IPPP1/443-766/12-2/PR - Możliwość opodatkowania podatkiem od towarów i usług składki ubezpieczeniowej należnej towarzystwu ubezpieczeń z tytułu objęcia klienta banku ochroną ubezpieczeniową w ramach ubezpieczenia grupowego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 21 sierpnia 2012 r. (data wpływu 23 sierpnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT przekazywanej przez Wnioskodawcę do ubezpieczyciela w imieniu korzystającego wartości składki ubezpieczeniowej - jest prawidłowe.

W dniu 23 sierpnia 2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT przekazywanej przez Wnioskodawcę do ubezpieczyciela w imieniu korzystającego wartości składki ubezpieczeniowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Bank, działając na podstawie stosownego zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego oraz zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo Bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm., zwanej dalej: "Prawo Bankowe"), świadczy za wynagrodzeniem szereg usług finansowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 6 ust. 1 Prawa Bankowego (zwanych dalej: "czynnościami bankowymi"). Czynności bankowe są wykonywane na rzecz klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych (zwanych dalej: "klientami").

Wśród wspomnianych usług znajdują się również takie, których świadczenie wiąże się z powstaniem ryzyka po stronie klienta, jak i ewentualnie także po stronie Banku, np. ryzyko dotyczące usługi kart płatniczych czy też usługi kredytowej. Ryzyko to może mieć zarówno postać 1) zdarzenia zewnętrznego, tj. dokonanie transakcji przez osobą nieuprawnioną która pozyskała taką możliwość w wyniku przestępstwa, jak również 2) dotyczyć relacji pomiędzy Bankiem a klientem, np. brak możliwości spłaty przez klienta kwoty kredytu/pożyczki. W celu zminimalizowania wskazanego wyżej ryzyka i zwiększenia bezpieczeństwa świadczenia usług finansowych, Bank podjął decyzję o współpracy z towarzystwami ubezpieczeń. W ramach tej współpracy Bank występuje jako ubezpieczający, natomiast klienci Banku są osobami przystępującymi do umów ubezpieczenia grupowego. Z tytułu przystąpienia danej osoby (klienta Banku) do umowy ubezpieczenia grupowego, towarzystwa ubezpieczeń uprawnione są do pobierania składki ubezpieczeniowej.

Przy czym składka ta może być im przekazywana:

* za pośrednictwem Banku - Bank pobiera od klienta ustaloną z klientem sumę i jednocześnie przekazuje część tej sumy towarzystwu ubezpieczeń. Pozostała część kwoty wpłaconej przez klienta stanowi wynagrodzenie Banku (dalej: "odrębne wynagrodzenie");

* bezpośrednio przez klientów - klienci wpłacają składkę bezpośrednio do towarzystw ubezpieczeń. Następnie kwota ta jest rozliczana przez towarzystwo ubezpieczeń pomiędzy składkę ubezpieczeniową należną towarzystwu ubezpieczeń, a wynagrodzeniem dla Banku.

Biorąc pod uwagę powyższe w każdym ze wskazanych wyżej schematów Bank otrzymuje wynagrodzenie, stanowiące określoną część składek ubezpieczeniowych ponoszonych przez klientów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wartość składki ubezpieczeniowej należnej towarzystwu ubezpieczeń z tytułu objęcia ochroną ubezpieczeniową Klienta Banku w ramach ubezpieczenia grupowego, z perspektywy Banku pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, wartość składki ubezpieczeniowej należnej towarzystwu ubezpieczeń z tytułu objęcia ochroną ubezpieczeniową Klienta Banku w ramach ubezpieczenia grupowego, z perspektywy Banku pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT.

Stosownie do art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przez świadczenie usług, w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się z kolei każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również m.in. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Dodatkowo, na podstawie art. 15 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Należy zauważyć, iż zgodnie z przepisami ustawy o VAT, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynności podlegającej opodatkowaniu dokonał podatnik VAT, który dla tej właśnie czynności będzie działał w takim charakterze.

W związku z powyższym, aby uznać wartość przekazywanej składki ubezpieczeniowej za wynagrodzenie Banku opodatkowane podatkiem VAT, konieczne jest rozstrzygnięcie, czy wartość składki ubezpieczeniowej stanowi wynagrodzenie Banku z tytułu jakiegokolwiek świadczenia (dostawy towarów bądź świadczenia usług) wykonywanego przez Bank na rzecz ubezpieczonych.

Jak wskazano powyżej zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei przez towary ustawa o VAT, zgodnie z art. 2 ust. 6, nakazuje rozumieć rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii.

W przypadku przekazywania kwot składek ubezpieczeniowych do towarzystw ubezpieczeń, przekazywane są w rzeczywistości jednostki pieniężne. Należy zauważyć, iż jednostki pieniężne nie są uznawane za rzeczy ruchome. Pieniądze, jako takie mogą zostać uznane za rzeczy ruchome oznaczone co do gatunku tylko, gdy występują w postaci znaków pieniężnych (banknotów i monet), a nie kwotowo wyrażonych wartości pieniężnych.

Charakterem pieniądza, jako środka płatniczego zajmował się Sąd Najwyższy, który w wyroku z 4 grudnia 1998 r., III CKN 49/98 stwierdził, że pieniądze jako środek płatniczy, zarówno banknoty, jak i bilon są wprawdzie rzeczami, ale są to tylko rzeczy "sui generis" ponieważ nie mają samoistnej wartości wynikającej z ich właściwości fizycznych, lecz z określonej gwarancji jaką daje im państwo. Z powyższego wyroku wynika, iż jednostki pieniężne nie mogą być uznane za rzeczy ruchome.

W świetle powyżej przytoczonej definicji towaru, nie ulega wątpliwości, że kwota (wartość) składki ubezpieczeniowej nie może być za niego uznana. W konsekwencji czynność mająca na celu przekazanie kwot składek ubezpieczeniowych nie stanowi dostawy towarów w świetle ustawy o VAT.

Z kolei przez świadczenie usług, w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również m.in.: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Za wynagrodzenie Banku z tytułu świadczonych usług nie można w żadnym razie uznać kwoty składki ubezpieczeniowej. Bank nie refakturuje kwoty składki ubezpieczeniowej, przekazuje ją jedynie na zasadzie przekazu pieniężnego. Przekazanie kwoty składek stanowi bowiem wypełnienie zobowiązania wynikającego z umowy z zakładem ubezpieczeniowym, za które Bank otrzymuje odrębne wynagrodzenie.

Nie ma przy tym znaczenia, iż otrzymywane przez Bank odrębne wynagrodzenie potrącane jest z częścią składki ubezpieczeniowej pobranej od klienta. Jest to bowiem element techniczny rozliczeń pomiędzy zakładami ubezpieczeń i Bankiem.

Przedstawione przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje potwierdzenie w stanowisku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach wyrażonym w wyroku z dnia 10 marca 2010 r. (sygn. I SA/Gl 998/09), utrzymanym przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 3 lutego 2012 r. (sygn. II FSK 1284/10). W stanie faktycznym będącym przedmiotem przywołanych orzeczenia spółka ubezpieczała spłatę pożyczki. Kwota składki ubezpieczeniowej była potrącana z kwoty udzielonej pożyczki, a następnie rozliczana na podstawie umowy zawartej z towarzystwem ubezpieczeń. Potrącana składka w rozliczeniach Spółki była ujmowana jako zobowiązanie wobec towarzystwa ubezpieczeń, zaś prowizja traktowana jako należność od takiego podmiotu. Spłata składki ubezpieczeniowej przez pożyczkobiorcę następowała wraz ze spłatą kolejnych rat pożyczek.

WSA w Gliwicach stwierdził, że składka ubezpieczeniowa, otrzymana przez spółkę a następnie przekazana do towarzystwa ubezpieczeń nie stanowi przychodu spółki, nie może zostać również uznana przez spółkę za koszt uzyskania przychodów. NSA potwierdzając stanowisko sądu i instancji, dodał jedynie, iż to wyłącznie prowizja będąca wynagrodzeniem pożyczkodawcy, będzie stanowić jego przychód.

Rola Wnioskodawcy, podobnie jak spółki w przywołanym wyroku, sprowadza się jedynie do pośredniczenia w pobieraniu i przekazywaniu składki ubezpieczeniowej pomiędzy ubezpieczonym, a towarzystwem ubezpieczeń. Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że mimo iż powyższy wyrok dotyczy kwestii traktowania przekazywania składki ubezpieczeniowej na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, to fakt stwierdzenia przez Sąd, iż wartość składki ubezpieczeniowej nie jest przychodem przekazującego, ani jego kosztem uzyskania przychodów, potwierdza prawidłowość stanowiska Banku.

Dodatkowo Wnioskodawca zwraca uwagę, iż w drodze analogii, przekazanie składki ubezpieczeniowej przez Bank do ubezpieczyciela można porównać do sytuacji, gdy w supermarketach klienci opłacają określone rachunki, np. rachunki za energię elektryczną. W takim przypadku, pobierana przez supermarket kwota należności wynikającej z danego rachunku nie stanowi w żadnym przypadku wynagrodzenia supermarketu z tytułu jakiegokolwiek świadczenia na rzecz jego klienta, Supermarket jedynie przekazuje kwotę rachunku w imieniu klienta do sprzedawcy usługi, np. zakładu wartość odrębnie określonego wynagrodzenia (prowizji) pobieranej z tytułu wykonanej usługi - podobnie jak wynagrodzeniem Banku jest kwota opisanego wyżej tzw. odrębnego wynagrodzenia potrącanego przez Bank z kwoty przekazanej przez klienta na pokrycie składki ubezpieczeniowej, a nie kwota przekazywanej składki ubezpieczeniowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.