IPPP1/443-427/12-2/PR - Możliwość zwolnienia z opodatkowania VAT świadczonych usług pośrednictwa finansowego.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 7 sierpnia 2012 r. Izba Skarbowa w Warszawie IPPP1/443-427/12-2/PR Możliwość zwolnienia z opodatkowania VAT świadczonych usług pośrednictwa finansowego.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 16 maja 2012 r. (data wpływu 21 maja 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia z podatku VAT dla świadczonych usług pośrednictwa finansowego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 maja 2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia z podatku VAT dla świadczonych usług pośrednictwa finansowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest spółką zależną Banku powołaną między innymi w celu realizacji funkcji pośrednika kredytowego w zakresie niektórych produktów bankowych oferowanych przez Bank. W dniu 9 października 2009 r. Wnioskodawca zawarł z Bankiem Umowę promocji produktów bankowych (dalej: "Umowa"), na podstawie której Wnioskodawca promuje produkty bankowe Banku m.in. poprzez udzielanie potencjalnym klientom (dalej: "Klienci) rzetelnych i wyczerpujących informacji dotyczących oferty Banku w zakresie udzielania kredytów oraz udostępnianie im druków bankowych, formularzy, broszur i wszelkich innych materiałów dotyczących kredytów udzielanych przez Bank.

Głównym celem Wnioskodawcy jest pozyskiwanie dla Banku Klientów segmentu korporacyjnego (prowadzących pełną księgowość). Na podstawie ww. zapisów umownych Wnioskodawca realizuje następujące czynności w zakresie pośredniczenia w udzielaniu przez Bank kredytów i pożyczek pieniężnych (w tym promes kredytów/pożyczek) oraz gwarancji bankowych (dalej łącznie: "Produkty bankowe"):

* działania informacyjne i marketingowe w celu zainteresowania Klientów ofertą Banku,

* dotarcie do określonej grupy docelowej Klientów i nawiązywanie bezpośredniego kontaktu z poszczególnymi Klientami,

* zapoznawanie Klientów ze szczegółami oferty Banku w zakresie Produktów bankowych budzących ich zainteresowanie,

* rozpoznawanie potrzeb finansowych i inwestycyjnych Klienta, poprzez analizę sytuacji finansowej i modelu biznesowego Klienta,

* proponowanie Klientowi konkretnych Produktów bankowych z oferty Banku pod kątem jego rozpoznanych potrzeb,

* wskazywanie Klientowi okazji do zawarcia umowy dotyczącej konkretnego Produktu bankowego z Bankiem,

* aktywne nakłanianie Klienta do zawarcia umowy z Bankiem, w szczególności poprzez utrzymywanie stałego kontaktu (w tym telefonicznego) z Klientem,

* przekazywanie informacji na temat warunków, jakie Klient powinien spełnić, by móc skorzystać z wybranego Produktu bankowego z oferty Banku,

* informowanie Klienta o sposobach kontaktu z Bankiem lub bezpośrednie aranżowanie spotkania Klienta z Bankiem,

* ponadto czynienie wszystkiego co niezbędne, by Klient i Bank zawarli umowę dotyczącą Produktów bankowych Banku, z zastrzeżeniem jednak, że Wnioskodawca nie jest upoważniony do dokonywania w imieniu Banku jakichkolwiek czynności prawnych.

Na podstawie ww. zapisów umownych Wnioskodawca nie realizuje czynności biurowo-technicznych mających na celu dopełnienie formalności administracyjnych związanych z zawarciem umowy dotyczącej Produktów bankowych, takich jak:

* wypełnianie w zastępstwie Klientów formularzy bankowych,

* przyjmowanie od Klientów dokumentów i formularzy w celu ich złożenia w Banku,

* dokonywanie w imieniu Banku oceny zdolności kredytowej Klientów,

* potwierdzanie za zgodność odpisów dokumentów, które Klienci zamierzają złożyć w Banku. Po skontaktowaniu Klienta z Bankiem, Bank przyjmuje od Klienta wypełnione formularze i dokumenty oraz bada jego zdolność kredytową. Jeśli wszelkie warunki są spełnione, Bank zawiera z Klientem umowę dotyczącą konkretnego Produktu bankowego.

Umowa wiążąca Wnioskodawcę z Bankiem stanowi umowę rezultatu i uzależnia wynagrodzenie Wnioskodawcy od doprowadzenia przez niego do zawarcia przez Bank z Klientami konkretnych umów dotyczących Produktów bankowych. Zgodnie z Umową wiążącą Wnioskodawcę z Bankiem, wynagrodzenie Wnioskodawcy stanowi określona procentowo prowizja od:

* wartości prowizji bankowych pobranych przez Bank od Klientów korporacyjnych z tytułu udzielenia kredytu inwestycyjnego, obrotowego w rachunku bieżącym, obrotowego w rachunku kredytowym,

* wartości prowizji bankowej pobranej przez Bank od Klientów korporacyjnych z tytułu udzielenia pożyczek hipotecznych,

* wartości prowizji bankowej pobranej przez Bank od Klientów korporacyjnych z tytułu wydania promesy udzielenia kredytu/pożyczki,

* wartości prowizji przygotowawczej pobranej przez Bank od Klientów korporacyjnych z tytułu udzielenia gwarancji bankowych.

Podstawę do naliczenia wynagrodzenia stanowią transakcje zrealizowane przez Bank z udziałem Klientów, którzy zgłoszą się do Banku w wyniku pośrednictwa Wnioskodawcy. Do dnia 15-go każdego miesiąca Bank przedstawia Wnioskodawcy pisemne wyliczenie należnego wynagrodzenia. Wyliczenie to stanowi podstawę wystawienia przez Wnioskodawcę faktury.

Umowa zawarta przez Wnioskodawcę z Bankiem zawiera zastrzeżenie, iż nie jest umową pośrednictwa sprzedaży produktów bankowych

Wnioskodawca i Bank zawarli natomiast umowę (która nie jest stricte umową pośrednictwa w rozumieniu Prawa bankowego), na podstawie której Wnioskodawca realizuje pośrednictwo na rzecz Banku, ale nie w jego imieniu (tj. nie jest m.in. uprawniony do zawierania umów w imieniu Banku). Opisane czynności Wnioskodawcy są zatem usługami pośrednictwa w świadczeniu na rzecz Banku usług udzielania kredytów, pożyczek lub gwarancji bankowych, rozumianymi jako świadczenie usług przez podmiot, który nie jest żadną ze stron umowy, a celem pośrednictwa jest uczynienie wszystkiego, co możliwe, by strony zawarły umowę. Usługi objęte wnioskiem o interpretację nie obejmują czynności ściągania długów, w tym factoringu, usług doradztwa ani usług w zakresie leasingu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy świadczone przez Wnioskodawcę usługi pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych (w tym promes kredytów/pożyczek) oraz gwarancji bankowych stanowią usługi zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez niego usługi pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych (w tym promes kredytów i pożyczek) oraz gwarancji bankowych stanowią usługi zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i 39 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 nr 177 poz. 1054 t.j., dalej: Ustawa VAT).

Zgodnie z art. 43 ust. 1 Ustawy VAT zwalnia się od podatku:

* pkt 38. usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę,

* pkt 39. usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Przepisy art. 43 ust. 1 pkt 38 i 39 Ustawy VAT stanowią implementację art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, poz. 1 z późn. zm., dalej: Dyrektywa 112"). Zgodnie z art. 135 ust. 1 Dyrektywy 112 państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje:

* lit. b) udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę,

* lit. c) pośrednictwo lub wszelkie działania w zakresie gwarancji kredytowych, poręczeń i wszelkich innych zabezpieczeń i gwarancji oraz zarządzanie gwarancjami kredytowymi.

Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT, tym samym przepisy polskiej Ustawy VAT implementujące zwolnienia przewidziane w Dyrektywie 112 interpretować należy zgodnie z brzmieniem tej Dyrektywy.

Świadczone przez Bank usługi udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych oraz usługi w zakresie udzielania gwarancji stanowią czynności zwolnione z podatku VAT. Wydanie przez Bank promesy kredytu/pożyczki nie stanowi odrębnej czynności bankowej, ale czynność techniczną poprzedzającą udzielenie kredytu/pożyczki.

Nie budzi więc wątpliwości, że wszystkie wskazane powyżej usługi świadczone przez Bank stanowią usługi finansowe zwolnione z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i 39 Ustawy VAT i art. 135 ust. 1 lit. b)-c) Dyrektywy 112.

Wnioskodawca świadczy usługi pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług zwolnionych określonych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 39 Ustawy VAT, toteż świadczone przez niego usługi pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług udzielania kredytów i pożyczek stanowią usługi zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT, natomiast świadczone przez Wnioskodawcę usługi pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług udzielania gwarancji bankowych stanowią usługi zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 Ustawy VAT.

Mając na uwadze, że oba przywołane przepisy Ustawy VAT (art. 43 ust. 1 pkt 38 i 39) przewidują analogiczną konstrukcję, zgodnie z którą zwolnione z VAT są usługi pośrednictwa w świadczeniu wskazanych w nich (zwolnionych z opodatkowania podatkiem VAT) usług finansowych (m.in. w zakresie udzielania kredytów lub pożyczek oraz gwarancji bankowych) dalsza ich analiza zostanie przeprowadzona łącznie.

1.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub gwarancji bankowych

Mając na uwadze treść zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 39 Ustawy VAT oraz art. 135 ust. 1 lit. b)-c) Dyrektywy 112, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia usług pośrednictwa". Ani Ustawa VAT ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, zdaniem Wnioskodawcy odwołać się więc należy do definicji językowej, z jednoczesnym uwzględnieniem orzecznictwa polskich sądów administracyjnych oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: "TS UE") w tym zakresie,

a.

definicja słownikowa "usług pośrednictwa"

Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego PWN (http://sjp.pwn.pl/) przez pośrednictwo rozumie się "działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy". W kontekście tej definicji, pośrednictwo w świadczeniu usług finansowych obejmowałoby działalność pośrednika mającą na celu porozumienie się pomiędzy Klientami a Bankiem, skojarzenie tych kontrahentów w celu zawarcia przez nich umowy dotyczącej Produktów bankowych.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług pośrednictwa w celu osiągnięcia zysku. Umowa wiążąca Wnioskodawcę z Bankiem stanowi umowę rezultatu, na podstawie której Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie tylko w sytuacji zawarcia przez Bank umowy dotyczącej Produktów bankowych ze znalezionym przez Wnioskodawcę Klientem. Im więcej Klientów pozyska dla Banku Wnioskodawca, tym wyższy będzie jego przychód. Wnioskodawca jest więc "żywo zainteresowany" osiągnięciem rezultatu polegającego na skojarzeniu Banku z jak największą liczbą Klientów. Wszelkie czynności realizowane przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy wiążącej go z Bankiem stanowią środki do osiągnięcia ostatecznego celu, jakim jest doprowadzenie do zawarcia przez Bank umowy z Klientem. Wnioskodawca nie otrzyma wynagrodzenia za jakiekolwiek działania, które nie przekładają się na pozyskanie przez Bank nowego Klienta, toteż każdorazowo czyni wszystko co niezbędne, by doprowadzić do zawarcia umowy dotyczącej Produktów bankowych. Co więcej, Wnioskodawca aktywnie poszukuje Klientów dla Banku, by otrzymać prowizje od jak największej ilości zawartych umów. Jednocześnie Wnioskodawca nie jest stroną zawartych umów dotyczących Produktów bankowych i nie jest bezpośrednio zainteresowany ich treścią (poza wysokością prowizji Banku, która determinuje wysokość wynagrodzenia Wnioskodawcy, co charakterystyczne dla umów pośrednictwa). Należy więc stwierdzić, że działalność Wnioskodawcy w pełni odpowiada słownikowej definicji "pośrednictwa".

b.

definicja "usług pośrednictwa" w orzecznictwie sądów administracyjnych

Próbę zdefiniowania "usług pośrednictwa" podejmowały również sądy administracyjne. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 26 stycznia 2007 r. o sygn. III SA/Wa 3996/06 stwierdził, że: "Przez usługi pośrednictwa (...) należy rozumieć zespół czynności, które mogą być zarówno czynnościami natury faktycznej, jak i prawnej, jeżeli w ich wyniku dojdzie do nawiązania stosunku prawnego (umownego) pomiędzy dostawcą towarów, a ich odbiorcą, w konsekwencji czego nastąpi dostawa towarów. (...) wymóg (...) działania w imieniu osób trzecich" (w tym przypadku dostawcy towarów) należy odnieść do wszelkich czynności faktycznych i prawnych składających się na usługę pośrednictwa, przy czym jest on spełniony nie tylko w przypadku posiadania pełnomocnictwa do zawierania umów, lecz również w przypadku istnienia umocowania ze strony dostawcy towarów do podejmowania w jego imieniu i na jego rzecz czynności pośrednictwa." Podobne stanowisko zaprezentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 12 sierpnia 2008 r. o sygn. III SA/Gl 372/08: "Umowa agencyjna może przybierać dwie postacie. Pierwsza polega na stałym pośredniczeniu przez agenta przy zawieraniu umów oznaczonego rodzaju na rzecz dającego zlecenie. W tym znaczeniu agent jest pośrednikiem, spełniającym często różne czynności faktyczne, aby w ich wyniku doprowadzić do zawarcia umowy określonego rodzaju. Druga zaś postać polega na stałym zawieraniu przez agenta, za wynagrodzeniem takich umów na rzecz dającego zlecenie; w tym przypadku agent jest nie tylko pośrednikiem, ale też pełnomocnikiem dającego zlecenie".

W przywołanych wyrokach sądy administracyjne podkreślają, iż dla zakwalifikowania danych czynności jako pośrednictwa nie jest konieczne posiadanie przez pośrednika pełnomocnictwa do zawierania umów w imieniu zleceniodawcy. Definicja pośrednictwa wymogu takiego nie przewiduje, co więcej - pośrednictwo w typowej postaci nie wiąże się z posiadaniem przez pośrednika uprawnienia do dokonywania w imieniu zleceniodawcy czynności prawnych. W analizowanym stanie faktycznym, okoliczność, iż Wnioskodawca nie posiada uprawnienia do dokonywania w imieniu Banku czynności prawnych (w tym zawierania umów z Klientami) nie stoi więc na przeszkodzie stwierdzeniu, że Wnioskodawca realizuje na rzecz Banku usługi pośrednictwa. Zespół czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w celu pozyskania Klientów dla Banku wyczerpuje bowiem definicję "usług pośrednictwa" sformułowaną w orzecznictwie sądów administracyjnych.

c.

definicja "usług pośrednictwa" w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Pojęcie pośrednictwa" było także przedmiotem rozważań TS UE na gruncie VI Dyrektywy VAT Rady UE (771388/EEC), zastąpionej później w tym zakresie analogicznymi postanowieniami Dyrektywy 112, W wyroku z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs Excise and CSC Financial Services Ltd, TS UE orzekł, że pojęcie to obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. Działalność ta może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TS UE wskazal dalej, że nie stanowi pośrednictwa sytuacja, w której jedna ze stron powierza drugiej tylko dopełnianie formalności administracyjnych (ang. "clerical formalities") związanych z umową, takich jak dostarczanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie oraz przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, które stanowiłyby zasadniczy przedmiot umowy. W takiej sytuacji zleceniobiorca zajmuje tę samą pozycję co strona sprzedająca produkt finansowy i w związku z tym nie jest pośrednikiem, który nie powinien być stroną umowy dotyczącej produktu finansowego.

Z kolei w wyroku z dnia 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig v Finanzamt Luckenwalde TS UE stwierdził, że jak wynika z orzecznictwa Trybunału, by świadczone czynności mogły zostać zakwalifikowane jako zwolnione z VAT, muszą one tworzyć odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - wypełnia w konsekwencji specyficzne i istotne funkcje usługi pośrednictwa

W konsekwencji, w świetle orzecznictwa TS UE "usługa pośrednictwa" powinna mieć następujące cechy:

1.

pośrednik nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i jego działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów,

2.

strona transakcji finansowej wypłaca pośrednikowi wynagrodzenie za świadczoną przez niego usługę pośrednictwa,

3.

celem działań pośrednika jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę (a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy),

4.

czynności pośrednika nie ograniczają się do dopełnienia formalności administracyjnych (ang. "clerical formalities") związanych z umową,

5.

czynności pośrednika tworzą odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi pośrednictwa.

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez niego na rzecz Banku usługi stanowią "usługi pośrednictwa" w świetle definicji sformułowanej przez TS UE. Usługi te spełniają bowiem określone przez TS UE warunki:

Ad 1. Wnioskodawca nie jest stroną umów dotyczących Produktów bankowych zawieranych pomiędzy Bankiem a Klientami, działalność Wnioskodawcy różni się zaś od typowych świadczeń realizowanych przez Bank w ramach umowy dotyczącej Produktów bankowych.

Esencją czynności Banku w ramach zawartych przez niego umów jest udzielanie Klientom finansowania/gwarancji bankowej, w zamian za co Bank pobiera od nich wynagrodzenie w postaci prowizji/odsetek.

Wnioskodawca natomiast realizuje czynności mające na celu doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy Bankiem a Klientem, a więc przede wszystkim: identyfikuje potrzeby Klienta w zakresie finansowania, dobiera i prezentuje mu dostosowany do jego potrzeb Produkt bankowy z oferty Banku i aktywnie zachęca Klienta do zawarcia umowy, a następnie aranżuje spotkanie pomiędzy Klientem a Bankiem.

Należy więc stwierdzić, że Wnioskodawca realizuje działania pośrednictwa, które umożliwić mają Bankowi następcze zawarcie umowy dotyczącej Produktów bankowych.

Ad 2. Bank wypłaca Wnioskodawcy wynagrodzenie za świadczoną przez niego usługę pośrednictwa, obliczane jako określona procentowo prowizja od każdej z umów zawartych pomiędzy Bankiem a Klientem pozyskanym przez Wnioskodawcę. Zdaniem Wnioskodawcy ustalenie w Umowie jego wynagrodzenia jako prowizji stanowiącej określony procent od prowizji pobranej przez Bank w związku z umowami zawartymi przez Bank z Klientami pozyskanymi przez Wnioskodawcę, jednoznacznie określa charakter Umowy jako umowy pośrednictwa.

Ad 3. Celem działań Wnioskodawcy jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, by strony zawarły umowę. Wszelkie działania podejmowane przez Wnioskodawcę mają na celu doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy Bankiem a Klientem. Tylko bowiem w przypadku osiągnięcia takiego efektu, Wnioskodawca otrzyma za swoje działania wynagrodzenie. Jednocześnie, Wnioskodawca czyni wszystko, co niezbędne, by strony zawarły umowę, to jest realizuje cały proces pozyskiwania Klienta: od zainteresowania go usługami Banku, poprzez dobranie odpowiedniej dla niego usług, aż po zaaranżowanie spotkania pomiędzy Klientem a Bankiem. Wnioskodawca nie ma żadnego interesu w treści umowy dotyczącej Produktów bankowych (poza wysokością prowizji), ponieważ nie wpływa ona na jego prawa i obowiązki.

Ad 4. Czynności Wnioskodawcy nie ograniczają się do dopełnienia formalności administracyjnych związanych z umową. Po pierwsze, zgodnie z Umową Wnioskodawca nie jest uprawniony do realizacji czynności biurowo-technicznych mających na celu wypełnienie formalności związanych z zawarciem umowy, takich jak:

* wypełnianie w zastępstwie Klientów formularzy bankowych,

* przyjmowanie od Klientów dokumentów i formularzy w celu ich złożenia w Banku,

* dokonywanie w imieniu Banku oceny zdolności kredytowej Klientów,

* potwierdzanie za zgodność odpisów dokumentów, które Klienci zamierzają złożyć w Banku. Po drugie, celem realizowanych przez Wnioskodawcę działań nie jest dopełnienie formalności administracyjnych związanych z umową dotyczącą Produktów bankowych, ale realizacja działań sprawczych, które doprowadzić mają do skojarzenia stron umowy dotyczącej Produktów bankowych. Gdyby Wnioskodawca realizować miał jedynie działania pozostające w zakresie formalności administracyjnych, niecelowe byłoby ustalenie jego wynagrodzenia jako wynagrodzenia prowizyjnego. Realizując jedynie formalności administracyjne Wnioskodawca nie miałby bowiem realnego wpływu na to czy dojdzie ostatecznie do zawarcia umowy dotyczącej Produktów bankowych. W takim wypadku jego wynagrodzenie powinno być ustalone na stałym poziomie (np. za godzinę zaangażowania albo ilość wypełnionych formularzy). Gdyby Wnioskodawca świadczył usługi o charakterze administracyjnym, za jego zaangażowanie powinno mu przysługiwać wynagrodzenie niezależnie od faktu czy umowa pomiędzy Klientem i Bankiem dojdzie do skutku czy też nie.

Wnioskodawca jest jednak wynagradzany prowizyjnie, w zależności od efektu swoich działań. Wynika to z okoliczności, iż realizuje on w rzeczywistości czynności sprawcze (aktywne poszukiwanie Klientów, nakłanianie ich do zawarcia umowy z Bankiem), których efektem jest zawarcie umowy dotyczącej Produktów bankowych. W efekcie działań Wnioskodawcy dochodzi więc do nawiązania stosunku prawnego pomiędzy Bankiem i Klientem, co wiąże się ze zmianą sytuacji finansowej stron umowy. Wnioskodawca jest wynagradzany za taką pozytywną zmianę (przysporzenie Banku w postaci pobranej od Klienta prowizji), która dzięki jego działaniom ma miejsce po stronie Banku.

Ad 5. Działania Wnioskodawcy stanowią odrębną całość, wypełniającą specyficzne i istotne funkcje usługi pośrednictwa. Przemawiają za tym w szczególności następujące okoliczności:

* Kolejne czynności Wnioskodawcy stanowią logicznie następujące po sobie etapy: od zainteresowania Klienta usługami Banku, poprzez dobranie odpowiedniej dla niego usługi, aż po zaaranżowanie spotkania pomiędzy Klientem a Bankiem. Z perspektywy Banku świadczona przez Wnioskodawcę usługa stanowi więc pełną usługę pośrednictwa, dzięki której Bank pozyskuje nowych Klientów.

* Od momentu nawiązania przez Wnioskodawcę kontaktu z Klientem do momentu jego skontaktowania z Bankiem w celu zawarcia umowy, w obsłudze Klienta nie biorą udziału żadne inne podmioty i nie są na jego rzecz świadczone żadne usługi, poza czynnościami realizowanymi przez Wnioskodawcę. Z perspektywy Klienta działania Wnioskodawcy stanowią więc jednolity proces pośredniczenia w zawarciu przez Klienta umowy z Bankiem mający na celu doprowadzenie do zawarcia tej umowy. Wnioskodawca czyni wszystko co konieczne i możliwe by strony zawały umowę, co stanowi o specyfice usługi pośrednictwa.

d.

definicja "usług pośrednictwa" na gruncie Prawa bankowego

Wnioskodawca pragnie dodatkowo zauważyć, iż świadczone przez niego usługi nie stanowią usług pośrednictwa w sprzedaży produktów bankowych w rozumieniu Prawa bankowego. W świetle tego szczególnego aktu prawnego, usługami pośrednictwa są wyłącznie usługi świadczone w imieniu i na rzecz Banku. Banki mogą jednak bez spełnienia szczególnych wymogów przewidzianych w Prawie bankowym, zawierać umowy dotyczące tożsamych usług (czynności z zakresu pośrednictwa w sprzedaży produktów bankowych), w ramach których pośrednik działa na rzecz Banku, jednak nie działa w jego imieniu (tj. nie jest uprawniony do wykonywania w imieniu Banku czynności prawnych, w tym zawierania umów). W ramach takiej umowy pośrednik nie realizuje istotnych czynności zastrzeżonych dla banków (nie może zawierać w ich imieniu umów), toteż jej zawarcie nie wymaga osobnej zgody Komisji Nadzoru Finansowego.

Okoliczność, iż Wnioskodawca nie posiada pełnomocnictwa do zawierania umów na rzecz Banku nie ma wpływu na możliwość uznania świadczonych przez niego usług za usługi pośrednictwa w rozumieniu Ustawy VAT. Wniosek taki jednoznacznie potwierdza przytoczone w lit. b) orzecznictwo polskich sądów administracyjnych.

Zdaniem Wnioskodawcy okoliczność, iż zawarta przez niego umowa nie stanowi umowy pośrednictwa w rozumieniu Prawa bankowego, nie powinna mieć żadnego wpływu na kwalifikację świadczonych przez niego usług jako "usług pośrednictwa" w rozumieniu Ustawy VAT i Dyrektywy 112. "Usługi pośrednictwa" na gruncie tych aktów prawnych stanowią bowiem pojęcie szersze niż "usługi pośrednictwa" w rozumieniu Prawa bankowego, którego regulacje odnoszą się wyłącznie do organizacji i działalności specyficznych podmiotów gospodarczych, jakimi są banki.

Prawo bankowe przewiduje specyficzne ograniczenia podmiotowe odnośnie stron umowy o świadczenie usług pośrednictwa. Na przykład, zgodnie z art. 6c ust. 1 Prawa bankowego, powierzenie przez bank wykonywania stale lub okresowo czynności, o których mowa w art. 6a ust. 1, może nastąpić po spełnieniu m.in. warunku, że bank i przedsiębiorca lub przedsiębiorca zagraniczny będą posiadać plany działania zapewniające ciągle i niezakłócone prowadzenie działalności w zakresie objętym umową.

W związku z okolicznością, iż wymogi podmiotowe określone w Prawie bankowym nie zostały spełnione, Umowa zawarta przez Wnioskodawcę z Bankiem nie może stanowić umowy pośrednictwa w sprzedaży produktów bankowych w rozumieniu Prawa bankowego.

Z brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 35 i 39 Ustawy VAT wynika jednakże, że ustanowione przez te przepisy zwolnienia mają charakter przedmiotowy i ich zastosowanie nie może być uzależnione od posiadania przez zaangażowane podmioty określonych cech. Nie można odmówić zwolnienia danemu podmiotowi, jeżeli tożsame przedmiotowo usługi świadczone przez inne podmioty byłyby uznawane za usługi pośrednictwa. Inne stanowisko prowadziłoby do sytuacji, w której na przykład pożyczka udzielona przez podmiot mający status banku byłaby zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT, podczas gdy pożyczka udzielona na identycznych zasadach (identyczne postanowienia umowne) przez inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie pożyczek podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem. Orzecznictwo TS UE jednoznacznie wyłącza możliwość takiej niejednorodnej oceny tożsamych przedmiotowo usług świadczonych przez podmioty w Unii Europejskiej. W szczególności TS UE wskazał wyraźnie, że cechy podmiotów biorących udział w świadczeniu usługi pośrednictwa nie mają znaczenia dla zaistnienia tej usługi: "czynności zwolnione z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 1 szóstej dyrektywy definiuje się ze względu na charakter świadczonych usług, a nie osobę je świadczącą lub ich odbiorcę. Przepis ten nie odnosi się bowiem w ogóle do tych ostatnich podmiotów". Konkludując, Wnioskodawca pragnie zauważyć, że definicja usług pośrednictwa w sprzedaży produktów bankowych ma zastosowanie wyłącznie na gruncie Prawa bankowego i pozostaje bez wypływu na zakres pojęcia "usług pośrednictwa" w rozumieniu Ustawy VAT i Dyrektywy 112. Stwierdzenie, iż przez "usługi pośrednictwa" na gruncie Ustawy VAT i Dyrektywy 112 rozumieć należy tylko usługi pośrednictwa w rozumieniu specyficznego aktu prawnego jakim jest Prawo bankowe, stałoby w sprzeczności z przedmiotową definicją "usług pośrednictwa" sformułowaną przez TS UE.

e.

Podsumowanie

Podsumowując, zarówno w świetle definicji językowej "usług pośrednictwa", jak również definicji formułowanych przez polskie sądy administracyjne i Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych (w tym promes kredytów/pożyczek) lub gwarancji bankowych. Usługi te stanowią więc "usługi pośrednictwa", o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 39 Ustawy VAT i korzystać powinny ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie tych przepisów.

2.

Przepisy, które nie mają zastosowania do świadczonych przez Wnioskodawcę usług pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub gwarancji bankowych

a.

art. 43 ust. 13 i 14 Ustawy VAT

Zgodnie z art. 43 ust. 13 Ustawy VAT, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41. Jednak zgodnie z art. 43 ust. 14, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Zdaniem Wnioskodawcy, przywołane przepisy nie znajdują zastosowania w analizowanym stanie faktycznym. Świadczona przez Wnioskodawcę usługa pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych i gwarancji bankowych nie stanowi elementu usługi pośrednictwa, ale jest odrębną i jednorodną usługą pośrednictwa. Przemawia za tym w szczególności całościowy zakres realizowanej usługi oraz brak zaangażowania innych podmiotów w wykonywanie czynności związanych z pozyskiwaniem Klientów od momentu nawiązania przez Wnioskodawcę kontaktu z Klientem do momentu doprowadzenia do spotkania Klienta i Banku

Zdaniem Wnioskodawcy w praktyce obrotu elementem usługi pośrednictwa, który sam w sobie nie stanowi usługi pośrednictwa, o którym mowa w art. 43 ust. 13 Ustawy VAT są bardzo często czynności biurowo-techniczne, które nie mają jednoznacznego przełożenia na ostateczne zawarcie umowy z klientem.

Sytuacja taka nie zachodzi w przypadku Wnioskodawcy, którego działania są jednoznacznie ukierunkowane na doprowadzenie do zawarcia przez Bank jak największej liczby umów dotyczących Produktów bankowych. Wnioskodawca w ogólnie nie realizuje formalności administracyjnych związanych z zawieranymi przez Bank umowami, takich jak:

* wypełnianie w zastępstwie Klientów formularzy bankowych,

* przyjmowanie od Klientów dokumentów i formularzy w celu ich złożenia w Banku,

* dokonywanie w imieniu Banku oceny zdolności kredytowej Klientów,

* potwierdzanie za zgodność odpisów dokumentów, które Klienci zamierzają złożyć w Banku. W świetle powyższego stwierdzić należy, iż usługa pośrednictwa świadczona przez Wnioskodawcę posiada wszelkie cechy charakterystyczne i pełni dokładnie taką funkcję jak typowa usługa pośrednictwa. W efekcie, jako samodzielna usługa, nie stanowi ona elementu żadnej innej usługi.

b.

art. 43 ust. 15 Ustawy VAT

Zgodnie z art. 43 ust. 15 Ustawy VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1.

czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2.

usług doradztwa;

3.

usług w zakresie leasingu.

Zdaniem Wnioskodawcy, przywołany przepis nie znajdzie zastosowania w analizowanym stanie faktycznym. W ramach świadczenia przez Wnioskodawcę usług pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych oraz gwarancji bankowych Wnioskodawca nie wykonuje czynności w zakresie ściągania długów, w tym factoringu, usług doradztwa ani usług w zakresie leasingu.

W szczególności Wnioskodawca nie wykonuje usług doradztwa na rzecz Klientów. W relacjach z Klientami Wnioskodawca nie wykonuje żadnych usług doradczych. Wnioskodawca jedynie na potrzeby świadczonych na rzecz Banku usług pośrednictwa analizuje sytuację finansową Klienta w celu zaoferowania mu dostosowanego do jego potrzeb Produktu bankowego, co wydatnie zwiększa szanse na zainteresowanie Klienta ofertą Banku i jego ostateczne pozyskanie. Działania Wnioskodawcy w zakresie oceny potrzeb Klienta pozostają częścią realizowanej przez niego strategii pozyskiwania Klientów dla Banku.

Co więcej, dzięki wstępnej ocenie potrzeb Klienta i jego sytuacji finansowej, Wnioskodawca jest w stanie ustalić, czy Klient może być potencjalnie zainteresowany usługami Banku, a z drugiej strony - czy jego sytuacja finansowa nie wskazuje jednoznacznie, iż Bank odmówi mu udzielenia kredytu/pożyczki. W ten sposób Wnioskodawca może uniknąć zaangażowania czasu i wysiłku w negocjacje z Klientem, co do którego istnieją małe szanse, że ostatecznie zawrze z Bankiem umowę. Wnioskodawca z tytułu świadczonych usług otrzymuje wynagrodzenie prowizyjne od Banku, nie otrzymuje natomiast żadnego wynagrodzenia od Klientów. Gdyby Wnioskodawca świadczył usługi doradcze na rzecz Klientów należałoby mu się wynagrodzenie od Klienta i to niezależnie od faktu czy umowa pomiędzy Klientem i Bankiem dojdzie do skutku czy też nie.

Jak wskazał TS UE: "okoliczność, iż podatnik analizuje sytuację majątkową samodzielnie wyszukiwanych klientów w celu uzyskania dla nich kredytów, nie stanowi przeszkody dla stwierdzenia istnienia usługi pośrednictwa kredytowego".

3.

Stanowisko organów podatkowych

Stanowisko zaprezentowane przez Wnioskodawcę znajduje oparcie w licznych interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe na gruncie art. 43 ust. 1 pkt 38 lub 39 Ustawy VAT. Na przykład Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 22 listopada 2011 r. o sygn. IPPP1/443-1304/11-2/PR wskazał, że: "Zainteresowana wykonuje czynności pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, bowiem wykonywanie różnego rodzaju czynności faktycznych zmierzające do zawarcia umowy między bankiem a klientem banku, w tym dotarcie do klienta zainteresowanego oferowanym przez bank produktem bankowym, weryfikację, czy klient ten spełnia określane przez bank wymagania, przedstawienie klientowi procedur i warunków finansowych obowiązujących w banku dotyczących oferowanego produktu, przekazanie danych klienta bankowi itp. szczegółowo wymienione w opisie stanu faktycznego, stanowią usługę, która w sposób nierozerwalny wiąże się z usługą główną świadczoną przez bank. Czynności te mają na celu kwalifikację klienta pod kątem zawarcia przez niego konkretnej umowy z bankiem na określony produkt przez ten bank oferowany. Zawarcie umowy przez klienta z bankiem poprzedzane jest wyborem odpowiedniej oferty. (...) należy stwierdzić, że skoro - jak wynika z treści złożonego wniosku - przedmiotowe usługi są usługami pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych (udzielania kredytów, pożyczek), w związku z czym Wnioskodawczyni działając jako "subagent" ma prawo stosować do tych usług zwolnienie od podatku przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT." Analogiczne stanowisko zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 7 czerwca 2011 r. o sygn. ILPP1/443-405/11-2/KŁ: "świadczenie przedmiotowych usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek, których elementem składowym jest m.in.: pozyskanie, sprawdzenie sytuacji finansowej klienta itp. czynności, - korzystają ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług." Podobnie wypowiedzieli się również m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 18 stycznia 2012 r. o sygn. IPPP1/443-1550/11-2/PR (i w szeregu analogicznych interpretacji indywidualnych wydanych w 2011 i 2012 r.) i Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 28 sierpnia 2011 r. o sygn. IBPP3/443-899/11/IK.

4.

Podsumowanie

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez Wnioskodawcę usługi pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych (w tym promes kredytów/pożyczek) stanowią usługi zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT, natomiast świadczone przez Wnioskodawcę usługi pośrednictwa w świadczeniu przez Bank usług udzielania gwarancji bankowych stanowią usługi zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 Ustawy VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl