IPPP1/443-47/14-2/PR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 13 stycznia 2014 r. (data wpływu 16 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności - jest prawidłowe.

W dniu 16 stycznia 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia wierzytelności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą między innymi w zakresie usług budowlanych. Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Wnioskodawca planował w przeszłości nabycie od Parafii (dalej: Parafia) prawa użytkowania wieczystego zabudowanej działki gruntu o obszarze 1.346 m^2, wraz z własnością znajdujących się na tej działce budynków. Parafia jako kościelna osoba prawna, dokonująca czynności opodatkowanych VAT, jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny.

Przed dokonaniem planowanego nabycia wspomnianej działki i budynków, to jest w dniu 28 maja 2013 r., Wojewoda wydał na podstawie art. 11a ust. 1, art. 11f i art. 17 ust. 1 ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia zezwolenia na realizację inwestycji drogowej, w której:

* zatwierdził na potrzeby inwestycji podział wspomnianej działki ewidencyjnej na dwie działki ewidencyjne, to jest:

* działkę ewidencyjną o numerze 3/4 o obszarze 0,0105 ha oraz

* działkę ewidencyjną o numerze 3/5 o obszarze 0,1241 ha.

* stwierdził, że własność działki 3/4 o obszarze 0,0105 ha z mocy prawa przechodzi na rzecz Miasta (natomiast postanowieniem z 13 czerwca 2013 r. Wojewoda prostując z urzędu oczywistą omyłkę zawartą w decyzji z 28 maja 2013 r. stwierdził, że własność działki ewidencyjnej o numerze 3/4 o obszarze 0,0105 ha przeszła na rzecz Województwa). Decyzja Wojewody z 28 maja 2013 r. stała się ostateczna z dniem 9 sierpnia 2013 r.

W związku z powyższym działka ewidencyjna nr 3/4 stała się z mocy prawa własnością Województwa, a przysługujące Parafii prawo użytkowania wieczystego do tej działki wygasło.

Na podstawie przepisów ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) Parafii przysługuje względem Województwa roszczenie o ustalenie i zapłatę odszkodowania z tytułu wywłaszczenia działki nr 3/4. Na dzień złożenia niniejszego wniosku postępowanie w sprawie ustalenia odszkodowania jest w toku.

Działka nr 3/4, której własność przeszła na Województwo, jest niezabudowana. Odnośnie tej działki brak jest uchwalonego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ponadto, w związku z tym, że wywłaszczenie nastąpiło w trybie ustawy specjalnej (tekst jedn.: ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych), nie mają w tym przypadku zastosowania przepisy ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 647 z późn. zm.), a zatem w stosunku do działki nr 3/4 nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w rozumieniu art. 4 ust. 2 tej ostatniej ustawy.

W zaistniałej sytuacji Wnioskodawca dokonał zakupu jedynie prawa użytkowania wieczystego działki nr 3/5, wraz z posadowionymi na niej budynkami. Zakup działki nr 3/5 wraz z budynkami nie jest przedmiotem niniejszego wniosku.

Ponadto, w zaistniałej sytuacji, Wnioskodawca planuje dokonać zakupu od Parafii Wierzytelności, a więc prawa do przyszłej kwoty odszkodowania należnego od Województwa. W związku z powyższym Wnioskodawca zawarł z Parafią Umowę Przedwstępną Sprzedaży Roszczeń, mocą której Parafia, jako dotychczasowy użytkownik wieczysty niepodzielonej pierwotnej działki, sprzeda Spółce wszelkie prawa przysługujące Parafii względem Województwa, a więc roszczenia o ustalenie i zapłatę odszkodowania wraz z roszczeniami o zaległe odsetki z tytułu wywłaszczenia działki nr 3/4. Wnioskodawca planuje nabyć wierzytelność po cenie odpowiadającej szacowanej (spodziewanej) kwocie odszkodowania. Ustalona cena nabycia wierzytelności nie będzie uwzględniać dyskonta ani prowizji, jednocześnie strony nie ustalą odrębnej kwoty dyskonta czy prowizji. Ponadto, zapłata ceny za Wierzytelność nie będzie uzależniona ani odroczona do momentu faktycznego uzyskania przez Wnioskodawcę kwoty odszkodowania.

W związku z powyższym Wnioskodawca powziął wątpliwości dotyczące konsekwencji podatkowych nabycia Wierzytelności, związanej z wygaśnięciem prawa użytkowania wieczystego Parafii do wywłaszczonej działki niezabudowanej nr 3/4 na rzecz Województwa.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy nabycie Wierzytelności podlegać będzie opodatkowaniu VAT, zwolnieniu od VAT czy też wyłączeniu z zakresu stosowania ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie Wierzytelności podlegać będzie wyłączeniu z zakresu stosowania ustawy o VAT, gdyż nie stanowi ani dostawy towarów, ani świadczenia usług.

Sprzedaż roszczeń o ustalenie i zapłatę odszkodowania z tytułu przeniesienia z mocy prawa własności działki na rzecz organu władzy publicznej jest dopuszczalna z perspektywy przepisów prawa cywilnego.

Na powyższą okoliczność wskazał przykładowo NSA w wyroku z 5 czerwca 2012 r. (sygn. I OSK 687/11) stwierdzając, że: "roszczenie o ustalenie i wypłatę odszkodowania jest wierzytelnością, a ustawa o gospodarce nieruchomościami nie wprowadza żadnych ograniczeń co do możliwości zbywania roszczenia o odszkodowanie z tytułu utraty własności gruntu zajętego pod drogę. Tym samym przelew wierzytelności z tego tytułu należy uznać za dopuszczalny, a właściwość zobowiązania nie stoi na przeszkodzie dokonaniu przelewu wierzytelności

Podobne stanowisko wyraził również NSA w wyrokach z 14 listopada 2007 r. (sygn. I OSK 1485/06) i z 7 listopada 2007 r. (sygn. I OSK 1484/06).

Roszczenie byłego właściciela bądź użytkownika wieczystego o ustalenie i wypłatę odszkodowania, jest zatem rodzajem wierzytelności, która może podlegać zbyciu.

W związku z powyższym, z punktu widzenia prawa cywilnego nabycie przez Wnioskodawcę Wierzytelności stanowić będzie przelew (cesję) prawa do przyszłej wierzytelności z tytułu odszkodowania w rozumieniu art. 509 Kodeksu cywilnego.

Ponadto, w wyniku sprzedaży przyszłej wierzytelności, w trybie art. 30 § 4 Kodeksu postępowania administracyjnego, Wnioskodawca z mocy prawa może wstąpić w miejsce Parafii jako strona postępowania o ustalenie wysokości odszkodowania. Powyższe stanowisko potwierdza wyrok WSA w Warszawie z 17 kwietnia 2007 r. (sygn. I SA/Wa 1881/06), zgodnie z którym: "przeniesienie praw zbywalnych, do których należy zaliczyć prawo do odszkodowania za nieruchomości przejęte pod drogę publiczną, powoduje, że nabywca wstępuje do postępowania administracyjnego w miejsce zbywcy z mocy prawa, bez potrzeby wydania w tej kwestii odrębnego aktu. Od daty przekazania praw na nabywcę przeszło więc uprawnienie do odszkodowania, a także przymiot strony toczącego się w sprawie postępowania administracyjnego."

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlega, między innymi, odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski. Natomiast na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od VAT między innymi usługi w zakresie wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. Z kolei na mocy art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, z powyższego zwolnienia wyłączono czynności ściągania długów, w tym factoringu, które w rezultacie podlegają opodatkowaniu VAT.

W związku z powyższym, dla wskazania skutków w zakresie podatku VAT nabycia Wierzytelności, niezbędna jest ocena czy ta czynność stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT, w tym czy stanowi usługę ściągania długów bądź factoring.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że nie prowadzi działalności w zakresie ściągania długów ani factoringu. Planowane nabycie Wierzytelności stanowić będzie czynność jednorazową, związaną wyłącznie z nabyciem pozostałej (nie wywłaszczonej) części pierwotnej działki ewidencyjnej. W związku z pierwotnym planem i wstępnymi uzgodnieniami pomiędzy Wnioskodawcą a Parafią Wnioskodawca planował nabycie prawa do całej działki, która uległa następnie podziałowi na działki nr 3/5 (działka nie wywłaszczona) i 3/4 (działka wywłaszczona). W konsekwencji Wnioskodawca w uzgodnieniu z Parafią podjął decyzję o nabyciu prawa do działki nr 3/5 oraz jednocześnie nabyciu prawa do Wierzytelności przysługującej Parafii w związku z wywłaszczeniem działki nr 3/4. Przejęcie prawa do Wierzytelności podyktowane jest zatem wstępnymi uzgodnieniami pomiędzy Wnioskodawcą a Parafią. Ponadto, celem nabycia Wierzytelności nie jest zwolnienie Parafii z windykacji ani dochodzenia spłaty Wierzytelności. Wierzytelność stanowi bowiem odszkodowanie należne z mocy prawa i określane jest w drodze decyzji administracyjnej po przeprowadzeniu stosownego postępowania.

Dla oceny konsekwencji w zakresie podatku VAT czynności polegającej na odpłatnej cesji wierzytelności kluczowe znaczenie ma orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 (GFKL Financial Services). W wyroku tym TSUE wskazał, że aby czynność nabycia wierzytelności stanowiła świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT musiałby istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym (wynagrodzenia). W ocenie TSUE nabycie wierzytelności we własnym imieniu i na własne ryzyko samo w sobie nie stanowi świadczenia usługi. Potwierdza to również wyrok siedmiu sędziów NSA (sygn. akt I FPS 5/11) z 19 marca 2012 r., wydany bezpośrednio w rezultacie wskazanego orzeczenia TSUE, zgodnie z którym, "podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę".

Wnioskodawca nabędzie wierzytelność po cenie odpowiadającej szacowanej (spodziewanej) kwocie odszkodowania. Wnioskodawca nie uzyska od Parafii jakiegokolwiek wynagrodzenia. Umowa sprzedaży Wierzytelności nie będzie bowiem przewidywać jakiegokolwiek dyskonta, prowizji ani innego rodzaju przepływu pieniężnego od Parafii na rzecz Wnioskodawcy w zamian za nabycie Wierzytelności. W związku z przejęciem Wierzytelności nie wystąpi zatem jakikolwiek element wynagrodzenia, który mógłby być potraktowany jako wynagrodzenie za świadczenie usług ściągania długów czy factoring. Brak wynagrodzenia potwierdza, że nabycie wierzytelności nie będzie się wiązać z wystąpieniem jakiejkolwiek usługi ze strony Wnioskodawcy.

Ponadto, zapłata ceny za Wierzytelność nie będzie uzależniona ani odroczona do momentu faktycznego uzyskania przez Wnioskodawcę kwoty odszkodowania. Wnioskodawca nabędzie bowiem Wierzytelność na własne ryzyko, to jest umowa sprzedaży Wierzytelności będzie przewidywać przejście na Wnioskodawcę Wierzytelności wraz z wszelkimi prawami i konsekwencjami związanymi z jej nabyciem.

W związku z powyższym nabycie przez Wnioskodawcę Wierzytelności nie będzie się wiązać z wystąpieniem jakiegokolwiek zobowiązania się Wnioskodawcy do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie, nie będzie też stanowiło usługi factoringu, ani jakiejkolwiek odpłatnej usługi.

Powyższe stanowisko podatnika znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przykładowo, zgodnie z wyrokiem NSA z 10 kwietnia 2013 r. (sygn. I FSK 772/12)"transakcje pomiędzy cedentem a cesjonariuszem przy braku dyskonta (lub wynagrodzenia w innej postaci) nie mogą być uznane za usługę świadczoną osobiście, ponieważ nie posiadają cech odpłatności. (...) Nawet różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników. (...) Skoro nabycie wierzytelności w celu egzekucji lub dalszej odsprzedaży ma charakter jednorazowy a strony ustalając cenę wierzytelności w wysokości odpowiadającej jej wartości nominalnej nie przewidziały otrzymania przez nabywcę wierzytelności od zbywcy wynagrodzenia, nabycia wierzytelności za cenę równą jej wartości nie można traktować jako usługi podlegającej obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT."

W związku z powyższym nabycie Wierzytelności na własne ryzyko i na własną rzecz przez Wnioskodawcę nie będzie stanowić świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT. Również z punktu widzenia Parafii sprzedaż Wierzytelności nie będzie stanowić świadczenia usługi podlegającej opodatkowaniu VAT. Należy bowiem podkreślić, że zbycie własnej wierzytelności jest rodzajem zadysponowania przysługującym zbywcy prawem własności i nie stanowi odpłatnego świadczenia usługi.

Powyższe stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w licznych orzeczenia sądów administracyjnych. Przykładowo, w wyroku NSA z 21 września 2011 r. (sygn. II FSK 610/10) stwierdzono, że "sprzedaż wierzytelności własnej nie jest usługą. Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które zgodnie z art. 510 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 96 z późn. zm.; nalej k.c.) następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia tej wierzytelności jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. Zbycie wierzytelności nie jest świadczeniem usługi, a jest przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności która powstała z innego tytułu (np. z tytułu dostawy towaru lub świadczenia Usługi. Zatem z tego tytułu nie powstaje u zbywcy obowiązek podatkowy z tytułu podatku od towarów i usług."

Podobnie w wyroku NSA z 4 października 2011 r. (sygn. I FSK 537/11) sąd uznał, że: "Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. Czynności przeniesienia wierzytelności własnej nie można w takim razie utożsamiać ze świadczeniem usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Zbycie owo jest bowiem jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu. Czynności tej nie można również uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co na potrzeby podatku od towarów i usług należy rozumieć, pod pojęciem towaru."

W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, nabycie Wierzytelności wyłączone będzie ze stosowania przepisów ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).Pod pojęciem towaru rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

W świetle postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, że świadczenie usługi następuje "odpłatnie" w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 wyżej cytowanej ustawy wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa (...). Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności następuje - w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego - na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

TSUE w wyroku z dnia 27 października 2011 r. już w punkcie wyjścia zastrzegł, że opodatkowaniu w ramach systemu VAT podlegają tylko takie transakcje, które przewidują zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie (pkt 17 ww. wyroku).

Natomiast NSA w wyroku z dnia 19 marca 2012 r. sygn. akt I FPS 5/11 rozważał okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę, ustalając, czy po stronie kupującego-cesjonariusza wystąpiło wynagrodzenie bezpośrednio związane z nabyciem wierzytelności, rzeczywiście otrzymane (bądź należne), jako świadczenie wzajemne za wykonaną na rzecz zbywcy - cedenta usługę, stającą się tym samym usługą odpłatną czyli czynnością opodatkowaną. Wyraził w tym zakresie pogląd, że "poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy". Stwierdził zarazem, że trzeba odpowiedzieć na pytanie, "czy - obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności - wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę". W jego ocenie przy tym w "sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi".

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca planował w przeszłości nabycie od Parafii prawa użytkowania wieczystego zabudowanej działki gruntu. Przed dokonaniem planowanego nabycia wspomnianej działki i budynków, Wojewoda wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, w której stwierdził, że własność działki 3/4 z mocy prawa przechodzi na rzecz Województwa. Na podstawie odrębnych przepisów Parafii przysługuje względem Województwa roszczenie o ustalenie i zapłatę odszkodowania z tytułu wywłaszczenia ww. działki nr 3/4.

Wnioskodawca planuje dokonać zakupu od Parafii Wierzytelności, obejmującej prawo do przyszłej kwoty odszkodowania należnego od Województwa. W związku z powyższym Wnioskodawca zawarł z Parafią Umowę Przedwstępną Sprzedaży Roszczeń, mocą której Parafia, jako dotychczasowy użytkownik wieczysty niepodzielonej pierwotnej działki, sprzeda Spółce wszelkie prawa przysługujące Parafii względem Województwa, a więc roszczenia o ustalenie i zapłatę odszkodowania wraz z roszczeniami o zaległe odsetki z tytułu wywłaszczenia działki nr 3/4. Wnioskodawca planuje nabyć wierzytelność po cenie odpowiadającej szacowanej (spodziewanej) kwocie odszkodowania. Ustalona cena nabycia wierzytelności nie będzie uwzględniać dyskonta ani prowizji, jednocześnie strony nie ustalą odrębnej kwoty dyskonta czy prowizji. Ponadto, zapłata ceny za Wierzytelność nie będzie uzależniona ani odroczona do momentu faktycznego uzyskania przez Wnioskodawcę kwoty odszkodowania.

W tym miejscu wskazać należy, że w przypadku zbycia wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. Zbycie wierzytelności na rzecz osoby trzeciej najczęściej może mieć miejsce w sytuacji, gdy wierzyciel ma kłopoty z uzyskaniem od dłużnika zapłaty za sprzedane towary lub usługi. Takie zbycie, z punktu widzenia pierwszego wierzyciela, nie jest sprzedażą towarów ani usług, lecz jednym ze sposobów otrzymania zapłaty za dokonaną wcześniej sprzedaż.

Celem i skutkiem takiej transakcji jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku tej transakcji przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem). W przypadku sprzedaży wierzytelności własnej (przez pierwszego wierzyciela) nie można zakładać, że czynność ta może być wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle powołanych wcześniej przepisów stwierdzić należy, że czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności własnej nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

Natomiast z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usługi dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności. Zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności, a jej nabywcą. Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Jednakże biorąc pod uwagę treść powołanych przepisów oraz powołanego wyżej wyroku TSUE należy stwierdzić, że w tym konkretnym przypadku, skoro - jak wskazał Wnioskodawca - cena nabycia Wierzytelności będzie odpowiadała szacowanej (spodziewanej) kwocie odszkodowania tj. wartości nominalnej Wierzytelności, a poza ceną nabycia tej Wierzytelności nie dojdzie do przekazania innego wynagrodzenia (brak dyskonta czy prowizji), to w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Opisana transakcja dotyczy jedynie przelewu Wierzytelności ze sprzedającego na kupującego, skoro Wnioskodawca wyraźnie wskazał, że nabywając wierzytelność nie otrzyma jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia) od zbywcy wierzytelności. Nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność Wnioskodawca wejdzie w miejsce dotychczasowego wierzyciela.

W świetle powołanych wyżej regulacji prawnych oraz opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że nabycie przez Wnioskodawcę wierzytelności nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Zaznaczyć należy, że niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie pytania nr 1 postawionego we wniosku. Natomiast w zakresie pozostałych pytań zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.