IPPP1/443-1336/08-4/GD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 10 lipca 2008 r. (data wpływu 14 lipca 2008 r.), uzupełnionym w dniu 22 września 2008 r. na wezwanie z dnia 15 września 2008 r. nr IPPP1/443-1336/08-2/GD (doręczone w dniu 17 września 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży wierzytelności - jest nieprawidłowe.

W dniu 14 lipca 2008 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży wierzytelności. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony w dniu 22 września 2008 r. na wezwanie z dnia 15 września 2008 r. nr IPPP1/443-1336/08-2/GD (doręczone w dniu 17 września 2008 r.).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Bank w ramach prowadzonej działalności zawiera z klientami (cedentami) umowy ramowe przelewu wierzytelności z kontraktów handlowych. Przedmiotowe wierzytelności udokumentowane są fakturami, które określają odroczony w czasie termin płatności, ustanawiając ustalony pomiędzy kupującym (dłużnikiem) a sprzedającym (cendentem), tzw. kredyt kupiecki. Z ekonomicznego punktu widzenia, usługi Banku polegają zatem na finansowaniu należności handlowych wynikających z faktur poprzez udostępnienie ustalonych pomiędzy Bankiem a cedentem środków pieniężnych przed wymaganym i określonym w treści faktury odroczonym terminem zapłaty.

Obecnie Bank jest zainteresowany sprzedażą części portfela nabytych w powyższy sposób wierzytelności do podmiotu trzeciego. W tym celu Bank zamierza zawrzeć umowę o świadczenie usług pośrednictwa finansowego ("Umowa") polegającą na sprzedaży wierzytelności przed terminem ich wymagalności kupującemu oraz przekazywaniu na rzecz kupującego kwot uzyskanych w wyniku zapłaty tych wierzytelności przez dłużnika. W Umowie Bank będzie zatem występował jako sprzedawca nabytych uprzednio przez siebie wierzytelności wygenerowanych pierwotnie w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez cedenta.

Operacyjnie usługa realizowana będzie na podstawie Umowy - stałej, ramowej umowy sprzedaży wierzytelności, w ramach której, poprzez przyjmowanie przez kupującego składanych przez Bank ofert, dokonywane będą poszczególne umowy przelewu. Przed złożeniem pierwszej oferty dotyczącej danej grupy wierzytelności Bank dostarczy kupującemu informacje dotyczące w szczególności podmiotu będącego cedentem, założeń transakcji, w ramach, których Bank stał się właścicielem wierzytelności oraz dłużników tych wierzytelności. Jeżeli po uzyskaniu wspomnianych informacji kupujący zobowiąże się wobec Banku do nabycia przedstawionych w zobowiązaniu kategorii wierzytelności, Bank jako sprzedający może (nie będąc do tego zobowiązanym) składać oferty sprzedaży. Każda oferta złożona kupującemu przez Bank stanowi nieodwołalną ofertę sprzedaży. W takim przypadku kupujący wierzytelność będzie zobowiązany przyjąć ofertę, jeżeli będzie ona odpowiadała uzgodnionym uprzednio kryterium formalnym. Przyjęcie oferty ma nastąpić poprzez wpłacenie do określonego czasu po złożeniu oferty kwoty w walucie, w jakiej wyrażona jest dana wierzytelność, równej cenie nabycia tej wierzytelności pomniejszonej o odpowiednie dyskonto. Umowa przelewu wszystkich praw wynikających z wierzytelności, która została w ten sposób zawarta, jest umową bez prawa regresu wobec sprzedającego, między innymi w przypadku niedokonania płatności przez dłużnika.

Uzgodniona pomiędzy stronami cena nabycia wierzytelności będzie równa wartości nominalnej prawa majątkowego wskazanego w ofercie. Z tytułu nabycia przez kupującego każdej z wierzytelności i zapłaty tak opisanej ceny nabycia przed datą wymagalności wierzytelności kupującemu należne będą jednak odsetki skalkulowane w stosunku do każdego ze zbywanych praw na podstawie uzgodnionej między stronami formuły. W rzeczywistości kupujący będzie zatem zobowiązany do zapłaty na rzecz Banku różnicy pomiędzy wspomnianymi wartościami. Z chwilą przyjęcia oferty, w opisany wcześniej sposób, prawa i roszczenia sprzedającego wynikające z nabytych uprzednio przez Bank wierzytelności objętych ofertą zostaną przeniesione na kupującego. O ile inaczej nie postanowi kupujący, dłużnik nie będzie informowany o dokonanym przelewie wierzytelności. Przez okres obowiązywania Umowy Bank będzie przyjmował płatności dokonywane przez dłużników z tytułu sprzedanych wierzytelności oraz w uzgodnionym terminie dokona przekazania otrzymanych kwot należnych kupującemu w odpowiedniej walucie. Bank nie będzie jednak zobowiązany do podejmowania w imieniu bądź na rzecz kupującego jakichkolwiek czynności o charakterze windykacyjnym dotyczących sprzedanej wierzytelności, a jego powinność będzie ograniczona do przyjęcia wpłaty od dłużnika oraz jej przekazania kupującemu.

Przedmiotowe usługi mieszczą się w grupowaniu PKWiU 65.23.10-00.00 (PKWiU obowiązujące dla celów podatku od towarów i usług jak i dla celów statystycznych). Powyższa klasyfikacja jest potwierdzona opinią wydaną przez Urząd Statystyczny w Łodzi z dnia 5 sierpnia 2008 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Zgodnie z brzmieniem art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. W konsekwencji w ocenie Banku nie powinno budzić wątpliwości, iż odpłatne zbycie nabytego uprzednio w ramach wykonywanej działalności gospodarczej prawa majątkowego, w postaci udokumentowanej m.in. fakturą VAT wierzytelności handlowej wygenerowanej przez inny podmiot (cedenta) na gruncie wspomnianej regulacji powinno być traktowane jako świadczenie usług. Świadczącym usługę będzie w takim przypadku Bank wykonując jedną z katalogu czynności bankowych, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.), zaś jej odbiorcą będzie nabywca wierzytelności. Powyższe stanowisko, niezależnie od wyrażanych w doktrynie prawa i orzecznictwie wątpliwości dotyczących kwalifikacji sprzedaży tzw. "wierzytelności własnych" z punktu widzenia VAT (por. Z. Modzelewski, G. Mularczyk "Ustawa o VAT komentarz", Warszawa 2006 r.), potwierdza fakt, iż za niedotyczącą opisanego przez Bank stanu faktycznego należy uznać argumentację opartą o twierdzenie, że realizacja przysługującego określonemu podmiotowi prawa własności nie może stanowić przejawu wykonywania działalności gospodarczej (opartą m.in. o tezy wyrażone w uzasadnieniu wyroku ETS w sprawie C-77/01 oraz C-155/94). Ponieważ Bank sprzedaje wierzytelności, które w sposób obiektywny stały się samodzielnym przedmiotem obrotu jako oderwana od podmiotu, który je wytworzył prawo majątkowe, zgodnie z poglądami doktryny prawa podatkowego "poza sporem jest, że sprzedaż wierzytelności tzw. "cudzych" tj. nabytych uprzednio od innego podmiotu stanowi usługę zwolnioną od VAT" (J. Martini (red.), "Dyrektywa VAT 2006/112WE", Wrocław 2008).

W konsekwencji w ocenie Banku, przy uwzględnieniu postanowień art. 29 ust. 1 w związku z ust. 4 ustawy o VAT jako podstawa opodatkowania w danej transakcji powinna być traktowana kwota należna Bankowi z tytułu sprzedaży, którą w niniejszym przypadku jest cena wierzytelności (wartość nominalna) pomniejszona o wartość uzgodnionego pomiędzy stronami należnego kupującemu dyskonta.

Opisana usługa, jak wskazano powyżej stanowiąca przejaw aktywności Banku w obszarze czynności bankowych zdefiniowanych w obowiązujących przepisach prawa, powinna być kwalifikowana jako mieszcząca się w grupowaniu 65 PKWiU określonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. w sprawa Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 42, poz. 264, z 1999 r. Nr 92, poz. 1045, z 2001 r. Nr 12, poz. 94 oraz z 2003 r. Nr 28, poz. 238 Nr 173, poz. 1682), obowiązującej do celów podatku od towarów i usług zgodnie z § 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 89, poz. 844 z późn. zm.).

W konsekwencji jako mieszcząca się w katalogu Usług zwolnionych z opodatkowania określonym w poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o VAT i nie objęta zakresem wyłączeń z tego zwolnienia określonych w ustawie o VAT powinna być traktowana jako zwolniona z podatku od towarów i usług. Powyższe stanowisko wynika z faktu, iż pomimo braku zdefiniowania w przepisach wyłączonych ze zwolnienia z opodatkowania usług ściągania długów bądź faktoringu nie powinno budzić wątpliwości, iż aktywność Banku polegająca na wyzbyciu się nabytego uprzednio prawa majątkowego nie może być traktowana jako zmierzająca do zwolnienia jakiegokolwiek podmiotu z obowiązku wyegzekwowania wierzytelności. Taka zaś treść relacji umownej jest przedstawiana również przez organy podatkowe jako argument przemawiający za uznaniem danej kategorii usług za mieszczące się we wspomnianym zakresie a w konsekwencji wyłączone z zakresu zwolnienia z opodatkowana (m.in. interpretacja indywidualna z dnia 8 lutego 2008 r. nr ITPP1/443-648/07/DM wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy).

Przedmiotowe usługi mieszczą się w grupowaniu PKWiU 65.23.10-00.00 (PKWiU obowiązujące dla celów podatku od towarów i usług jak i dla celów statystycznych). Powyższa klasyfikacja jest potwierdzona opinią wydaną przez Urząd Statystyczny w Łodzi z dnia 5 sierpnia 2008 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa wyżej rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 przedmiotowej ustawy).

W myśl art. 8 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Zgodnie z treścią art. 8 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług - usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

W przypadku zbycia wierzytelności to nabywca wierzytelności świadczy na rzecz sprzedawcy przedmiotowej wierzytelności usługę, polegającą na uwolnieniu go od wykonywania czynności związanych ze ściągnięciem długu i ryzyka jego nieściągnięcia.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę opisu zdarzenia przyszłego wynika, że jest on właścicielem nabytych uprzednio wierzytelności. Przedmiotowe wierzytelności Wnioskodawca zamierza sprzedać na podstawie umowy. Jeżeli kupujący zaakceptuje ofertę złożoną przez Bank to w chwili przyjęcia oferty prawa i roszczenia sprzedającego wynikające z nabytych uprzednio przez Bank wierzytelności objętych ofertą zostaną przeniesione na kupującego Umowa przelewu wszystkich praw wynikających z wierzytelności, która została w ten sposób zawarta, jest umową bez prawa regresu wobec sprzedającego, między innymi w przypadku niedokonanie płatności przez dłużnika. Bank nie będzie zobowiązany do podejmowania w imieniu bądź na rzecz kupującego jakichkolwiek czynności o charakterze windykacyjnym dotyczących sprzedanej wierzytelności, a jego powinność będzie ograniczona do przyjęcia wpłaty od dłużnika oraz jej przekazania kupującemu. W ocenie Wnioskodawcy przedmiotowe czynności mieszczą się grupowaniu PKWiU 65.23.10-00.00 - usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych.

Biorąc pod uwagę przedstawiony przez Bank opis zdarzenia przyszłego oraz powołane wyżej przepisy należy stwierdzić, że czynność polegająca na sprzedaży przez Bank wierzytelności nabytej uprzednio, nie będzie podlegać u Wnioskodawcy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W sytuacji takiej to nabywca wierzytelności świadczy na rzecz Banku usługę, polegającą na uwolnieniu go od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu i ryzyka jego nieściągnięcia. Sprzedaż wierzytelności nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego, usługa ta jest opodatkowania po stronie nabywcy (świadczącego usługę).

Biorąc pod uwagę powyższe rozstrzygnięcie bezprzedmiotowe staje się udzielenie odpowiedzi na drugie pytanie zawarte w przedmiotowym wniosku.

Z uwagi na powyższe, opłata dokonana w dniu 7 lipca 2008 r. w kwocie 75 zł zostanie zwrócona zgodnie z § 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształceniu w inną formę organizacyjno-prawną (Dz. U. Nr 116, poz. 783), na rachunek bankowy, z którego została uiszczona.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.