księgą wieczystą w łącznej wysokości 48/336 części. Miasto i Gmina zaproponowało Wnioskodawcy i pozostałym współwłaścicielom zamianę ww. gruntu na nieruchomość gminną położoną na obrzeżu miasta, jednocześnie podnosząc wartość swoich działek o wartość VAT-u, który według Miasta i Gminy należy wliczyć do ceny.

Uzupełniając stan faktyczny wskazano, iż nieruchomość została nabyta w drodze spadku po zmarłej żonie w 1996 r. i jest terenem niezabudowanym przeznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod usługi publiczne, obszar cmentarza, urządzeń i tras komunikacyjnych. Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest podatnikiem VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy czynność zamiany nieruchomości podlega opodatkowaniu VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy zamiana nieruchomości jest inną instytucją prawną niż kupno-sprzedaż i nie powinna podlegać opodatkowaniu VAT-em. W opinii Wnioskodawcy jeżeli przepisy prawne uwzględniają podatek VAT przy zamianie nieruchomości, to podatek ten powinien być rozłożony na obie zamieniające się strony transakcji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei, przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty (art. 2 pkt 6 ustawy).

Powyższe oznacza, że dostawa towarów, w tym także gruntów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonana będzie przez podmiot mający status podatnika oraz od wykonania odpłatnej czynności podlegającej opodatkowaniu.

Z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, nie wynika, że odpłatność za czynność dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć zawsze postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową (towar lub usługa otrzymana jako zapłata), albo mieszaną - zapłata w części pieniężna a w części rzeczowa. Zatem, dla uznania czynności za odpłatną, musi zaistnieć możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego, stanowiącego wynagrodzenie za tą czynność. Ponadto zauważyć należy, iż przez umowę zamiany, zgodnie z art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując jednocześnie w charakterze dostawcy jak i nabywcy.

Do zamiany, według dyspozycji zawartej w art. 604 Kodeksu cywilnego, stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna. Tym samym umowa zamiany skutkuje wzajemnym przeniesieniem prawa do rozporządzania zamienianymi nieruchomościami jak właściciel - każda ze stron wchodzi we władanie nabytego towaru jak właściciel.

Jak wynika z powyższego umowa zamiany na gruncie podatku od towarów i usług stanowi dwie odpłatne dostawy towarów. W związku z tym każda ze stron transakcji dokonuje odpłatnej dostawy i aby ocenić czy transakcja ta podlega opodatkowaniu należy zbadać wynikające z niej obowiązki podatkowe dla każdej ze stron odrębnie. Przy czym na gruncie przepisów podatku od towarów i usług nie jest możliwe rozłożenie opodatkowania czynności zamiany na obie zamieniające się strony transakcji. O opodatkowaniu każdej z wymienionych dostaw decyduje wykonywanie jej w ramach działalności gospodarczej. Należy zatem zbadać czy dostawcy występują w roli podatników w rozumieniu przepisów ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w art. 15 ust. 2 ustawy, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Z działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku VAT mamy do czynienia, jeżeli podmiot wykonując określone czynności działa w charakterze producenta, handlowca lub usługodawcy i ma zamiar wykonywać tego typu czynności częstotliwie. Ponadto, podatnikiem staje się również ten, kto wykonał czynność, podlegającą opodatkowaniu, jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Chociaż ustawa nie definiuje pojęcia "częstotliwości", to przez zamiar wykonywania danej czynności w sposób częstotliwy należy rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonywania określonych czynności, składających się na istotę prowadzenia działalności. W kontekście powyższego należy stwierdzić, iż nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji w sposób niezorganizowany. Zatem, dokonywanie określonych czynności incydentalnie, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Tym samym wykorzystywanie majątku prywatnego przez osobę fizyczną stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem, podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym przypadku nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek został nabyty i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też został przeznaczony do działalności gospodarczej.

Biorąc pod uwagę całokształt przeprowadzonej analizy prawnej należy stwierdzić, iż jeśli osoba fizyczna dokonuje sprzedaży ze swojego majątku prywatnego nieruchomości gruntowej, a czynność ta wykonywana jest jednorazowo lub okazjonalnie, w warunkach wskazujących, iż działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru, transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca, nieprowadzący działalności gospodarczej oraz niebędący podatnikiem podatku VAT, ani innego podatku pośredniego, zamierza dokonać, wraz z innymi współwłaścicielami, zamiany nieruchomości nabytej w drodze spadku po zmarłej żonie w 1996 r. na nieruchomość gminną. Nieruchomość Wnioskodawcy jest terenem niezabudowanym przeznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod usługi publiczne, obszar cmentarza, urządzeń i tras komunikacyjnych.

W tak przedstawionych okolicznościach zamiana nieruchomości gruntowej (udział we współwłasności gruntu) nie jest czyniona z zamiarem wykonywania w sposób częstotliwy, ani dla osiągnięcia korzyści majątkowej. Przemawia za tym sposób nabycia przedmiotowego udziału (nabycie w drodze spadku) oraz zbycia (zamiana na nieruchomość gminną). W takim stanie rzeczy Wnioskodawca korzysta z przysługującemu mu prawa dysponowania majątkiem osobistym. Wobec tego będzie to czynność wykonywana okazjonalnie, ale nie w okolicznościach wskazujących na działanie z zamiarem nadania mu stałego charakteru. W związku z tym, w opinii tut. Organu, nie zachodzą przesłanki wymienione w art. 15 ust. 2 ustawy pozwalające uznać działania Wnioskodawcy za działalność gospodarczą polegającą na wykorzystywaniu towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż Wnioskodawca, jako współwłaściciel, dokonując zamiany nieruchomości należącej do Jego majątku osobistego nie działa jako podatnik określony w art. 15 ust. 1 ustawy od towarów i usług. Zatem, nie będzie zobowiązany do opodatkowania tej transakcji.

Reasumując, w świetle obowiązujących przepisów prawa, Wnioskodawca jako współwłaściciel udziału we współwłasności gruntu nabytego w spadku po zmarłej żonie (razem z synami) dokonując zamiany na inną nieruchomość gminną korzysta z przysługującego Mu prawa do rozporządzania własnym majątkiem, a zatem czynność ta nie oznacza wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Wobec tego w ocenie tut. Organu transakcja dostawy nieruchomości Wnioskodawcy (współwłasności) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W związku z tym Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku VAT z tytułu ww. zamiany.

Wobec tego stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należy uznać za nieprawidłowe.

Nadmienić należy, iż w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług przez gminę przedmiotowej zamiany nieruchomości wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie nr IPPP3/443-673/11- 9/JF.

Ponadto, Organ podatkowy, wydający niniejszą interpretację indywidualną wskazuje możliwość zastosowania przepisu prawa podatkowego w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy. Jednocześnie nie ingeruje w ustalanie ceny (wartości) transakcji, pozostawiając tę kwestię, zgodnie z zasadą swobody umów, stronom dokonującym zamiany.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.