IPPP1/443-1659/11-2/ISZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 21 listopada 2011 r. (data wpływu 24 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podziału kosztów konsorcjum - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 listopada 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podziału kosztów konsorcjum.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca oraz jego małżonka prowadzą we wspólnych lokalizacjach, ale odrębnie (każde pod swoją firmą), działalności gospodarcze. Oboje są czynnymi podatnikami VAT, oboje nie korzystają z ryczałtowych form opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Oboje jako formę dokumentacji podatkowej prowadzą Podatkowe Księgi Przychodów i Rozchodów. W celu uproszczenia działalności oraz w celu osiągnięcia lepszej pozycji negocjacyjnej, Wnioskodawca zamierza powołać konsorcjum. Umowa konsorcjum obejmować będzie m.in. zakupy towarów i usług oraz koszty zatrudnienia personelu, które służą obu działalnościom. Będą to m.in. zakup lub leasing środków trwałych (lokal do prowadzenia biura, środki transportu, elementy infrastruktury informatycznej), zakup towarów lub usług związanych z bieżącymi potrzebami biurowymi, wynagrodzenia i narzuty dotyczące personelu biurowego. Okresowo (w okresach pokrywających się z obowiązkiem rozliczenia podatku dochodowego od działalności gospodarczej lub ustalenia zaliczki na ten podatek) dokonywany będzie podział kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie do przychodów podatkowych z działalności gospodarczej uzyskanych w danym okresie. Podział kosztów dokumentowany będzie notą księgową.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy podział kosztów konsorcjum jest dostawą towarów lub świadczeniem usług w związku z tym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, podział kosztów konsorcjum nie jest ani dostawą towarów ani świadczeniem usług. W opisanych w stanie faktycznym okolicznościach do dostawy towarów lub świadczenia usług dochodzi wyłącznie pomiędzy podmiotem trzecim a członkami konsorcjum traktowanymi wspólnie. Podział kosztów jest wyłącznie czynnością techniczną i jako taka nie podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Ponadto stosownie do art. 8 ust. 2a powołanej ustawy, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Z tak sformułowanej definicji wynika, że przez pojęcie świadczenia usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stanu faktycznego, strony, tj. Wnioskodawca i współmałżonka zamierzają powołać konsorcjum. Oboje prowadzą we wspólnych lokalizacjach, ale odrębnie (każde pod swoją firmą), działalności gospodarcze i są czynnymi podatnikami VAT. Z opisu sprawy wynika, że strony uzgodnią zakres obowiązków i sposób dokonywania rozliczeń pomiędzy nimi w ramach konsorcjum.

Okoliczność powyższa ma istotne znaczenie dla dokonania prawidłowej oceny sprawy. Należy bowiem zwrócić uwagę, że co do zasady konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353 ⁽¹⁾ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), w ramach tzw. swobody umów. W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach nie związanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Przechodząc zatem na grunt prawa podatkowego, należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Konsorcjum - w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego - nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu - będzie wystawiał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący.

A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Pojęcie "świadczenia usług" ma bardzo szeroki zakres, bowiem nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz także jego zaniechania poprzez zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Usługa w rozumieniu regulacji zawartej w art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług jest transakcją gospodarczą, co oznacza, że stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym. Aby uznać jakieś zdarzenie za odpłatne świadczenie usług musi wystąpić stosunek zobowiązaniowy pomiędzy podmiotami biorącymi udział w tym zdarzeniu, czyli strony muszą zobowiązać się do określonego działania bądź powstrzymania się od dokonania określonych czynności. Tym samym, aby czynności mające charakter odpłatny podlegały przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, winny być wykonywane w okolicznościach, w związku z którymi, można wyodrębnić dwie strony transakcji: świadczącego i beneficjenta, przy czym świadczący winien występować w charakterze podatnika tego podatku.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego pomimo, że Wnioskodawca dokonywać będzie podziału kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie do przychodów podatkowych z działalności gospodarczej uzyskanych w danym okresie, to Wnioskodawca będzie dokonywać m.in. zakupów towarów i usług oraz ponosić koszty zatrudnienia personelu, które służą obu działalnościom (m.in. zakup lub leasing środków trwałych, tj. lokal do prowadzenia biura, środki transportu, elementy infrastruktury informatycznej, zakup towarów lub usług związanych z bieżącymi potrzebami biurowymi, wynagrodzenia i narzuty dotyczące personelu biurowego).

Zatem w analizowanej sprawie, występuje sytuacja, w której Wnioskodawca nie jest jedynym podmiotem (faktycznym odbiorcą) czerpiącym korzyści z ww. usług/towarów, gdyż służą one działalności gospodarczej prowadzonej przez Zainteresowanego jak również działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonkę Wnioskodawcy, tj. odrębnego podmiotu.

W rezultacie więc ostateczne obciążenie wynikające z zawartych umów dotyczących zakupów towarów i usług oraz kosztów zatrudnienia personelu (m.in. zakup lub leasing środków trwałych, tj. lokal do prowadzenia biura, środki transportu, elementy infrastruktury informatycznej, zakup towarów lub usług związanych z bieżącymi potrzebami biurowymi, wynagrodzenia i narzuty dotyczące personelu biurowego), spoczywa na wszystkich podmiotach korzystających z ww. usług/towarów (rzeczywistych beneficjentach usług/rzeczywistych nabywców towarów), a więc na współkonsorcjancie.

Uwzględniając powyższe - w części dotyczącej kosztów świadczenia usług/nabycia towarów służących działalności gospodarczej odrębnego podmiotu (tj. współmałżonki Wnioskodawcy), Wnioskodawca będzie działał w imieniu własnym, lecz na rachunek tego podmiotu (współkonsorcjanta). A zatem w tej sytuacji uznać należy, iż Wnioskodawca, jako dokonujący odsprzedaży usług/towarów na rzecz współkonsorcjanta wykonuje czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług. W związku z powyższym jest zobowiązany czynność tą udokumentować poprzez wystawienie faktury VAT zgodnie z art. 106 ust. 1 cyt. ustawy, nie zaś - jak wskazano we wniosku - na podstawie wystawionej noty obciążeniowej.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Z uwagi na fakt, że występującym o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego jest Strona będąca uczestnikiem konsorcjum, a zapytanie oraz własne stanowisko Wnioskodawcy dotyczy również działalności gospodarczej prowadzonej przez współkonsorcjanta, tj. małżonkę Wnioskodawcy, przedmiotowa interpretacja nie wywołuje skutków określonych w art. 14k-14n ustawy - Ordynacja podatkowa dla przedsiębiorstwa małżonki Zainteresowanego.

Nadmienia się, że Pani jako prowadząca przedsiębiorstwo, by uzyskać udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, może wystąpić z wnioskiem do tut. Organu o wydanie odrębnej interpretacji indywidualnej.

Ponadto wskazać należy, że interpretacja nie rozstrzyga o zastosowaniu odpowiedniej stawki podatku bądź zwolnienia dla świadczonych przez Wnioskodawcę czynności.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.