IPPP2/443-730/14-3/DG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki - przedstawione we wniosku z dnia 31 lipca 2014 r. (data wpływu 4 sierpnia 2014 r.) uzupełnionym pismem z dnia 1 października 2014 r. (data wpływu 6 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

* prawidłowe-w zakresie opodatkowania oraz sposobu dokumentowania czynności wynajmu przez osobę fizyczną lokalu mieszkalnego na cele użytkowe (pytanie nr 1 i 3)

* nieprawidłowe - w zakresie otrzymania oświadczenia od wynajmującego jako dokumentu stanowiącego podstawę do ustalenia braku obowiązku podatkowego Wnioskodawcy z tytułu nabycia usługi najmu.

W dniu 4 sierpnia r. wpłynął ww. wniosek uzupełniony pismem z dnia 1 października 2014 r. (data wpływu 6 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynajmowanego od osoby fizycznej lokalu mieszkalnego na cele użytkowe oraz otrzymania oświadczenia od wynajmującego jako dokumentu stanowiącego podstawę do ustalenia braku obowiązku podatkowego Wnioskodawcy z tytułu nabycia usługi najmu jako importu usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Spółka (najemca) zawarła umowę najmu lokalu na cele użytkowe z osobą fizyczną (wynajmujący) mającą miejsce zamieszkania w Polsce, legitymującą się paszportem brytyjskim i posiadającą polski PESEL oraz NIP. Osoba ta jest właścicielem lokalu mieszkalnego położonego w Polsce, który wynajmuje i z przychodów z najmu rozlicza się na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w polskim Urzędzie Skarbowym. Spółka ustaliła to na podstawie oświadczenia złożonego przez tą osobę oraz kserokopii zeznania PIT-28 i PIT-28A za 2013 r. Spółka (najemca) jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Czynsz za lokal zgodnie z zawartą umową będzie płatny na podstawie rachunku wystawionego przez wynajmującego. Wynajmujący, posiada Numer Identyfikacji Podatkowej wydany decyzją Naczelnika Urzędu Skarbowego. Wynajmujący oświadczył, że z tytułu najmu przedmiotowego lokalu rozlicza się w Urzędzie Skarbowym w Polsce. Dodatkowo spółka uzyskała od wynajmującego informacje, że poza najmem lokalu nie prowadzi innej działalności gospodarczej oraz że nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy transakcja ta będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów usług przez najemcę.

2. Czy dla ustalenia faktu nieopodatkowywania tej transakcji przez najemcę wystarczającym dokumentem jest oświadczenie wynajmującego (w załączeniu), że z tytułu tego najmu rozlicza się z polskim urzędem skarbowym.

3. Czy wynajmujący może przedstawić najemcy rachunki zamiast faktur.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad 1)

Usługi wynajmu lokali na cele użytkowe co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wg stawki 23%. Zgodnie z art. 113 ustawy o VAT sprzedaż tej usługi może korzystać, ze zwolnienia do kwoty 150 000 zł. Jeżeli wynajmujący wybierze to zwolnienie to nie ma obowiązku rejestrowania się do celów podatku VAT. Najemca w takim przypadku również nie ma obowiązku opodatkowania podatkiem VAT tej transakcji.

Ad 2)

Zdaniem podatnika oświadczenie złożone przez wynajmującego jest wystarczającym dokumentem aby nie opodatkowywać tej transakcji przez najemcę.

Ad 3)

Co do zasady powinny być wystawiane faktury. Obecnie przepisy dotyczące VAT nie przewidują obowiązku stosowania nazwy "faktura". Art. 2 punkt 31 mówi, że przez fakturę rozumie się dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie. Zdaniem podatnika może być wystawiony rachunek jeżeli zawiera wszystkie elementy wymagane dla faktury. Zgodnie z paragrafem 3 punkt 3) rozporządzenia MF z dnia 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur dokument potwierdzający sprzedaż usługi powinien zawierać: datę wystawienia, numer kolejny, imiona i nazwiska lub nazwę podatnika i nabywcy usługi oraz ich adresy, nazwę usługi, zakres wykonanej usługi, cenę jednostkową usługi oraz kwotę należności ogółem. Jeżeli rachunek wystawiony przez wynajmującego zawiera wszystkie wymagane elementy to najemca otrzymuje prawidłowy dokument.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego w zakresie objętym pytaniem nr 1 i 3 jest prawidłowe, a w zakresie pytania nr 2 jest nieprawidłowe.

Ad 1 i 3

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Z kolei przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z tym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca (najemca) zawarł umowę najmu lokalu mieszkalnego na cele użytkowe z osobą fizyczną (wynajmujący) mającą miejsce zamieszkania w Polsce, legitymującą się paszportem brytyjskim i posiadającą polski PESEL oraz NIP. Czynsz za lokal zgodnie z zawartą umową będzie płatny na podstawie rachunku wystawionego przez wynajmującego.

Umowa najmu jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony - zarówno wynajmującego, jak i najemcę - określone przepisami obowiązki.

Jak wynika z art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeksu cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz, przy czym - jak wynika z § 2 tego samego artykułu - czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że transakcja zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a wynajmującym spełnia przesłanki do uznania jej za usługę, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Usługa najmu wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, w której jednaze stron jest beneficjentem świadczenia. Ponadto świadczenie ma charakter odpłatny.

Sam charakter stosunku prawnego, jaki kształtuje umowa najmu, wskazuje, że ma ona długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe.

Stawka podatku od towarów i usług, stosownie do treści art. 41 ust. 1 ww. ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści ustawy jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku. Niewymienienie danego towaru lub usługi w ustawie lub przepisach wykonawczych jest jednoznaczne z obowiązkiem zastosowania stawki podstawowej.

Ponieważ usługi najmu lokalu mieszkalnego na cele użytkowe nie są wymienione jako usługi, w stosunku do których stosuje się stawki obniżone lub też zwolnienie od podatku, usługi te są opodatkowane stawką podatku VAT w wysokości 23%.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca ma wątpliwości, czy On jako najemca lokalu będzie zobowiązany do rozliczenia podatku od tej transakcji.

Stosownie do przepisu art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Natomiast art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wskazuje, że podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

Aby odpowiedzieć na wątpliwości Wnioskodawcy istotnym jest ustalenie, czy w przedmiotowej sprawie wynajmujący spełnia przesłanki dla uznania go za podatnika, na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, który prowadzi działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, czy też to Wnioskodawca jako nabywca usługi najmu jest podatnikiem, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Z wniosku wynika, że wynajmujący jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania w Polsce, legitymującą się paszportem brytyjskim i posiadającą polski PESEL oraz NIP. Wynajmujący z przychodów z najmu rozlicza się na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w polskim urzędzie skarbowym. Spółka (najemca) jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Czynsz za lokal zgodnie z zawartą umową będzie płatny na podstawie rachunku wystawionego przez wynajmującego. Ponadto Spółka uzyskała od wynajmującego informacje, że poza najmem lokalu nie prowadzi innej działalności gospodarczej oraz że nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT.

Skoro wynajmujący posiada miejsce zamieszkania w Polsce i prowadzi działalność gospodarczą polegającą na odpłatnym wynajmie lokalu mieszkalnego znajdującego się na terytorium Polski to z tytułu tej działalności wynajmujący staje się podatnikiem podatku VAT, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Oznacza to jednocześnie, że Wnioskodawca jako nabywca usługi nie będzie zobowiązany do rozliczenia podatku na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, zobowiązanym z tego tytułu będzie wynajmujący.

Ponieważ, w przedstawionych okolicznościach, wynajmującego należy uznać, za podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, to w sprawie zastosowanie może znaleźć art. 113 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

W myśl art. 113 ust. 9 ustawy - podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przezniego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.

Stosownie do art. 113 ust. 13 ustawy - zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników:

Zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy - podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Z kolei art. 96 ust. 3 ustawy stanowi, że podmioty wymienione w art. 15, zwolnione od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 i art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.

W myśl art. 96 ust. 4 ustawy - naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako "podatnika VAT czynnego" lub w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 - jako "podatnika VAT zwolnionego".

Z cyt. powyżej art. 113 ust. 13 pkt 3 ustawy wynika, że ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT nie mogą korzystać podatnicy świadczący usługi, którzy nie posiadają siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

W tym miejscu, należy zauważyć, że zarówno przepisy o podatku od towarów i usług, jak i inne przepisy prawa podatkowego, nie posługują się pojęciem "siedziba" w odniesieniu do osób fizycznych a jedynie w odniesieniu do osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej.

W przypadku osób fizycznych można mówić wyłącznie o miejscu zamieszkania, natomiast pojęcie siedziby związane jest wyłącznie z jednostkami, którym przysługuje osobowość prawna. Dlatego też w przypadku osoby fizycznej miejsce siedziby jest zrównane z miejscem zamieszkania. Należy stwierdzić, że adres zamieszkania dla podatnika będącego osobą fizyczną jest tym, czym adres siedziby dla podatnika będącego osobą prawną lub jednostką organizacyjną niemającej osobowości prawnej, czyli informacją identyfikującą go jako podatnika. Przykładem potwierdzenia powyższej tezy może być druk VAT-R składany przez podmioty rejestrujące się jako podatnicy podatku VAT, w których osoby fizyczne wskazują adres zamieszkania, natomiast osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej - adres siedziby. Potwierdza to również druk CEiDG, zgodnie z którym dokonując rejestracji działalności gospodarczej należy podać adres faktycznego zamieszkania podatnika. Zgodnie z art. 113 ust. 13 pkt 3 ustawy, zwolnień nie stosuje się do podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju, co oznacza, że czynności wykonywane przez tych podatników zawsze podlegają opodatkowaniu VAT. Podatnik będący osobą fizyczną, który nie posiada miejsca zamieszkania na terytorium Polski, nie posiada tym samym siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju. Zatem podatnik, który posiada swoje miejsce zamieszkania za granicą, a prowadzi czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce, będzie musiał od każdego obrotu odprowadzić podatek VAT.

Z uwagi na przedstawiony opis stanu faktycznego i obowiązujące przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że wynajmujący, jako osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w Polsce, jest podmiotem posiadającym siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju zrównanej z miejscem zamieszkania zgodnie z ww. regulacjami ustawy o VAT. Oznacza to, że art. 113 ust. 13 pkt 3 nie będzie miał w tym przypadku zastosowania.

W odniesieniu do sposobu dokumentowania czynności wynajmu lokalu przez wynajmującego na rzecz Wnioskodawcy należy wskazać, że myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy - podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3. (ust. 2).

Z przedstawionego opisu w sprawie wynika, że kontrahent Wnioskodawcy z tytułu świadczonych usług wynajmu lokalu dokonuje rozliczenia w polskim urzędzie skarbowym jako usług opodatkowanych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.). Wynajmujący złożył za 2013 r. stosowne rozliczenie na formularzu PIT-28. Ponadto wynajmujący nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT.

Zatem w niniejszej sprawie należy stwierdzić, że kontrahent Wnioskodawcy jako podatnik zwolniony z VAT w myśl art. 113 ust. 1 nie ma obowiązku wystawiania faktur dokumentujących wynajem lokalu na rzecz Wnioskodawcy, stosownie do art. 106b ust. 2 ustawy.

Natomiast w myśl art. 87 § 1ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą obowiązani są na żądanie kupującego lub usługobiorcy wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.

W związku z tym, że kontrahent Strony nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT i nie ma obowiązku wystawienia za wykonane usługi faktur, może ww. świadczenie usług na rzecz Strony dokumentować rachunkiem.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 i 3 należało uznać za prawidłowe.

Ad 2

W złożonym wniosku Strona wskazała, że wynajmujący złożył Jej oświadczenie, w którym przedstawił, że z tytułu zawartej umowy najmu rozlicza się w polskim urzędzie skarbowym oraz że zamieszkuje w Polsce i posiada nadany mu nr PESEL i NIP.

W ocenie Wnioskodawcy otrzymane od wynajmującego oświadczenie jest wystarczającym dokumentem, aby Spółka nie miała obowiązku rozliczać należnego podatku od zawartej umowy najmu.

W odniesieniu do przedstawionego przez Stronę pytania nr 2 odnośnie przedłożenia przez wynajmującego stosownego oświadczenia o jego statusie podatkowym, należy wskazać, że żadne przepisy ustawy o podatku od towarów i usług jak i ustawy - Ordynacja podatkowa nie regulują takiej kwestii. Zatem należy stwierdzić, że obowiązki podatkowe Wnioskodawcy będzie kształtował zaistniały stan faktyczny - w tym status podatkowy kontrahenta, a nie fakt złożenia Stronie wskazanego we wniosku oświadczenia.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w kontekście powyższych wyjaśnień w tym zakresie należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.