IPPP1-443-51/11-4/PR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 11 stycznia 2011 r. (data wpływu 14 stycznia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 8 marca 2011 r. (data wpływu 14 marca 2011 r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 17 lutego 2010 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla usług pośrednictwa ubezpieczeniowego sprowadzających się do dochodzenia roszczeń od zakładów ubezpieczeń z tytułu szkód wynikających z umów ubezpieczenia - jest nieprawidłowe.

W dniu 14 stycznia 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla usług pośrednictwa ubezpieczeniowego sprowadzających się do dochodzenia roszczeń od zakładów ubezpieczeń z tytułu szkód wynikających z umów ubezpieczenia. Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 8 marca 2011 r. (data wpływu 14 marca 2011 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie Organu z dnia 17 lutego 2011 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka w imieniu i na rzecz swoich klientów świadczy usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego polegające na dochodzeniu roszczeń od zakładów ubezpieczeń z tytułu szkód wynikających z umów ubezpieczenia zawartych przez klientów lub sprawców szkód wyrządzonych klientom. W skład opisanej usługi wchodzi:

Spółka świadczy ww. usługi stosując zwolnienie z podatku od towarów i usług.

W nadesłanym uzupełnieniu Wnioskodawca dodał, iż Spółka nie jest wpisana do Rejestru Agentów Ubezpieczeniowych, jednakże zakres działalności Spółki jest tożsamy z czynnościami wykonywanymi przez agenta w zakresie likwidacji szkód. Ponadto dodał, iż stoi na stanowisku, że działalność Spółki stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT, a tym samym podlegają przedmiotowemu zwolnieniu z podatku od towarów i usług. Swoje stanowisko Wnioskodawca opiera na art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej, gdzie działalność ubezpieczeniowa jest zdefiniowana jako wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych.

Bazując na ww. definicji Wnioskodawca uważa, że do szerokiego wachlarza świadczonych na rynku ubezpieczeniowym usług należą również usługi polegające na likwidacji zaistniałych szkód. Istotne jest, iż usługi te są świadczone przez ubezpieczyciela wobec osób trzecich, tj. niebędących stronami umowy ubezpieczenia. Podkreślić również należy, iż postępowania te przypominają quasi postępowania sądowe, tj. stosowane są tu wymogi formalne, które poszkodowany musi spełnić, zasady prawa cywilnego odnoszące się do udowadniania przesłanek odpowiedzialności, wysokości szkody, przeprowadzania dowodów ze świadków zdarzenia itp. Same usługi likwidacji szkód polegają m.in. na:

* gruntownej analizie zaistniałego zdarzenia będącego źródłem szkody,

* żądaniu dostatecznego udowodnienia przez zgłaszającego wszelkich przesłanek świadczących o obowiązku odszkodowawczym ubezpieczyciela (zgodnie z art. 6 k.c.),

* przeprowadzenia w trakcie postępowania badań i zasięgania opinii w kwestiach wymagających wiedzy specjalistycznej,

* przeprowadzaniu czynności wyjaśniających, znanych procedurom sądowym (np. wizji lokalnych, wywiadów środowiskowych).

Końcowo Wnioskodawca podkreślił, iż jego działalność polega właśnie na pośredniczeniu w świadczonych przez ubezpieczyciela usługach likwidacji szkód.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przedstawiona w opisie stanu faktycznego działalność gospodarcza w myśl art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług podlega nadal zwolnieniu od podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, a także opinię Urzędu Statystycznego dotyczącą klasyfikacji PKWiU tejże działalności, zdaniem Wnioskodawcy świadczenie przedmiotowych Usług podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług w myśl art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o VAT.

W informacji uzyskanej z Urzędu Statystycznego w dniu 22 sierpnia 2007 r. zawarto, iż świadczenie takich usług należy zakwalifikować jako "usługi pomocnicze związane z ubezpieczeniami i funduszami emerytalno-rentowymi bez obowiązkowych ubezpieczeń społecznych" nr PKWiU 67.20.10-00. Po zmianie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, zgodnie z kluczem publikowanym przez Główny Urząd Statystyczny usługi świadczone przez Spółkę zostały oznaczone nr 66.21.10.0 oraz 66.29.11.0. i zdaniem Wnioskodawcy usługi te stanowią element szerszego pojęcia "usług ubezpieczeniowych" (tj. procesu rozpoczynającego się zawarciem umowy ubezpieczenia, a kończącego się wygaśnięciem polisy bądź likwidacją szkody). Usługi te świadczone są przez Spółkę jako pośrednika w relacjach między Klientami a Zakładami Ubezpieczeń. Tym samym działalność Wnioskodawcy stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych w brzmieniu art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie zatem do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Co do zasady stawka podatku, na podstawie art. 41 ust. 1 ww. ustawy wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Warto nadmienić, iż zgodnie z treścią art. 146a pkt 1 ustawy, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r., w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. Jednakże zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4 do ustawy, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych określając ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów. Zasadniczym powodem odejścia od stosowania klasyfikacji statystycznych przy określaniu zakresu zwolnień od podatku było zapewnienie pełniejszej implementacji przepisów unijnych, w szczególności dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Zgodnie z brzmieniem art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, wprowadzonym w życie w dniu 1 stycznia 2011 r., zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Jednocześnie ustawodawca w art. 43 ust. 13 ww. ustawy wskazał, iż zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41. 14. Zgodnie z ust. 14, ww. przepisu nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Nie można także pominąć brzmienia art. 43 ust. 15 ustawy, zgodnie z którym zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Warto w tym miejscu powołać odpowiednie uregulowania zawarte w prawie wspólnotowym. Zgodnie z przepisem art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347/1 z późn. zm.), państwa członkowskie zwalniają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Przystępując do analizy pojęć użytych do opisania zwolnień, o których mowa w art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE należy podkreślić, że winny one być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w imieniu i na rzecz swoich klientów świadczy usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego polegające na dochodzeniu roszczeń od zakładów ubezpieczeń z tytułu szkód wynikających z umów ubezpieczenia zawartych przez klientów lub sprawców szkód wyrządzonych klientom. W skład ww. usługi wchodzi m.in. oszacowanie wysokości szkody, obliczenie kosztów poniesionych na zakup lekarstw oraz ewentualny niezbędny sprzęt rehabilitacyjny, zebranie dokumentów celem udokumentowania szkody, zgłoszenie szkody do ubezpieczycieli, prowadzenie bieżącej korespondencji z ubezpieczycielami celem dokonania likwidacji szkody ubezpieczeniowej oraz oczekiwanie na wypłatę odszkodowania od ubezpieczycieli oraz wypłata odszkodowania osobie zlecającej usługę. Wątpliwości Spółki sprowadzają się do kwestii zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla przedmiotowych usług, mając na uwadze treść nowych regulacji obowiązujących od dnia 1 stycznia 2011 r.

Warunki wykonywania działalności w zakresie ubezpieczeń osobowych i ubezpieczeń majątkowych oraz działalności reasekuracyjnej określa ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 z późn. zm.). Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych.

Generalnie "czynność ubezpieczeniowa", charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy. Czynność ubezpieczeniowa, w każdym wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Z uwagi na fakt, iż ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera legalnej definicji pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, w celu właściwego zrekonstruowania normy prawnej ujętej w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy należy odnieść się do zewnętrznych aktów prawa, dotyczących niniejszej materii. Aktem regulującym przedmiotowe zagadnienie jest ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154 z późn. zm.), zwanej dalej UPU, zgodnie z regulacjami której, wykonywane za wynagrodzeniem czynności faktyczne lub prawne związane z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia stanowią szeroko pojęte pośrednictwo ubezpieczeniowe. W szczególności zakres czynności agencyjnych w rozumieniu art. 4 pkt 1 powyższej ustawy obejmuje:

* pozyskiwanie klientów,

* wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia,

* zawieranie umów ubezpieczenia,

* uczestniczenie w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie,

* organizowanie i nadzorowanie czynności agencyjnych.

Artykuł 2 ust. 2 ww. ustawy określa, iż pośrednictwo ubezpieczeniowe jest wykonywane wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych, z zastrzeżeniem art. 3. Z kolei art. 7 ust. 1 tejże ustawy wskazuje, iż agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca wykonujący działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z zakładem ubezpieczeń i wpisany do rejestru agentów ubezpieczeniowych.

Na uwagę zasługuje fakt, iż regulacje ustawy UPU wśród czynności wykonywanych w ramach pośrednictwa ubezpieczeniowego wymieniają uczestniczenie w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, w tym także w sprawach o odszkodowanie. Art. 4 pkt 1 zakłada, iż działania wykonywane przez pośrednika ubezpieczeniowego są wykonywane w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, natomiast w przedmiotowych okolicznościach usługi te są wykonywane na rzecz klientów, którzy jedynie są związani umowami z towarzystwami ubezpieczeniowymi, i na ich podstawie starają się dochodzić własnych roszczeń. Z kolei Wnioskodawca pełni rolę pośrednika, pomagającego w procesie dochodzenia odszkodowania, w zamian za określone wynagrodzenie, lecz nie zmienia to faktu, iż nie działa jako pośrednik ubezpieczeniowy, o czym dodatkowo przemawia także brak wpisu do Rejestru Agentów Ubezpieczeniowych. Nie można przypisywać czynnościom wykonywanym przez Spółkę działań mających na celu pośrednictwo ubezpieczeniowe, bowiem nie zmierzają one do zawarcia umów ubezpieczenia, gdzie agent spełnia rolę pośrednika pomiędzy towarzystwem ubezpieczeniowym (ubezpieczycielem), a klientami (ubezpieczonymi), ani ich wykonania czy też administrowania nimi. Spółka działa jako podmiot zewnętrzny, oferując ubezpieczonym obsługę w zakresie realizacji wypłaty odszkodowań, zastępując go w całym procesie dochodzenia odszkodowania od ubezpieczyciela. Niewątpliwie działalność Zainteresowanego związana jest z rynkiem ubezpieczeniowym, jednak czynności wykonywane w jego ramach nie mieszczą się w zakresie usług świadczonych przez pośrednika ubezpieczeniowego.

Bez wątpienia nie można także uznać usług wykonywanych przez Spółkę na rzecz swoich klientów za usługi ubezpieczeniowe, bowiem Wnioskodawca nie występuje w relacjach z klientami w charakterze ubezpieczyciela, gwarantującego wypłatę odszkodowania na wypadek wystąpienia określonego w umowie ryzyka, w zamian za co pobierałby stosowne składki.

Mając na uwadze powyższe ustalenia, odrzuciwszy możliwość zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług dla usług świadczonych przez Spółkę na rzecz klientów w trybie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, należy w dalszej kolejności poddać analizie stan faktyczny pod kątem zwolnień przewidzianych w treści art. 43 ust. 13 ustawy. Zgodnie z dyspozycją niniejszej normy prawnej, zwolnienie w przedmiotowej sprawie znajduje zastosowanie jedynie pod warunkiem łącznego spełnienia następujących przesłanek:

* usługi stanowią element usług ubezpieczeniowych,

* stanowią odrębną całość,

* są właściwe i niezbędne do świadczenia usługi ubezpieczeniowej.

Kierując się koniecznością kumulatywnego spełnienia powyższych warunków, tut. Organ w pierwszej kolejności dokonał oceny omawianych usług pośrednictwa Wnioskodawcy pomiędzy firmami ubezpieczeniowymi a klientami, w kontekście ich właściwości i niezbędności, stwierdzając, iż przesłanka ta nie została spełniona, co jednocześnie przekreśla możliwość zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 13 ustawy. Argumentując powyższe należy zauważyć, iż o ile czynności te mogą być właściwe dla usług ubezpieczeniowych, o tyle z pewnością nie stanowią one usług niezbędnych do ich świadczenia, bez których usługa ubezpieczeniowa pozbawiona byłaby sensu, nie mogła by mieć miejsca. Uwzględniając istotę usług ubezpieczeniowych, nie można nadać usługom pośrednictwa w dochodzeniu odszkodowania przed ubezpieczycielami przymiotu "niezbędności", bowiem zaangażowanie przez klientów podmiotów takich jak Spółka, wyręczających ich w procesie roszczeniowym z tytułu uprzednio zawieranych przez nich umów ubezpieczenia, nie jest obligatoryjne, a jedynie fakultatywne. Z punktu widzenia klientów, czynności podejmowane przez Wnioskodawcę mogą być użyteczne, aczkolwiek w żaden sposób nie oznacza to, że klient nie może dochodzić samemu odszkodowania od towarzystwa ubezpieczeniowego. Powyższe jednoznacznie wskazuje, iż nie będzie znajdowało także zastosowania zwolnienie zawarte w ust. 13 art. 43 ustawy.

Reasumując, przedmiotowe usługi nie korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług - w tym na podstawie wskazanego przez Spółkę art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, jako usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz ust. 13. Nie są one również wymienione ani w ustawie o podatku od towarów i usług, ani przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie, jako opodatkowane stawką obniżoną, a zatem podlegają opodatkowaniu stawką podstawą podatku (aktualnie 23%).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.