IPPP1/443-934/14-2/KC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 sierpnia 2014 r. (data wpływu 18 sierpnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania za czynność podlegającą opodatkowaniu transakcji wykonywanych przez Wspólnotę na rzecz właścicieli - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 sierpnia 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania za czynność podlegającą opodatkowaniu transakcji wykonywanych przez Wspólnotę na rzecz właścicieli.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wspólnota lokali użytkowych na swoim zebraniu właścicieli przyjęła uchwałę, że wszelkie koszty zarządu ponoszone przez wspólnotę lokali użytkowych dotyczące części wspólnych są "refakturowane" na poszczególnych właścicieli w wartościach wynikających z posiadanych udziałów zapisanych w stosownych aktach notarialnych.

W związku z powyższym Zarząd wspólnoty lokali użytkowych comiesięcznie wystawia rachunki (faktury VAT - ponieważ wspólnota jest czynnym podatnikiem podatku VAT), sprzedając zakupione usługi i towary na rzecz nabywców (właścicieli lokali użytkowych) ze stawką 23% podatku od towarów i usług.

Tym samym wspólnota lokali użytkowych wykonuje czynności wyłącznie opodatkowane i w ślad za tym naliczony podatek VAT w zakupionych usługach i towarach odlicza z podatku należnego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy postępowanie wspólnoty lokali użytkowych jest właściwe.

Zdaniem Wnioskodawcy;

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u., podatnikiem tego podatku może być nie tylko osoba fizyczna czy osoba prawna, ale nawet podmiot bez osobowości prawnej, czego najdalej idącym wyrazem jest uznanie za podatnika VAT spółki cywilnej, która jest przede wszystkim stosunkiem prawnym, Tym bardziej zauważyć należy, że zarówno na gruncie prawa cywilnego, jak i podatkowego, ustawodawca coraz bardziej dostrzega podmioty, którym nie przyznano wprawdzie osobowości prawnej, ale mające zdolność prawną. Takie jednostki organizacyjne, zwane niekiedy ułomnymi osobami prawnymi, są podmiotem praw i obowiązków oraz mogą być również podatnikami VAT.

W konsekwencji wspólnota mieszkaniowa, a tym bardziej wspólnota lokali użytkowych, może stać się pełnoprawnym uczestnikiem obrotu.

W świetle art. 15 ust. 1 u.p.tu. podatnikami są także jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. Dany podmiot dla uznania go za podatnika musi spełnić też przesłankę przedmiotową, tj. wykonywać samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje również w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 u.p.t.u. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r.).

Wspólnota mieszkaniowa była i jest uważana za podatnika VAT, bowiem dokonuje ona czynności opodatkowanych, przy czym w grę może wchodzić nie tylko odsprzedaż usług właścicielom lokali, ale np. sama sprzedaż nieruchomości, wynajmowanie lokali osobom trzecim czy udostępnienie ścian budynku na reklamy.

Również niezależnie od tego, że nowelizacja, która weszła w życie w dniu 1 kwietnia 2013 r., odchodzi od objęcia opodatkowaniem czynności dokonywanych okazjonalnie ("wykreślono" kontrowersyjny zwrot: "również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy"), to jednak wydaje się, że nie straciło na aktualności wcześniejsze spojrzenie organów podatkowych na niektóre kwestie. Przykładowo w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście z dnia 6 lipca 2006 r., 1449/2BV/443/2006/248/KA, wskazano iż: "Usługa polegająca na ustanowieniu służebności gruntowej jest zbliżona charakterem do czynności wymienionych w powołanym piśmie Ministerstwa Finansów (wynajmowanie lokali, udostępnianie ścian na reklamy). Wspólnota będzie regularnie otrzymywać wpłaty z tytułu ustanowienia tej służebności, nie będzie to zatem czynność jednorazowa, lecz usługa o charakterze ciągłym. Wobec powyższego należy uznać, iż spełnia ona definicję działalności gospodarczej, wynikającą z art. 15 ust. 2 ustawy".

Przy okazji tego ostatniego przykładu warto dodać, że w praktyce działalności wspólnoty mogą się pojawiać problemy towarzyszące i innym podatnikom, w tym np. konieczność ustalenia, czy określone zdarzenie gospodarcze mieści się w pojęciu dostawy towarów czy świadczenia usług, a więc czy jest czynnością podlegającą opodatkowaniu. Przykładowo więc, w sytuacji rekompensaty za przesłonięcie okien reklamą nie należy wystawiać faktury VAT reklamodawcy za wypłatę rekompensaty, bowiem nie jest ona ani dostawą towarów, ani usługą.

Minister Finansów, działając na podstawie art. 14a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - dalej o.p. wydał w dniu 21 czerwca 2011 r. interpretację ogólną, PT8/033/IO1/AEW/11/PT-571 (Dz. Urz. MF Nr 6, poz, 27), dotyczącą sposobu dokonywania rozliczeń podatku od towarów i usług przez wspólnoty mieszkaniowe z tytułu nabywanych przez wspólnoty mieszkaniowe towarów i usług.

Wykładnia ta nie odnosiła się do wspólnot lokali użytkowych

W interpretacji ogólnej Ministra znalazła się też informacja, że "wykładnia przepisów prawa podatkowego nie wywołuje konsekwencji wobec rozliczeń pomiędzy wspólnotą mieszkaniową a właścicielami lokali, dokonanych wcześniej w sposób odmienny". Stąd nie tyle sama interpretacja, a cytowane zdanie budzi znaczące kontrowersje z następujących powodów:

* Konstytucja RP wskazuje na ustawowy tryb przyznawania ulg,

* interpretacja zamyka nawet organom podatkowym "możliwość dochodzenia należności publicznoprawnej",

* minister nie może określać, w jakim zakresie i w jakim okresie ma obowiązywać jego wykładnia.

Na podstawie § 3 ust. 1 pkt 10 i 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatków od towarów i usług, zwalnia się od podatku:

* czynności związane z utrzymaniem lokali mieszkalnych, wykorzystywanych wyłącznie na cele mieszkaniowe, za które pobierane są opłaty, wykonywane przez wspólnotę mieszkaniową na rzecz właścicieli tych lokali, tworzących w określonej nieruchomości tę wspólnotę;

* czynności wykonywane przez wspólnotę mieszkaniową lub właścicieli lokali mieszkalnych tworzących w określonej nieruchomości wspólnotę mieszkaniową, na rzecz osób używających na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności lokale należące do właścicieli tworzących tę wspólnotę mieszkaniową, za które pobierane są opłaty niezależne od właściciela w rozumieniu ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego lub opłaty pośrednie w rozumieniu ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli lokale te są wykorzystywane wyłącznie na cele mieszkaniowe.

Powyższe nie dotyczy zwolnienia w przypadku, gdy w wspólnocie funkcjonują wyłącznie lokale użytkowe.

Wspólnota zgodnie z wymogami Dyrektywy Rady Unii Europejskiej 2006/112//WE, opodatkowała wszelkie wykonywane przez nią czynności podatkiem od towarów i usług w wysokości 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Jedną z generalnych zasad na gruncie podatku od towarów i usług jest to, że czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy wykonane są przez podatnika.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jako wspólnota lokali użytkowych przyjęła uchwałę, że wszelkie koszty zarządu ponoszone przez wspólnotę, dotyczące części wspólnych są "refakturowane" na poszczególnych właścicieli w wartościach wynikających z posiadanych udziałów zapisanych w stosownych aktach notarialnych.

W związku z tym, Zarząd wspólnoty comiesięcznie wystawia faktury VAT - ponieważ wspólnota jest czynnym podatnikiem podatku VAT, sprzedając zakupione usługi i towary na rzecz właścicieli lokali użytkowych ze stawką 23% podatku od towarów i usług.

Tym samym Wnioskodawca wykonuje czynności wyłącznie opodatkowane i w ślad za tym naliczony podatek VAT w zakupionych usługach i towarach odlicza z podatku należnego.

Wątpliwości Wnioskodawcy wiążą się z uznaniem, czy postępowanie Wspólnoty odnośnie "refakturowania" kosztów zarządu na poszczególnych właścicieli lokali jest prawidłowe.

Prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres zarządu nieruchomością wspólną określa ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.).

W myśl art. 2 ust. 1 ww. ustawy, samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej "lokalami", mogą stanowić odrębne nieruchomości.

Z kolei w art. 6 tej samej ustawy, wspólnotę mieszkaniową tworzy ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości. Wspólnota może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

Przepis ten nadaje wspólnocie mieszkaniowej przymiot jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Wspólnota Mieszkaniowa jest odrębnym od członków Wspólnoty podmiotem praw i obowiązków, a tym samym działając w ramach przyznanej zdolności prawnej może nabywać prawa i obowiązki do własnego majątku.

Jak stanowi art. 18 ust. 1 ustawy o własności lokali, właściciele lokali mogą w umowie o ustanowieniu odrębnej własności lokali albo w umowie zawartej później w formie aktu notarialnego określić sposób zarządu nieruchomością wspólną, a w szczególności mogą powierzyć zarząd osobie fizycznej albo prawnej.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali, właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, jest obowiązany utrzymywać swój lokal w należytym stanie, przestrzegać porządku domowego, uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, korzystać z niej w sposób nie utrudniający korzystania przez innych współwłaścicieli oraz współdziałać z nimi w ochronie wspólnego dobra.

Jak stanowi art. 14 ww. ustawy, na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się w szczególności:

* wydatki na remonty i bieżącą konserwację,

* opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, oraz opłaty za antenę zbiorczą i windę,

* ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publicznoprawne, chyba że są pokrywane bezpośrednio przez właścicieli poszczególnych lokali,

* wydatki na utrzymanie porządku i czystości,

* wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ww. ustawy, na pokrycie kosztów zarządu właściciele lokali uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, płatne z góry do dnia 10 każdego miesiąca.

Wyżej cytowane przepisy art. 13-15 ustawy o własności lokali, wskazują na dwa rodzaje obowiązków członków wspólnoty: jedne związane z nieruchomością wspólną i drugie, związane z odrębną własnością lokalu. Tym samym właściciele lokali zobowiązani są uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z nieruchomością wspólną, na pokrycie których uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat oraz ponoszą wydatki związane z utrzymaniem własnych lokali (m.in. za wodę, ciepło, odprowadzanie ścieków, gaz, energię elektryczną).

Zatem na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług wspólnota mieszkaniowa, realizując wspólny interes właścicieli, występuje w odmiennych rolach, w przypadku nabycia towarów i usług w ramach zarządu nieruchomością wspólną oraz w przypadku nabycia towarów i usług na potrzeby utrzymania poszczególnych lokali właścicieli.

Wnioskodawca wskazuje, że wszystkie koszty zarządu ponoszone przez wspólnotę a dotyczące części wspólnych, są przenoszone na poszczególnych właścicieli, odpowiednio do ich udziałów, przez wystawienie faktury ze stawką podatku 23%.

Wspólnota nabywając towary i usługi dla celów nieruchomości wspólnej nie wykonuje żadnych czynności na rzecz właścicieli. W takiej sytuacji działa ona w imieniu własnym i na własny rachunek, jako podmiot stosunków zobowiązaniowych wynikających z zarządu nieruchomością wspólną, którego działanie jest jedynie finansowane przez właścicieli wyodrębnionych lokali, mających udziały w nieruchomości wspólnej. Tym samym odbiorcą nabywanych towarów i usług jest wspólnota, jako odrębny od jej członków podmiot praw i to ona występuje jako ostateczny konsument. W takim więc zakresie wspólnota nie świadczy żadnych czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług na rzecz właścicieli odrębnych lokali.

W kwestii prawa do odliczenia przez Wnioskodawcę podatku naliczonego, to przede wszystkim należy przywołać art. 86 ust. 1 ustawy, w którym stwierdza się, że w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Natomiast zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Skoro, jak wskazano wyżej, Wnioskodawca jako wspólnota na rzecz właścicieli lokali nie świadczy czynności opodatkowanych z tytułu opłat dotyczących części wspólnych nieruchomości, tym samym nie wystawia na ich rzecz faktur. W konsekwencji, brak jest możliwości odliczenia podatku naliczonego, który powinien wynikać z faktury w tej części.

Podsumowując, w odniesieniu do opisu sprawy, choć Wnioskodawca jako wspólnota lokali użytkowych co do zasady jest podatnikiem VAT, to czynności, które służą częściom wspólnym nieruchomości, nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji brak jest podstaw do fakturowania wewnętrznych rozliczeń między wspólnotą a jej członkami, w związku z ponoszonymi kosztami zarządu nieruchomością wspólną i tym samym brak możliwości odliczenia podatku naliczonego dotyczącego tych wydatków.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.