IPPP2/443-423/13-4/BH

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 23 kwietnia 2013 r. (data wpływu 6 maja 2013 r.), uzupełnionym w dniu 17 czerwca 2013 r. (data wpływu 20 czerwca 2013 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 7 czerwca 2013 r. doręczone Stronie w dniu 13 czerwca 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie umów cesji odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 maja 2013 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie umów cesji odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku, uzupełnionym pismem z dnia 14 czerwca 2013 r., zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą. Osoby fizyczne zarówno prowadzące jak i nieprowadzące działalności gospodarczej będą dokonywały na rzecz Wnioskodawcy cesji roszczeń odszkodowawczych z tytułu szkód z OC auta. Pomiędzy tymi osobami a Wnioskodawcą zostanie sporządzona umowa cesji, w której osoby fizyczne będą cedentami a Wnioskodawca - cesjonariuszem.

Wnioskodawca będzie dokonywał zapłaty na rzecz cedenta z tytułu roszczeń odszkodowawczych ustalonej wspólnie kwoty, która to kwota zawsze będzie niższa od szacowanego odszkodowania. Taki jest sens przedsięwzięcia Przedsiębiorcy, który chce już we własnym imieniu i na własny rachunek dochodzić odszkodowania nie wiedząc jaki będzie skutek tych zdarzeń. Skutek może być całkowicie negatywny czyli Przedsiębiorca mimo poniesienia kosztów, zatrudnienia sił fachowych tj. prawnika, poniesienia opłat sądowych itp. może nic nie odzyskać ale może odzyskać jakąś kwotę. Każda otrzymana kwota dochodzonego odszkodowania będzie przychodem przedsiębiorcy.

Dodać należy, że Przedsiębiorca jako obecnie dochodzący, zgodnie z prawem, odszkodowania-nigdy nie był i nie będzie osobą która z tytułu tego zdarzenia (szkoda w OC auta) odliczała czy odliczy VAT przy naprawie pojazdu bo nigdy nie był i nie będzie właścicielem pojazdu - kupił tylko odszkodowanie jako roszczenie pieniężne.

Od ubezpieczyciela powinien więc otrzymać odszkodowanie w wartości brutto.

Wg przedsiębiorcy otrzymana kwota powinna być brutto tzn. z podatkiem VAT. Co w tym momencie powinien zrobić podatnik. Wystawiać fakturę. Komu.

Jeżeli nabywca (nabywca odszkodowania - przedsiębiorca z cesji) wyegzekwuje ją na swoją rzecz (a po to to czyni) - nie dokona przecież żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu. Czy jest możliwe świadczenie usług na swoją rzecz... Świadczenie na swoją rzecz wg przedsiębiorcy nie podlega VAT i nie ma znaczenia czy wierzytelność wynika z prawa do otrzymania odszkodowania zwolnionego z VAT (usługi ubezpieczeniowe zwolnione z VAT art. 43 ust. 1 pkt 31) czy też z innego tytułu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy otrzymane odszkodowanie podlega VAT czy jest ustawowo zwolnione (art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT); czy otrzymana przez Wnioskodawcę kwota będzie kwotą brutto, od której Wnioskodawca ma odprowadzić podatek VAT.

2. W związku z tym, że wypłacone odszkodowanie nie jest dostawą towaru, to czy w sytuacji wyegzekwowania odszkodowania na własną rzecz Wnioskodawca dokona usługi podlegającej opodatkowaniu.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Według Wnioskodawcy otrzymane odszkodowanie powinno podlegać zwolnieniu z VAT.

Wnioskodawca powinien zastosować metodę "w stu" od faktycznie otrzymanego odszkodowania w momencie wpływu środków i odprowadzić podatek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą", opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny między świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca zamierza dokonywać nabycia wierzytelności z tytułu roszczeń odszkodowawczych, związanych z ubezpieczeń OC, należnych osobom fizycznym, zarówno prowadzących działalność gospodarczą jak i nieprowadzacych takiej działalności, z tytułu szkód komunikacyjnych. Na podstawie zawartych umów Wnioskodawca jako cesjonariusz zamierza egzekwować należne cedentowi odszkodowanie na własną rzecz.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą możliwości zastosowania zwolnienia odszkodowania z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT lub też z innego tytułu.

Na wstępie zaznaczyć należy, że aby czynność była opodatkowana bądź też zwolniona z podatku VAT, musi ona być czynnością podlegająca temu podatkowi. Jak wskazano wcześniej, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają jedynie te czynności, które zostały wymienione w art. 5 ustawy. W ustępie 1 punkt 1 tego przepisu została wymieniona odpłatna dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zobowiązanym do zapłaty podatku, co do zasady, jest podmiot dokonujący dostawy towarów lub podmiot świadczący usługę.

Analizując zdarzenie opisane we wniosku, stwierdzić należy, że Wnioskodawca nie wykonuje czynności podlegającej opodatkowaniu na rzecz ubezpieczyciela. Otrzymane środki pieniężne od ubezpieczyciela mają charakter odszkodowania i nie są wynagrodzeniem z tytułu świadczenia usługi. Wnioskodawca nie świadczy bowiem, na rzecz ubezpieczyciela żadnej usługi. Otrzymanie odszkodowania nie jest czynnością wymienioną w art. 5 ustawy, a zatem nie może być rozpatrywane jako czynność opodatkowana bądź też zwolniona z VAT. Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie mają w tym zakresie zastosowania. Nie odnoszą się również do sposobu kalkulowania wysokości tego odszkodowania.

Nie oznacza to jednak, że Wnioskodawca w sytuacji przedstawionej we wniosku nie wykonuje żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu. Zauważyć należy, że Wnioskodawca dokonuje nabycia wierzytelności od innych podmiotów (cedentów).

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 509 § 1 wyżej cytowanej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 509 § 2 ww. ustawy, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności następuje - w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego - na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią (w tym przypadku Wnioskodawca), na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Jednakże w tym przypadku o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. Cesjonariusz nabywając wierzytelność świadczy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania. Usługa ta nie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług i podlega opodatkowaniu stawką podstawową w wysokości 23%. Zatem, stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy, Wnioskodawca obowiązany będzie czynność tę udokumentować fakturą.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W przypadku transakcji nabywania wierzytelności, za obrót dla celów VAT należy uznać różnicę pomiędzy wartością nominalną wierzytelności, a wartością którą nabywca zapłacił wierzycielowi (dyskonto). Różnica ta stanowi bowiem wynagrodzenie za wykonanie usługi czyli obrót dla celów podatku VAT. Odnosząc powyższe do sprawy będącej przedmiotem wniosku, podstawę opodatkowania stanowić będzie różnica pomiędzy kwotą ustalonego odszkodowania a kwotą zapłaconą przez Wnioskodawcę na rzecz cedenta, pomniejszona o kwotę podatku należnego.

Reasumując, Wnioskodawca będzie zobowiązany do wystawienia faktury na rzecz podmiotów, z którymi zawiera umowę cesji wierzytelności. Podstawą opodatkowania podatkiem VAT będzie różnica pomiędzy wartością wierzytelności, a kwotą jaką Wnioskodawca zapłaci cedentowi, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Różnica ta stanowić będzie wynagrodzenie Wnioskodawcy z tytułu świadczenia usługi na rzecz cedenta polegającej na uwolnieniu cedenta z dochodzenia na własną rzecz wierzytelności od ubezpieczyciela. Z kolei, otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie od ubezpieczyciela nie będzie stanowić wynagrodzenia za usługę. W tym przypadku Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do udokumentowania tej czynności fakturą, ponieważ, w stosunku do tej czynności nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług. Przepisy tej ustawy nie określają również sposobu kalkulacji kwoty odszkodowania wypłacanego przez ubezpieczyciela na rzecz Wnioskodawcy.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.