IPPP1-443-158/11-2/JL - Usługi cash poolingu a podatek VAT

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 27 stycznia 2011 r. (data wpływu 31 stycznia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 31 stycznia 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka zamierza zawrzeć umowę o współpracy w zakresie zarządzania środkami pieniężnymi ("cash pooling") (dalej: "Umowa"). Stronami Umowy (uczestnikami struktury cash pooling) będą, poza Spółką, podmioty z grupy L., tj. E. Sp. z o.o. oraz A. Sp. z o.o. (dalej: "Strona" lub "Uczestnik"). Spółka będzie szczególnego rodzaju Uczestnikiem, pełniącym funkcję agenta rozliczeniowego struktury (tzw. pool leadera - dalej: "Agent"). Jednak prawa i obowiązki Spółki jako Agenta nie będą naruszać jej praw i obowiązków jako Uczestnika struktury cash poolingu.

Celem współpracy Stron będzie zapewnienie optymalnego korzystania ze środków finansowych, tj. z jednej strony - maksymalizacja przychodów odsetkowych, z drugiej - minimalizacja obciążeń z tytułu obsługi zadłużenia.

Założenia Umowy będą następujące:

* Strony zobowiązują się na koniec ostatniego dnia roboczego każdego tygodnia, przelewać na Rachunek Skonsolidowany środki pieniężne znajdujące się na rachunkach bankowych Stron ("Kwoty Depozytu"). Obowiązek ten nie będzie obejmował kwot nieprzekraczających określonego poziomu, ustalanego indywidualnie dla każdego z Uczestników ("Salda Progowego") oraz pobranych przez Strony środków wypłacanych na wniosek Uczestnika z Rachunku Skonsolidowanego ("Kwoty Ciągnienia") - przed terminem ich zwrotu.

* Strony będą mogły zgłaszać Agentowi wnioski o wypłatę Kwot Ciągnienia. Agent będzie mógł, według swojego uznania, wypłacić Stronie wnioskowaną Kwotę Ciągnienia, bądź odmówić wypłaty. Uczestnik będzie zobowiązany zwrócić pobrane Kwoty Ciągnienia na Rachunek Skonsolidowany w terminie uzgodnionym z Agentem, a w przypadku nie uzgodnienia takiego terminu - na żądanie Agenta.

* Łączna wysokość Kwot Ciągnienia przekazanych na rachunek danego Uczestnika, nie będzie mogła przekroczyć określonego progu zadłużenia ("Limitu Transakcyjnego"), który będzie określony w Umowie.

* Strona będzie mogła w każdym czasie zgłosić Agentowi żądanie zwrotu Kwoty Depozytu.

* Uczestnikom będą przysługiwały odsetki z tytułu Kwot Depozytu przekazanych na Rachunek Skonsolidowany. Uczestnicy będą zobowiązani do zapłaty odsetek od Kwot Ciągnienia. Szczegółowe zasady obliczania odsetek, będą ustalone w odrębnym porozumieniu.

Obowiązki Spółki wynikające z pełnienia funkcji Agenta będą obejmowały:

* zawarcie umowy rachunku bankowego, w celu zarządzania środkami przekazanymi przez Strony (Rachunek Skonsolidowany),

* realizowanie wypłat Kwot Ciągnienia z Rachunku Skonsolidowanego na rzecz Stron,

* przekazywanie na wybrane przez Agenta rachunki lokat terminowych środków pieniężnych pozostających na Rachunku Skonsolidowanym po wypłacie Kwot Ciągnienia,

* monitorowanie zwrotów Kwot Ciągnienia,

* rozliczanie należności i zobowiązań Stron z tytułu odsetek naliczonych od Kwot Ciągnienia i Kwot Depozytu.

Agent będzie uprawniony do zatrzymania nadwyżki odsetek wpłaconych przez Strony od Kwot Ciągnienia nad odsetkami wypłaconymi z Rachunku Skonsolidowanego Stronom, które dokonały wpłaty Kwoty Depozytu. Ponadto, Agent będzie miał prawo do odsetek wynikających z lokowania na rachunkach terminowych środków pieniężnych zgromadzonych na Rachunku Skonsolidowanym. Umowa nie będzie przewidywać dodatkowego wynagrodzenia dla Agenta w związku z wykonywanymi przez niego czynnościami w ramach Umowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania w zakresie podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1 Czynności wykonywane w ramach Umowy przez Spółkę jako Agenta będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad. 2 Czynności wykonywane w ramach Umowy przez Spółkę jako Agenta będą zwolnione z VAT.

Ad. 3 Podstawą opodatkowania VAT będzie dodatnia różnica pomiędzy kwotą odsetek zapłaconych przez Strony na Rachunek Skonsolidowany w związku z otrzymanymi Kwotami Ciągnienia a kwotą odsetek wypłaconych z Rachunku Skonsolidowanego Stronom z tytułu wpłaconych Kwot Depozytu. Kwoty ewentualnych odsetek otrzymanych przez Agenta w związku z przekazaniem środków z Rachunku Skonsolidowanego na rachunki lokat terminowych, lub inne kwoty związane z inwestycją środków z Rachunku Skonsolidowanego, nie będą uwzględniane w podstawie opodatkowania.

Ad. 4 Przekazanie przez Spółkę Kwot Depozytu na Rachunek Skonsolidowany oraz otrzymanie Kwot Ciągnienia z Rachunku Skonsolidowanego nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Uzasadnienie stanowiska Spółki

Ad.1

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Mając na uwadze powyższe regulacje, przez podlegające opodatkowaniu świadczenie usług należy, zdaniem Spółki, rozumieć każde świadczenie na rzecz innej osoby (nabywcy, konsumenta), za wynagrodzeniem. W przypadku czynności wykonywanych w ramach cash poolingu, zdaniem Spółki usługa świadczona jest przez ten podmiot, który organizuje operacje przepływów środków pieniężnych, zaś pozostałe podmioty uczestniczące w dokonywanych operacjach finansowych za pośrednictwem podmiotu organizującego przepływy, są odbiorcami tej usługi. W ocenie Spółki, czynność polegająca na zarządzaniu środkami pieniężnymi stanowi kompleksową usługę, świadczoną przez Agenta na rzecz poszczególnych Stron Umowy. Poza Agentem, żaden z podmiotów uczestniczących w cash poolingu, w tym również Spółka działająca jako zwykły Uczestnik, nie będzie wykonywać jakichkolwiek czynności, które można byłoby uznać za świadczenie usług.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Agent będzie uprawniony do zatrzymania nadwyżki odsetek wpłaconych przez Strony od Kwot Ciągnienia nad odsetkami wypłaconymi z Rachunku Skonsolidowanego Stronom, które dokonały wpłaty Kwoty Depozytu. Nie będzie więc wykonywał swoich obowiązków nieodpłatnie. Należy zatem uznać, że czynności wykonywane przez Spółkę w charakterze Agenta będą stanowić odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad.2

Zgodnie z praktyką ugruntowaną w oparciu o przepisy obowiązujące przez 1 stycznia 2011 r. usługi związane z zarządzaniem płynnością finansową były traktowane jako "usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej nie sklasyfikowane" (PKWiU 65.23.10), które na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w ówczesnym brzmieniu podlegały zwolnieniu z VAT.

Zdaniem Spółki, zakres zwolnienia z VAT w stosunku do usług finansowych nie uległ znaczącym zmianom w wyniku nowelizacji ustawy o VAT, która weszła w życie 1 stycznia 2011 r. Usługi cash poolingu nadal podlegają zwolnieniu z VAT. W rozważanym przypadku będzie miał zastosowanie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT stanowiący, iż zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Należy zauważyć, że zakres powyższego zwolnienia jest bardzo szeroki, obejmuje on usługi dotyczące wszelkich transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, depozytów, itp. Nie ulega wątpliwości, że usługa zarządzania płynnością finansową, której jednym z najistotniejszych elementów jest zarządzanie deponowanymi środkami pieniężnymi, dokonywanie i rozliczanie ich przelewów, itp., mieści się w powyższej kategorii usług. Zatem usługi świadczone przez Spółkę, pełniącą rolę Agenta, będą zwolnione z opodatkowania VAT.

Ad.3

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i ust. 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, a także w argumentacji powyżej, zdaniem Spółki, będzie ona świadczyła na rzecz pozostałych uczestników, kompleksową usługę zarządzania płynnością finansową. Nabywcami usługi będą więc, co do zasady, pozostałe spółki uczestniczące w tym systemie. Zgodnie z Umową, Agent będzie uprawniony do zatrzymania nadwyżki odsetek wpłaconych przez Strony od Kwot Ciągnienia nad odsetkami wypłaconymi z Rachunku Skonsolidowanego Stronom, które dokonały wpłaty Kwoty Depozytu. W opinii Spółki, kwoty te (dodatnia różnica pomiędzy kwotą odsetek zapłaconych przez Strony na Rachunek Skonsolidowany, a kwotą odsetek wypłaconych z Rachunku Skonsolidowanego) będą stanowiły wynagrodzenie za pełnienie roli Agenta i w konsekwencji - podstawę opodatkowania świadczonych przez Agenta usług. Należy podkreślić, że podstawa opodatkowania nie będzie obejmować kwot należnych Spółce jako Uczestnikowi w związku z wpłacanymi Kwotami Depozytu (odsetek od Kwot Depozytu), jak i ewentualnych odsetek lub innych korzyści wynikających z lokowania np. na rachunkach terminowych, środków pieniężnych zgromadzonych na Rachunku Skonsolidowanym. Kwoty te nie będą bowiem wynagrodzeniem należnym od nabywcy (nabywców) usługi.

Ad. 4

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Jak wskazano, w punkcie 1 uzasadnienia, w przypadku czynności wykonywanych w ramach cash poolingu, usługa świadczona jest przez ten podmiot, który organizuje operacje przepływów środków pieniężnych (w tym przypadku przez Spółkę), zaś pozostałe podmioty uczestniczące w dokonywanych operacjach finansowych za pośrednictwem podmiotu organizującego przepływy, są jedynie odbiorcami (nabywcami) usługi.

W ocenie Spółki, czynność polegająca na zarządzaniu środkami pieniężnymi stanowi kompleksową usługę, świadczoną w całości i wyłącznie przez Agenta na rzecz poszczególnych Stron Umowy. Poza Agentem, żaden z podmiotów uczestniczących w cash poolingu, w tym również Spółka działająca jako zwykły Uczestnik, nie będzie wykonać jakichkolwiek czynności, które można byłoby uznać za świadczenie usług. Wszelkie czynności faktyczne i prawne, jak np. operacje związane z przelewami środków pieniężnych, a także rozliczeniami związanymi z tymi przelewami, będą dokonywane tylko i wyłącznie przez Agenta. Czynności wykonywane przez odbiorców przedmiotowych usług, umożliwiające Agentowi dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach systemu, nie stanowią odrębnego (odpłatnego) świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT. Kwalifikacji tej nie zmienia fakt, iż w ramach korzystania z cash poolingu dokonywane będą przez Strony przelewy Kwot Depozytu i ewentualnych odsetek od Kwot Ciągnienia. Dokonywanie takich przelewów jest warunkiem koniecznym do funkcjonowania cash poolingu opartego na przelewach rzeczywistych, nie oznacza ono jednak, iż Uczestnicy stają się usługodawcami. Pozostają oni nadal odbiorcami usługi cash poolingu świadczonej przez Agenta.

Wobec powyższego, należy stwierdzić, iż przekazanie przez Spółkę (jako Uczestnika) Kwot Depozytu oraz otrzymanie Kwot Ciągnienia nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych VAT, wymienionych w art. 5 ustawy o VAT, nie podlegają więc temu podatkowi.

Powyższe podejście potwierdzają interpretacje indywidualne Ministra Finansów. Przykładowo, interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 26 marca 2010 r., sygn. IPPP3/443-141/10-2/LK; interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 11 lutego 2010 r., IPPP1/443-1214/09-2/IG.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.