IPPP2/443-51/11-2/MM - Stawka podatku VAT przy umowie faktoringu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 14 stycznia 2011 r. (data wpływu 19 stycznia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania podatkiem VAT wynagrodzenia (odsetek) uzyskiwanych od faktoranta na podstawie zawartej umowy o limit factoringowy - jest prawidłowe.

W dniu 19 stycznia 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT wynagrodzenia (odsetek) uzyskiwanych od faktoranta oraz zwolnienia z podatku VAT wynagrodzenia (odsetek) uzyskiwanych od dłużnika jako usługa udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Bank S.A. jest podmiotem działającym w oparciu o przepisy ustawy z dnia 2 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.).

W ramach prowadzonej działalności, Bank zawiera ze swoimi klientami Umowy o Limit Faktoringowy, zaś z Faktorantami i ich dłużnikami Bank zawiera Porozumienie o Dodatkowym Finansowaniu.

Umowa o Limit Factoringowy

Na podstawie Umowy Bank pozostawia do dyspozycji Faktoranta określoną kwotę środków pieniężnych. Limit przyznawany jest na finansowanie bieżącej działalności Faktoranta poprzez nabywanie przez Bank jego wierzytelności handlowych wobec jego Dłużników, wynikających z faktur z tytułu sprzedaży towarów/usług. Bank oferuje Faktorantom zawarcie Umowy bez przejęcia ryzyka wypłacalności Dłużnika.

W Umowie określony jest okres obowiązywania Limitu. Generalnie, wierzytelność powinna być spłacona na rzecz Banku w terminie wskazanym na fakturze Faktoranta. Jednakże, na wniosek Faktoranta, zaakceptowany przez Bank, Bank może wydłużyć Dłużnikowi termin zapłaty faktury określony w odrębnym porozumieniu zawartym przez Bank, Faktoranta i Dłużnika tj. w Porozumieniu o Dodatkowym Finansowaniu. Ponadto, Bank może przyznać Faktorantowi lub Dłużnikowi tzw. Okres Tolerowanego Opóźnienia. Okresem Tolerowanego Opóźnienia jest okres liczony bądź od dnia, w którym powinna być zapłacona faktura (jeżeli Bank nie udzielił Dłużnikowi dodatkowego finansowania) bądź od dnia upływu Okresu Dodatkowego (jeżeli Bank udzielił Dłużnikowi dodatkowego finansowania) do dnia ustalonego przez Bank i Faktoranta.

Zgodnie z postanowieniami Umowy, z tytułu świadczenia przedmiotowych usług, Bankowi przysługuje od Faktoranta następujące wynagrodzenie:

* odsetki / odsetki dyskontowe liczone od kwoty zaangażowanej przez Bank w finansowanie Faktoranta. Odsetki liczone są do dnia zapłaty wynikającego z faktury Faktoranta;

* w przypadku ustalenia Okresu Tolerowanego Opóźnienia - odsetki liczone od zaangażowania od dnia, następnego po dniu kiedy płatność miała nastąpić do dnia faktycznej zapłaty lub upływu Okresu Tolerowanego Opóźnienia;

* w przypadku braku spłaty wierzytelności w terminie określonym w Umowie bądź w Okresie Tolerowanego Opóźnienia, o ile taki został w Umowie ustalony - odsetki za opóźnienie;

* prowizja przygotowawcza - stanowiąca określony procent kwoty Limitu, płatna zgodnie z ustaleniami Umowy;

* prowizja operacyjna - stanowiąca określony procent każdej kwoty faktury Faktoranta;

Porozumienie o Dodatkowym Finansowaniu

Na podstawie Porozumienia Bank wydłuża Dłużnikowi termin płatności wierzytelności nabytej przez Bank od Faktoranta. Kwota Dodatkowego Finansowania stanowi określony procent kwoty faktury, która jest przedmiotem finansowania w ramach Umowy. Nowy termin spłaty wierzytelności w związku z udzieleniem Dodatkowego Finansowania przypada w określonym dniu po terminie wskazanym na fakturze Faktoranta.

Zgodnie z postanowieniami Porozumienia, z tytułu powyższego świadczenia, Bankowi przysługuje od Dłużnika następujące wynagrodzenie:

* z tytułu Dodatkowego Finansowania, odsetki liczone za okres od dnia następnego po dniu wskazanym na fakturze Faktoranta do dnia faktycznej spłaty albo do końca Okresu Dodatkowego Finansowania;

* stopa odsetek za opóźnienie w przypadku braku spłaty w umówionym terminie (Okres Tolerowanego Opóźnienia);

* prowizja przygotowawcza.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z nowelizacją Ustawy uchwaloną 29 października 2010 r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 226, poz. 1476), poczynając od dnia 1 stycznia 2011 r. wynagrodzenie (odsetki) uzyskiwane przez Bank od faktoranta za czynności wykonywane przez Bank na ich rzecz na podstawie Umowy powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki podstawowej 23%.

W opinii Banku, wynagrodzenie (odsetki) uzyskiwane przez Bank od Faktoranta za czynności wykonywane przez Bank na ich rzecz na podstawie Umowy podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki podstawowej 23%.

Wynagrodzenie należne Bankowi od Faktoranta za usługi factoringu

Usługa factoringu jest usługą nienazwaną. W celu ustalenia zakresu pojęcia faktoringu sięgnąć można jednak do wypracowanego w tym zakresie stanowiska doktryny prawa. Z usługą factoringu mamy do czynienia w przypadku, gdy świadczący tę usługę (faktor) nabywa wierzytelność od dostawcy towarów lub usług (zbywca wierzytelności) w zamian za kwoty pieniężne odpowiadające wierzytelności pomniejszone o prowizję faktora. Nabycie następuje w ramach stałej umowy między faktorantem a zbywcą wierzytelności. Zgodnie z doktryną poza czynnością przelewu wierzytelności, faktoring obejmuje szereg innych czynności, takich jak np. prowadzenie ksiąg handlowych, monitoring sytuacji prawno-ekonomicznej dłużnika wierzytelności nabytej przez faktora, prowadzenie egzekucji wierzytelności, świadczenie usług marketingowych, czy też udostępnianie zbywcy wierzytelności informacji w zakresie tzw. "wywiadowni" gospodarczej, oraz doradztwo finansowe.

Według konwencji UNIDROIT o międzynarodowym faktoringu z dnia 28 maja 1988 r. przez umowę faktoringu rozumie się stałą umowę, w ramach której faktorant może lub jest zobowiązany przelać na faktora wierzytelności wynikające z umów sprzedaży, zawartych pomiędzy faktorantem a dłużnikami, natomiast do obowiązków faktora należy wykonywanie takich funkcji jak: finansowanie faktoranta, księgowanie wierzytelności, inkasowanie wierzytelności, ochrona przed ryzykiem niewypłacalności dłużnika.

W orzeczeniu C-305/01 Groß-Gerau v. MKG Europejski Trybunał Sprawiedliwości uznał, że z usługami faktoringu mamy do czynienia wtedy, gdy transakcje przelewu - wierzytelności są dokonywane w sposób ciągły oraz wskazał, że podstawową funkcję faktoringu stanowi uwolnienie faktoranta od ciężaru egzekwowania wierzytelności, a ponadto - w przypadku faktoringu właściwego - przejęcia ryzyka niewypłacalności dłużnika.

W praktyce, usługi faktoringu dzieli się zasadniczo na dwie kategorie:

* faktoring właściwy (pełny), którego istota sprowadza się do nabycia przez faktora niewymagalnych wierzytelności, wraz z przejęciem na siebie ryzyka niewypłacalności dłużnika, a także ich późniejszej (po dacie zapadalności) egzekucji we własnym imieniu i na własną rzecz, oraz

* faktoring niewłaściwy (niepełny), w którym rola faktora sprowadza się przede wszystkim do zapewnienia okresowego (do daty zapadalności wierzytelności) finansowania działalności faktoranta oraz pomniejszych czynności administracyjnych (inkaso, upominanie dłużników itp.); przelew wierzytelności nie na celu wyłącznie zabezpieczenie interesów faktora występującego tu w roli finansującego, a ryzyko niewypłacalności dłużnika nadal obciąża faktoranta.

Przepisy Ustawy nie rozróżniają tych dwóch kategorii factoringu. Na gruncie podatku VAT są one traktowane jednakowo. Również w powyższym orzeczeniu Europejski Trybunał Sprawiedliwości wskazał, iż nie istnieje żadne przekonywujące uzasadnienie, aby faktoring właściwy i niewłaściwy traktować odmiennie z punktu widzenia podatku VAT.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, że dana usługa będzie traktowana jako factoring, jeżeli jej przedmiotem będzie przelew wierzytelności (definitywny bądź nie) za wynagrodzeniem oraz świadczenie dodatkowych usług przez faktoranta, które ma na celu wyręczenie zbywcy wierzytelności z czynności zmierzających do wyegzekwowania wierzytelności. Usługa factoringu jest usługą kompleksową i wszystkie jej elementy muszą wystąpić razem, aby daną usługę można było traktować jako usługę factoringu.

Zdaniem Banku, wszystkie elementy wynagrodzenia uzyskiwane przez Bank za czynności wykonywane przez Bank na rzecz Faktoranta na podstawie Umowy składają się na łącznie na wynagrodzenie za czynności stanowiące kompleksową usługę factoringu.

Na podstawie art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy VAT zwolnienie z opodatkowania VAT ogólnie pojętych usług finansowych nie ma zastosowania do usług ściągania długów, w tym faktoringu. Oznacza to, że powyższe usługi, świadczone przez Bank ta rzecz Faktoranta powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki podstawowej 23%.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w piśmie Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2004 r., znak 1MUS-1471/VTR1/443-233/04/LS, zgodnie z którym: "co do zasady, podstawa opodatkowania w przypadku umów faktoringu obejmuje wszelkie składniki wynagrodzenia, niezależnie od postaci czy nazwy, należne faktorowi od faktoranta z tytułu zawartej umowy".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o VAT", opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Stosownie do art. 146a pkt 1 ustawy o VAT w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu.

Zatem biorąc pod uwagę powyższe uregulowania należy stwierdzić, że usługi faktoringu podlegają opodatkowaniu według podstawowej stawki podatku w wysokości 23%.

Usługi faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring polega na tym, że faktorant przenosi na faktora wierzytelność, a faktor zobowiązuje się zapłacić faktorantowi jej wartość nominalną pomniejszoną o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora oraz świadczyć na jego rzecz dodatkowe usługi.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT obrotem, stanowiącym podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług, jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. W myśl powołanego przepisu kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. W związku z tym, podstawa opodatkowania w przypadku umów faktoringu, obejmuje wszelkie składniki wynagrodzenia (niezależnie od postaci czy nazwy) należne faktorowi od faktoranta z tytułu zawartej umowy. Rodzaj umowy faktoringu (właściwy lub niewłaściwy) pozostaje bez znaczenia dla opodatkowania samej usługi faktoringu.

Z przedstawionych okoliczności stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca zawiera ze swoimi klientami (faktorantami) umowy o limit factoringowy. Na podstawie tej umowy Bank pozostawia do dyspozycji Faktoranta określoną kwotę środków pieniężnych. Limit przyznawany jest na finansowanie bieżącej działalności Faktoranta poprzez nabywanie przez Bank jego wierzytelności handlowych wobec jego Dłużników, wynikających z faktur z tytułu sprzedaży towarów/usług. Bank oferuje Faktorantom zawarcie Umowy bez przejęcia ryzyka wypłacalności Dłużnika. W Umowie określony jest okres obowiązywania Limitu. Generalnie, wierzytelność powinna być spłacona na rzecz Banku w terminie wskazanym na fakturze Faktoranta. Jednakże, na wniosek Faktoranta, zaakceptowany przez Bank, Bank może wydłużyć Dłużnikowi termin zapłaty faktury określony w odrębnym porozumieniu zawartym przez Bank, Faktoranta i Dłużnika tj. w Porozumieniu o Dodatkowym Finansowaniu. Ponadto, Bank może przyznać Faktorantowi lub Dłużnikowi tzw. Okres Tolerowanego Opóźnienia. Okresem Tolerowanego Opóźnienia jest okres liczony bądź od dnia, w którym powinna być zapłacona faktura (jeżeli Bank nie udzielił Dłużnikowi dodatkowego finansowania) bądź od dnia upływu Okresu Dodatkowego (jeżeli Bank udzielił Dłużnikowi dodatkowego finansowania) do dnia ustalonego przez Bank i Faktoranta. Zgodnie z postanowieniami Umowy, z tytułu świadczenia przedmiotowych usług, Bankowi przysługuje od Faktoranta wynagrodzenie w postaci odsetek / odsetek dyskontowych liczone od kwoty zaangażowanej przez Bank w finansowanie Faktoranta. Odsetki liczone są do dnia zapłaty wynikającego z faktury Faktoranta;

Zatem biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego tut. Organ stwierdza, iż uzyskiwane przez Bank od faktoranta wynagrodzenie w postaci odsetek na podstawie umowy o limit factoringowy podlega opodatkowaniu, według podstawowej stawki podatku VAT w wysokości 23%.

Tym samym tut. Organ podatkowy stwierdza, iż stanowisko Wnioskodawcy odnośnie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Końcowo tut. Organ podatkowy informuje, iż w niniejszej interpretacji udzielono odpowiedzi w zakresie opodatkowania podatkiem VAT wynagrodzenia (odsetek) uzyskiwanych od faktoranta na podstawie zawartej umowy o limit factoringowy (pytanie nr 1 przedmiotowego wniosku). Rozstrzygnięcie dotyczące zastosowania zwolnienia z podatku VAT wynagrodzenia (odsetek) uzyskiwanych od dłużnika jako usługa udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych (pyt. nr 2) zostało ujęte w odrębnej interpretacji.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-ego Maja 10, 09-402 Płock.