IPPP2/443-915/09-2/SAP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 17 sierpnia 2008 r. (data wpływu 20 sierpnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w sytuacji, w której Spółka nie dysponuje fakturą, dokumentującą nabycie towarów i usług - jest nieprawidłowe.

W dniu 20 sierpnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w sytuacji, w której Spółka nie dysponuje fakturą dokumentującą nabycie towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka zawarła w dniu 29 sierpnia 2006 r. z Kontrahentem umowę pożyczki środków pieniężnych (Umowa Pożyczki). W Umowie Pożyczki zawarto postanowienie, iż pożyczka jest przeznaczona na sfinansowanie budowy hali produkcyjnej wraz z częścią biurową oraz infrastrukturą (dalej: "Budynek nr 2"), prowadzoną przez Kontrahenta na podstawie pozwolenia na budowę na nieruchomości położonej w Z. Pożyczka została udzielona do kwoty 7.044.175 zł, przy czym wypłata pożyczki do pełnej wysokości miała nastąpić na każdorazowe żądanie Kontrahenta do dnia 31 grudnia 2006 r., a kwotę niewykorzystaną do tego czasu uważało się za nieudzieloną. Umowa Pożyczki stanowiła, iż pożyczka wraz z odsetkami podlega spłacie najpóźniej do dnia 31 grudnia 2007 r. Pożyczka mogła być spłacona w ratach, których terminy i wysokość płatności określać miał Kontrahent w uzgodnieniu ze Spółką. Jednocześnie w Umowie Pożyczki przewidziano, że Kontrahent jest uprawniony do spłaty pożyczki przed terminem, a spłata poszczególnych rat pożyczki jest możliwa w każdym czasie, w zależności od możliwości gospodarczych Kontrahenta. W dniu 20 września 2006 r. Spółka zawarła z Kontrahentem umowę sprzedaży (w formie aktu notarialnego, dalej: "Umowa Sprzedaży"). Umowa Sprzedaży stanowi, iż Spółka kupuje od Kontrahenta własność nieruchomości położonej w Z. wraz z naniesieniami. Do naniesień należała oddana już do użytku hala montażowo-magazynowa wraz z pomieszczeniami biurowymi i socjalnymi (dalej: "Budynek nr 1) oraz wykonane przez Kontrahenta do chwili zawarcia Umowy Sprzedaży fragmenty Budynku nr 2. W ramach ceny uzgodnionej w Umowie Sprzedaży, za wykonane na dzień 20 września 2006 r. fragmenty Budynku nr 2 należność Kontrahent wynosiła 4.134.215,00 zł (3.388.701,00 zł + 745.514,00 VAT), która została przez Spółkę zapłacona, a transakcja w tym zakresie została udokumentowana fakturą VAT wystawioną przez Kontrahenta. Umowa Sprzedaży stwierdzała, iż na nieruchomości stanowiącej przedmiot sprzedaży jest realizowana przez Kontrahenta budowa Budynku nr 2, przy czym zakończenie jego budowy "pod klucz" przewidziane zostało na 30 listopada 2006 r. Umowa Sprzedaży stwierdzała, że na dokończenie budowy Budynku nr 2 będzie Kontrahentowi udzielana pożyczka do kwoty i na warunkach ujętych w Umowie Pożyczki. Jednocześnie w Umowie Sprzedaży została wyrażona zgoda Spółki na kontynuację przez Kontrahenta (i jego podwykonawców) budowy Budynku nr 2, a tym samym przyznanie w ten sposób Kontrahentowi prawa do zabudowy nieruchomości Budynkiem nr 2. Umowa Sprzedaży przewidywała też, iż w związku z kontynuacją budowy Budynku nr 2 Kontrahentowi będzie przysługiwać od Spółki zwrot nakładów w wysokości rzeczywiście poniesionych nakładów w rozumieniu ustawy o rachunkowości. Do kwoty należnego Kontrahentowi zwrotu wartości nakładów doliczony miał być podatek od towarów i usług w prawem przewidzianej wysokości. Zwrot nakładów stawał się wymagalny 14 dni po odbiorze końcowym Budynku nr 2 i wydaniu zezwolenia na jego użytkowanie. Dalej w Umowie Sprzedaży uzgodniono, iż roszczenie Kontrahenta wobec Spółki, związane ze zwrotem nakładów na Budynek nr 2, zostanie rozliczone (potrącone) z roszczeniem Spółki wobec Kontrahenta o zwrot pożyczki udzielonej Kontrahentowi na podstawie Umowy Pożyczki. Zarówno Spółka jak i Kontrahent, podpisując i wykonując Umowę Sprzedaży, były czynnymi podatnikami VAT. Po zawarciu Umowy Sprzedaży kontynuowano prace nad realizacją Budynku nr 2, na co Kontrahent otrzymał od Spółki środki finansowe, wypłacone na podstawie Umowy Pożyczki w trzech transzach 2.725.038 zł płatnej do 30 września 2006 r.; 2.348.058 zł płatnej do 31 października 2006 r.; 1.971.079 zł płatnej do 30 listopada 2006 r. (łącznie 7.044.175 zł). Wbrew wcześniejszym planom, budowa Budynku nr 2 nie została zakończona do końca listopada 2006 r., ani też nie doszło do tej daty do odbioru końcowego tej inwestycji. Z przyczyn leżących po stronie Kontrahenta w szczególności z powodu zwłoki Kontrahenta w płatnościach na rzecz podwykonawców Budynku nr 2 - nie doszło do formalnego zakończenia prac budowlanych ani formalnego odbioru końcowego również w okresie następującym po 30 listopada 2006 r. Z tego też powodu nie doszło do rozliczenia (potrącenia) nakładów Kontrahenta na realizację Budynku nr 2 z wierzytelnością Spółki wobec Kontrahenta wynikającą z Umowy Pożyczki, ani też wystawienia faktury VAT dotyczącej tego rozliczenia aż do dnia 1 lutego 2007 r. Efekt prac budowlanych, których realizację przewidywała Umowy Sprzedaży oraz Umowy Pożyczki, został przez Spółkę przejęty we władanie na przełomie grudnia 2006 i stycznia 2007 r. Budynek nr 2, po jego przejęciu przez Spółkę, jest wykorzystywany do działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. W dniu 1 lutego 2007 r. Sąd Rejonowy (Amtsgericht) w Bad Neuenahr-Ahrweiler (Republika Federalna Niemiec) - w związku ze złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości spółki-właścicielki Kontrahenta, wydał wobec Kontrahenta postanowienie ustanawiające tymczasowy zarząd jego majątkiem przez nadzorcę sądowego z zakazem dokonywania wszelkich rozporządzeń (uzupełnione postanowieniem z dnia 26 lutego 2007 r.). Z datą wydania postanowienia ustanawiającego tymczasowy zarząd sądowy u Kontrahenta, dotychczasowy zarząd tego podmiotu utracił prawo do dokonywania rozporządzania majątkiem Kontrahenta - w szczególności czynienia w jego imieniu rozliczeń (potrąceń), a tym samym wystawienia faktury VAT dokumentujących te czynności. W dniu 28 marca 2007 r. przed Sądem Rejonowym (Amtsgericht) w Bad Neuenahr-Ahrweiler (Republika Federalna Niemiec) wszczęto postępowanie upadłościowe spółki-właścicielki Kontrahenta, które stanowiło tzw. pierwotne postępowanie upadłościowe w stosunku do tzw. postępowania wtórnego dotyczącego upadłości Kontrahenta, która została ogłoszona w dniu 10 sierpnia 2007 r. Majątkiem Kontrahenta od dnia 28 marca 2007 r. aż do dnia ogłoszenia upadłości Kontrahenta przez polski sąd, zarządzał niemiecki syndyk tymczasowy ustanowiony przez sąd niemiecki. Z dniem ogłoszenia upadłości Kontrahenta przez polski sąd (w dniu 10 sierpnia 2007 r.) do zarządu majątkiem upadłego Kontrahenta został powołany polski syndyk. Powyższy ciąg zdarzeń podlegał regulacjom o tzw. upadłości transgranicznej, przewidzianej przepisami Rozporządzenia Rady (WE) z dnia 29 maja 2000 r., nr 1346/2000 w sprawie postępowania upadłościowego. W trakcie postępowania upadłościowego dotyczącego Kontrahenta, wierzytelność Spółki wobec Kontrahenta wynikająca z Umowy Pożyczki została rozliczona (potrącona) z wierzytelnościami Kontrahenta wobec Spółki o zwrot nakładów na wybudowanie Budynku nr 2. Doszło do tego wskutek oświadczeń złożonych przez niemieckiego syndyka masy upadłości Kontrahenta oraz Spółki. Niemiecki syndyk masy upadłości Kontrahenta zawarł w swoim oświadczeniu o potrąceniu m.in. stwierdzenie, iż kwota udzielonej przez Spółkę pożyczki na podstawie Umowy Pożyczki zostaje zaliczona (potrącona) na poczet wierzytelności Kontrahenta wobec Spółki, która wynika z nakładów (kosztów wykonawstwa) na Budynek nr 2. Spółka zwracała się do syndyków (najpierw niemieckiego, jak i później polskiego) o wystawienie przez nich (w imieniu Kontrahenta) faktury VAT, która dokumentowałaby rozliczenie pomiędzy Spółka a Kontrahentem części nakładów na Budynek nr 2 - do kwoty potrącenia z wierzytelnością Spółki wynikającą z Umowy Pożyczki (czyli na kwotę 7.044.175 zł). Te prośby Spółki spotkały się z odmową. Polski syndyk powiadomił Spółkę w szczególności, iż nie widzi możliwości wystawienia faktury VAT, która dokumentowałaby zdarzenia gospodarcze sprzed ogłoszenia upadłości Kontrahenta. W tej sytuacji Spółka powiadomiła właściwe organy państwowe o możliwości wystąpienia nieprawidłowości podatkowych u Kontrahenta, a w szczególności o nieuprawnionej odmowie wystawienia faktury VAT dotyczącej rozliczenia nakładów na Budynek nr 2 do kwoty 7.044.175,00 zł. Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu, do którego m.in. zwróciła się Spółka, poinformował Spółkę, że "wobec zawiadomienia Spółki o podejrzeniu zaistnienia nieprawidłowości w wykonywaniu obowiązków podatkowych u Kontrahenta (...) informuję, iż podjęto odpowiednie działania, w ramach obowiązujących przepisów prawa. Jednakże, z uwagi na fakt, iż zgodnie z art. 293 § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (...) indywidualne dane zawarte w deklaracjach oraz innych dokumentach składanych przez podatników, płatników lub inkasentów, jak również dane pozyskane przez organ podatkowy, objęte są tajemnica skarbową nie jest możliwe udzielenie Spółce jakichkolwiek informacji dotyczących osoby trzeciej, w zakresie jej zobowiązań podatkowych, jak również o skutkach podjętych przez tut. organ podatkowy działań wobec osoby trzeciej (...)". Tak więc Wnioskodawca, pomimo rozliczenia się z nakładów na Budynek nr 2 do kwoty wynikającej z Umowy Pożyczki, nigdy nie otrzymał dokumentu - w szczególności wskutek odmowy jego wystawienia przez obu syndyków Kontrahenta - faktury VAT dokumentującego to zdarzenie gospodarcze.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Spółki, pomimo niewystawienia przez Kontrahenta faktury VAT dokumentującej otrzymanie przez niego płatności za nakłady budowlane na Budynek nr 2 (dokonanej przez potrącenie wzajemnych wierzytelności tych podmiotów, do kwoty 7044.175,00 zł), ale posiadając pełną dokumentację tego rzeczywistego zdarzenia gospodarczego (Umowy Sprzedaży, Umowy Pożyczki, potwierdzeń płatności pożyczki oraz rozliczeń/potrąceń), będzie miał on prawo przewidziane w art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT do wykazania w swej deklaracji VAT-7 i odliczenia kwoty podatku naliczonego zawartego w tej płatności. Jednocześnie Spółka uważa, że powinna ujawnić i rozliczyć w swej deklaracji VAT-7 kwotę podatku naliczonego zawartego w płatności za nakłady na Budynek nr 2, której dokonano w formie potrącenia wierzytelności Kontrahenta wynikającej z poniesienia tych nakładów z wierzytelnością Spółki wynikającą z Umowy Pożyczki, za okres w którym skutecznie dokonano tego potrącenia.

Na poparcie swojego stanowiska w przedmiotowej kwestii Spółka wskazuje, co następuje.

Zarówno Spółka, jak i Kontrahent w momencie zawierania i wykonywania Umowy Sprzedaży byli czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług. Zgodnie natomiast z art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z dokonanej transakcji nabycia towarów i usług, w zakresie, w jakim nabyte towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Jak wynika z przytoczonego ostatnio przepisu prawa, kluczowymi przesłankami warunkującymi powstanie prawa po stronie nabywcy do odliczenia kwoty podatku naliczonego związanego z daną transakcją jest: faktyczne dokonanie transakcji podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (w tym rzeczywiste dokonanie przez nabywcę płatności zawierającej kwotę podatku); związek przedmiotu transakcji z czynnościami opodatkowanymi u nabywcy. Oznacza to, że podatnik (nabywca) ma prawo do odliczenia zapłaconej przez siebie w ramach ceny kwoty podatku już tylko z tytułu dokonania rzeczywistej i opodatkowanej VAT transakcji, pozostającej w związku z działalnością opodatkowaną tego podatnika. Dla oceny tego, czy podatnik-nabywca ma prawo do odliczenia VAT naliczonego przy tej transakcji nie ma nawet znaczenia fakt, czy został od niej przez podatnika-sprzedawcę faktycznie odprowadzony podatek należny (tak np. wyrok ETS z 12 stycznia 2006 r. w sprawach połączonych C-354/O3, C-355/03 i C-484/03: Optigen Ltd, Fulcrum Electronics Ltd, Bond Haus Systems Ltd przeciwko Comissioners of Customs Excise). Istotnym jest jedynie to, czy można ten podatek uznać za należny z tytułu dokonanej czynności, a więc czy właściwy organ podatkowy jest uprawniony do domagania się jego zapłaty.

Zdaniem Spółki, nie może ulegać wątpliwości, że rozliczenie nakładów na Budynek nr 2, tak jak to opisywała Umowa Sprzedaży, było czynnością opodatkowaną VAT. Po stronie Kontrahenta najpóźniej w dacie otrzymania od Spółki jakiejkolwiek części płatności z tytułu zwrotu wartości netto nakładów na Budynek nr 2 - powstawał obowiązek podatkowy na gruncie podatku od towarów i usług. Prawo Spółki do odliczenia podatku naliczonego powstało najwcześniej z chwilą powstania obowiązku podatkowego po stronie Kontrahenta. Takie stanowisko wynika również z przepisów zarówno Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC) (dalej: "VI Dyrektywa"), jak i obowiązującej obecnie Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: "Dyrektywa VAT"). Jednocześnie jednak Spółka wyraża stanowisko, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego nie powinno być realizowane wcześniej, aniżeli za okres, w którym kwota tego podatku została zapłacona przez nabywcę w cenie ustalonej w ramach transakcji opodatkowanej. Zasada neutralności VAT, realizowana na polskim gruncie w ust. 1 art. 86 Ustawy o VAT, stanowi o "uwolnieniu" podatnika VAT od ciężaru zapłaconego w cenie podatku - zatem jest stosowana tylko wobec tych, którzy kwotę tego podatku faktycznie zapłacili w cenie transakcji opodatkowanej. Zdaniem Spółki w tym też duchu należy wykładać - w kontekście przedmiotowego stanu faktycznego - treść przepisu art. 86 ust. 10 ustawy o VAT, w związku z czym moment rozpoznania i rozliczenia podatku naliczonego przy zapłacie za nakłady na Budynek nr 2 należy wiązać z okresem, w którym doszło do efektywnego potrącenie wzajemnych wierzytelności Spółki i Kontrahenta.

Przedstawiona powyżej interpretacja przepisów Ustawy o VAT, zgodna z unormowaniami wspólnotowymi, pozwala na zapewnienie prawidłowej realizacji zasady neutralności oraz stabilizacji budżetowej państwa. Wynikająca wprost z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT zasada neutralności stanowi istotę podatku od towarów i usług. Prawo do odliczenia podatku naliczonego jest podstawowym prawem podatnika i nie może być traktowane jako przywilej, czy szczególne uprawnienie, które podatnik uzyskuje tylko w specjalnych warunkach. Zgodnie z tezą wyroku NSA z dnia 7 czerwca 2004 r. FSK 87/2004 (LexPolonica nr 369506) zasada neutralności podatku od towarów i usług powinna być pojmowana możliwie jak najszerzej. Prawo do odliczenia podatku naliczonego nie może podlegać nadmiernym restrykcjom, a ewentualne ograniczenia muszą być interpretowane wąsko. Dodatkowo, wszelkie wątpliwości w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego powinny być interpretowane na korzyść podatnika. Niedopuszczalna jest bowiem taka wykładnia przepisów ustawy o VAT, która prowadziłaby do rozstrzygnięć niekorzystnych dla podatnika, jeżeli możliwa jest inna, korzystna wykładnia (in dubio pro tributario) (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 września 2006 r. I FSK 1093/2005, LexPolonica nr 417852). Ograniczenie prawa podatnika do odliczenia podatku naliczonego wynikające z braku faktury VAT pozostawałoby w sprzeczności zarówno z zasadą naturalności, jak i proporcjonalności podatku od towarów i usług. Zasada proporcjonalności powinna uwzględniać współmierność środków prawnych podjętych przez ustawodawcę w celu osiągnięcia określonego skutku. Nie można bowiem godzić się na to, aby ustawodawca obawiając się unikania opodatkowania przez niektórych podatników wyprowadzał ograniczenia, uderzające przede wszystkim w podatników działających zgodnie z prawem (wyrok z dnia 16 stycznia 2009 r. WSA w Łodzi I SA/Łd 1143/08).

Zdaniem Spółki, jej uprawnienie do rozliczenia podatku naliczonego jest niezależne zarówno od faktu wystawienia przez Kontrahenta faktury VAT, jak i wpłacenia przez Kontrahenta podatku należnego z tytułu przedmiotowej transakcji do budżetu państwa. Faktura VAT, jako dokument wydany z tytułu dokonania określonej transakcji, ma bowiem charakter drugorzędny dla prawa podatnika do odliczenia podatku naliczonego. Z art. 86 ust. 2 ustawy o VAT wynika, iż kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika. Z przepisu tego nie można wywieść, że jedynie faktura (lub dokument celny) jest podstawą odliczenia podatku naliczonego. Z faktury wynika jedynie kwota, a więc wysokość naliczonego na transakcji podatku podlegającego odliczeniu. W związku z tym, faktura (lub dokument celny) nie stanowi wyłącznej podstawy do odliczenia podatku naliczonego (wyrok z dnia 16 stycznia 2009 r. WSA w Łodzi I SA/Łd 1143/08, LEX nr 475269). Zdaniem Spółki, fakt nieposiadania faktury VAT nie powinien ograniczać jej prawa do odliczenia podatku naliczonego zarówno z uwagi na to, że sama faktura nie tworzy tego prawa, jak i na to, że niewystawienie faktury VAT przez Kontrahenta było zupełnie niezależne od Spółki. Spółka mogła racjonalnie zakładać, że Kontrahent spełni wynikający z bezwzględnej dyspozycji art. 106 ust. 1 ustawy o VAT obowiązek wystawienia faktury VAT, ponieważ przy wcześniejszych rozliczeniach pomiędzy tymi samymi podmiotami (dot. gruntu, Budynku nr 1 oraz pierwszego etapu realizacji Budynku nr 2) podobny problem nie wystąpił. Ponadto, Wnioskodawca dołożył należytej staranności w celu uzyskania faktury VAT dotyczącej przedmiotowej transakcji. Spółka wystąpiła formalnie do polskiego syndyka Kontrahenta o wystawienie faktury VAT, jednakże ten odmówił wykonania tego obowiązku. O tych faktach Wnioskodawca solennie powiadomił właściwe organy państwowe, co dowodzi istnienia po jego stronie dobrej wiary i pełnej transparentności jego działań - co również determinuje zastosowanie wobec niego, w przedmiotowym stanie faktycznym, dyspozycji art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. W przedmiotowej sprawie Spółka nie ma żadnej szansy na uzyskanie faktury VAT od Kontrahenta. Co więcej, nawet w przypadku, gdyby w wyniku postępowania w sprawie Kontrahenta został określony podatek należny, a jego kwota zostałaby wyegzekwowana, Spółka nie otrzymałaby faktury VAT. Ponadto, przedmiotowa faktura VAT nie zostałaby wydana także w sytuacji, gdyby w wyniku postępowania karnoskarbowego w sprawie Kontrahenta, wszczętego na podstawie zawiadomień złożonych przez Spółkę, osoby odpowiedzialne za nie wystawienie faktury VAT zostały ukarane nawet najsurowszą karą wynikającą z art. 62 Kodeksu karnego skarbowego (ustawa z dnia 10 września 1999 r., tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 z późn. zm.). Oznacza to, że nawet w sytuacji wykazania winy po stronie osób działających za Kontrahenta, odpowiedzialnych za naruszenie wynikającego z ustawy o VAT obowiązku wystawienia faktury VAT oraz pomimo wpłynięcia do budżetu państwa kwoty podatku należnego, Spółka nadal nie miałaby żadnej możliwości uzyskania faktury VAT. Pomimo braku faktury VAT wystawionej przez Kontrahenta, istnieją inne dowody, które świadczą zarówno o wykonaniu robót budowlanych na rzecz Spółki, jak również pozwalają określić wysokość podatku naliczonego związanego z tą transakcją: Umowa Sprzedaży, Umowa Pożyczki, dokumenty płatności pożyczki oraz dokumenty zapłaty (w drodze potrącenia) za nakłady na Budynek nr 2. Ze względu na powyższe, za nieuprawnione należałoby uznać ograniczenie prawa Spółki do odliczenia podatku naliczonego z powodu braku faktury VAT dokumentującej dokonanie rozliczenia (przez potrącenie) nakładów na Budynek nr 2. Obowiązywanie zasady neutralności czyni niedopuszczalnym zastosowanie wobec Spółki w przedmiotowym stanie faktycznym ograniczenia prawa wynikającego z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT również dlatego, że Spółka postępowała w sposób transparenty i lojalny, tak wobec przedstawicieli Kontrahenta, jak i władz skarbowych. W tej sytuacji wyłączenie prawa do odliczenia podatku naliczonego z powodu niewystawienia przez Kontrahenta faktury VAT, przy dołożeniu należytej staranności przez Spółkę w celu uzyskania tego dokumentu, stanowiłby środek zbyt daleko idący, nieproporcjonalny, a tym samym prawnie niedopuszczalny.

Na tle opisanego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje.

Na wstępie w przedmiotowej sprawie należy zwrócić uwagę na przepis art. 14b § 5 ustawy - Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym nie wydaje się interpretacji indywidualnej w zakresie tych elementów stanu faktycznego, które w dniu złożenia wniosku o interpretację są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej albo gdy w tym zakresie sprawa została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. Zgodnie z podanym przez Spółkę stanem faktycznym w sprawie, w zakresie opodatkowania przedmiotowej transakcji, obowiązku wystawienia przez Kontrahenta faktury dokumentującej daną transakcję oraz obowiązku i terminu rozliczenia przez Kontrahenta podatku VAT należnego, toczy się postępowanie podatkowe wszczęte w stosunku do Kontrahenta przez Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu. Tym samym niniejsza interpretacja jest udzielana wyłącznie w zakresie dotyczącym prawa do obniżenia podatku VAT należnego o podatek VAT naliczony w sytuacji, gdy nabywca nie dysponuje fakturą VAT z powodu jej niewystawienia przez sprzedającego - bez rozstrzygania o opodatkowaniu przedmiotowej transakcji podatkiem od towarów i usług. Należy zauważyć, iż zgodnie z przepisem art. 106 ust. 1 ww. ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Przepis art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) brzmi: "W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124". Zgodnie natomiast z przepisem art. 96 ust. 2 pkt 1 lit. a) ww. ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7 suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Zgodnie z powyższym ustawodawca wyraźnie wskazał na podstawie jakich dokumentów podatnicy mogą dokonać odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabywanych towarów i usług. Wynika z tego, iż cytowane przepisy pozwalają na odliczenie podatku naliczonego jedynie w sytuacjach, gdy wydatki udokumentowane są fakturami VAT. Zatem stwierdzić należy, że przepisy podatku od towarów i usług nie przewidują innego niż faktura dokumentu, dającego nabywcy towarów lub usług możliwość odliczenia podatku naliczonego z tytułu ich nabycia.

Wymóg posiadania faktury VAT w celu skorzystania z prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego jest całkowicie zgodny z przepisami Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L 347/1). Zgodnie z przepisem art. 178 lit. a) ww. Dyrektywy w celu skorzystania z prawa do odliczenia, o którym mowa w art. 168 lit. a), w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług, podatnik musi posiadać fakturę sporządzoną zgodnie z art. 220-206 i art. 238, 239 i 240. Tym samym wymóg posiadania faktury określony w przepisie art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od towarów i usług stanowi prawidłową implementację przepisów Dyrektywy i zgodny jest z prawem wspólnotowym.

Zgodnie z zasadą neutralności podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT poniesionego na poprzednim etapie obrotu gospodarczego. Jednakże podstawowym dowodem poniesienia przez podatnika ciężaru podatku VAT jest właśnie faktura VAT wystawiona przez sprzedającego. Brak przedmiotowej faktury VAT jest równoznaczny z brakiem dowodu zapłacenia kwoty podatku VAT na poprzednim etapie obrotu gospodarczego. Zauważyć należy, iż ani ustawodawca unijny ani ustawodawca krajowy nie dopuszcza możliwości zastąpienia faktury VAT innymi dokumentami (np. umowami, dokumentami bankowym itp.).

Powołane przez Spółkę we wniosku wyroki sądów administracyjnych nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii, gdyż są one rozstrzygnięciami w konkretnych sprawach i tylko do nich się zawężają, w związku z tym nie są źródłami powszechnie obowiązującego prawa, którymi, zgodnie z art. 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), na terytorium RP są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Ponadto stwierdzić należy, iż przedmiotowe wyroki zostały wydane w oparciu o odmienne niż w przedmiotowej sprawie stany faktyczne.

Biorąc pod uwagę powyższe należało uznać stanowisko Spółki przedstawione we wniosku za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.