IPPP3/443-579/12-2/KT - VAT w zakresie miejsca świadczenia usług prawniczych, wystawienia faktury oraz informacji podsumowującej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 28 maja 2012 r. (data wpływu 30 maja 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia usług prawniczych, wystawienia faktury oraz informacji podsumowującej

* jest prawidłowe - w części dotyczącej miejsca świadczenia i opodatkowania przedmiotowych usług oraz wystawienia faktury dokumentującej te usługi (pytanie nr 1 i nr 2),

* jest nieprawidłowe - w zakresie poprawności sporządzenia informacji podsumowującej (pytanie nr 3).

W dniu 30 maja 2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia usług prawniczych, wystawienia faktury oraz informacji podsumowującej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca, jako osoba świadcząca usługi w zakresie działalności prawniczej rozważa ich podjęcie na rzecz podmiotu zagranicznego. Potencjalnym kontrahentem jest przedsiębiorca działający w jednym z państw UE. Kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT w swoim państwie, nie jest jednak zarejestrowany jako podatnik VAT UE.

Usługi mają polegać na reprezentacji kontrahenta przed sądem w Polsce.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Stanowisko Wnioskodawcy:

Ad. 1)

Tak, co wynika z art. 28b ustawy o VAT.

Wniosek taki płynie również z preambuły do dyrektywy Rady 2008/8/WE z dnia 12 lutego 2008 r. w sprawie miejsca świadczenia usług, gdzie wskazano m.in., że w przypadku świadczenia usług na rzecz podatników, miejscem świadczenia usługi jest miejsce siedziby usługobiorcy. Podatnikiem zaś w rozumieniu Dyrektywy VAT jest każda osoba prowadząca działalność gospodarczą, niezależnie od miejsca i celu.

Ad. 2)

Tak, ponieważ § 26 ust. 4 rozporządzenia o fakturach wskazuje na wymóg podania numeru, pod którym nabywca usługi jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju. Brak natomiast wymogu podania numeru VAT UE. Jednocześnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatne świadczenie usług na terenie kraju, co w ocenie Wnioskodawcy nie ma miejsca w przedstawionym stanie faktycznym.

Ad. 3)

Zdaniem Wnioskodawcy wskazanie tego numeru nie jest konieczne. Widać w tym zakresie pewną niespójność w przepisach, ale zdaniem Wnioskodawcy powinno się dokonać wykładni w sposób następujący: na gruncie prawa krajowego wystawienie faktury na rzecz usługobiorcy, o którym mowa w przedstawionym stanie faktycznym, nie wymaga podania numeru VAT UE (§ 26 ust. 4 rozporządzenia o fakturach). Dla porównania należy zauważyć, że w przypadku dostawy towarów wystawienie faktury wiąże się z obowiązkiem podania właściwego i ważnego numeru identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadanego przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy (§ 5 ust. 10 rozporządzenia o fakturach). Widać zatem intencję ustawodawcy polegającą na rozróżnieniu w tym zakresie świadczenia usług i dostawy towarów. Informacja podsumowująca ma charakter następczy w stosunku do wystawienia faktury, jest czynnością techniczną i nie kreuje obowiązku podatkowego. Wydaje się zatem, iż nie powinno być praktykowane, aby w jej ramach stawiać większy wymogi, niż przy określaniu elementów niezbędnych faktury.

Dodatkowo wskazać należy, iż przepisy wspólnotowe pozostają w sprzeczności z art. 100 ust. 8 pkt 2 ustawy o VAT, bowiem usługa przy odwróconym obowiązku w zakresie VAT może być świadczona na rzecz podatnika, a podatnikiem, jak wskazano wyżej, jest każda osoba prowadząca działalność gospodarczą, niezależnie od miejsca i celu, bez wymogu rejestracji VAT UE.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe - w części dotyczącej miejsca świadczenia i opodatkowania usług prawniczych oraz wystawienia faktury dokumentującej te usługi (pytanie nr 1 i nr 2) - oraz za nieprawidłowe - w zakresie poprawności sporządzenia informacji podsumowującej (pytanie nr 3).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Co do zasady, podatnikami VAT z tytułu wykonywania czynności opodatkowanych są zatem podmioty realizujące te czynności w ramach swojej działalności.

Regulacje prawne obowiązujące w zakresie miejsca świadczenia usług zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 "Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług", działu V.

Zgodnie z art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania rozdziału 3 w zakresie określenia miejsca świadczenia przy świadczeniu usług:

b.

A zatem, co do zasady, podatnikiem jest każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą oraz osoba prawna, która takiej działalności nie prowadzi, ale jest zidentyfikowana do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j i art. 28n.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca, jako osoba świadcząca usługi prawnicze, rozważa ich podjęcie na rzecz podmiotu zagranicznego (usługi mają polegać na reprezentacji kontrahenta przed sądem w Polsce). Usługobiorcą ma być przedsiębiorca działający w jednym z państw UE, który jest czynnym podatnikiem w swoim państwie, nie jest jednak zarejestrowany jako podatnik VAT UE.

W związku z powyższym, Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy prawidłowo określił miejsce świadczenia dla swoich usług jako miejsce siedziby usługobiorcy, tj. państwo UE, biorąc pod uwagę zapis art. 28b ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca będzie świadczył przedmiotowe usługi na rzecz podmiotu zarejestrowanego i posiadającej siedzibę na terytorium innego państwa członkowskiego UE, spełniającego definicję podatnika w myśl art. 28a ustawy o VAT. Ponadto, wobec świadczonych usług nie znajdzie zastosowania żaden z wyjątków od zasady ogólnej określony w przepisach art. 28b ust. 3 i 4, oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i ust. 1a, art. 25g ust. 1, art. 28i, 28j i 28n Ustawy o VAT.

Zatem, w przedmiotowej sprawie miejsce świadczenia opisanych usług ustalane będzie na podstawie zasady ogólnej wyrażonej w przepisie art. 28b ust. 1.

Mając na uwadze powyższe, miejscem świadczenia usługi prawniczej wykonywanej przez Wnioskodawcę będzie państwo siedziby usługobiorcy, tj. kraj UE. Tym samym, przedmiotowe usługi pozostaną poza zakresem opodatkowania polskim podatkiem VAT, a Wnioskodawca, jako usługodawca nie będzie zobowiązany do rozliczenia w kraju podatku VAT należnego z tytułu ich świadczenia.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie (objętym pytaniem nr 1) jest prawidłowe.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca ma również wątpliwości, czy prawidłowym będzie wystawienie przez Niego faktury VAT z tytułu wykonania usługi prawniczej, dla której zobowiązanym do zapłaty podatku będzie usługobiorca.

Sposób dokumentowania czynności związanych ze świadczeniem usług poza granicami kraju w przypadku, gdy świadczący usługę nie jest zidentyfikowany dla podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze w kraju wykonywania usługi, reguluje art. 106 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług oraz § 26 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), zwanego dalej rozporządzeniem.

W myśl art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do dostawy towarów lub świadczenia usług, dokonywanych przez podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni lub zwolnieni, jeżeli miejscem opodatkowania tych czynności jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju lub terytorium państwa trzeciego i dla tych czynności podatnicy ci nie są zidentyfikowani dla podatku od wartości dodanej lub - w przypadku terytorium państwa trzeciego - podatku o podobnym charakterze (art. 106 ust. 2 ustawy).

Szczegółowe zasady wystawiania faktur uregulowane zostały w powołanym wyżej rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r.

Stosownie do § 5 ust. 1 rozporządzenia, faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:

Stosownie do § 26 ust. 1 rozporządzenia, przepisy § 5, § 7-22 i § 25 stosuje się odpowiednio do faktur stwierdzających dokonanie dostawy towarów lub świadczenia usług, dla których miejscem opodatkowania jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju lub terytorium państwa trzeciego, jeżeli dla tych czynności podatnicy wystawiający fakturę nie są zidentyfikowani dla podatku od wartości dodanej lub - w przypadku terytorium państwa trzeciego - podatku o podobnym charakterze.

Zgodnie z ust. 2 powołanego paragrafu, faktury, o których mowa w ust. 1, powinny zawierać dane określone w § 5, z wyjątkiem stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem.

Ponadto, na podstawie § 5 ust. 15 rozporządzenia, faktury stwierdzające dokonanie dostawy towarów lub wykonanie usługi, dla których podatnikiem zgodnie z przepisami ustawy jest nabywca towaru lub usługi, zamiast danych dotyczących stawki i kwoty należności wraz z podatkiem zawierają:

Z kolei na mocy § 26 ust. 4 rozporządzenia, w przypadku świadczenia usług, o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy, faktura dokumentująca wykonanie tych czynności powinna zawierać numer, pod którym nabywca usługi jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, oraz

Wskazany w powyższym przepisie art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy stanowi, że podatnicy, o których mowa w art. 15, zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym zbiorcze informacje o dokonanych usługach, do których stosuje się art. 28b, na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej, świadczonych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, innych niż zwolnionych od podatku od wartości dodanej lub opodatkowanych stawką 0%, dla których zobowiązanym do zapłaty podatku od wartości dodanej jest usługobiorca, zwane dalej "informacjami podsumowującymi".

Z powyższych przepisów wynika, iż będą one miały zastosowanie w przypadku świadczenia usług na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej, do których zastosowanie znajdzie zasada ogólna dotycząca określenia miejsca świadczenia usługi, wynikająca z art. 28b ustawy.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż Wnioskodawca postąpi właściwie dokumentując świadczone usługi prawnicze na rzecz podmiotu z kraju UE poprzez wystawienie faktury VAT z informacją, że zobowiązanym do rozliczenia podatku jest nabywca usługi.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w tej części (pytanie nr 2) również należało uznać za prawidłowe.

Zgodnie z art. 97 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, podlegający obowiązkowi zarejestrowania jako podatnicy VAT czynni, są obowiązani przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym, o którym mowa w art. 96, o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności.

Na podstawie ust. 3 powyższego artykułu, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio również do podatników, o których mowa w art. 15, innych niż wymienieni w ust. 1 i 2, którzy:

W myśl art. 97 ust. 4 ustawy, naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podmiot, który dokonał zawiadomienia zgodnie z ust. 1, jako podatnika VAT UE.

Jak wskazano powyżej, zgodnie z art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym zbiorcze informacje o dokonanych usługach, do których stosuje się art. 28b, na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej, świadczonych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, innych niż zwolnionych od podatku od wartości dodanej lub opodatkowanych stawką 0%, dla których zobowiązanym do zapłaty podatku od wartości dodanej jest usługobiorca, zwane dalej "informacjami podsumowującymi".

Powyższe wskazuje, że Wnioskodawca świadcząc opisane we wniosku usługi prawnicze dla kontrahenta z kraju UE, podlegające opodatkowaniu przez usługobiorcę ta terytorium jego państwa, zobowiązany jest wykazać te transakcje w informacji podsumowującej.

Na mocy art. 100 ust. 8 ustawy, informacja podsumowująca powinna zawierać następujące dane:

Na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 102 ust. 1 ustawy, Minister Finansów określił w drodze rozporządzenia z dnia 18 lipca 2011 r. w sprawie informacji podsumowującej o dokonanych wewnątrzwspólnotowych transakcjach (Dz. U. Nr 156, poz. 931), szczegółowe zasady dotyczące informacji podsumowujących oraz ich prawidłowego wypełniania.

W § 1 pkt 1 ww. rozporządzenia określono wzór informacji podsumowującej o dokonanych wewnątrzwspólnotowych transakcjach wraz z objaśnieniami, stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia.

W załączniku nr 1, zgodnie z objaśnieniami do informacji podsumowującej, w części E powyższego dokumentu (VAT-UE) należy wpisać informację o wewnątrzwspólnotowym świadczeniu usług, zawierającą kod kraju kontrahenta (usługobiorcy), numer indentyfikacyjny VAT kontrahenta (usługobiorcy) nadany przez państwa członkowskie właściwe dla kontrahenta oraz łączną wartość usług, o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy, wykonywanych w okresie, za który składana jest informacja, dla poszczególnych kontrahentów.

Należy przy tym podkreślić, że "numer indentyfikacyjny VAT kontrahenta" oznacza numer VAT kontrahenta w innym państwie członkowskim UE przyznany mu dla potrzeb handlu wewnątrzwspólnotowego, na co wskazuje jednoznacznie przepis art. 100 ust. 8 pkt 2 ustawy o VAT.

Zatem, nieprawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do sformułowanego we wniosku pytania nr 3, iż wskazanie w informacji podsumowującej numeru identyfikacyjnego dla transakcji wewnątrzwspólnotowych usługobiorcy nie jest konieczne, gdyż obowiązek ten wynika wprost z powołanych wyżej przepisów prawa.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.