IPPP1-443-1402/08-4/BS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 18 lipca 2008 r. (data wpływu 22 lipca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zbycia przedsiębiorstwa na rzecz syna w formie darowizny - jest prawidłowe.

W dniu 22 lipca 2008 r. do tut. Organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku

od towarów i usług w zakresie opodatkowania zbycia przedsiębiorstwa na rzecz syna w formie darowizny.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą "XXX". Prowadzone przedsiębiorstwo zajmuje się działalnością usługową handlową i wytwórczą, a jej przedmiotem są wyroby z blachy służące potrzebom gospodarstwa domowego, a także znajdujące zastosowanie w budownictwie (np. kwasoodporne wkłady do kominów).

W niedalekiej przyszłości Strona zamierza zbyć prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo na rzecz syna i całkowicie zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej. Zbycie nastąpi w formie darowizny. Umowa darowizny zostanie sporządzona w formie aktu notarialnego. Dopiero po dokonaniu darowizny działalność gospodarcza prowadzona przez Wnioskodawcę zostanie formalnie zamknięta, tj. dokonane zostaną wszelkie konieczne zgłoszenia urzędowe o zaprzestaniu wykonywania działalności.

Zbyciu na rzecz syna podlegać będzie całe przedsiębiorstwo, tj. dotyczyć będzie wszystkiego co wchodzi w jego skład, całego zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Prowadząc przedsiębiorstwo jako podatnik VAT czynny, wykonując działalności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, Strona dokonywała pomniejszenia kwot podatku należnego o kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, które były przeznaczone do wykonywania działalności opodatkowanej. Do dnia zbycia przedsiębiorstwa, z pewnością nie wszystkie te towary i usługi zostaną wykorzystane do wykonania czynności opodatkowanych. Niektóre mogą zostać wykorzystane częściowo, co dotyczy zwłaszcza środków trwałych, narzędzi etc., a niektóre mogę nie zostać jeszcze użyte w ogóle, np. materiał produkcyjny.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy zbycie przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwa na rzecz syna w formie darowizny będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Czy w przedmiotowym stanie faktycznym Wnioskodawca będzie zobowiązany do sporządzenia spisu z natury i zapłacenia podatku należnego na podstawie art. 14 ustawy o podatku od towarów i usług.

Czy dokonując przedmiotowej transakcji zbycia przedsiębiorstwa Wnioskodawca będzie zobowiązany do dokonania korekty uprzednio odliczonego podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, które nie zostały w całości lub w części zużyte na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, zbycie przez niego przedsiębiorstwa na rzecz syna w formie darowizny nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zgodnie bowiem z art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa. Powołany przepis oznacza, że jeśli przedmiotem transakcji zbycia jest przedsiębiorstwo, to przepisy ustawy o VAT w ogóle nie znajdują do niej zastosowania, co w szczególności oznacza, że taka transakcja nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ponadto, ustawodawca wyłączył spod działania ustawy o VAT transakcje zbycia przedsiębiorstwa niezależnie od formy w jakiej to zbycie nastąpi. Zbycie przeze mnie przedsiębiorstwa na rzecz syna nie będzie zatem podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług również wówczas, gdy zbycie nastąpi w formie darowizny.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedmiotowym stanie faktycznym nie będzie on zobowiązany do sporządzenia spisu z natury i zapłacenia podatku należnego na podstawie art. 14 ustawy o podatku od towarów i usług. Powołany przepis nie znajduje bowiem zastosowania w przypadku, gdy zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej zostaje poprzedzone zbyciem całego przedsiębiorstwa. Skoro bowiem całe przedsiębiorstwo zostanie zbyte, to wartość wyżej wspomnianego spisu towarów, stanowiących potencjalny przedmiot opodatkowania, wyniesie zero. Ponadto kontekst art. 14 ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, że wolą ustawodawcy było opodatkowanie towarów, które po zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej pozostają własnością byłego podatnika VAT, a taka sytuacja nie ma miejsca w przypadku, gdy całe przedsiębiorstwo zostaje zbyte przed zaprzestaniem prowadzenia działalności.

Zdaniem Wnioskodawcy, dokonując przedmiotowej transakcji zbycia przedsiębiorstwa nie będzie zobowiązany do dokonania korekty uprzednio odliczonego podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, również w stosunku do tych towarów i usług, które nie zostały w całości lub w części zużyte na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Prawidłowość takiego stanowiska wynika przede wszystkim z zasady neutralności podatku VAT, zgodnie z którą podatek ten obciąża wyłącznie konsumenta końcowego, a nie producenta towarów. Dochowanie wierności tej fundamentalnej zasadzie wymaga umożliwienia podatnikowi odliczenia całego podatku naliczonego na wszystkich etapach produkcji towaru. W przedmiotowej sytuacji, zbywane przez Wnioskodawcę na rzecz syna przedsiębiorstwo będzie nadal funkcjonowało, nadal będzie produkowało i sprzedawało towary, zmienia się jedynie właściciel. Odmówienie Wnioskodawcy prawa do odliczenia VAT od części towarów i usług, w sytuacji, gdy syn wykorzystywać je będzie do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, należałoby uznać za pogwałcenie zasady neutralności. Ponadto prawo do odliczenia podatku VAT ustalane jest na dzień nabycia towarów i usług, a próby późniejszego weryfikowania tego uprawnienia nie znajdują podstaw prawnych. Jedynie w przypadku środków trwałych prawo do odliczenia oraz jego wysokość podlega weryfikacji przez zasadniczo 5 lub 10 lat, co zostało ściśle uregulowane w ustawie o VAT. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na treść art. 91 ust. 9 ustawy o VAT, zgodnie z którym w przypadku zbycia przedsiębiorstwa korekta naliczonego podatku VAT jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa. Z jego treści jasno wynika zasada kontynuacji działania przedsiębiorstwa w przypadku zmiany właściciela. Nowy właściciel przejmuje wszelkie prawa i obowiązki związane z przedsiębiorstwem, podczas gdy poprzedni właściciel wyzbywa się tych praw obowiązków i nie jest w szczególności zobowiązany do dokonywania korekty podatku naliczonego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans.

Pojęcie "transakcji zbycia" należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu "dostawy towarów" w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. "zbycie" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aportu). Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Przepisy ustawy nie definiują terminu "przedsiębiorstwo". Z tej przyczyny dla celów określenia zakresu pojęcia "przedsiębiorstwo" wykorzystuje się regulację zawartą w art. 55#185; ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), który to przepis stanowi, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

* oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

* własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

* prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

* wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

* koncesje, licencje i zezwolenia;

* patenty i inne prawa własności przemysłowej;

* majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

* tajemnice przedsiębiorstwa;

* księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zatem składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów.

Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że nie podlegają opodatkowaniu transakcje zbycia przedsiębiorstwa, w tym np. sprzedaż, darowizna czy wniesienie go aportem.

Ponadto zbycie tak rozumianego przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów. Jednakże swoboda, jaką ustawodawca dał stronom w zakresie kształtowania treści umowy zbycia nie jest nieograniczona.

Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Należy zaznaczyć, iż analiza przedmiotu umów cywilnoprawnych nie mieści się w zakresie określonym przez art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W związku z powyższym, w kompetencji Ministra Finansów nie leży dokonywanie oceny, czy w myśl powołanego wyżej art. 55#185; Kodeksu cywilnego, wymienione przez Podatnika (we wniosku) składniki majątkowe stanowią przedsiębiorstwo.

W związku z powyższym, jeżeli Wnioskodawca dokona darowizny przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55#185; Kodeksu cywilnego, to należy uznać, że w sytuacji tej znajdzie zastosowanie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku zaprzestania przez podatnika o którym mowa w art. 15 ustawy, będącego osobą fizyczną, wykonywania czynności opodatkowanych, obowiązanego na podstawie art. 96 ust. 6 ustawy, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.

W myśl art. 14 ust. 4 cytowanej ustawy, wyżej przytoczony przepis stosuje się do towarów w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Stosownie do art. 14 ust. 5 ww. ustawy, w przypadkach, o których mowa m.in. w ust. 1, podatnicy są obowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, zwany dalej "spisem z natury" w terminie 14 dni, licząc od dnia zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz zawiadomić o dokonanym spisie z natury, o ustalonej wartości i o kwocie podatku należnego naczelnika urzędu skarbowego w terminie 7 dni, licząc od dnia zakończenia tego spisu. Przy czym, zgodnie z art. 14 ust. 8 ustawy, podstawą opodatkowania jest wartość towarów podlegających spisowi z natury, ustalona zgodnie z art. 29 ust. 10, tj. według ceny nabycia towarów, a gdy cena nabycia nie istnieje, według kosztu wytworzenia określonego w momencie dostawy tych towarów.

Ponieważ, jak wskazano we wniosku, przedmiotem darowizny będzie całe przedsiębiorstwo a w tym środki trwałe, narzędzia, materiały produkcyjne, towary, zatem należy stwierdzić, że w wyniku darowizny całego przedsiębiorstwa Wnioskodawcy, przed datą likwidacji działalności gospodarczej, na dzień zaprzestania działalności nie występują towary podlegające opodatkowaniu. W związku z powyższym u Wnioskodawcy nie wystąpi obowiązek, o którym mowa w art. 14 ust. 1 cytowanej ustawy.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 cytowanej ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (...).

W myśl art. 91 ust. 1 ww. ustawy, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zgodnie z obliczoną proporcją, podatnik jest obowiązany dokonać korekty rocznej kwoty podatku odliczonego, zgodnie z zasadami określonymi w ust. 1-3. Stosownie do ust. 4 powołanego artykułu, korekty tej dokonuje się również w przypadku, gdy nastąpi sprzedaż towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym były zaliczone przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji a także gruntów, bądź zgodnie z ust. 7 nastąpi zmiana prawa do odliczenia podatku naliczonego od danego towaru lub usługi.

Korekty podatku naliczonego z wyżej wymienionych tytułów dokonuje się także w przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału), o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług - na mocy art. 91 ust. 9 cyt. ustawy. W takiej jednak sytuacji, korekt dokonuje nabywca przedsiębiorstwa lub nabywca zakładu (oddziału).

W konsekwencji, zgodnie z art. 91 ust. 9 ww. ustawy, obowiązek ewentualnej korekty podatku naliczonego zostanie przeniesiony na nabywcę, czyli w analizowanym przypadku na syna Wnioskodawcy.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku należało uznać za prawidłowe.

Ponadto zauważyć należy, iż przedmiotowa interpretacja nie rozstrzyga kwestii powstania po stronie Wnioskodawcy zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. W kwestii udzielenia pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od osób fizycznych wydane zostało osobne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.