IPPP1/443-427/13-2/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 29 kwietnia 2012 r. (data wpływu 6 maja 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT świadczonych usług pośrednictwa - jest prawidłowe.

W dniu 6 maja 2013 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT świadczonych usług pośrednictwa.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka S.A. (dalej również: "X." lub "Spółka") w dniu 25 czerwca 2012 zawarła umowę o współpracy z Dobrowolnym Funduszem Emerytalnym "Y." (dalej również: "Funduszem" lub "Y.") reprezentowanym przez Z. S.A. (dalej również: "Towarzystwo").

Przedmiotem umowy jest prowadzenie działalności dystrybucyjnej Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (dalej również: "IKZE") na rzecz Funduszu na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Działalność dystrybucyjna Poczty na rzecz Funduszu obejmuje podejmowanie czynności zmierzających do zawarcia umowy o prowadzenie IKZE, jej zawarcie oraz obsługę posprzedażową. Działalność dystrybucyjna realizowana jest za pośrednictwem pracowników X., będących osobami fizycznymi, związanymi ze Spółką umową o pracę. Ponadto X. również odpowiada bezpośrednio za nadzór nad realizacją postanowień Umowy o współpracy w zakresie dystrybucji IKZE oraz za zarządzanie siecią sprzedaży X.

Z tytułu prowadzonej działalności dystrybucyjnej X. otrzymuje wynagrodzenie prowizyjne uzależnione od wpłat dokonywanych na IKZE przez członków Funduszu (osoby fizyczne, które gromadzą środki na IKZE, dalej również: "oszczędzający").

Jednocześnie IKZE to produkt związany z dobrowolnym oszczędzaniem na emeryturę, o którym mowa w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz. U. Nr 116, poz. 1205 z późn. zm., dalej również: "ustawa o IKE i IKZE"), oferowany od 1 stycznia 2012 r. przez podmioty rynku finansowego. IKZE to uzupełnienie emerytury wypracowanej z I i II filaru systemu emerytalnego obecnie funkcjonującego w Polsce.

Zgodnie z ustawą o IKE i IKZE (art. 2 ust. 1 pkt 1a), IKZE to wyodrębniony zapis w rejestrze uczestników funduszu inwestycyjnego, wyodrębniony rachunek papierów wartościowych lub inny rachunek, na którym zapisywane są instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi oraz rachunek pieniężny służący do obsługi takich rachunków w podmiocie prowadzącym działalność maklerską, lub wyodrębniony rachunek w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym, wyodrębniony rachunek bankowy w banku, wyodrębniony rachunek IKZE w dobrowolnym funduszu emerytalnym, prowadzone na zasadach określonych ustawą, a w zakresie w niej nieuregulowanym - na zasadach określonych w przepisach właściwych dla tych rachunków i rejestrów.

Program polega na długoterminowym inwestowaniu środków pieniężnych na rynkach finansowych, które będą wypłacone oszczędzającemu, przy czym wypłata dokonywana będzie jednorazowo albo ratalnie na rzecz oszczędzającego, po spełnieniu określonych warunków, albo na rzecz osób uprawnionych, w przypadku śmierci oszczędzającego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Jaką stawką podatku od towarów i usług powinny być opodatkowane usługi związane z działalnością dystrybucyjną IKZE, które Poczta świadczy na rzecz Funduszu.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2 -12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie na podstawie obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r. art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Przepisy ustawy o VAT oraz przepisy wykonawcze do ustawy przewidują jednocześnie szereg stawek obniżonych oraz zwolnień z opodatkowania.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Brzmienie tego przepisu wskazuje, iż zwolnienie z opodatkowania transakcji w zakresie depozytów ma szersze znaczenie niż jedynie prowadzenie kont depozytowych, która to czynność mieści się w ramach usług prowadzenia rachunków pieniężnych. Zgodnie z wykładnią językową (sjp.pwn.pl) depozyt oznacza "pieniądze oddane na przechowania na warunkach określonych w umowie".

Jednocześnie zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1376 z późn. zm., dalej również "prawo bankowe") czynnościami bankowymi jest m.in. przyjmowanie wkładów płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów. Stąd, w połączeniu z wykładnią językową, czynnościami bankowymi jest m.in. przyjmowanie depozytów oraz prowadzenie rachunków depozytowych. Art. 5 ust. 4 ustawy prawo bankowe stanowi, iż działalność gospodarczą, której przedmiotem są czynności, o których mowa w ust. 1, może być wykonana wyłącznie przez banki. Do powyższego zostało jednak dodane zastrzeżenie, iż jednostki organizacyjne inne niż banki mogą wykonywać czynności, o których mowa w ust. 1, jeżeli przepisy odrębnych ustaw uprawniają je do tego.

Zgodnie z ustawą z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 34, poz. 189 z późn. zm" dalej również: "ustawa o funduszach emerytalnych") przedmiotem działalności dobrowolnego funduszu jest prowadzenie indywidualnego konta emerytalnego, zwanego dalej "IKE" lub indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), o których mowa w ustawie o IKE i IKZE.

Zgodnie z ustawą o IKE i IKZE, IKZE stanowi wyodrębniony rachunek w dobrowolnym funduszu emerytalnym (tzw. DFE). DFE przyjmuje wpłaty pieniężne oraz gromadzi oszczędności na IKZE członka Funduszu (oszczędzającego). Wypłata dokonywana jest jednorazowo albo ratalnie na rzecz oszczędzającego, po spełnieniu określonych warunków, albo na rzecz osób uprawnionych, w przypadku śmierci oszczędzającego. Y. dokonuje również wypłat transferowych środków oszczędzającego. Zgodnie z powyższym, istotą działalności Y. jest przyjmowanie wkładów pieniężnych od oszczędzających, które są rejestrowane na koncie IKZE, a ich wypłata następuje w ustawowo/umownie określonych terminach. Powyższe wskazuje, iż na mocy ustawy o funduszach emerytalnych oraz ustawy o IKE i IKZE, Y. jest uprawniony do świadczenia usług, które mieszczą się w zakresie przedmiotowym usług w zakresie depozytów środków pieniężnych.

Dodatkowo za zakwalifikowaniem działalności Y. w zakresie prowadzenia IKZE do działalności w zakresie depozytów, przemawia proponowana przez Komisję Europejską we wniosku Rozporządzenie Rady ustanawiające przepisy wykonawcze do dyrektywy 2006/112/We w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do opodatkowania usług ubezpieczeniowych i finansowych Bruksela, dnia 28.11.2007 KOM (2007) 746 wersja ostateczna (dokument 52007PC0746 na stronie internetowej Eur-lex), definicja zgodnie z którą depozyty finansowe" obejmują co najmniej następujące kategorie:

Zgodnie z powyższym, biorąc pod uwagę istotę działalności Y., definicję językową słowa "depozyt" oraz definicję depozytów proponowaną przez Komisję, zasadne jest zakwalifikowanie działalności Y. do działalności w zakresie depozytów przez wzgląd, iż mieści się w zakresie przewidzianym w lit. f proponowanej przez komisję definicji depozytów tj. stanowi depozyt składany w zamian za wypłatę renty gwarantowej lub kapitału akumulowanego w momencie przejścia na emeryturę, z uwzględnieniem depozytów w ramach emerytalnych planów oszczędnościowych.

Biorąc pod uwagę powyższe, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż usługi Y. w zakresie prowadzenia IKZE winny być kwalifikowane do kategorii usług w zakresie depozytów środków pieniężnych zwolnionych z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Dodatkowo w przedmiotowej sprawie istotne jest zbadanie, czy usługi świadczone przez Pocztę na podstawie wskazanej w stanie faktycznym umowy stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług związanych z depozytami. Ustawa o VAT, ani Dyrektywa 2006/112/We Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu od wartości dodanej (Dz. U.UE.L.2006.347.l z dnia 11 grudnia 2006., dalej również: "dyrektywa VAT") nie zawiera definicji usług pośrednictwa. W celu określenia jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa finansowego, należy zatem oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej orzecznictwem TSUE. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego (sjp.pwn.pl) pośredniczyć oznacza "działalność osoby trzeciej mającej na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron" a także "kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwienie kontaktu uczestnikom rynku pracy". Z wykładni językowej wynika, że "pośrednictwo" jest umową, w której jedna strona zobowiązuje się wobec drugiej doprowadzić do sposobności zawarcia umowy lub pośredniczyć przy zawieraniu takiej umowy.

W celu wyjaśnienia tego pojęcia zasadne jest również odwołać się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE. W treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 3 marca 2005 r. (C-472/03), wskazano na istotne aspekty pośrednictwa ubezpieczeniowego, takie jak wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem. W wyroku z dnia 21 czerwca 2007 r. (C-453/05) stwierdzono, że pojęcie "pośrednictwa" (...) obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. W tym kontekście, celem takiej działalności jest uczynić wszystko co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę, przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Natomiast nie ma miejsca działalność polegająca na pośrednictwie, jeżeli jedna ze stron umowy zleca podwykonawcy część czynności faktycznych związanych z umową".

Tezy zawarte w powyższych wyrokach prowadzą do wniosku, że celem działalności pośrednika jest po pierwsze, uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, po drugie działalność ta nie może ograniczać się do zobowiązania do wykonania wyłącznie części czynności faktycznych związanych z umową. Stąd nie stanowią czynności pośrednictwa, czynności, które nie prowadzą bezpośrednio do zawarcia umowy, a jedynie mają wspierać w wykonywaniu działalności np. prowadzenie rejestru umów. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy z stosunek umowny z osobą trzecią. Cechą charakterystyczną pośrednictwa, odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, iż bezpośrednią przyczyną zawarcia umowy są działania pośrednika. Zgodnie z powyższym, usługi, których istotą jest doprowadzenie do zawarcia umowy obejmującej produkty finansowe powinny być traktowane, jako usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

W tym zakresie uznać należy, iż wykonywane przez pracowników X. wszystkie czynności zmierzające do zawarcia umowy przez osoby trzecie (oszczędzających) z DFE spełniają definicję pośrednictwa. Potwierdzenie takiego stanowiska istnieje również w licznych interpretacjach organów podatkowych, które pomimo to, iż odnoszą się do usług pośrednictwa przy usługach ubezpieczeniowych, znajdą również zastosowanie w przypadku pośrednictwa w świadczeniu usług w zakresie depozytów pieniężnych. Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, czynności polegające na pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia umów ubezpieczenia oraz zawieranie umów ubezpieczenia stanowią usługi pośrednictwa do usług ubezpieczeniowych (m.in. sygn. IBPP2/443-470/12/IK, sygn. IPPPI/443-788/11-6/AW, sygn. ILPP2/443-24/12-4/EN). Dodatkowo, jak wynika z wniosku Dyrektywa Rady zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do opodatkowania usług ubezpieczeniowych i finansowych Bruksela, dnia 28.11.2007 KOM (2007) 747 wersja ostateczna 2007/0267 (CNS) (dokument 52007PC0747 na stronie internetowej Eur-lex)"usługi ubezpieczeniowe oraz usługi finansowe wymagają podobnych form pośrednictwa. Właściwe jest zatem, by pośrednictwo ubezpieczeniowe i pośrednictwo związane z usługami finansowymi było traktowane w ten sam sposób. W myśl ww. wniosku pośrednictwo w transakcjach ubezpieczeniowych i finansowych oznacza świadczenie przez osobę trzecią, będącą pośrednikiem, usług na rzecz, oraz wynagradzanych przez stronę umowy, stanowiących osobny akt pośrednictwa w związku z transakcjami ubezpieczeniowymi i finansowymi. Odrębna czynność pośrednictwa, w myśl ww. wniosku ma miejsce m.in. jeżeli dana działalność może skutkować powstaniem, kontynuacją, zmianą lub wygaśnięciem praw i obowiązków stron w odniesieniu do zwolnionej usługi ubezpieczeniowej lub finansowej - w przedstawionym stanie faktycznym ma miejsce powstanie praw i obowiązków na mocy zawartej przez pracowników X. z osobami trzecimi umowy o prowadzenie IKZE oferowanego przez Fundusz.

Biorąc pod uwagę fakt, iż w ocenie Spółki usługi DFE w zakresie prowadzenia IKZE winny być kwalifikowane do kategorii usług w zakresie depozytów środków pieniężnych zwolnionych z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, w konsekwencji właściwe jest zastosowanie zwolnienia wynikającego w powołanego przepisu, przewidzianego dla usług pośrednictwa w świadczeniu usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, dla usługi świadczonych przez X. na rzecz Funduszu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.