IPPP2/443-68/14-2/KBr

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony - przedstawione we wniosku z dnia 16 stycznia 2014 r. (data wpływu 27 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dostawy gruntu na rzecz dotychczasowych współużytkowników wieczystych - jest prawidłowe.

W dniu 27 stycznia 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dostawy gruntu na rzecz dotychczasowych współużytkowników wieczystych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej reprezentujący Skarb Państwa, zamierza zbyć w trybie art. 37 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.), na rzecz współużytkowników wieczystych (małżeństwa), niezabudowaną działkę stanowiącą własność Skarbu Państwa oznaczoną nr ew. 1/37.

Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, przedmiotowa działka znajduje się w obszarze urbanistycznym o przeznaczeniu:- tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej. Fragment działki znajduje się w liniach rozgraniczających drogi lokalnej i zbiorczej.

Zainteresowanie nabyciem przedmiotowej działki wyrazili jej współużytkownicy wieczyści, którzy nabyli przedmiotowe prawo na podstawie umowy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego, zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 27 grudnia 2010 r.

Z przedmiotowego aktu notarialnego wynika, iż Spółka sprzedająca prawo użytkowania wieczystego gruntu na rzecz obecnych współużytkowników, nabyła to prawo na 99 lat (na okres do dnia 5 grudnia 2089 r.) na podstawie decyzji z dnia 12 lipca 1999 r. wydanej z upoważnienia Wojewody.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami, nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste, może być sprzedana wyłącznie użytkownikowi wieczystemu. Ponadto, w myśl art. 37 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy, nieruchomość może być zbyta na rzecz użytkowników wieczystych w drodze bezprzetargowej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy sprzedaż przez Starostę jako organ reprezentujący Skarb Państwa w zakresie gospodarowania nieruchomościami, działki oddanej w użytkowanie wieczyste, na rzecz współużytkowników wieczystych, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, zbycie nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem VAT, podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jednocześnie, art. 2 pkt 6 ww. ustawy stanowi, iż przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Ponadto, art. 7 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy określa, że przez dostawę towarów o której mowa powyżej, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również: oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste.

W wyniku zbycia prawa użytkowania wieczystego, dochodzi do przeniesienia władztwa nad gruntem, co sprawia, że nabywca może rozporządzać gruntem jak właściciel. Znajduje to wyraz w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki jak w przypadku właściciela.

Powyższe daje możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą "dostawy towarów" nie jest jednak przeniesienie prawa własności, a jedynie prawa do rozporządzania gruntem jak właściciel, zatem zwrotu "prawo do rozporządzania jak właściciel" nie można interpretować jako "prawo własności".

Zatem, w przedmiotowym przypadku, "dostawą towaru", było objęcie prawa użytkowania wieczystego przez obecnych współużytkowników wieczystych. Z tą bowiem chwilą, współużytkownicy otrzymali prawo do faktycznego dysponowania nieruchomością, jak gdyby byli jej współwłaścicielami.

W przypadku sprzedaży przez Starostę przedmiotowej nieruchomości, nastąpi jedynie zmiana tytułu prawnego do nieruchomości (przeniesienie prawa własności gruntu), nie wpływając na "władztwo" rzeczy, które współużytkownicy wieczyści uzyskali w dacie nabycia prawa użytkowania wieczystego. Ponadto, sprzedaż ta nie może być traktowana jako ponowna dostawa tego samego gruntu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

Należy zaznaczyć, że przepis art. 7 ust. 1 ww. ustawy definiujący pojęcie "dostawa towarów" nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego.

W celu przedstawienia właściwego rozumienia pojęcia "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel" należy zaznaczyć, że dotyczy ono tego rodzaju czynności, które dają nabywcy prawo do postępowania z nią jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu "prawo do rozporządzania jak właściciel" nie można interpretować jako "prawo własności". Należy ponadto wskazać, że czynności przejęcia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejęcie własności w sensie prawnym, gdyż "dostawa towarów" nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy. W konsekwencji pojęcie "dostawa towarów" oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów, nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z nabyciem towaru jest, co do zasady, wydanie towaru.

Zatem przy uwzględnieniu szerokiego, ekonomicznego, a nie cywilistycznego rozumienia pojęcia "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel", należy uznać, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, ponieważ czynność ta została wymieniona w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT.

W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela.

Kwestie dotyczące prawa wieczystego użytkowania uregulowane zostały w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Na podstawie art. 233 tej ustawy, w granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

Z art. 234, art. 235 i art. 237 Kodeksu cywilnego wynikają kolejne uprawnienia użytkownika wieczystego ukształtowane na wzór uprawnień właściciela. W wyniku ustanowienia prawa wieczystego użytkowania dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać tym gruntem jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak również w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot.

Zatem z regulacji zawartych w ww. ustawie wynika, że użytkowanie wieczyste stanowi wprawdzie prawo do rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do właściciela.

Zgodnie z art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Stosownie do art. 235 § 1 ustawy - Kodeks cywilny, budynki i inne urządzenia wzniesione na gruncie Skarbu Państwa lub gruncie należącym do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków przez wieczystego użytkownika stanowią jego własność. To samo dotyczy budynków i innych urządzeń, które wieczysty użytkownik nabył zgodnie z właściwymi przepisami przy zawarciu umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste.

Zgodnie z zapisami art. 32 ust. 1 z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.), nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być sprzedana wyłącznie użytkownikowi wieczystemu, z zastrzeżeniem ust. 1a i ust. 3.

Według ust. 2 tego artykułu, z dniem zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości wygasa, z mocy prawa, uprzednio ustanowione prawo użytkowania wieczystego (...).

W myśl art. 37 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy, nieruchomość jest zbywana w drodze bezprzetargowej, jeżeli sprzedaż nieruchomości następuje na rzecz jej użytkownika wieczystego.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. z 2012 r. poz. 83), decyzję o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości wydaje:

Ze złożonego wniosku wynika, że Starosta zamierza zbyć niezabudowaną działkę stanowiącą własność Skarbu Państwa, na rzecz jej współużytkowników wieczystych, którzy nabyli ww. prawo na podstawie umowy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego, zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 27 grudnia 2010 r. Spółka sprzedająca prawo użytkowania wieczystego gruntu na rzecz obecnych współużytkowników, nabyła to prawo na 99 lat (na okres do dnia 5 grudnia 2089 r.) na podstawie decyzji wydanej z upoważnienia Wojewody.

W celu oceny czy sprzedaż przez Starostę jako organ reprezentujący Skarb Państwa w zakresie gospodarowania nieruchomościami, działki oddanej w użytkowanie wieczyste, na rzecz współużytkowników wieczystych, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług należy przeanalizować, czy ustanowienie na rzecz współużytkowników wieczystych prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości w dniu 27 grudnia 2010 r., stanowiło dostawę towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy zauważyć, że do dnia 30 kwietnia 2004 r. czynność ustanowienia użytkowania wieczystego nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dopiero z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zmieniła się zarówno definicja towaru, jak i zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Mając powyższe okoliczności na względzie, stwierdzić należy, że w odniesieniu do nieruchomości opisanej w złożonym wniosku, użytkownik wieczysty otrzymał już prawo do faktycznego dysponowania nieruchomością, jak gdyby był jej właścicielem z dniem oddania mu tej nieruchomości do używania na podstawie zawartej umowy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego.

Artykuł 7 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Okoliczności przedmiotowej sprawy świadczą o tym, że obecny użytkownik wieczysty w sensie ekonomicznym nabył już prawo wieczystego użytkowania ww. nieruchomości gruntowej, a zatem w sensie ekonomicznym nabył już prawo do dysponowania gruntem jak właściciel. W świetle przepisów art. 7 ust. 1 pkt 6 i pkt 7 ustawy o VAT doszło już do dostawy tej nieruchomości na rzecz obecnego wieczystego użytkownika.

Tym samym, sprzedaż nieruchomości na rzecz obecnego użytkownika w trybie ustawy o gospodarce nieruchomościami, będąca w istocie przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości, nie wpływa natomiast na "władztwo do rzeczy", które użytkownik wieczysty uzyskał już w momencie objęcia prawa użytkowania wieczystego i nie może być traktowane jako sprzedaż tego samego towaru.

Zatem, sprzedaż prawa własności nieruchomości gruntowej na rzecz dotychczasowych współużytkowników prawa wieczystego użytkowania nieruchomości nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT ani żadnej innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym sprzedaż ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle powyższych okoliczności, stanowisko Wnioskodawcy, że sprzedaż nieruchomości gruntowej, będącej w użytkowaniu wieczystym na rzecz współużytkowników wieczystych nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, ani żadnej innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.