IPPP2/443-992/09-4/IK - Zasady opodatkowania czynności dokonanych w ramach umowy cash poolingu zawartej przez spółkę z o.o. z bankiem.
Pismo z dnia 24 listopada 2009 r. Izba Skarbowa w Warszawie IPPP2/443-992/09-4/IK Zasady opodatkowania czynności dokonanych w ramach umowy cash poolingu zawartej przez spółkę z o.o. z bankiem.
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 15 września 2009 r. (data wpływu 18 września 2009 r.) uzupełnionego pismem z dnia 20 października 2009 r. (wpływ 22 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia czy czynności wykonywane w ramach Umowy podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług - jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 18 września 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia czy czynności wykonywane w ramach Umowy podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka) z siedzibą w Warszawie jest częścią grupy kapitałowej B. (dalej B...) z siedzibą w Monachium, (Niemcy) "działającej w ramach koncernu BB. Grupa B. do której należy kilkadziesiąt spółek zlokalizowanych na całym świecie, w tym 4 spółki z siedzibą w Polsce, prowadzi działalność w zakresie różnego rodzaju usług budownictwa i inżynierii przemysłowej. Spółka jest spółką specjalizującą się w produkcji oraz montażu izolacji termicznych. Spółka prowadzi działalność produkcyjną w Polsce, w zakładzie w K..., natomiast usługi w zakresie montażu izolacji prowadzi w obiektach przemysłowych zlokalizowanych na terenie całej Europy m.in. w Niemczech, Austrii, Norwegii, Szwecji i.in.
W związku z prowadzeniem operacji gospodarczych, które wiążą się zarówno z uzyskiwaniem przychodów (w tym przede wszystkim wynagrodzenia z tytułu realizacji kontraktów) jak i kosztów (w tym głównie wynagrodzenia pracownicze) w wielu krajach i w wielu walutach konieczne jest zapewnienie spółce efektywnych instrumentów zarządzania zasobami gotówkowymi. Instrumenty takie powinny zabezpieczać w sposób maksymalnie elastyczny dostęp do środków gotówkowych przy jednoczesnym zabezpieczeniu efektywności ekonomicznej (ceny pozyskania pieniądza) danego instrumentu. Innymi słowy korzystanie z rozważanego zaawansowanego instrumentu zarządzania środkami pieniężnymi typu Cash-Pool (dalej "Cash Pool") będzie umożliwiało Spółce oraz pozostałym stronom zwiększenie efektywności zarządzania środkami pieniężnymi i dostępnymi kredytami poprzez optymalizację zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi, maksymalizację przychodów i minimalizację kosztów odsetkowych. Cash Pool będzie również wspomagał strony w zakresie finansowania bieżących wydatków oraz zapewni poprawę płynności finansowej poszczególnych spółek. W związku z powyższym Spółka rozważa obecnie zawarcie Umowy o Zarządzanie Środkami Pieniężnymi z bankiem X, która pozwoli na realizację przedstawionych wyżej celów.
Umowa określa następujące warunki przedmiotowej transakcji:
Umowa zawierana będzie przez Bank ze spółkami z Grupy B... z siedzibą w Polsce zainteresowanymi uczestnictwem w Cash Poolu ("Posiadacze Rachunków") oraz Posiadaczem Głównym, którym będzie BB... z siedzibą w Niemczech.
Cash Poolem zostaną objęte wyłącznie rachunki prowadzone w złotych polskich.
Rachunki objęte Cash Poolem będą rachunkami rozliczeniowymi każdej ze stron. Cash Poolem będzie objęty tylko jeden rachunek rozliczeniowy należący do Uczestnika, za wyjątkiem opisanym w pkt 4 poniżej.
Posiadacz Główny, poza rachunkiem rozliczeniowym uczestniczącym w Cash Poolu, będzie posiadał dodatkowy rachunek bankowy otwarty w związku z uczestnictwem w Cash Poolu - zwany "Rachunkiem Głównym", na którym - na koniec każdego dnia - wykazywane będzie saldo netto występujące na rachunkach rozliczeniowych.
Oprocentowanie sald dodatnich i ujemnych na rachunkach rozliczeniowych oraz na Rachunku Głównym zostanie ustalone w Umowie. Warunki finansowania w ramach Cash Poolu będą co najmniej tak korzystne jak poza nim tzn. wysokość oprocentowania rachunków, będzie uzależniona od przeprowadzonej przez Posiadacza Głównego oceny indywidualnej kondycji finansowej każdego posiadacza rachunku rozliczeniowego.
Podstawą zadłużenia w ramach Cash Poolu będzie kredyt techniczny w rachunku rozliczeniowym udzielony stronie przez Bank (dalej: "Kredyt") na podstawie odrębnej umowy o kredyt techniczny w rachunku bieżącym.
Strony, które zawrą Umowę, wyrażają zgodę na działania innych Posiadaczy Rachunków, w celu wstępowania w stosunku do siebie w prawa zaspokojonego wierzyciela, opisane w ramach Umowy (w odniesieniu do wierzytelności Banku z tytułu Kredytów, przysługujących Bankowi względem Posiadaczy Rachunków udzielających pisemnej zgody). Zgoda obejmuje wszystkie powyższe działania podejmowane przez cały okres obowiązywania Umowy i jest nieodwoływalna przez czas jej obowiązywania.
Na koniec każdego dnia roboczego Bank będzie dokonywał operacji matematycznego (nie fizycznego) sumowania sald na rachunkach rozliczeniowych Posiadaczy Rachunków (z wyłączeniem Rachunku Głównego.
W przypadku, gdy łączne saldo rachunków rozliczeniowych ustalone jak wyżej w pkt 8 będzie dodatnie, Bank działając na podstawie pełnomocnictwa, przekaże z rachunku rozliczeniowego na Rachunek Główny kwotę środków pieniężnych odpowiadającą wysokości tego salda.
W przypadku, gdy łączne saldo rachunków rozliczeniowych ustalone jak wyżej w pkt 8 będzie ujemne, Bank działając na postawie pełnomocnictwa przekaże z Rachunku Głównego na rachunek rozliczeniowy kwotę środków pieniężnych o równowartości ww. salda ujemnego.
Na koniec każdego dnia roboczego po wykonaniu czynności opisanych w pkt 8 - 10 oraz:
jeżeli Posiadacz Rachunku (inny niż Posiadacz Główny), który zaciągnął Kredyt, nie spłaci go do końca dnia roboczego (saldo ujemne) wówczas Bank jest upoważniony i zobowiązany do obciążenia rachunku rozliczeniowego, kwotą nie spłaconą Bankowi przez Posiadacza Rachunku, który zaciągnął Kredyt i do dokonania spłaty tego Kredytu środkami pochodzącymi z rachunku rozliczeniowego, 2/jeżeli Posiadacz Główny, który zaciągnął Kredyt w rachunku rozliczeniowym nie spłaci go do końca dnia roboczego (saldo ujemne) wówczas Bank jest upoważniony i zobowiązany do obciążenia, z końcem dnia roboczego, rachunków Posiadaczy Rachunków, kwotami odpowiadającymi łącznej kwocie nie spłaconej Bankowi przez Posiadacza Głównego, który zaciągnął Kredyt w rachunku rozliczeniowym i do dokonania spłaty tego Kredytu środkami pochodzącymi z rachunków Posiadaczy Rachunków.
Jeżeli którykolwiek z Posiadaczy Rachunków spłaci dług innego Posiadacza Rachunku wynikający z zaciągniętego Kredytu w Banku. Bank jest upoważniony i zobowiązany do obliczania odsetek cywilnoprawnych wierzytelności nabytych przez odpowiedniego Posiadacza Rachunku w wyniku subrogacji ustawowej w rozumieniu art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego, jaka następuje w wyniku czynności opisanej technicznie w pkt 11 jak wyżej, tzn. na skutek spłaty na rzecz Banku przez innego Posiadacza Rachunku lub Posiadaczy Rachunków Kredytu zaciągniętego przez Posiadacza Rachunku, który nie spłacił swojego Kredytu do końca dnia roboczego. Odsetki naliczane będą według stawki ustalonej w Umowie.
Bank jest upoważniony i zobowiązany do uznawania/obciążania w pierwszym dniu roboczym każdego rozpoczynającego się roku kalendarzowego Rachunku Głównego i uznawania/obciążania rachunków rozliczeniowych sumą kwot, które wynikałyby z operacji odwrotnych w stosunku do operacji wykonanych na podstawie pkt 9 - 10 w danym roku kalendarzowym.
W okresach pomiędzy datami operacji odwrotnych Posiadacze Rachunków będą rozpoczynać każdy kolejny dzień z saldem równym zero na rachunku rozliczeniowym, zaś skonsolidowane saldo grupy będzie wykazywane na Rachunku Głównym.
Bank jest upoważniony i zobowiązany do dokonania, w dniu wskazanym w pkt 13 i po wykonaniu operacji opisanej w tym punkcie, w imieniu i na rzecz każdego z Posiadaczy Rachunku (za wyjątkiem Posiadacza Głównego), którzy poprzedniego Dnia Roboczego zaciągnęli Kredyty, zapłaty kwot nabytych wierzytelności, bez odsetek, na rzecz Posiadacza Głównego, który w wyniku subrogacji ustawowej nabył wierzytelności Banku wynikające z Kredytów. Upoważnienie i zobowiązanie Banku, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, oznacza wyłącznie zobowiązanie do dokonania czynności obciążenia Rachunków (za wyjątkiem Rachunków posiadacza Głównego) i dokonania spłaty na rachunek rozliczeniowy Posiadacza Głównego, (w imieniu i na rzecz Posiadaczy Rachunków, którzy zaciągnęli Kredyty).
Bank jest upoważniony i zobowiązany do dokonania, w dniu wskazanym pkt 14 i po wykonaniu operacji) opisanej w tym punkcie, w imieniu i na rzecz Posiadacza Głównego, który poprzedniego Dnia Roboczego zaciągnął Kredyt w Rachunku Rozliczeniowym, zapłaty kwot nabytych wierzytelności, bez odsetek, na rzecz Posiadaczy Rachunków, którzy w wyniku subrogacji ustawowej nabyli wierzytelności Banku wynikające z Kredytu. Upoważnienie i zobowiązanie Banku, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, oznacza wyłącznie zobowiązanie do dokonania czynności obciążenia rachunku rozliczeniowego i dokonania spłaty (w imieniu i na rzecz Posiadacza Głównego, który zaciągnął Kredyt w rachunku rozliczeniowym).
Ponadto, po zakończeniu każdego roku kalendarzowego, Bank działając w imieniu i rzecz każdego z Posiadaczy Rachunków dokona przelewów pomiędzy poszczególnym rachunkami rozliczeniowymi (za wyjątkiem Rachunku Głównego) obciążając lub uznając te rachunki łącznymi kwotami odsetek należnych od danego Posiadacza Rachunku lub danemu Posiadaczowi Rachunku, ustalonymi zgodnie z Umową.
Jak wynika z powyższego, w wyniku transferów w ramach Cash Poola będą pojawiały się wierzytelności Posiadacza Głównego względem innych Posiadaczy Rachunków oraz wierzytelności Posiadaczy Rachunków względem Posiadacza Głównego. Ze względu na przyjęty mechanizm rozliczeń nie będą natomiast występowały wierzytelności jednych Posiadaczy Rachunków względem innych Posiadaczy Rachunków.
Odsetki należne od wzajemnych należności / zobowiązań (subrogowanych długów) będących wynikiem dokonania przez Bank spłaty Kredytów będą płatne pomiędzy Posiadaczami Rachunków według stawki oprocentowania, po której Bank zdecydował się udzielić każdemu z nich Kredytów, a więc stawek oprocentowania Kredytów spłaconych przez innych Posiadaczy Rachunków.
Za wdrożenie i świadczenie usługi organizacji i prowadzenia Cash Poola, Bank będzie pobierał od Posiadaczy Rachunków miesięczna opłatę z tytułu prowadzenia rachunku oraz opłaty z tytułu wykonania poszczególnych czynności takich jak przelewy, czeki itp.
W dniu 14 października 2009 r. tut. organ podatkowy wezwał Wnioskodawcę do wniesienia opłaty oraz przedstawienia odpisu KRS. W dniu 20 października 2009 r. braki uzupełniono.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku od towarów i usług.
Czy czynności wykonywane w ramach Umowy podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Zdaniem Wnioskodawcy, w ocenie Spółki, czynności wykonywane przez Bank w ramach Umowy stanowią usługę finansową Banku zwolnioną z VAT. W związku z tym Posiadacz Rachunku, jako usługobiorca, nie powinien wykazywać w związku z nią sprzedaży/obrotu dla potrzeb podatku VAT.
W ocenie Spółki czynności wykonywane w ramach Umowy stanowią usługę w rozumieniu Ustawy o VAT, w której Bank pełni rolę usługodawcy, a Spółka i inni Posiadacze Rachunków są usługobiorcami (zgodnie z art. 8 Ustawy o VAT usługą jest każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu tej Ustawy). Biorąc pod uwagę charakter usługi uważamy, że właściwa jest klasyfikacja tej usługi bankowej - usługi cash poola - w ramach grupowania 65.23. Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług jako Usługi pośrednictwa finansowego gdzie indziej nie sklasyfikowanej". W rezultacie usługa cash poola świadczona przez Bank na rzecz Spółki powinna korzystać ze zwolnienia na gruncie VAT.
W szczególności należy stwierdzić, że wszystkie czynności świadczone przez Bank w ramach Cash Poola należy traktować jako całość, ponieważ stanowią one jedną usługę, podlegającą jednolitemu traktowaniu na gruncie VAT. W szczególności czynności o charakterze administracyjnym, wykonywanie subrogacji lub poręczenia świadczone w ramach Cash Poola nie mogą być traktowane jako odrębne usługi, gdyż stanowią jedynie czynności zmierzające do realizacji usługi będącej przedmiotem umowy miedzy stronami. Warto dodać, że takie podejście można poprzeć systemem opłat stosowanym przez Bank, gdzie ustalone jest jedynie ogólne wynagrodzenie za świadczenie usługi oraz wynagrodzenia za konkretne czynności bankowe typu przelew lub wystawienie czeku itp. W konsekwencji Posiadacze Rachunków, w tym Spółka (jako usługobiorcy) z tytułu uczestnictwa w Systemie nie powinni wykazywać sprzedaży/obrotu dla potrzeb podatku VAT. Spółka pragnie zwrócić uwagę, że podobne stanowisko zawarte jest m.in w interpretacji indywidualnej z dnia 8 listopada 2007 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IP-PP2-443-122/07-4/AS), w interpretacji indywidualnej z dnia 9 listopada 2007 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (sygn. ITPP1/443-151/07/JK).
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy dot. podatku od towarów i usług w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Stosownie do art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się - na podstawie art. 8 ust. 1 cyt. ustawy - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2).
W myśl art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.
Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Spółka zamierza zawrzeć z mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bankiem, wspólnie z innymi spółkami z grupy kapitałowej, Umowę o Zarządzaniu Środkami Finansowymi. W związku z prowadzeniem operacji gospodarczych, które wiążą się zarówno z uzyskiwaniem przychodów (w tym przede wszystkim wynagrodzenia z tytułu realizacji kontraktów) jak i kosztów (w tym głównie wynagrodzenia pracownicze) w wielu krajach i w wielu walutach konieczne jest zapewnienie spółce efektywnych instrumentów zarządzania zasobami gotówkowymi. Instrumenty takie powinny zabezpieczać w sposób maksymalnie elastyczny dostęp do środków gotówkowych przy jednoczesnym zabezpieczeniu efektywności ekonomicznej (ceny pozyskania pieniądza) danego instrumentu. Korzystanie z rozważanego zaawansowanego instrumentu zarządzania środkami pieniężnymi typu Cash-Pool będzie umożliwiało Spółce oraz pozostałym stronom zwiększenie efektywności zarządzania środkami pieniężnymi i dostępnymi kredytami poprzez optymalizację zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi, maksymalizację przychodów i minimalizację kosztów odsetkowych. Cash Pool będzie również wspomagał strony w zakresie finansowania bieżących wydatków oraz zapewni poprawę płynności finansowej poszczególnych spółek.
Biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne umowy Cash Poolingu należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy występuje Bank, który wykonuje wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi bankowej, jaką jest Cash Pooling i z tytułu wykonywania tej usługi otrzymuje wynagrodzenie.
Czynności wykonywane przez Spółkę na podstawie Umowy, umożliwiające Bankowi dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach struktury Cash Poolingu nie stanowią odrębnego świadczenia przez Spółkę usług, w rozumieniu art. 8 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową.
Reasumując, należy stwierdzić, że w odniesieniu do usługi Cash Poolingu podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy nie będzie Spółka, a podmiotem, u którego wystąpi obrót z tytułu wykonania usługi w zakresie Umowy o Zarządzaniu Środkami Finansowymi (usługa Cash-Poolingu) jest Bank, a nie Spółka, przyjmując, że nie nastąpi import takowej usługi.
Stanowisko przyjęte przez tut. organ podatkowy nie dotyczy stanowiska Spółki ujętego we wniosku w kwestii zwolnienia z podatku od towarów i usług, świadczonej przez Bank na rzecz Spółki, usługi Cash Poola, bowiem Wnioskodawcą jest Spółka a nie Bank. Natomiast zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).
W kwestii zagadnień dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych będą wydane odrębne interpretacje.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).
Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.