IPPP3/443-1024/11-2/JF

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 21 lipca 2011 r. (data wpływu 25 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania bezumownego poboru wody - jest prawidłowe.

W dniu 25 lipca 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania bezumownego poboru wody.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Przedsiębiorstwo - dalej zwane "Wnioskodawcą" prowadzi działalność w zakresie świadczenia usług polegających na dostarczaniu wody i odprowadzaniu ścieków. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Czynności powyższe Wnioskodawca wykonuje, co do zasady, na podstawie pisemnej umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawartej z odbiorcą usług.

W razie powzięcia wiadomości o bezumownym (nielegalnym) poborze wody lub odprowadzaniu ścieków Wnioskodawca podejmuje działania zmierzające do zawarcia odpowiednich umów. Niezależnie od powyższego w celu naprawienia strat poniesionych z tytułu bezumownego pobierania wody i/lub odprowadzania ścieków Wnioskodawca nalicza i pobiera opłaty wg taryfy wprowadzonej w trybie art. 24 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzania ścieków (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858). Ilość bezumownie pobranej wody i odprowadzonych ścieków zostaje ustalona na poziomie równym ilości pobranej wody według wskazań wodomierza głównego lub według przeciętnych norm zużycia wody. W związku z naliczeniem opłat, o których mowa powyżej, Wnioskodawca wystawia i doręcza odbiorcy nielegalnie pobierającemu wodę lub odprowadzającemu ścieki fakturę VAT.

Aktualnie, z uwagi na odszkodowawczy charakter pobieranych opłat, Wnioskodawca rozważa zmianę dotychczasowego sposobu dokumentowania naliczonych opłat. Wnioskodawca zamiast faktury VAT zamierza wystawiać inny dokument księgowy np. notę obciążeniową, w oparciu o którą podmiot nielegalnie pobierający wodę lub odprowadzający ścieki byłby zobowiązany do zapłaty odszkodowania na rzecz Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy pobrane przez Wnioskodawcę opłaty rekompensujące szkodę poniesioną w związku nielegalnym poborem wody i/lub nielegalnym odprowadzaniem ścieków podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy opłaty za pobraną nielegalnie wodę oraz nielegalnie odprowadzone ścieki mają charakter rekompensaty za wyrządzoną szkodę, nie mogą być zatem uznane za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2011 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej "ustawa o VAT", opodatkowaniu podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei przepis art. 8 ust. 1 ustawy o VAT definiuje opodatkowane świadczenie usług, jako każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Powyższe nie oznacza jednak, że zakresem przedmiotowym VAT objęte jest każde "zachowanie się" podatnika, z którym związane jest otrzymanie określonych kwot pieniędzy. Aby doszło do opodatkowanego świadczenia usług, w świetle orzecznictwa ETS, muszą bowiem łącznie zaistnieć przesłanki takiego opodatkowania, tj.

* czynność jest wykonana przez podatnika działającego w takim charakterze;

* musi istnieć beneficjant usługi (opodatkowana usługa jest wykonywana na "czyjąś" rzecz);

* czynność jest wykonana na podstawie istniejącego stosunku prawnego łączącego podatnika oraz odbiorcę usługi, na mocy którego podatnik-usługodawca jest zobowiązany usługę wykonać, natomiast na odbiorcy ciąży obowiązek wypłacenia za tę usługę wynagrodzenia;

* istnieje związek pomiędzy wykonanymi czynnościami a wysokością otrzymanego wynagrodzenia.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858) dostarczanie wody lub odprowadzanie ścieków odbywa się na podstawie pisemnej umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawartej między przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym a odbiorcą usług. Z treści ust. 3 wynika natomiast, że umowa taka zawiera w szczególności postanowienia dotyczące:

W stanie faktycznym przedstawionym przez Wnioskodawcę brak jest stosunku zobowiązaniowego o charakterze umownym, na podstawie którego następowałby pobór wody (odprowadzanie ścieków). Co więcej pobór ten ma charakter samowolny i następuje bez wiedzy i woli Wnioskodawcy. Nie sposób zatem w przedmiotowej sytuacji przypisać Wnioskodawcy przymiotu działania z zamiarem wykonania określonej usługi na rzecz jej beneficjenta. Brak jest bowiem, po stronie Wnioskodawcy, jakiejkolwiek woli wykonania przedmiotowej usługi.

Na skutek nielegalnego poboru wody (odprowadzania ścieków), co prawda, powstaje pomiędzy Wnioskodawcą a osobą nielegalnie pobierającą wodę (odprowadzającą ścieki) stosunek zobowiązaniowy. Podstawą tego stosunku nie jest jednak zgodna wola stron, lecz czyn niedozwolony (delikt) w rozumieniu art. 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z brzmieniem powyżej wskazanego przepisu "kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia". Po stronie Wnioskodawcy powstaje roszczenie, a po stronie dopuszczającego się przedmiotowego czynu obowiązek naprawienia szkody.

Pojęcie szkody nie zostało ustawowo zdefiniowane na gruncie prawa cywilnego. W świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego szkodą jest powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym a tym stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. W przedmiotowym przypadku zatem szkodą poniesioną przez Wnioskodawcę w związku z nielegalnym poborem wody (odprowadzenia ścieków) jest równowartość kwoty opłat jaką pobierający uiściłby, gdyby pobór nastąpił na podstawie zawartej umowy. Zdaniem Wnioskodawcy fakt, że w celu naprawienia strat poniesionych z tytułu bezumownego pobierania wody i/lub odprowadzania ścieków nalicza on i pobiera opłaty wg taryfy, a ilość bezumownie pobranej wody i odprowadzonych ścieków zostaje ustalona na poziomie równym ilości pobranej wody według wskazań wodomierza głównego lub według przeciętnych norm zużycia wody nie zmienia odszkodowawczego charakteru świadczenia. Opłaty takie nie mogą zatem zostać uznane za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług.

Stosownie bowiem do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT czynności, które podlegają opodatkowaniu muszą mieć charakter odpłatny, gdzie odpłatność oznacza wykonanie ich za wynagrodzeniem. Skoro zatem opłatom naliczanym przez Wnioskodawcę nie można przypisać charakteru wynagrodzenia, nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto Wnioskodawca wskazuje, że czynność bezumownego poboru wody (odprowadzania ścieków) jest z punktu widzenia prawa karnego przestępstwem określonym w art. 28 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Odpowiedzialność na gruncie prawa karnego ma charakter niezależny od odpowiedzialności na gruncie prawa cywilnego. Opłata pobierana przez Wnioskodawcę z tytułu nielegalnego poboru wody (oprowadzania ścieków) nie legalizuje wcześniejszych naruszeń prawa, bowiem sam czyn w dalszym ciągu stanowi przestępstwo. Opłata taka stanowi jedynie rekompensatę za niezgodne z prawem zachowanie, w wyniku którego powstała po stronie Wnioskodawcy szkoda majątkowa.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy otrzymanie opłaty za pobraną nielegalnie wodę oraz nielegalnie odprowadzone ścieki nie mieszczą się w pojęciu świadczenia usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, bowiem mają charakter rekompensaty za wyrządzoną szkodę, w związku z czym opłaty te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.