IPPP1/443-713/09-2/IG - Wyłączenie z opodatkowania odszkodowania otrzymanego z tytułu przedwczesnego rozwiązania umowy najmu ze względu na naruszenie obowiązków umownych przez najemcę.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 16 lipca 2009 r. (data wpływu 20 lipca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług odszkodowania w związku z przedwczesnym rozwiązaniem umowy najmu z kontrahentem - jest prawidłowe.

W dniu 20 lipca 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług odszkodowania w związku z przedwczesnym rozwiązaniem umowy najmu z kontrahentem.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Sp. z o.o. (dalej: G lub najemca) zawarła w dniu 21 września 2006 r. z D sp. z o.o. (dalej: D lub spółka) umowę określającą warunki najmu powierzchni zlokalizowanej w D (dalej: umowa najmu). Zgodnie z treścią umowy najmu, w przypadku naruszenia określonych postanowień umowy najmu przez G, D była uprawniona do przedterminowego rozwiązania umowy najmu ze skutkiem natychmiastowym bez zachowania okresu wypowiedzenia. W takiej sytuacji, D miała także prawo żądać od najemcy kary umownej oraz odszkodowania na zasadach ogólnych. W związku z faktem, że po ogłoszeniu upadłości najemca przestał regulować swoje należności wynikające z umowy najmu, w myśl wspomnianych postanowień, umowa najmu została rozwiązana przez spółkę, poprzez złożenie oświadczenia woli w dniu 5 marca 2009 r. W związku z charakterem naruszeń ze strony G, D miała prawo żądać zapłaty zarówno kary umownej jak i wypłaty odszkodowania. Ze względu na utratę płynności finansowej G i wyraźną perspektywę nieotrzymania odszkodowania w żądanej wysokości, w dniu 30 kwietnia 2009 r., strony zawarły dodatkową umowę (dalej: umowa), na mocy której zostały dookreślone obowiązki stron w zakresie wypłaty odszkodowania przez G na rzecz D. W efekcie, spółka otrzymała wyłącznie kwotę odszkodowania określoną w umowie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy kwota wypłaconego odszkodowania na rzecz D podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem wnioskodawcy w przedstawionym stanie faktycznym, wypłacone na rzecz D odszkodowanie w związku z niewywiązaniem się z umowy przez G nie jest objęte zakresem przedmiotowym ustawy o VAT. W szczególności kwota wypłacona w ramach odszkodowania nie stanowi wynagrodzenia w związku ze świadczeniem jakichkolwiek usług przez D na rzecz najemcy. Stanowisko spółki oparte jest na następującej argumentacji:

Zgodnie z art. 5 ustawy o VAT, podatkowi od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się dostawę rzeczy ruchomych, jak również wszelkich postaci energii, budynków, budowli lub ich części oraz gruntów będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT). Zgodnie zaś z art. 8 ust. 1 tejże ustawy, świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, w tym również:

Biorąc pod uwagę treść powyższych przepisów, w związku z bardzo szerokim zakresem definicji przedmiotu opodatkowania, teoretycznie rzecz biorąc każde świadczenie, nie będące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania, mogłoby być traktowane jako świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie jednak z ugruntowanym w orzecznictwie administracyjnym poglądem (przykładowo: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 25 marca 2009 r., sygn. ILPP1/443-34/09-2/BD, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 28 grudnia 2007 r. ITPP1/443-510B/07/MN), aby dana czynność mogła być uznana za świadczenie usług, łącznie spełnione zostać muszą następujące warunki:

W dalszej części wniosku, spółka wskazuje, że wobec niespełnienia wyżej wskazanych kryteriów, odszkodowanie wypłacane przez G na rzecz spółki pozostaje poza zakresem ustawy o VAT.

W pierwszej kolejności, wnioskodawca pragnie zauważyć, że konieczność zapłaty odszkodowania z przedmiotowego tytułu wprawdzie wynika ze stosunku zobowiązaniowego łączącego strony w przeszłości - tj. Umowy najmu, to jednak trudno uznać, że jest to rodzaj usługi świadczonej na rzecz spółki. Wypłata odszkodowania nie stanowi czynności wykonywanej w ramach umowy zobowiązaniowej - umowy najmu, a jest wręcz jednym z efektów jej rozwiązania. Otrzymanie odszkodowania było możliwe jedynie w przypadku gdy naruszeniu uległy określone obowiązki umowne powodujące powstanie szkody po stronie spółki. Odstąpienie od umowy najmu i prawo do otrzymania odszkodowania w określonej wysokości stanowiło realizację uprawnień związanych ze wskazanymi w umowie wypadkami niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania z tytułu umowy najmu. Na gruncie obecnego stanu faktycznego nie można traktować odszkodowania jako elementu decydującego o charakterze umowy/usług. Jest to jedynie postanowienie o charakterze akcesoryjnym, mające zastosowanie w razie niedopełnienia podstawowych obowiązków umownych. Sam fakt zawarcia odrębnej umowy w tym zakresie nie może być równoznaczny z uznaniem, że mamy do czynienia ze świadczeniem usług w rozumieniu ustawy o VAT.

W ocenie spółki brak jest również podstaw do stwierdzenia ze wypłata odszkodowania wiąże się z jakimkolwiek świadczeniem wzajemnym ze strony podmiotu zobowiązanego do otrzymania odszkodowania. Istotne znaczenie ma przy tym charakter prawny tej instytucji.

W świetle regulacji kodeksu cywilnego odszkodowanie stanowi zapłatę za wyrządzone szkody, jest formą zadośćuczynienia za straty poniesione przez wnioskodawcę w tym przypadku w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy najmu. Wnioskodawca zawierając umowę najmu z G miał bowiem prawo przewidywać, że taka decyzja biznesowa przyniesie wymierne korzyści ekonomiczne na przestrzeni czasu obowiązywania umowy najmu. Wypłacenie kwoty odszkodowania wynikało z konieczności pokrycia strat D powstałych w skutek przedterminowego rozwiązania umowy najmu. Z kolei aby określona czynność podlegała opodatkowaniu VAT, musi istnieć bezpośredni związek przyczynowy pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym tj. otrzymane kwoty powinny stanowić wynagrodzenie za odrębną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub powinna istnieć możliwość wyraźnego wskazania wymiany świadczeń wzajemnych. Odszkodowanie za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu nie stanowi zaś zapłaty za zasadniczą usługę świadczoną na rzecz D tj. za wynajęcie powierzchni handlowej ani za jakikolwiek inne świadczenie ze strony wynajmującego

Kwota odszkodowania nie stanowi zatem zapłaty za świadczone przez D usługi, więc ma wyłącznie charakter rekompensaty za wyrządzone D szkody przez co nie spełnia warunków opodatkowania podatkiem VAT. Spółka pragnie również zaznaczyć ze w niniejszym stanie faktycznym brak jest podstaw by twierdzić ze spółka uzyskuje jakiekolwiek bezpośrednie korzyści w związku z otrzymaniem odszkodowania. Określenie i wypłata kwoty odszkodowania stanowić ma jedynie rekompensatę za utracone a oczekiwane korzyści majątkowe które spółka przewidywała osiągnąć w związku z dalszym trwaniem stosunku umownego. Przedwczesne rozwiązanie umowy naraża D na poważne straty zarówno o charakterze materialnym - związane ze spadkiem przychodów z najmu oraz dodatkowymi kosztami związanymi z poszukiwaniem nowego najemcy jak i niematerialne - brak najemcy powierzchni obniża atrakcyjność centrum handlowego. Zdaniem spółki pomimo, że w wyniku umowy otrzyma kwotę stanowiącą odszkodowanie brak jest podstaw by traktować tego typu świadczenie jako przysporzenie po stronie spółki.

Podsumowując spółka stoi na stanowisku ze odszkodowanie otrzymane z tytułu przedwczesnego rozwiązania umowy najmu ze względu na naruszenie obowiązków umownych przez najemcę nie mieści się w katalogu czynności objętych opodatkowaniem VAT. W szczególności brak jest podstaw by na gruncie omawianego stanu faktycznego odszkodowanie wypłacane na rzecz wnioskodawcy było traktowane jako świadczenie usług podlegające VAT. Na poparcie swego stanowiska spółka pragnie powołać podobne stanowisko zajęte przez organy podatkowe i sądy administracyjne dotyczące otrzymanych odszkodowań w wyniku rozwiązania umów - tak np. w Wyroku WSA z 1 kwietnia 2008 r. sygn. III SA/Wa 2166/07, interpretacji indywidualnej działającego w imieniu Ministra Finansów Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 wrześnie 2007 sygn. IPPP1/443-76/07-4/IZ. W konsekwencji biorąc pod uwagę, iż opisane odszkodowania nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT spółka nie wystawiła faktury VAT z tego tytułu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14f § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym od dnia 20 września 2008 r. nadanym przez ustawę z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. Nr 141, poz. 888) "wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku". Wniosek będący przedmiotem niniejszej interpretacji wpłynął do BKIP w Płocku w dniu 20 lipca 2009 r. i zawierał jeden stan faktyczny. Pełnomocnik D. (A. Sp. z o.o. wpłaciła 80 zł W związku z tym opłata dokonana w dniu 16 lipca 2009 r. w wysokości 40 zł. (nadwyżka ponad 40 zł) zostanie zwrócona zgodnie z § 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształceniu w inną formę organizacyjno-prawną (Dz. U. Nr 116, poz. 783) na konto z którego została uiszczona.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10 09-402 Płock.