IPPP1/4512-14/16-2/KR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 30 grudnia 2015 r. (data wpływu 4 stycznia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 4 stycznia 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Y. sp. z o.o. (dalej: "Spółka") prowadzi działalność leasingową. W ramach prowadzonej działalności Spółka, działając jako finansujący, zawiera umowy leasingu lub najmu z Korzystającymi. Przedmiotem umów są środki trwałe z wyłączeniem nieruchomości. Są to przede wszystkim maszyny marki Y., głównie maszyny budowlane (np. koparki, ładowarki), drogowe (np. walce, frezarki, równiarki, itp) a także wózki widłowe, agregaty i inne urządzenia. Zgodnie z zawartymi umowami leasingu Spółka zobowiązuje się oddać Korzystającemu do odpłatnego używania na czas oznaczony przedmiot leasingu a Korzystający zobowiązuje się uiszczać opłaty leasingowe oraz inne należności wynikające z umowy w terminach określonych w umowie i harmonogramie opłat leasingowych. Jednocześnie ogólne warunki umowy leasingu (dalej: OWUL) przewidują przypadki, w których umowa może zostać rozwiązana ze względu na naruszenie jej postanowień. Zarówno zakończenie umowy leasingu poprzez jej rozwiązanie przez Spółkę z powodu naruszenia postanowień umowy jak i poprzez jej terminowe zakończenie bez dokonania wykupu przedmiotu leasingu skutkuje obowiązkiem zwrotu przedmiotu leasingu w terminie wskazanym w umowie.

Spółka zawarła zapis w umowie przewidujący odszkodowanie za naruszenie jej warunków wskutek korzystania z przedmiotu leasingu bez podstaw prawnych stanowiące ekwiwalent za straty lub utracone korzyści. Występują takie sytuacje, że Korzystający korzystają z cudzej rzeczy bezprawnie, nielegalnie, bez zgody Finansującego i bez żadnej zawartej w tym celu umowy.

Jeżeli przedmiot leasingu nie zostaje zwrócony we wskazanym terminie wówczas Spółka podejmuje czynności zmierzające do jego odzyskania.

Czynności te polegają na:

1. Wysłaniu wezwania do Korzystającego do bezzwłocznego zwrotu przedmiotu leasingu,

2. Skierowaniu sprawy do kancelarii prawnej i/lub firmy windykacyjnej,

3. Skierowaniu sprawy na drogę postępowania sądowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w myśl ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: Ustawa o VAT) opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają kwoty odszkodowania, którymi Spółka obciąża Korzystającego z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotu leasingu po rozwiązaniu umowy leasingu przez Spółkę z powodu braku regulowania płatności przez Korzystającego i wszczętego postępowania windykacyjnego.

2. Czy w myśl ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: Ustawa o VAT) opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają kwoty odszkodowania, którymi Spółka obciąża Korzystającego z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotu leasingu po wygaśnięciu umowy leasingu.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. Przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,

2. Zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,

3. Świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z powyższej definicji wynika, że usługę w rozumieniu ustawy o VAT stanowi każde świadczenie niebędące dostawą towarów. Jednakże "świadczenie" należy rozumieć jako działanie przynoszące drugiej stronie (beneficjentowi) korzyści. Aby transakcję można było uznać za świadczenie usług, wymagane jest istnienie zidentyfikowanego odbiorcy świadczenia (konsumenta), rozumianego jako podmiot, który uzyskuje określoną korzyść z tytułu wykonania danego świadczenia. Ponadto stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym. Potwierdzeniem powyższego stanowiska jest przykładowo wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. I FSK 94/06 z dnia 6 lutego 2007 r.).

Żeby daną czynność uznać za opodatkowaną VAT, konieczne jest, aby pomiędzy stronami istniała umowa, czyli wzajemny stosunek zobowiązaniowy oznaczający, że jeden podmiot, w zamian za wynagrodzenie, zobowiązany jest do spełnienia określonego świadczenia na rzecz innego podmiotu. Zatem nie podlegałyby opodatkowaniu VAT jakiekolwiek czynności, które następują wbrew woli świadczeniodawcy. Od zasady tej istnieją dwa wyjątki, określone wprost przez przepisy.

Jedyne odszkodowanie podlega opodatkowaniu VAT jako użytkowanie następujące wbrew woli świadczeniodawcy i bez jego zgody, to odszkodowanie (zapłata, wynagrodzenie) za szczególny rodzaj przeniesienia własności towarów. Ten szczególny rodzaj przeniesienia własności towarów polega na tym, iż przeniesienie to (dotyczące najczęściej nieruchomości) następuje z mocy:

To samo dotyczy świadczenia usług.

Jak bowiem wynika z art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT:

Bezumowna czynność jest to czynność, co do której pomiędzy jej stronami nie została zawarta żadna umowa (porozumienie) wyrażająca wolę jej świadczenia. Chodzi tu o czynność nieopartą na tytule prawnym, wskazującym obowiązek dostawy towarów lub obowiązek świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia. Bezumowność oznacza, iż do danej czynności dochodzi wbrew woli właściciela rzeczy. Ma to najczęściej miejsce w sytuacji, gdy pomiędzy właścicielem a korzystającym bezumownie z rzeczy nie istnieje żaden stosunek prawny (umowa), w ramach którego miałyby być spełnione świadczenia wzajemne.

Spółka w OWULu przewiduje przypadki bezumownego korzystania z cudzej własności i skutek w postaci przysługującego roszczenia o wynagrodzenie za bezprawne korzystanie z jego rzeczy. Przypadki te występują w sytuacji, gdy:

a. Korzystający użytkuje przedmiot leasingu po wypowiedzeniu umowy przez Spółkę ze względu na brak płatności przez Korzystającego i pomimo skierowanych do niego wezwań o zwrot przedmiotu leasingu i rozpoczętą procedurę windykacyjną,

b. Korzystający korzysta z przedmiotu leasingu po okresie, w którym umowa obowiązywała. W stosunku do tego Korzystającego Spółka również rozpoczęła procedurę odzyskania przedmiotu leasingu.

W obu przypadkach Korzystający użytkuje przedmiot leasingu nie będąc do tego uprawnionym. Europejski Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu w wyroku z 14 lipca 2005 r. w sprawie C-435/03 stwierdził, iż kradzież towarów czyni z podmiotu, który się jej dopuszcza, jedynie ich dzierżyciela. Jej skutkiem nie jest wyposażenie sprawcy w uprawnienie do rozporządzania towarami jak właściciel. A zatem kradzież nie może być uznana za zdarzenie powodujące przeniesienie jakiegokolwiek prawa pomiędzy poszkodowanym a sprawcą. Także zasada neutralności podatkowej nie oznacza obowiązku uznania kradzieży towarów za dostawę tych towarów i pozwala na stwierdzenie, że nie jest czynnością opodatkowaną VAT.

Otrzymania odszkodowania, wynagrodzenia lub różnego rodzaju ekwiwalentów za szkody (straty) lub brak korzyści z tytułu użytkowania cudzej własności bez zgody właściciela także nie można utożsamiać z "odpłatnością". W związku z nielegalnym zachowaniem się drugiej strony, czerpiącej pożytki z cudzej rzeczy bez zgody jej właściciela, bezsprzecznie właściciel ponosi szkodę.

Kwestią "odpłatności" ETS zajmował się w swoim orzecznictwie wielokrotnie (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, iż o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu. Związek, o którym mowa, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie. Z podobnymi poglądami można się również spotkać w rozstrzygnięciach sądów administracyjnych (zob. wyrok WSA w Krakowie z 28 września 2005 r., sygn. akt I SA/Kr 850/05, czy wyrok WSA w Białymstoku z 23 sierpnia 2006 r., sygn. akt I SA/Bk 193/06).

Bezumowna czynność, na którą nie została wyrażona zgoda (ani wyraźna, ani dorozumiana), nie stanowi transakcji opodatkowanej VAT. Żądanie z tego tytułu zapłaty nie stanowi zaś należności za jej wykonanie.

Zapłata określonej kwoty pieniężnej wiąże się z prawem żądania naprawienia wynikłej dla właściciela rzeczy lub nieruchomości szkody z tytułu bezprawnego korzystania z nich. Żądanie wynagrodzenia (roszczenie pieniężne) w swojej istocie stanowi nie należność, lecz odszkodowanie. Właścicielowi przysługuje prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści.

Podobne stanowisko zajmują również organy podatkowe w wydanych interpretacjach indywidualnych:

* Izby Skarbowej w Katowicach z 24 kwietnia 2009 r. (IBPP3/443-145/09/KO) oraz Izby Skarbowej w Warszawie z 25 lutego 2011 r. (1PPP1/443-1202/10-4/AP).

Zdaniem Izby Skarbowej w Poznaniu wyrażonym w interpretacji z 14 grudnia 2011 r. (ILPP2/443-1280/11-8/MN) na opodatkowanie bezumownego korzystania z nieruchomości będą wpływały jego dalsze kroki, tj. dążenie do odzyskania nieruchomości będzie skutkowało nieopodatkowaniem całości odszkodowania.

PODSUMOWANIE

Z przedstawionych stanów faktycznych i przytoczonych przepisów prawnych ich dotyczących wynika, iż jeśli w sensie cywilistycznym podmiot otrzymujący wynagrodzenie za poniesioną szkodę lub utracone korzyści zidentyfikuje to wynagrodzenie jako odszkodowanie, a ponadto będzie ono dotyczyło czynności, na które nie została udzielona zgoda (za wyjątkiem zgody dorozumianej wynikającej z art. 674 kodeksu cywilnego i za wyjątkiem odszkodowań następujących za przeniesienie własności rzeczy lub świadczenia usług z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub za przeniesienie z mocy prawa), to tego rodzaju odszkodowanie nie będzie zasadniczo nigdy podlegało opodatkowaniu VAT i nie będzie uznane jako odpłatność (należność) za świadczone czynności takie jak dostawa towarów lub świadczenie usług.

Zatem poza trzema wyraźnymi przypadkami, określonymi przez przepisy, tj. art. 674 kodeksu cywilnego oraz art. 7 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, odszkodowanie za bezumowne korzystanie z cudzej własności nie podlega VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

* przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

* zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

* świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby dane świadczenie uznać za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub świadczącego usługę. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Przy ustaleniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonania tego świadczenia miało być wypłacone. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie - jako usługa - podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność leasingową. W ramach działalności Spółka, działając jako finansujący, zawiera umowy leasingu lub najmu z Korzystającymi. Przedmiotem umów są środki trwałe z wyłączeniem nieruchomości. Są to przede wszystkim maszyny budowlane (np. koparki, ładowarki), drogowe (np. walce, frezarki, równiarki, itp) a także wózki widłowe, agregaty i inne urządzenia. Zgodnie z zawartymi umowami leasingu Spółka zobowiązuje się oddać Korzystającemu do odpłatnego używania na czas oznaczony przedmiot leasingu a Korzystający zobowiązuje się uiszczać opłaty leasingowe oraz inne należności wynikające z umowy w terminach określonych w umowie i harmonogramie opłat leasingowych. Jednocześnie ogólne warunki umowy leasingu (dalej: OWUL) przewidują przypadki, w których umowa może zostać rozwiązana ze względu na naruszenie jej postanowień. Zarówno zakończenie umowy leasingu poprzez jej rozwiązanie przez Spółkę z powodu naruszenia postanowień umowy jak i poprzez jej terminowe zakończenie bez dokonania wykupu przedmiotu leasingu skutkuje obowiązkiem zwrotu przedmiotu leasingu w terminie wskazanym w umowie.

Spółka zawarła w umowie zapis przewidujący odszkodowanie za naruszenie jej warunków wskutek korzystania z przedmiotu leasingu bez podstaw prawnych stanowiące ekwiwalent za straty lub utracone korzyści. Występują takie sytuacje, że Korzystający użytkują cudze rzeczy bezprawnie, nielegalnie, bez zgody Finansującego i bez żadnej zawartej w tym celu umowy.

Jeżeli przedmiot leasingu nie zostaje zwrócony we wskazanym terminie wówczas Spółka podejmuje czynności zmierzające do jego odzyskania.

Czynności te polegają na:

1. Wysłaniu wezwania do Korzystającego do bezzwłocznego zwrotu przedmiotu leasingu,

2. Skierowaniu sprawy do kancelarii prawnej i/lub firmy windykacyjnej,

3. Skierowaniu sprawy na drogę postępowania sądowego.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy otrzymane od Korzystających kwoty odszkodowań za bezumowne korzystanie z przedmiotów leasingu podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W niniejszej sprawie kwestią wymagającą interpretacji jest m.in. ustalenie, czy wskazana w opisie sprawy należna kwota odszkodowania za bezumowne korzystanie z przedmiotu leasingu, będącego własnością Wnioskodawcy w sytuacji podjęcia przez Spółkę działań celem odzyskania przedmiotu (wysłanie wezwania do zwrotu przedmiotu leasingu, skierowanie sprawy do kancelarii prawnej i/lub firmy windykacyjnej, skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie przepisu art. 8 ust. 1 ustawy.

Należy wskazać, że z bezumownym korzystaniem z rzeczy mamy do czynienia, gdy osoba trzecia bez tytułu prawnego wchodzi w sferę uprawnień właścicielskich, w wyniku czego właściciel zostaje pozbawiony faktycznego władztwa nad rzeczą oraz możliwości czerpania z niej pożytków.

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto pomiędzy zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie podlega opodatkowaniu.

Ponadto, wskazać należy, że kwestie bezumownego korzystania z cudzej rzeczy regulują przepisy m.in. art. 224, 225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.).

Stosownie do art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego, samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jak wynika z treści § 2 powołanego przepisu - od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

Natomiast, jak wynika z art. 225 Kodeksu cywilnego, obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

O tym, czy bezumowne korzystanie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, decydować będą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

W przypadku, gdy korzystający z maszyn i urządzeń nie wywiązuje się z postanowień umowy, a właściciel dążąc do odzyskania przedmiotu oddanego w leasing wytoczy przeciwko niemu powództwo o wydanie rzeczy, zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy właścicielem i korzystającym bezumownie z oddanego w leasing przedmiotu nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne. W tej sytuacji świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania przedmiotem leasingu i wynikłe z tego tytułu szkody.

Inaczej należy jednak oceniać sytuację, gdy po zakończeniu umowy dotychczasowy Korzystający nadal użytkuje przedmiot za zgodą właściciela (nawet dorozumianą), płacąc z tego tytułu określone kwoty, a także sytuację kiedy właściciel rzeczy (np. maszyny budowlane, wózki widłowe) - z różnych względów - toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, należy stwierdzić, że decydujące znaczenie dla opodatkowania lub nieopodatkowania bezumownego korzystania z maszyn budowlanych i pozostałych urządzeń mają okoliczności. Generalnie sytuacja ta pozostaje poza opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak okoliczności wskazują na dorozumiane, milczące trwanie umowy - czynność ta podlega opodatkowaniu jako świadczenie usług.

Jak wskazano wcześniej, świadczenie nieoparte na tytule prawnym wskazującym na istnienie obowiązku świadczenia usługi oraz wysokości wynagrodzenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W przypadku bezumownego korzystania z cudzej własności właścicielowi przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za bezprawne korzystanie z jego maszyn i urządzeń. Zapłata określonej kwoty pieniężnej wiąże się z prawem żądania naprawienia wynikłej szkody z tytułu bezprawnego korzystania z przedmiotów leasingu. Żądanie wynagrodzenia (roszczenia pieniężnego) w swojej istocie nie stanowi należności za wykonanie usług, lecz odszkodowanie. Przedmiotowego odszkodowania nie można traktować jako należności z tytułu świadczenia usługi, jest ono bowiem rekompensatą za niemożność pobierania pożytków i używania maszyn i urządzeń w okresie bezumownego korzystania.

W analizowanej sprawie mamy do czynienia z odszkodowaniem z tytułu bezumownego korzystania z maszyn i urządzeń przez leasingobiorcę.

W związku z tym należy stwierdzić, że kwoty odszkodowania, którymi Spółka obciąża Korzystającego z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotu leasingu po rozwiązaniu umowy leasingu przez Spółkę z powodu braku regulowania płatności przez Korzystającego i wszczętego postępowania windykacyjnego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem VAT nie podlegają również kwoty odszkodowania, którymi Spółka obciąża Korzystającego z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotu leasingu po wygaśnięciu umowy leasingu.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy w analizowanej kwestii należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.