IPPP2/443-976/13-2/KG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 9 września 2013 r. (data wpływu 13 września 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania składek członkowskich - jest prawidłowe.

W dniu 13 września 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania składek członkowskich.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka została 2 lutego 2010 r. Decyzją Marszałka Województwa uznana za organizację producentów owoców i warzyw w grupie produktów "owoce". Organizacja ma nadany numer. Głównym przedmiotem działalności Spółki jest sprzedaż hurtowa owoców, w które Spółka zaopatruje się u udziałowców (członków organizacji), będących jednocześnie sadownikami.

Cechą charakteryzującą działalność grupy producenckiej są wzajemne dwustronne i ekwiwalentne świadczenia pomiędzy Spółką a udziałowcami. Obowiązek wzajemnych świadczeń wynika z ustawy o grupach producentów owoców i warzyw, a także idącymi za ustawą zapisami umowy Spółki. Podstawowym celem Organizacji są działania zmierzające do realizacji długookresowych interesów ekonomicznych członków organizacji.

Pozostałe cele działania Organizacji, służące do osiągnięcia celu podstawowego:

1. Koncentracja podaży i wprowadzenie do obrotu owoców wyprodukowanych w gospodarstwach Wspólników.

2. Planowanie produkcji owoców i dostosowanie jej do popytu, zwłaszcza pod kątem doboru gatunków i odmian oraz jakości i ilości.

3. Optymalizowanie kosztów produkcji, maksymalizacja i stabilizacja cen uzyskiwanych za owoce przez Wspólników.

4. Ochrona środowiska, zwłaszcza poprzez stosowanie korzystnej dla środowiska technologii produkcji.

5. Dalsza koncentracja podaży poprzez współpracę z innymi krajowymi i zagranicznymi organizacjami producentów owoców i warzyw.

Zadania realizowane przez grupę na rzecz członków są zawarte m.in. w Załączniku nr 2 do Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 22 stycznia 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłat pomocy finansowej w ramach działania "Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013.

Z tytułu przynależności do organizacji i na realizację zadań określonych w umowie, członkowie wpłacają roczną składkę, określoną uchwałą. Składka ta jest przeznaczana na działalność statutową organizacji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy uiszczane składki członkowskie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy otrzymaną płatnością w postaci wniesienia składki członkowskiej, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności.

Wpłacane składki członkowskie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą VAT), opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przy czym w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (...).

W świetle powyższego należy wskazać, iż opodatkowaniu powinny podlegać wszystkie transakcje o charakterze odpłatnym, które są wykonywane w ramach działalności gospodarczej, z wyjątkiem tych przypadków, które są wprost zwolnione (wyłączone) z opodatkowania. Podkreślić należy, że pojęcie transakcja powinno oznaczać każdą czynność lub zachowanie, w której biorą udział przynajmniej dwie strony i które wpływa na sytuację faktyczną lub prawną stron lub w jakikolwiek inny sposób oddziałuje na strony biorące udział w tej czynności lub zachowaniu.

Zaistnienie świadczenia wymaga zaangażowania przynajmniej dwóch stron połączonych określoną relacją - sprzedawcy i nabywcy, usługodawcy i usługobiorcy. Aby zatem uznać daną czynność za świadczenie, wymagane jest jeszcze istnienie zidentyfikowanego dawcy, odbiorcy świadczenia (konsumenta), rozumianego jako podmiot, który uzyskuje określoną korzyść z tytułu wykonania danego świadczenia oraz samego świadczenia. Natomiast brak podmiotu, który konsumowałby usługę, oznacza, że wykonanie takiej usługi za wynagrodzeniem nie może podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Poczynione rozważania prowadzą do wniosku, iż uiszczenie składki członkowskiej, co do zasady nie stanowi odpłatności za świadczenie usługi przez organizację. Brak jest bowiem w analizowanej relacji bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym wynagrodzeniem. Wpłacone składki tworzą majątek, który służy realizacji celów zapisanych w kodeksie organizacji. Czynność opodatkowana powstaje natomiast wyłącznie w związku z zaistnieniem skutku prawnego określonego umową między stronami, to jest m.in. z wykonaniem określonej usługi. W katalogu takich umów nie mieści się zdeklarowanie przynależności do jakiejś organizacji i opłacanie z tego tytułu składek. Tym samym nie ma żadnych podstaw prawnych by twierdzić, że składki członkowskie stanowią wynagrodzenie za jakiekolwiek świadczenie Zatem składka członkowska, wpłacana na rzecz organizacji na realizację zadań zawartych w kodeksie organizacji, jako niestanowiąca wynagrodzenia za wykonywanie na rzecz jej członków usług nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Powołany przepis wskazuje, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pojęcie usługi, według ustawy, jest bowiem szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się podatnika - niebędące dostawą towarów - na rzecz innego podmiotu.

Ze złożonego wniosku wynika, że Spółka została uznana za organizację producentów owoców i warzyw w grupie produktów "owoce". Głównym przedmiotem działalności Spółki jest sprzedaż hurtowa owoców, w które Spółka zaopatruje się u udziałowców (członków organizacji), będących jednocześnie sadownikami. Cechą charakteryzującą działalność grupy producenckiej są wzajemne dwustronne i ekwiwalentne świadczenia pomiędzy Spółką a udziałowcami. Obowiązek wzajemnych świadczeń wynika z ustawy o grupach producentów owoców i warzyw, a także idącymi za ustawą zapisami umowy Spółki. Podstawowym celem Organizacji są działania zmierzające do realizacji długookresowych interesów ekonomicznych członków organizacji.

Pozostałe cele działania Organizacji, służące do osiągnięcia celu podstawowego:

1. Koncentracja podaży i wprowadzenie do obrotu owoców wyprodukowanych w gospodarstwach Wspólników.

2. Planowanie produkcji owoców i dostosowanie jej do popytu, zwłaszcza pod kątem doboru gatunków i odmian oraz jakości i ilości.

3. Optymalizowanie kosztów produkcji, maksymalizacja i stabilizacja cen uzyskiwanych za owoce przez Wspólników.

4. Ochrona środowiska, zwłaszcza poprzez stosowanie korzystnej dla środowiska technologii produkcji.

5. Dalsza koncentracja podaży poprzez współpracę z innymi krajowymi i zagranicznymi organizacjami producentów owoców i warzyw.

Z tytułu przynależności do organizacji i na realizację zadań określonych w umowie, członkowie wpłacają roczną składkę, określoną uchwałą. Składka ta jest przeznaczana na działalność statutową organizacji.

Kwalifikacja prawno-podatkowa składek członkowskich pobieranych od członków grupy producenckiej, zgodnie z podjętą uchwałą wskazuje, że wykładnia przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: art. 8 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1) wskazuje, że opodatkowaniu, co do zasady, podlegają usługi świadczone odpłatnie, przy czym związek między otrzymaną odpłatnością, a świadczeniami na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje za to świadczenie.

Z orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE, m.in. w sprawie C-16/93 Tolsma wynika, że aby określone świadczenie mogło być uznane za opodatkowaną usługę musi zachodzić bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem, a należnym wynagrodzeniem. A zatem korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, w sytuacji zaś, gdy taki związek nie istnieje, nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem VAT.

Uwzględniając zarówno powyższe stanowisko TSUE, jak również stanowisko Trybunału zaprezentowane w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development, zgodnie z którym korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, zaś w sytuacji, gdy taki związek nie istnieje (np. związek ma wyłącznie charakter pośredni, bo usługobiorcą jest cała branża a nie konkretny plantator), nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem VAT należy stwierdzić że co do zasady nie jest wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług płatność (składka członkowska), która dokonywana jest jedynie w związku z przynależnością do określonej organizacji. Szczególnie gdy, jak w ostatnim z powołanych wyroków, organizacja ma dowolność co do przeznaczenia otrzymanych środków, zaś jej członkowie nie mają bezpośredniego wpływu na ich spożytkowanie. W tym bowiem przypadku nie można uznać, że składka członkowska ma charakter zapłaty za usługę, bowiem brak było bezpośredniego związku pomiędzy płatnością, a korzyściami jakie osiągają poszczególni jej członkowie.

Odnosząc powyższe tezy TSUE do treści przedstawionego stanu faktycznego należy wskazać, że uiszczane składki nie stanowią ekwiwalentu za jakiekolwiek dobra czy usługi świadczone przez Spółkę na rzecz wpłacających. Co więcej, przyjmowane składki członkowskie są przeznaczane na działalność związaną z celami statutowymi organizację producentów owoców i warzyw. Podstawowym celem Organizacji są działania zmierzające do realizacji długookresowych interesów ekonomicznych członków organizacji.

Analizując stan faktyczny wniosku należy stwierdzić, że uiszczana składka członkowska nie ma charakteru zapłaty za usługę, ponieważ brak jest bezpośredniego związku z płatnością a korzyściami, jakie osiągają poszczególni jej członkowie. Nie istnieje w tym przypadku bezpośredni związek pomiędzy dokonywaną opłatą a otrzymanym świadczeniem, które przynosi bezpośrednie korzyści otrzymującemu je członkowi. Składka, która przeznaczona jest na działalność statutową organizacji, koncentrującą się wokół zapewnienia swoim członkom osiągnięcie określonego celu ekonomicznego, nie stanowi wynagrodzenia za usługę świadczoną na rzecz konkretnego członka.

Należy wskazać, że podstawowym celem organizacji jest przede wszystkim zapewnienie zrzeszonym członkom stabilności finansowej, zapewnienie koncentracji podaży, wprowadzenie do obrotu owoców produkowanych przez członków, planowanie produkcji owoców i dostosowanie jej do popytu, optymalizację kosztów produkcji, maksymalizację i stabilizację cen uzyskiwanych za owoce przez Wspólników czy też ochronę środowiska.

Nie ma stosunku zobowiązaniowego pomiędzy Organizacją a płatnikami składek, który pozwalałby na wniosek, że istnieje usługa w rozumieniu ustawy VAT, za którą następuje wypłata wynagrodzenia w postaci wskazanej składki. Składka nie rodzi bowiem zobowiązania do dokonywania określonych świadczeń na rzecz konkretnego podmiotu uiszczającego składkę. Określone korzyści wynikające z przynależności do organizacji mają charakter pośredni. Między faktem opłacenia składki na działalność statutową Organizacji a ewentualnym uzyskaniem korzyści w postaci optymalizacji produkcji dostawców owoców będących członkami nie zachodzi bezpośredni związek. Omawianym świadczeniom nie można przypisać waloru ekwiwalentności.

W niniejszych okolicznościach, uiszczana składka członkowska, która przeznaczana jest na realizację działalności statutowej, służącej wszystkim członkom, a nie wyłącznie osobie wpłacającej, nie będzie ona stanowiła wynagrodzenia za uzyskane świadczenie, wobec czego nie będzie podlegać przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.