IPPP2-443-985/10-2/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 21 grudnia 2010 r. (data wpływu 28 grudnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania dla usług finansowych związanych z obrotem papierami wartościowymi - jest prawidłowe.

W dniu 28 grudnia 2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania dla usług finansowych związanych z obrotem papierami wartościowymi.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

W ramach prowadzonej działalności Bank dokonuje transakcji kupna i sprzedaży papierów wartościowych we własnym imieniu i na własny rachunek. W wyniku wykonywanych czynności po stronie Banku występują przychody z operacji papierami wartościowymi przeznaczonymi do obrotu bądź koszty z operacji papierami wartościowymi przeznaczonym do obrotu.

Papiery wartościowe kwalifikowane przez Bank jako przeznaczone do obrotu to papiery wartościowe, które Bank nabywa z zamiarem ich dalszej odsprzedaży, w celu uzyskania korzyści finansowych (m.in. w celu osiągnięcia odpowiedniego zwrotu kapitału ze środków pieniężnych ulokowanych w Banku przez klientów).

W ramach omawianych czynności Bank nabywa i zbywa papiery wartościowe emitowane przez instytucje rządowe, instytucje samorządowe, NBP, banki i oddziały instytucji kredytowych, jak również inne podmioty finansowe i przedsiębiorstwa, m.in. (1) akcje oraz (2) dłużne papiery wartościowe (bony skarbowe, bony pieniężne, bony komercyjne, obligacje).

W przypadku dłużnych papierów wartościowych z kuponem (tj. obligacji kuponowych), Bank może nabywać te papiery poniżej wartości nominalnej (z dyskontem) lub powyżej wartości nominalnej (z premią).

W przypadku zero-kuponowych dłużnych papierów wartościowych (np. bonów), z uwagi na brak kuponu (odsetek), w praktyce Bank nabywa te papiery poniżej wartości nominalnej (z dyskontem).

Z tytułu realizacji niniejszych transakcji Bank osiąga wynagrodzenie, na które mogą składać się następujące elementy:

(i) zysk osiągnięty z tytułu przeprowadzenia poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych,

(ii) dyskonto od dłużnych papierów wartościowych (np. od tzw. zero-kuponowych dłużnych papierów wartościowych),

(iii) odsetki od dłużnych papierów wartościowych (np. obligacji z kuponem).

Ad. (i) Zysk

W przypadku sprzedaży papierów wartościowych zysk jest rozumiany jako dodatnia różnica między ceną sprzedaży danych papierów a ich ceną zakupu, zrealizowaną na danej transakcji sprzedaży.

Zysk ze sprzedaży papierów wartościowych z prawem do kapitału oraz zysk ze sprzedaży dłużnych papierów wartościowych zostaje ustalony i zaewidencjonowany przez Bank w dniu rozliczenia transakcji sprzedaży (tj. rzeczywistej daty sprzedaży papierów wartościowych).

Ad. (ii) i (iii) Dyskonto i odsetki

W przypadku dłużnych papierów wartościowych na wynagrodzenie Banku składają się również zrealizowane odsetki oraz zrealizowane dyskonto.

Odsetki i dyskonto stają się efektywnie wynagrodzeniem Banku z chwilą realizacji (tj. w terminie wykupu przez emitenta bądź w terminie wymagalności odsetek).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy podstawą opodatkowania VAT (obrotem VAT) w odniesieniu do operacji, których przedmiotem są papiery wartościowe przeznaczone do obrotu, jest:

Zdaniem Wnioskodawcy, podstawą opodatkowania VAT (obrotem VAT) w odniesieniu do operacji, których przedmiotem są papiery wartościowe przeznaczone do obrotu, jest:

Uzasadnienie stanowiska Banku

* Podstawa opodatkowania transakcji papierami wartościowymi przeznaczonymi do obrotu w przypadku, gdy wynagrodzeniem Banku jest zysk.

Zgodnie z regulacją art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót rozumiany jako kwota należna z tytułu sprzedaży, obejmująca całość świadczenia należnego od nabywcy, pomniejszonego o kwotę należnego podatku.

W przypadku, gdy Bank nabywa papiery wartościowe na własny rachunek w celu ich dalszej odsprzedaży i je odsprzedaje przed terminem wykupu przez emitenta, wynagrodzeniem Banku jest zysk zrealizowany na danej transakcji sprzedaży, czyli dodatnia różnica pomiędzy ceną sprzedaży, a ich ceną zakupu.

Tym samym, zysk na poszczególnych transakcjach z zakresu obrotu papierami wartościowymi, zakupionymi w celach handlowych, stanowi kwotę wynagrodzenia Banku i jednocześnie podstawę opodatkowania VAT z tytułu niniejszych transakcji w zakresie obrotu papierami wartościowymi. W związku z powyższym, w ocenie Banku, podstawą opodatkowania ustalaną dla potrzeb podatku VAT jest zysk z poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych.

Bank pragnie również wskazać, iż także polskie sądy, kierując się wykładnią dokonaną przez ETS uznają, iż podstawą opodatkowania w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego (jaką niewątpliwie jest zbywanie uprzednio nabytych w celach handlowych papierów wartościowych), jest dodatni wynik tych transakcji (zysk)).

Analogiczne stanowisko do prezentowanego przez Bank w powyższym zakresie przedstawił przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 11 stycznia 2010 r. IIBPP2/443-827/09/ICz, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacjach indywidualnych z dnia 30 czerwca 2009 r. (IPPP2/443-442/09-2/SAP) oraz Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu z dnia 22 grudnia 2006 r. (sygn. akt 1471/NUR2/443-371/06/JP). Organ podatkowy w powyższym postanowieniu stwierdził, iż "w przypadku świadczenia usługi pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania dłużnych papierów wartościowych podstawą opodatkowania (obrotem) w podatku od towarów i usług będzie zysk osiągnięty na sprzedaży poszczególnych dłużnych papierów wartościowych rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży dłużnych papierów wartościowych ponad cenę ich zakupu." Również Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu z dnia 6 sierpnia 2006 r. (sygn. akt 1472/RPP1/443-169/07/JLE) uznał, że "w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania dłużnych papierów wartościowych, podstawą opodatkowania (obrotem) w podatku od towarów i usług będą suma odsetek, dyskonto oraz zysk ze sprzedaży dłużnych papierów wartościowych, rozumiany jako dodatnia różnica między ceną zbycia a ceną zakupu dłużnego papieru wartościowego".

* Podstawa opodatkowania transakcji, których przedmiotem są dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu, w przypadku których wynagrodzeniem Banku jest dyskonto i/bądź odsetki.

Zgodnie z powołanym art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót rozumiany jako kwota należna z tytułu sprzedaży, obejmująca całość świadczenia należnego od nabywcy, pomniejszonego o kwotę należnego podatku.

Kwotą należną dla Banku z tytułu świadczenia usług pośrednictwa finansowego w omawianym zakresie jest w szczególności dyskonto, jak i odsetki od dłużnych papierów wartościowych. Kwoty z tytułu dyskonta lub odsetek stanowią bowiem wynagrodzenie należne od nabywcy usługi, którym w tym przypadku może być emitent dłużnych papierów wartościowych.

Prawidłowość ustalania podstawy opodatkowania w zakresie transakcji obejmujących dłużne papiery wartościowe przeznaczonych do obrotu (w przypadku których wynagrodzeniem Banku jest dyskonto i/bądź odsetki) potwierdzają również powołane wyżej indywidualne interpretacje prawa podatkowego - interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 11 stycznia 2010 r. oraz interpretacje Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 czerwca 2009 r. oraz Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu z dnia 22 grudnia 2006 r. (sygn. akt 1471/NUR2/443-371/06/JP).

Strata z operacji na papierach wartościowych

Ponadto, ze względu na specyfikę rynku papierów wartościowych, w niektórych sytuacjach Bank dokonuje transakcji, przy których ponosi straty z tytułu sprzedaży danych papierów (tj. cena sprzedaży danych papierów jest niższa niż ich cena zakupu). W takim przypadku Bank, nie osiągnie zysku (traktowanego jako wynagrodzenie za wykonaną usługę). Stąd, strata księgowana w koszty Banku nie będzie uwzględniana przy ustalaniu podstawy opodatkowania VAT (tj. nie będzie pomniejszać łącznego obrotu dla celów VAT z tytułu operacji na papierach wartościowych przeznaczonych do obrotu, na który składać się będą zysk, dyskonto i odsetki).

Tak, więc zdaniem Banku, jako obrót dla podatku VAT w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania przez Bank papierów wartościowych uznać należy zrealizowane odsetki, zrealizowane dyskonto oraz zysk, zrealizowany w wyniku sprzedaży papierów wartościowych, kalkulowany jako różnica pomiędzy ceną sprzedaży a ceną zakupu danego papieru wartościowego.

Mając na uwadze powyższe, BGŻ wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska wskazanego w niniejszym wniosku, informując jednocześnie, iż zgodnie ze stanem wiedzy posiadanym przez osoby upoważnione do jego reprezentacji, w sprawie opisanej w niniejszym wniosku nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług jest m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, przy czym w myśl art. 2 ust. 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Natomiast przez świadczenie usług, rozumie się w myśl art. 8 ust. 1 ustawy każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mąjącej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.

Czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane są przez podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającego w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ust. 2 powołanego powyżej przepisu ma charakter podmiotowy, odnosi się bowiem do podmiotów prowadzących tę działalność. Działalność gospodarcza, w myśl ust. 2 tego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl natomiast art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Należy wskazać, że Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z odrębnymi przepisami, działającą na podstawie zezwoleń upoważniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzane pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym (art. 2 Prawa bankowego). Powyższe oznacza, że Bank jako instytucja zajmująca się pośrednictwem finansowym został utworzony w celu gromadzenia, komasowania określonych środków pieniężnych oraz ich dalszej dystrybucji poprzez system finansowy. Bank dysponuje powierzonymi mu środkami finansowymi na z góry określony czas, po upływie zaś oznaczonego terminu zobowiązany jest do ich zwrotu. Szczególna konstrukcja umów bankowych (w szczególności umowy rachunku bankowego) powoduje, że Bank na czas dysponowania powierzonymi środkami pieniężnymi może swobodnie nimi obracać. Zatem Bank może odpowiednio rozdysponować posiadane środki pomiędzy uczestników systemu finansowego (np. poprzez udzielenie finansowania w określonej formie) lub też może lokować je w inwestycje o zróżnicowanym poziomie ryzyka. Podkreślenia wymaga fakt, że w związku z wykonywaniem czynności określonych w Prawie bankowym, Bank wchodzi w posiadanie środków pieniężnych ulokowanych przez swoich klientów. Środki te muszą być przez Bank inwestowane, aby zapewnić właścicielom lokat/rachunków bankowych zwrot z powierzonego kapitału. Jednym ze sposobów inwestowania środków pieniężnych zgromadzonych przez Bank, jest nabywanie przez Bank we własnym imieniu i na własny rachunek papierów wartościowych (w tym m.in. akcji oraz certyfikatów inwestycyjnych) oraz innych dłużnych papierów udziałowych (w tym m.in. obligacji, bonów skarbowych, bonów pieniężnych itp.). Działalność ta ma na celu osiągnięcie zysku.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, iż sprzedaż papierów wartościowych podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż działalność ta (kupno i sprzedaż papierów wartościowych) jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej Banku.

Z okoliczności przedstawionych przez Wnioskodawcę wynika, iż w ramach prowadzonej działalności Bank dokonuje transakcji kupna i sprzedaży papierów wartościowych we własnym imieniu i na własny rachunek. W wyniku wykonywanych czynności po stronie Banku występują przychody z operacji papierami wartościowymi przeznaczonymi do obrotu bądź koszty z operacji papierami wartościowymi przeznaczonym do obrotu.

Papiery wartościowe kwalifikowane przez Bank jako przeznaczone do obrotu to papiery wartościowe, które Bank nabywa z zamiarem ich dalszej odsprzedaży, w celu uzyskania korzyści finansowych (m.in. w celu osiągnięcia odpowiedniego zwrotu kapitału ze środków pieniężnych ulokowanych w Banku przez klientów). Bank nabywa i zbywa papiery wartościowe emitowane przez instytucje rządowe, instytucje samorządowe, NBP, banki i oddziały instytucji kredytowych, jak również inne podmioty finansowe i przedsiębiorstwa, m.in. (1) akcje oraz (2) dłużne papiery wartościowe (bony skarbowe, bony pieniężne, bony komercyjne, obligacje).

W przypadku dłużnych papierów wartościowych z kuponem (tj. obligacji kuponowych), Bank może nabywać te papiery poniżej wartości nominalnej (z dyskontem) lub powyżej wartości nominalnej (z premią).

W przypadku zero-kuponowych dłużnych papierów wartościowych (np. bonów), z uwagi na brak kuponu (odsetek), w praktyce Bank nabywa te papiery poniżej wartości nominalnej (z dyskontem).

Z tytułu realizacji niniejszych transakcji Bank osiąga wynagrodzenie, na które mogą składać się następujące elementy:

(i) zysk osiągnięty z tytułu przeprowadzenia poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych, rozumiany jako dodatnia różnica między ceną sprzedaży danych papierów a ich ceną zakupu, zrealizowaną na danej transakcji sprzedaży.Zysk ze sprzedaży papierów wartościowych z prawem do kapitału oraz zysk ze sprzedaży dłużnych papierów wartościowych zostaje ustalony i zaewidencjonowany przez Bank w dniu rozliczenia transakcji sprzedaży (tj. rzeczywistej daty sprzedaży papierów wartościowych).

(ii) dyskonto od dłużnych papierów wartościowych (np. od tzw. zero-kuponowych dłużnych papierów wartościowych),

(iii) odsetki od dłużnych papierów wartościowych (np. obligacji z kuponem).

Odsetki i dyskonto stają się efektywnie wynagrodzeniem Banku z chwilą realizacji (tj. w terminie wykupu przez emitenta bądź w terminie wymagalności odsetek).

W ocenie Banku, w przypadku transakcji nabywania i zbywania przez Bank papierów wartościowych, podstawą opodatkowania ustalaną dla potrzeb podatku VAT jest zysk z poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

Ponadto, ze względu na specyfikę rynku papierów wartościowych, w niektórych sytuacjach Bank dokonuje transakcji, przy których wartość sprzedaży danych papierów jest niższa lub równa ich wartości nabycia. Tym samym, w odniesieniu do tych transakcji, Bank nie osiągnie zysku (poniesie stratę lub wynik zerowy) i w konsekwencji nie otrzyma wynagrodzenia za wykonaną usługę, które to wynagrodzenie stanowiłoby podstawę opodatkowania VAT. Tym samym, ujemny wynik osiągnięty przez Bank na realizacji takich transakcji nie będzie uwzględniany przy ustalaniu podstawy opodatkowania VAT.

Kwotą należną dla Banku z tytułu świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie obrotu papierami wartościowymi może być jest dyskonto i/bądź tj. kwoty stanowiące wynagrodzenie należne od nabywcy usługi, którym w tym przypadku może być emitent dłużnych papierów wartościowych.

Mając na uwadze przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe stwierdzić należy, iż w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania papierów wartościowych w imieniu własnym i na własny rachunek podstawą opodatkowania (obrotem), o której mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług będą: suma odsetek, dyskonto oraz zysk osiągnięty na sprzedaży poszczególnych papierów wartościowych, rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży papierów wartościowych ponad cenę ich zakupu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w części dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.