IPPP1/443-158/12-4/IGo - Możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności udzielania przez spółkę pożyczek na rzecz podmiotów powiązanych kapitałowo.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 10 lutego 2012 r. (data wpływu 16 lutego 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 kwietnia 2012 r. (data wpływu 12 kwietnia 2012 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 3 kwietnia 2012 r. (skutecznie doręczone w dniu 6 kwietnia 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT czynności udzielania pożyczek - jest prawidłowe.

W dniu 16 lutego 2012 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT czynności udzielania pożyczek. Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 10 kwietnia 2012 r., złożonym w dniu 10 kwietnia 2012 r. (data wpływu 12 kwietnia 2012 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie Organu z dnia 3 kwietnia 2012 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Sp. z o.o. (dalej "Spółka") jest spółką której podstawowy obszar działalności gospodarczej obejmuje przede wszystkim wynajem własnych nieruchomości (Spółka jest właścicielem nieruchomości zabudowanej wzniesionym przez nią budynkiem biurowym, którą wynajmuje, a ponadto rozpoczęła proces inwestycyjny mający na celu zakup kolejnej nieruchomości w celu wzniesienia na niej budynku i jej wynajmowania). Ponadto zakres faktycznie prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej obejmuje: leasing samochodów, najem/dzierżawę urządzeń, udzielanie licencji i sublicencji w zakresie komputerowych systemów zarządzania oraz usługi wdrożeniowo-szkoleniowe z nimi związane, świadczenie innych usług niematerialnych, a także działalność handlową.

Ponadto Spółka udzieliła kilku pożyczek spółkom powiązanym z nią kapitałowo tzn. w okresie ostatnich 10 lat udzieliła łącznie siedmiu pożyczek na rzecz tych podmiotów (przy czym w przeciągu ostatnich 5 lat udzieliła jedynie dwóch pożyczek). Natomiast Spółka nie udzielała i nie planuje udzielenia pożyczek podmiotom niepowiązanym.

W piśmie uzupełniającym z dnia 10 kwietnia 2012 r. Wnioskodawca podaje, że łączna kwota udzielonych w ostatnich 5-ciu latach 2-ch pożyczek wynosiła 4.150 tys. zł. Kwota kapitałów własnych Spółki w roku udzielenia tych pożyczek wynosiła 59.259 tys. zł, a aktualne kwota kapitałów własnych wynosi 63.602 tys. zł. Udzielone pożyczki stanowiły zatem w roku ich udzielenia 7% kapitału własnego Spółki, a aktualnie 6,5% kwoty kapitału własnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy opisane powyżej pożyczki udzielone przez Spółkę spółkom powiązanym są czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też są czynnościami zwolnionymi z tego podatku.

Zdaniem wnioskodawcy, pożyczki udzielone przez Spółkę spółkom powiązanym są czynnościami zwolnionymi od towarów i usług.

Nie budzi wątpliwości, iż udzielenie pożyczki mieści się w przedmiotowym zakresie zastosowania przepisów o VAT tzn. stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Jest więc czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, z tym że jako usługa "udzielania pożyczek pieniężnych" jest zwolniona na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Jednocześnie w związku z udzieleniem pożyczki Spółce można przypisać status podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, zgodnie z którym: "1. Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. 2. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych".

Wnioskodawca jako spółka prawa handlowego jest podmiotem z istoty swej powołanym w celu prowadzenia działalności gospodarczej. O ile w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą zasadnym jest rozdzielanie czynności dokonywanych w ramach tej działalności i poza nią, o tyle w przypadku spółek handlowych każda aktywność o charakterze zarobkowym stanowi przejaw działalności gospodarczej. Z tego względu należy stwierdzić, że Spółce przysługuje status "producenta, handlowca lub usługodawcy" w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a zatem w każdym przypadku, gdy wykonuje czynność objętą zakresem zastosowania przepisów o VAT, przysługuje jej status podatnika tego podatku - bez względu na to, czy w związku z dokonaniem danej czynności można przypisać jej "zamiar dokonywania jej w sposób częstotliwy", ta ostatnia okoliczność ma znaczenie tylko w przypadku podmiotów (głównie osób fizycznych), którym nie można przypisać statusu "producenta, handlowca lub usługodawcy".

Innymi słowy, wprowadzenie tego zapisu służy rozszerzeniu, a nie zawężeniu kręgu podatników VAT. Na marginesie można dodać, że przyjęcie przeciwnego poglądu, tzn. że przy każdej czynności dokonywanej przez spółki kapitałowe należy badać, czy są one dokonywane "z zamiarem częstotliwości" powodowałoby praktyczny brak możliwości opodatkowania dokonywanych przez nie czynności nieodpłatnych, na podstawie art. 7 ust. 2 albo art. 8 ust. 2 ustawy o VAT - w większości przypadków trudno byłoby bowiem wykazać, że jakikolwiek podmiot gospodarczy zakłada częstotliwe dokonywanie np. darowizn. Wniosek taki byłby jednak niemożliwy do pogodzenia z intencjami ustawodawcy, którego zamiarem było ewidentnie opodatkowanie nieodpłatnych czynności dokonywanych przez podmiot mający status podatnika VAT na podstawie art. 15 ustawy o VAT "w ogóle", a nie w stosunku do konkretnej, nieodpłatnej czynności. Analogicznie rzecz się ma w przypadku czynności odpłatnych: jeżeli są one objęte przedmiotowym zakresem zastosowania przepisów o VAT i dokonywane przez podmiot mający status "producenta, handlowca lub usługodawcy" - a status taki co do zasady przysługuje każdej spółce prawa handlowego - to nie mogą być uznane za niepodlegające opodatkowaniu VAT.

Reasumując, Spółka udzielając pożyczki w każdym przypadku ma status usługodawcy w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, nawet wówczas, gdy udziela pożyczek sporadycznie.Pogląd ten ma odzwierciedlenie w interpretacjach prawa podatkowego - por. interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy nr ITPP1/443-249/08/MS z dnia 2 czerwca 2008 r. oraz interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPP2/443-320/11-4/KOM z dnia 31 maja 2011 r., w której stwierdzono, że "Udzielenie pożyczki przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tej czynności za podlegającą opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu jej udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów usług, nawet gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 8 ust. 1 przywołanej ustawy stanowi, iż przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na mocy ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, podatnikiem staje się również ten, kto wykonał czynność, podlegającą opodatkowaniu, jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia "zamiar". Zgodnie z definicją zawartą we "Współczesnym słowniku języka polskiego" (Wydawnictwo Langenscheidt, Warszawa 2007 r.), "zamiar" oznacza "intencje zrobienia czegoś, zamysł, plan, projekt, chęć". Zatem przez zamiar wykonywania danej czynności w sposób częstotliwy należy rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonywania określonych czynności, składających się na istotę prowadzenia działalności. Dlatego też, w każdym przypadku należy indywidualnie rozstrzygnąć, czy intencją określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowoprawne było dokonywanie tej czynności wielokrotnie w ramach działalności producenta, handlowca lub usługodawcy.

Ze stanu faktycznego sprawy wynika, że Wnioskodawca jest spółką której podstawowy obszar działalności gospodarczej obejmuje przede wszystkim wynajem własnych nieruchomości. Ponadto zakres faktycznie prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej obejmuje: leasing samochodów, najem/dzierżawę urządzeń, udzielanie licencji i sublicencji w zakresie komputerowych systemów zarządzania oraz usługi wdrożeniowo-szkoleniowe z nimi związane, świadczenie innych usług niematerialnych, a także działalność handlową.

Spółka udzieliła kilku pożyczek spółkom powiązanym z nią kapitałowo tzn. w okresie ostatnich 10 lat udzieliła łącznie siedmiu pożyczek na rzecz tych podmiotów (przy czym w przeciągu ostatnich 5 lat udzieliła jedynie dwóch pożyczek). Spółka nie udzielała i nie planuje udzielenia pożyczek podmiotom niepowiązanym.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z ww. przepisem, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług. Wątpliwości Wnioskodawcy na tle tak ww. stanu skupiają się na możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonej usługi udzielenia pożyczki.

Co do zasady stawka podatku - na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy - wynosi 22%. Jednakże na podstawie art. 146a ustawy, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r., w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Biorąc pod uwagę powołane powyżej przepisy oraz przedstawiony stan faktyczny należy stwierdzić, iż przedmiotowa usługa udzielania pożyczek przez Wnioskodawcę na rzecz spółek powiązanych korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tut. Organ informuje, że w zakresie pytania drugiego z wniosku z dnia 10 lutego 2012 r. zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.