IPPP1/443-1639/11-2/JL

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 16 listopada 2011 r. (data wpływu 21 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotu cesjonariuszowi przez cedenta kosztów procesowych poniesionych na jego rzecz - jest prawidłowe.

W dniu 21 listopada 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotu cesjonariuszowi przez cedenta kosztów procesowych poniesionych na jego rzecz.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

V (dalej jako: V lub Wnioskodawca) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie doradztwa dot. prowadzenia działalności gospodarczej oraz rozwiązywania problemów z wierzytelnościami. W ramach działalności V m.in. dokonuje obrotu wierzytelnościami, w tym w ramach umów o powierniczy przelew wierzytelności celem ich windykacji. W zakresie tych umów Spółka występuje jako Cesjonariusz (nabywca), nabywając wierzytelności przysługujące klientowi - Cedentowi w stosunku do jego dłużnika. Zawarcie takiej umowy przelewu wierzytelności następuje w celu windykacji tej wierzytelności od dłużnika wierzytelności na rzecz Cedenta (klienta V). W zamian V otrzymuje wynagrodzenie należne z tytułu tejże windykacji. Wynagrodzenie umowne przysługujące V w związku z wykonaniem umowy wynosi określony procent kwoty stanowiącej należność główną wierzytelności oraz określony procent od odsetek odzyskanych od dłużnika. Powyższe wynagrodzenie stanowi kwoty netto. Do wynagrodzenia doliczany jest przez V podatek od towarów i usług według obowiązującej stawki podstawowej dla usług windykacji, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego od podatku. Prawo do wynagrodzenia za wykonaną usługę przysługuje przy tym V (Cesjonariuszowi) z chwilą odzyskania wierzytelności objętych umową od dłużnika wierzytelności.

Zawierana umowa ma charakter cesji powierniczej. Oznacza to, iż w przypadku, gdy egzekucja prowadzona przez V przeciwko dłużnikowi okaże się z jakichkolwiek przyczyn bezskuteczna (w tym np. także, gdy dłużnik ogłosi upadłość albo też otworzy postępowanie układowe, lub też przejdzie w stan likwidacji), cała wierzytelność lub nie odzyskana część wierzytelności zgodnie z umową zostanie przekazana z powrotem Cedentowi na podstawie jednostronnego oświadczenia Cesjonariusza (V). V w wyniku umowy cesji powierniczej nie przejmuje więc ostatecznie na siebie ryzyka niewypłacalności dłużnika wierzytelności. Jeżeli wierzytelność zostanie jednak wyegzekwowana, każdorazowo po otrzymaniu wpłaty od dłużnika wierzytelności - V zobowiązana jest przekazać Cedentowi kwotę w wysokości otrzymanej wpłaty. Wypłacana kwota pomniejszana jest jednak (kompensata) o należne V wynagrodzenie brutto za wykonaną usługę, kalkulowane jako określony procent odzyskanej części długu i odsetek Wynagrodzenie to V dokumentuje fakturą VAT wystawioną na klienta (Cedenta). V nabywa wierzytelności celem ich windykacji na rzecz Cedenta, w drodze windykacji polubownej. W praktyce, gdy okazuje się ona nieskuteczna powstaje konieczność dochodzenia wierzytelności od dłużnika na drodze postępowania sądowego, najczęściej w omawianym przypadku w postępowaniu nakazowym lub upominawczym. W związku z powyższym pojawia się konieczność poniesienia kosztów związanych z dochodzeniem wierzytelności na drodze sądowej. V w ramach omawianych umów cesji powierniczej dochodzi wierzytelności na zasadzie powiernictwa, czyli dokonuje windykacji na rzecz jej pierwotnego wierzyciela (Cedenta) za wynagrodzeniem, stanowiącym określony procent jej wartości. W związku z faktem, iż dochodzenie wierzytelności nabytej powierniczo, dokonywane jest na rzecz Cedenta, Cedent zobowiązywany jest więc postanowieniami umowy, do pokrycia zaliczkowo lub zwrotu kosztów postępowania sądowego. Przewidywalne koszty postępowania określa każdorazowo załącznik do umowy. Umowa zawiera postanowienie, zgodnie z którym Cedent - na wniosek Cesjonariusza, zawierający stosowne wyliczenie kosztów procesu - zobowiązany jest w terminie 7 dni po otrzymaniu informacji pisemnej, mailowej, telefonicznej lub faksowej, do pokrycia (zwrotu) kosztów postępowania, w określonej w umowie (załączniku) wysokości. Na koszty te składają się znane na datę podpisania umowy kwoty kosztów procesu w postaci: wpisu sądowego, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, odpisu powoda z KRS, odpisu nakazu, aktualnego odpis pozwanego z KRS lub jego wypisu z ewidencji działalności gospodarczej. Koszty te ponoszone (wydatkowane) są przez V (powiernika) jako powoda, na rzecz Cedenta, w toku postępowania sądowego mającego na celu dochodzenie wierzytelności.

Następnie, w przypadku pozytywnego zakończenia postępowania sądowego i/lub egzekucyjnego przysądzany jest na rzecz V (Cesjonariusza) przez Sąd (organy egzekucyjne) od dłużnika wierzytelności zwrot ww. poniesionych kosztów. Jednocześnie, w związku z istotą powierniczej umowy oraz powołanym powyżej charakterem tych kosztów (pokrywanych V przez Cedenta i ponoszonych na jego rzecz), V i Cedent postanawiają w umowie, iż przysądzone przez Sąd (lub organy egzekucyjne) na rzecz V i wyegzekwowane od dłużnika koszty, zwracane są przez V Cedentowi. W przypadku negatywnego orzeczenia sądowego (w praktyce kilka procent przypadków zawartych Umów) ww. koszty nie są zasądzane przez Sąd na rzecz V. W tym przypadku pojawiają się ponadto dodatkowe koszty (np. zastępstwa procesowego - pełnomocnika pozwanego), zasądzane na rzecz dłużnika wierzytelności (pozwanego). Na tę okoliczność Cedent zobowiązuje się w umowie dodatkowo do pokrycia V (powiernikowi) tych dodatkowych kosztów procesu, zasądzonych przez Sąd na rzecz dłużnika od V (powiernika) jako działającej jednak na rzecz Cedenta. Wszystkie ww. koszty sądowego dochodzenia wierzytelności księgowane są przez V na koncie przejściowym. Nie są one uwzględniane - jako oparte na stosunku powiernictwa - w podatkowym rachunku przychodów i kosztów V dla celu podatku dochodowego od osób prawnych. V nie odlicza ponadto podatku naliczonego z tytułu wydatkowania tych środków; wydatki te dotyczą zresztą z reguły zakupów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (koszty sądowe, opłaty skarbowe i administracyjne), a więc nie dokumentowanych przez właściwe organy fakturami.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy V zobowiązana jest do uwzględnienia opisanych w stanie faktycznym kosztów i opłat, ponoszonych przez V - jako powiernika - na rzecz Cedenta i pokrywanych przez Cedenta, w podstawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług świadczonej usługi, biorąc pod uwagę fakt, iż od początku nie stanowią i nigdy nie będą stanowić one definitywnego wynagrodzenia (przysporzenia) V.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. Ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towaru w rozumieniu art. 7 ustawy.

Przepis art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy zwalnia od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. Zgodnie jednak z ust. 15 art. 43, zwolnienie, o którym mowa, nie ma zastosowania do czynności ściągania długów, w tym do omawianej usługi świadczonej przez V. Prawo do wynagrodzenia z tytułu realizacji umowy przysługuje V (Cesjonariuszowi) z chwilą odzyskania wierzytelności objętych umową od dłużnika. W związku z powyższymi uregulowaniami prawnymi, wynagrodzenie przysługujące V w związku z umową (wynoszące określony procent kwoty stanowiącej należność główną wierzytelności odzyskanej od dłużnika oraz określony procent odsetek odzyskanych od dłużnika), podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i dlatego doliczany przez V jest do niego podatek od towarów i usług, według obowiązującej stawki podstawowej.

Zdaniem Wnioskodawcy elementu tego wynagrodzenia nie stanowią jednak w sposób oczywisty koszty i opłaty, o których mowa w stanie faktycznym, i jako takie nie stanowią też elementu kalkulacyjnego podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług omawianej usługi (nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem). Z istoty zawartej umowy o powierniczym przelewie wierzytelności nie stanowią one bowiem od początku i nigdy (w żadnym wariancie - ani windykacji skutecznej ani nieskutecznej) definitywnego wynagrodzenia (przysporzenia) Spółki. Zgodnie bowiem z art. 29 ust. 1 Ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót (z zastrzeżeniami nieistotnymi w omawianym zakresie). Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Z regulacji powyższej wynika, iż obrotem jest kwota należna, obejmująca całość świadczenia należnego od nabywcy, a w pewnych przypadkach także od innych niż nabywca podmiotów. Przy czym kwota należna powinna być rozumiana jako wynagrodzenie definitywne i definitywnie należne usługodawcy (zapłata otrzymana w rozumieniu art. 73 112 Dyrektywy VAT). Jeżeli z istoty danego stosunku prawnego wynika, iż określone świadczenie od początku nie stanowi elementu definitywnego wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług, a ma zostać zwrócone, nie jest kwotą należną, a więc i obrotem w rozumieniu powołanego przepisu (zapłatą otrzymaną w rozumieniu art. 73 112 Dyrektywy VAT). Nie podlega więc opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. O takiej istocie obrotu jako kwoty należnej mówi m.in. szereg interpretacji organów podatkowych dot. skutków otrzymania kaucji gwarancyjnych w VAT. Kaucja gwarancyjna mimo, że faktycznie otrzymana, nie stanowi obrotu w powyższym rozumieniu właśnie wobec faktu, iż nie stanowi definitywnego wynagrodzenia lecz z istoty swej jest zwrotna. Interpretacje te znajdują tu odpowiednie zastosowanie (zob. m.in. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 4 listopada 2009 r. sygn. ITPP1/443-77I/09/KM, interpretacja z dnia 28 stycznia 2010 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, IPPP3/443-1162/09-2/MM).

Z taką sytuacją mamy do czynienia w omawianym stanie faktycznym. Jedyną definitywną kwotą należną z tytułu świadczonej przez V usługi w zakresie wyegzekwowania wierzytelności jest wynagrodzenie przysługujące z tytułu skutecznej windykacji (egzekucji) nabytej powierniczo wierzytelności, w wysokości stanowiącej określony jej ułamek (procent). Koszty sądowe i opłaty, o których mowa w stanie faktycznym, pokrywane (zwracane) V przez Cedenta, z definicji i istoty - tak prawnej jak i ekonomicznej - stosunku prawnego (zawartej umowy powierniczego zbycia wierzytelności), na moment zawarcia umowy, od początku nie stanowią definitywnego wynagrodzenia (przysporzenia) V i nie będą go stanowić nigdy. W przypadku pozytywnego zakończenia postępowania sądowego przysądzany jest na rzecz V (Cesjonariusza) przez Sąd (organy egzekucyjne) od dłużnika wierzytelności zwrot ww. poniesionych kosztów. Następnie, zgodnie istotą stosunku powierniczego oraz z zawartą umową, przysądzone przez Sąd (lub organy egzekucyjne) i wyegzekwowane od dłużnika koszty, o których mowa w stanie faktycznym, zwracane są przez V Cedentowi. W przypadku natomiast negatywnego orzeczenia sądowego ww. koszty wyłożone przez Cedenta i wydatkowane przez Spółkę w toku procesu nie są zasądzane przez Sąd na rzecz V; także w tym przypadku nie stanowią więc definitywnego przysporzenia V. Co więcej w tym przypadku pojawiają się także dodatkowe koszty zasądzane na rzecz dłużnika wierzytelności od V. Na tę okoliczność w umowie Cedent zobowiązuje się do pokrycia V (powiernikowi) tych dodatkowych kosztów procesu, zasądzonych przez Sąd na rzecz dłużnika od V (powiernika) - działającej przecież na rzecz Cedenta. Także te koszty nie stanowią definitywnego przysporzenia V.

Wobec takich okoliczności nie można uznać ww. kosztów i opłat za element wynagrodzenia (kwoty należnej) z tytułu świadczenia usługi (zapłaty otrzymanej w rozumieniu art. 73 Dyrektywy 112). Opłacenie ich przez V na rzecz Cedenta oraz ich zwrot przez Cedenta są tak naprawdę narzędziem realizacji usługi (nie jest to kwota należna z tytułu świadczenia usługi lecz narzędzie jej realizacji). Powyższe wynika z charakteru (istoty) umowy powierniczej. Umowa ta nie jest tożsama z "czystą" definitywną umową sprzedaży wierzytelności. Ma bowiem inny cel i gospodarczy skutek. "W doktrynie dominuje zapatrywanie, że czynność powiernicza (...) jest rodzajem czynności prawnej wiążącym ściśle dwa elementy:

Opłacenie przez Wnioskodawcę powyższych opłat ze środków otrzymanych od Cedenta nie jest w omawianym stanie faktycznym żadnym świadczeniem (wynagrodzeniem) od Cedenta, lecz wyłącznie transferem środków pieniężnych. Nie jest więc usługą (pomocniczą) bo nie jest świadczeniem jako takim. Walor usługi (w tym pomocniczej do usługi głównej) można przyznać natomiast wyłącznie takiemu zespołowi zachowań, które w przypadku, gdyby nie stanowiły działań pomocniczych do usługi (głównej), same mogłyby być kwalifikowane jako usługa.

W omawianym przypadku opisanych w stanie faktycznym opłat nie można uznać za element podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, jako "świadczenia pomocniczego", po pierwsze także więc dlatego, że nie występuje tu świadczenie jako takie. Po drugie - także dlatego, że - jak wskazano powyżej - w przypadku braku rzeczywistego wyegzekwowania wierzytelności, nie pojawia się wynagrodzenie Wnioskodawcy z tego tytułu liczone jako procent wartości wierzytelności (podstawa opodatkowania), więc koszty te nie mogą stanowić dodatkowego elementu podstawy opodatkowania, skoro ona w tym zakresie w ogóle nie wystąpi (patrz też uwagi poniżej).

Ponadto, co w omawianej sprawie wydaje się najważniejsze, podstawę opodatkowania w VAT stanowić może wyłącznie wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane (należne), a wysokość wynagrodzenia może być oceniana tylko z punktu widzenia jego odbiorcy (kwota należna odbiorcy za dany towar lub usługę). Niedopuszczalna jest więc sytuacja, gdy podstawa opodatkowania byłaby wyższa od kwoty, którą podatnik ostatecznie otrzymuje. Podstawa opodatkowania powinna być proporcjonalna do ceny oraz nie może przekroczyć ceny rzeczywiście zapłaconej przez ostatecznego konsumenta. Tezy te wynikają z orzecznictwa ETS. Jak podnosi się w doktrynie, (VAT 2010. Komentarz, Jerzy Martini, Przemysław Skorupa, Marek Wojda, 2010, wydawnictwo: C.H.Beck): " (...) kluczowym elementem podstawy opodatkowania podatkiem VAT jest kwota należna z tytułu sprzedaży (a więc wynagrodzenie). Jak wskazano m.in. w wyroku ETS 230/87 Naturally Yours Cosmetics, wynagrodzenie musi dać wyrazić się w formie pieniężnej oraz jest wartością subiektywną, ponieważ podstawę opodatkowania stanowi wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane (należne), a nie wartość oszacowana według obiektywnych kryteriów (...). Oznacza to, że wysokość wynagrodzenia może być oceniana tylko z punktu widzenia jego odbiorcy (kwota należna odbiorcy za dany towar lub usługę). Z definicji podatku VAT określonej w I Dyrektywie (obecnie art. 1 Dyrektywy VAT) wynika ponadto, że podstawa opodatkowania powinna być proporcjonalna do ceny, a podatek powinien obciążać konsumenta. Na podstawie jej przepisów Trybunał doszedł do dwóch wniosków. Przede wszystkim podstawą opodatkowania powinna być kwota faktycznie należna - ostateczna cena. (...) Konsekwentnie kwota opodatkowana służąca jako podstawa do wymiaru VAT, pobieranego przez władze podatkowe, nie może przekroczyć ceny rzeczywiście zapłaconej przez ostatecznego konsumenta, która jest podstawą do wyliczenia podatku VAT ostatecznie przez niego poniesionego".

Podobnie w orzeczeniu C-427/98 (Komisja Europejska v. Republika Federalna Niemiec) ETS wskazał, że wynagrodzenie (w polskiej ustawie nazywane kwotą należną z tytułu sprzedaży) jest wartością subiektywną, a więc wartością faktycznie otrzymaną w danym przypadku, a nie wartością oszacowaną według kryteriów obiektywnych. W szczególności niedopuszczalna jest sytuacja, gdy podstawa opodatkowania byłaby wyższa od kwoty, którą podatnik ostatecznie otrzymuje.

Reasumując - podstawę opodatkowania w VAT stanowi wyłącznie wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane (należne), a wysokość wynagrodzenia może być oceniana tylko z punktu widzenia jego odbiorcy (kwota należna odbiorcy za dany towar lub usługę). Niedopuszczalna jest sytuacja, gdy podstawa opodatkowania byłaby wyższa od kwoty, którą podatnik ostatecznie otrzymuje.

Przekładając powyższe na uwarunkowania omawianego stanu faktycznego, wskazać należy, iż w omawianym stanie faktycznym bezzwrotnym i definitywnym - a więc rzeczywistym - z punktu widzenia jego odbiorcy (V) - wynagrodzeniem, które V ostatecznie otrzymuje z tytułu wykonania umowy jest więc wyłącznie procentowo określona wartość skutecznie wyegzekwowanej wierzytelności. Omawiane koszty i opłaty nie stanowią elementu tego wynagrodzenia bo nie spełniają powołanych cech (bezzwrotny i definitywny charakter). Jak wskazano powyżej, umowa wyraźnie reguluje, iż V nie ponosi ich na własne ryzyko, lecz na ryzyko Cedenta, w którego to majątku ostatecznie realizuje się ich zwrot lub ostateczna strata. Wynika to także z istoty stosunku powierniczego. Istota omawianego stosunku sprowadza się do stwierdzenia, iż to Cedent a nie V ostatecznie ekonomicznie "traci" lub zwrotnie odzyskuje te środki pieniężne. Omawiane koszty i opłaty nie stanowią więc elementu wynagrodzenia Spółki (zapłaty otrzymanej w rozumieniu art. 73 Dyrektywy 112), bo są z jej perspektywy - od początku i zawsze - zwrotne lub podlegające utracie, a więc z zasady niedefinitywne, w każdym z możliwych wariantów wykonania umowy.

Jak wynika ponadto z powołanych wyroków ETS, z definicji podatku VAT określonej w art. 1 112 Dyrektywy VAT wynika jednoznacznie, że podstawa opodatkowania powinna być proporcjonalna do ceny oraz nie może przekroczyć ceny rzeczywiście zapłaconej przez ostatecznego konsumenta, która jest podstawą do wyliczenia podatku VAT ostatecznie przez niego poniesionego. Biorąc pod uwagę powyższe, w kontekście omawianego stanu faktycznego, wskazać należy, iż w przypadku wliczenia do podstawy opodatkowania VAT przedmiotowych opłat i kosztów, w zdecydowanej liczbie przypadków sama kwota podatku od towarów i usług od łącznej wartości wynagrodzenia opłat i kosztów konsumowałaby rzeczywiste wynagrodzenie Wnioskodawcy z tytułu świadczonej usługi - co łamałoby powyższą zasadę proporcjonalności. Absurdalność takiego "wliczania" tych opłat i kosztów do podstawy opodatkowania jako "wynagrodzenia" za usługę, najlepiej obrazuje sytuacja, w której - w przypadku braku wyegzekwowania wierzytelności - stanowiły by one samoistne "wynagrodzenie" za usługę. Stanowiłoby to ewidentną obrazę zasady proporcjonalności; Wnioskodawca zobowiązany byłby bowiem wówczas do poniesienia ciężaru podatku nie uzyskując wynagrodzenia z tytułu skutecznej egzekucji (a więc nie generując obrotu, zapłaty otrzymanej).

Za stanowiskiem Wnioskodawcy - pomocniczo i celowościowo - przemawia także brzmienie art. 79 lit. c) 112 Dyrektywy VAT, zgodnie z którym podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot otrzymanych przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy, a zaksięgowanych przez podatnika na koncie przejściowym (dodatkowo Dyrektywa zastrzega, że podatnik powinien przedstawić dowód na rzeczywistą kwotę takich kosztów i nie może odliczyć podatku VAT naliczonego). Ustawa nie zawiera wprawdzie przepisu wprost odpowiadającego art. 79 lit c Dyrektywy VAT. Brak odpowiedniej regulacji Ustawy nie oznacza, że powyższe koszty należy uwzględniać w podstawie opodatkowania polskim podatkiem od towarów i usług. Skoro mowa o kosztach ponoszonych przez podatnika w imieniu i na rzecz kontrahenta, w praktyce w przypadku poniesienia tego rodzaju kosztów podatnik jedynie reguluje płatność za nabywcę. Zwrot tych kosztów (przepływ gotówki) na rzecz podatnika nie powoduje żadnych konsekwencji w zakresie VAT, gdyż nie stanowi wynagrodzenia z tytułu wykonania czynności opodatkowanej. Dodatkowo biorąc pod uwagę, że wspomniany powyżej przepis Dyrektywy VAT jest bezwzględnie obowiązujący oraz wystarczająco precyzyjny, polscy podatnicy mogą, wobec braku odpowiedniego przepisu krajowego, opierać się bezpośrednio na brzmieniu przepisu Dyrektywy VAT.

Wobec powyższego wskazać należy, iż wszystkie ww. koszty i opłaty związane z sądowym dochodzeniem wierzytelności księgowane są przez Wnioskodawcę na koncie przejściowym, nie są uwzględniane w podatkowym rachunku przychodów i kosztów dla celu podatku dochodowego od osób prawnych. V nie odlicza ponadto podatku naliczonego z tytułu tych kosztów, wydatki dotyczą bowiem zakupów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie dokumentowanych przez właściwe organy fakturami V dysponuje jednak dowodami urzędowymi na rzeczywistą kwotę takich kosztów.

Także powyższe - pomocniczo i celowościowo - przemawia za prawidłowością stanowiska Wnioskodawcy w niniejszej sprawie. Wprawdzie formalnie V przed sądem działa we własnym imieniu (jako właściciel wierzytelności), ale - jak wskazano powyżej - z istoty umowy powierniczej wynika, iż powiernik jest właścicielem nabytej wierzytelności tylko w znaczeniu formalnym, gdyż Cedent pozostaje nim w znaczeniu gospodarczym. W tym rozumieniu Wnioskodawca działa nie tylko na rzecz ale i w imieniu Cedenta. Na poparcie powyższego powołać można pomocniczo i odpowiednio interpretację ILPB2/415-376/08-2/JK, w której organy podatkowe zgodziły się, że dopuszczalne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest traktowanie wspólników jak właścicieli udziałów, pomimo, że formalnie nalezą one do powiernika.

W omawianym stanie faktycznym bezzwrotnym i definitywnym - a więc rzeczywistym - z punktu widzenia jego odbiorcy (V) - wynagrodzeniem, które V ostatecznie otrzymuje z tytułu wykonania umowy jest bowiem tylko procentowo określona wartość skutecznie wyegzekwowanej wierzytelności. Omawiane koszty i opłaty nie stanowią elementu tego wynagrodzenia bo nie spełniają powołanych cech (bezzwrotny i definitywny charakter). Jak wskazano umowa wyraźnie reguluje, iż Wnioskodawca nie ponosi ich na własne ryzyko lecz na ryzyko Cedenta, w którego to majątku ostatecznie realizuje się ich zwrot lub ostateczna strata. W podatku od wartości dodanej niedopuszczalna jest sytuacja, gdy podstawa opodatkowania byłaby wyższa od kwoty, którą podatnik ostatecznie definitywnie otrzymuje (stanowi jego kwotę należną), jako wynagrodzenie za usługę. Ponadto podstawa opodatkowania powinna być proporcjonalna do ceny oraz nie może przekroczyć ceny rzeczywiście zapłaconej przez ostatecznego konsumenta (tu Cedent), która jest podstawą do wyliczenia podatku VAT ostatecznie przez niego poniesionego.

Reasumując - koszty sądowe i opłaty, takie jak wpis sądowy, opłata skarbowa od pełnomocnictwa, opłata za aktualny odpis powoda z KRS, opłata za odpis nakazu, opłata za aktualny odpis pozwanego z KRS lub wypis z ewidencji działalności gospodarczej, ponoszone (wydatkowane) przez V jako powoda w toku postępowania sądowego mającego na celu dochodzenie wierzytelności nabytej powierniczo, zwracane (pokrywane) V przez cedenta - a następnie zwracane ponownie cedentowi (w przypadku pozytywnego zakończeniu sprawy i ich zasądzeniu przez sąd) - nie stanowią elementu podstawy opodatkowania świadczonej usługi w zakresie egzekwowania wierzytelności, nie podlegają więc opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podobnie (w przypadku negatywnego zakończeniu sprawy i zasądzeniu kosztów przez sąd na rzecz dłużnika wierzytelności) nie stanowią elementu podstawy opodatkowania ani powyższe koszty, ani koszty dodatkowe, zasądzone przez Sąd na rzecz dłużnika od V (powiernika) działającej na rzecz Cedenta. Koszty te bowiem także nie stanowią definitywnego przysporzenia Wnioskodawcy.

Stanowisko Wnioskodawcy zaprezentowane w niniejszym wniosku zgodne jest też ze stanowiskami organów podatkowych prezentowanymi w wydanych interpretacjach podatkowych np. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 8 sierpnia 2011 r. sygn. IPPP1-443-828/11-2/JL wydanej w analogicznym stanie faktycznym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Tekst jednolity Dz. U. Nr 177, poz. 1054), opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Spółka nabywa wierzytelności celem ich windykacji na rzecz klienta (Cedenta). Jeżeli windykacja polubowna okazuje się nieskuteczna Spółka dochodzi wierzytelności od dłużnika na drodze postępowania sądowego. W trakcie tego postępowania Spółka jako powiernik ponosi na rzecz Cedenta szereg kosztów i opłat. Na koszty te składają się znane na datę podpisania umowy kwoty kosztów procesu w postaci: wpisu sądowego, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, odpisu powoda z KRS, odpisu nakazu, aktualnego odpis pozwanego z KRS lub jego wypisu z ewidencji działalności gospodarczej. Koszty te ponoszone (wydatkowane) są przez Spółkę (powiernika) jako powoda, na rzecz Cedenta, w toku postępowania sądowego mającego na celu dochodzenie wierzytelności. Następnie wszelkie poniesione na rzecz Cedenta koszty związane z postępowaniem sądowym zmierzającym do wyegzekwowania wierzytelności od dłużnika na rzecz Cedenta, są przez Cedenta zwracane Spółce - Spółka nie ponosi ciężaru wymienionych opłat.

Mając na uwadze cytowane powyżej przepisy należy stwierdzić, iż w analizowanej sprawie kwota zwrotu poniesionych przez Spółkę w imieniu i na rzecz Cedenta opłat i kosztów nie stanowi dla Spółki elementu kwoty należnej z tytułu sprzedaży (świadczonej usługi), o której mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, gdyż na moment zawarcia umowy, od początku nie stanowi on definitywnego wynagrodzenia Spółki. Wnioskodawca ponosząc wspomniane koszty w imieniu i na rzecz Cedenta występuje jako pośrednik lub pełnomocnik i otrzymywany zwrot poniesionych na rzecz Cedenta wydatków nie stanowi dla Wnioskodawcy elementu wynagrodzenia z tytułu świadczenia usługi windykacji wierzytelności. Tym samym nie stanowi podstawy opodatkowania z tytułu wykonywania usługi windykacji. Kwoty otrzymane od Cedenta tytułem zwrotu poniesionych w jego imieniu i na jego rzecz wydatków pozostają więc poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

Zatem stanowisko Spółki należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.