IPPP1-443-1168/11-2/EK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 22 lipca 2011 r. (data wpływu 28 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania dla usług pośrednictwa finansowego związanych z obrotem papierami wartościowymi - jest prawidłowe.

W dniu 28 lipca 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia podstawy opodatkowania dla usług pośrednictwa finansowego związanych z obrotem papierami wartościowymi.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

P. jest podmiotem działającym w oparciu o przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151, z późn. zm. - dalej jako ustawa o działalności ubezpieczeniowej"), prowadzącym działalność reasekuracyjną W ramach prowadzonej działalności, Spółka zawiera i wykonuje m.in. umowy reasekuracji czynnej. Usługi reasekuracji czynnej świadczone przez P. objęte są zasadniczo zwolnieniem z opodatkowania VAT.

W ramach prowadzonej działalności, P. dokonuje m.in. transakcji kupna i sprzedaży akcji oraz innych papierów wartościowych we własnym imieniu i na własny rachunek. Wynagrodzeniem Spółki z tytułu realizacji niniejszych transakcji i w konsekwencji podstawą opodatkowania ustaloną na potrzeby podatku VAT jest zysk osiągnięty z przeprowadzenia poszczególnych transakcji sprzedaży przedmiotowych papierów (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

W przypadku papierów wartościowych z prawem do kapitału osiągnięty zysk zostaje ustalony i zaewidencjonowany przez P. w dniu zawarcia transakcji sprzedaży lub rozliczenia transakcji sprzedaży. W przypadku dłużnych papierów wartościowych zysk zostaje ustalony i zaewidencjonowany przez P. w dacie rozliczenia transakcji sprzedaży lub wykupu danego papieru wartościowego przez emitenta.

Jednocześnie, w przypadku akcji i udziałów w innych jednostkach, które są nabywane i utrzymywane przez P. nie w celach handlowych, lecz w celu wykonywania praw właścicielskich z nich wynikających (np. akcje i udziały w jednostkach zależnych, współzależnych, stowarzyszonych i udziały mniejszościowe klasyfikowane jako aktywa trwałe; zwane dalej łącznie: >papierami udziałowymi") obrót z tytułu ich sprzedaży nie jest uwzględniany dla celów rozliczeń podatku VAT.

Poniższy wniosek Spółki dotyczy tylko papierów wartościowych, które są nabywane i utrzymywane przez P. w celach handlowych (tj. nie dotyczy papierów udziałowych).

W ocenie P., usługi będące przedmiotem zapytania powinny być klasyfikowane według PKWiU z 1997 r. w grupowaniu PKWiU 65.23.10-00.00 - "Usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane".

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

STANOWISKO SPÓŁKI

Zdaniem Spółki, podstawą opodatkowania VAT w odniesieniu do transakcji sprzedaży papierów wartościowych nabywanych przez P. w celach handlowych jest zysk osiągnięty z przeprowadzenia poszczególnych transakcji niniejszego typu (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

P. dysponuje środkami finansowymi, pochodzącymi głównie ze składek otrzymywanych z tytułu świadczonych usług reasekuracji czynnej. Zgromadzone środki finansowe są następnie przez Spółkę inwestowane zgodnie z obowiązującymi P. przepisami wykonawczymi oraz przyjętymi przez P. zasadami rachunkowości.

Jednym ze sposobów inwestowania środków pieniężnych zgromadzonych przez P., jest nabywanie przez P. we własnym imieniu i na własny rachunek papierów wartościowych (w tym m.in. akcji oraz certyfikatów inwestycyjnych) w celach handlowych. Działalność ta ma na celu przede wszystkim osiągnięcie zysku.

Przepisy o podatku VAT nie wskazują jednoznacznie sposobu traktowania dla celów podatku VAT działalności we wskazanym zakresie. W szczególności przepisy nie wskazują jednoznacznie na sposób określenia podstawy opodatkowania dla celów VAT w przypadku transakcji obrotu papierami wartościowymi.

Powyższe kwestie nie zostały również jednoznacznie rozstrzygnięte przez prawodawstwo europejskie, w szczególności Dyrektywę VAT Rady UE.

Niemniej jednak, na podstawie tez przedstawianych w orzeczeniach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, można wnioskować, iż w sytuacji gdy wynik realizowany w zakresie transakcji finansowych jest traktowany jako bezpośrednia, stała i konieczna konsekwencja działalności podatnika, nosi wówczas znamiona prowadzenia działalności gospodarczej i dlatego należy transakcje te uwzględnić w wartości obrotu, a tym samym w wartości podstawy opodatkowania VAT.

W tym miejscu P. pragnie wskazać, iż również polskie sądy uznają, iż obrót papierami wartościowymi może zostać uznany za działalność gospodarczą a w konsekwencji obrót wynikający z tej działalności powinien być uwzględniony w wartości podstawy opodatkowania.

W wyroku z dnia 12 stycznia 2000 r. Sąd Najwyższy (dalej: "SN").

Zdaniem P., nie będzie miało znaczenia, że powyższe orzeczenia zapadły na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, gdyż w omawianym zakresie ustawa ta nie zawierała żadnych odrębności względem aktualnie obowiązującej ustawy o VAT.

W konsekwencji, zdaniem P., wskazane transakcje dotyczące operacji na papierach wartościowych nabywanych w celach handlowych, realizowane przez P. w ramach prowadzenia działalności gospodarczej powinny zostać uwzględnione w rozliczeniach podatku VAT.

Niemniej jednak, kwestią wymagającą dalszego rozstrzygnięcia pozostaje sposób określenia podstawy opodatkowania w odniesieniu do tego rodzaju transakcji.

Zgodnie z regulacją art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót rozumiany jako kwota należna z tytułu sprzedaży, obejmująca całość świadczenia należnego od nabywcy, pomniejszonego o kwotę należnego podatku. W przypadku, gdy P. nabywa akcje, udziały lub inne papiery wartościowe na własny rachunek w celu ich dalszej odsprzedaży, wynagrodzeniem P. jest zysk zrealizowany na danej transakcji sprzedaży, czyli dodatnia różnica pomiędzy wartości zbycia papierów, a ich wartością zakupu.

Tym samym, zysk na poszczególnych transakcjach z zakresu obrotu papierami wartościowymi, zakupionymi w celach handlowych, a nie w celu wykonywania praw właścicielskich, stanowi łączną kwotę wynagrodzenia Spółki i jednocześnie podstawę opodatkowania VAT z tytułu niniejszych transakcji w zakresie obrotu papierami wartościowymi.

W związku z powyższym, w ocenie P., w przypadku transakcji nabywania i zbywania przez P. papierów wartościowych, podstawą opodatkowania ustalaną dla potrzeb podatku VAT jest zysk z poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

Ponadto, ze względu na specyfikę rynku papierów wartościowych, w niektórych sytuacjach P. dokonuje transakcji, przy których wartość sprzedaży danych papierów jest niższa lub równa ich wartości nabycia. Tym samym, w odniesieniu do tych transakcji, Spółka nie osiągnie zysku (poniesie stratę lub wynik zerowy) i w konsekwencji nie otrzyma wynagrodzenia za wykonaną usługę, które to wynagrodzenie stanowiłoby podstawę opodatkowania VAT. Tym samym, ujemny wynik osiągnięty przez P. na realizacji takich transakcji nie będzie uwzględniany przy ustalaniu podstawy opodatkowania VAT.

Podobne stanowisko w powyższym zakresie prezentują również organy podatkowe. W postanowieniu z dnia 22 grudnia 2006 r. (sygn. akt 1471/NUR2/443-371/06/JP) Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie stwierdził, iż" w przypadku świadczenia usługi pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania dłużnych papierów wartościowych podstawą opodatkowania (obrotem) w podatku od towarów i usług będzie zysk osiągnięty na sprzedaży poszczególnych dłużnych Papierów wartościowych rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży dłużnych papierów wartościowych ponad cenę ich zakupu."

Również Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu z dnia 6 sierpnia 2006 r. (sygn. akt 1472/RPP1/443-169/O7/JLE) uznał, że "w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania dłużnych papierów wartościowych, podstawą opodatkowania (obrotem) w podatku od towarów i usług będą suma odsetek, dyskonto oraz zysk ze sprzedaży dłużnych papierów wartościowych, rozumiany jako dodatnia różnica między ceną zbycia a ceną zakupu dłużnego papieru wartościowego."

Zdaniem P. pomimo, że powyższe interpretacje dotyczą zbywania dłużnych papierów wartościowych, to rozwiązania zaproponowane przez organy podatkowe mogą być stosowane równie skutecznie przy określaniu podstawy opodatkowania przy transakcjach zbywania papierów wartościowych innych niż dłużne, w tym akcji. W zakresie ustalania podstawy opodatkowania przy nabywaniu i zbywaniu papierów wartościowych, zdaniem P., niewątpliwie istotną wskazówką jest również orzecznictwo ETS.

W orzeczeniu w sprawie C-38/96 ETS stwierdził, że podstawą opodatkowania w przypadku świadczenia usług w rozumieniu artykułu 11 (A) (1) (a) VI Dyrektywy stanowi zapłata faktycznie otrzymana za wyświadczoną usługę:

"<...> Podstawą opodatkowania świadczenia usług w rozumieniu art. 11 część A pkt I lit. a) VI dyrektywy jest wynagrodzenie faktycznie otrzymane w zamian za świadczoną usługę. W przypadku automatów do gry, które wypłacają wygraną jako określony prawem procent wrzuconych stawek - wynagrodzenie faktycznie otrzymane przez usługodawcę umożliwiającego korzystanie z automatów do gry stanowi wyłącznie ta część stawki, którą może on zatrzymać dla siebie. Przepis ten należy zatem interpretować w taki sposób, aby podstawa opodatkowania nie obejmowała tej części całkowitej kwoty wrzuconych stawek która jest wypłacana jako wygrana osobom grającym."

Podobnie w orzeczeniu C-172/96 Trybunał uznał, że artykułu 11 (A) (1) (a) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby w transakcjach wymiany dewiz, za które nie zostały naliczone żadne opłaty ani prowizje w odniesieniu do określonych transakcji, podstawę opodatkowania stanowił ogólny wynik transakcji usługodawcy w danym okresie.

Powyższe spostrzeżenia, zdaniem P. należy rozumieć w taki sposób, iż obrotem i w konsekwencji podstawą opodatkowania VAT jest zysk rozumiany jako dodatnia różnica wynikająca z transakcji. W przypadku transakcji będącej przedmiotem zapytania podstawą opodatkowania ustalaną dla potrzeb podatku VAT jest zysk z poszczególnych transakcji sprzedaży papierów wartościowych zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym.

P. pragnie również wskazać, iż także polskie sądy, kierując się wykładnią dokonaną przez ETS uznają iż podstawą opodatkowania w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego (jaką zbywanie uprzednio nabytych w celach handlowych papierów wartościowych jest niewątpliwie), jest dodatni wynik tych transakcji (zysk).

Analogiczne stanowisko w powyższym zakresie przedstawił również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działając z upoważnienia Ministra Finansów, w interpretacji indywidualnej z dnia 4 czerwca 2009 r. oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, w interpretacji indywidualnej z 11 stycznia 2010 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług jest m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, przy czym w myśl art. 2 ust. 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Natomiast przez świadczenie usług, rozumie się w myśl art. 8 ust. 1 ustawy każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.

Czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane są przez podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającego w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ust. 2 powołanego powyżej przepisu ma charakter podmiotowy, odnosi się bowiem do podmiotów prowadzących tę działalność. Działalność gospodarcza, w myśl ust. 2 tego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl natomiast art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Powyższy przepis, w ocenie tut. Organu, dotyczy również usług pośrednictwa finansowego w zakresie operacji papierami wartościowymi. Wskazać należy, iż decydujące znaczenie w sprawie ma charakter przedmiotowych usług kwalifikowanych jako usługi pośrednictwa finansowego, które niewątpliwe stanowią formę finansowania.

Z okoliczności sprawy wynika, iż Wnioskodawca prowadzi działalność reasekuracyjną. W ramach prowadzonej działalności, Wnioskodawca dokonuje również transakcji kupna i sprzedaży akcji oraz innych papierów wartościowych we własnym imieniu i na własny rachunek. Wynagrodzeniem z tytułu niniejszych transakcji jest zysk osiągnięty z przeprowadzenia poszczególnych transakcji sprzedaży przedmiotowych papierów (rozumiany jako dodatnia różnica między wartością sprzedaży danych papierów a ich wartością w cenie zakupu) zrealizowany w danym okresie rozliczeniowym. Wnioskodawca wskazał, iż w przypadku papierów wartościowych z prawem do kapitału osiągnięty zysk zostaje ustalony i zaewidencjonowany w dniu zawarcia transakcji sprzedaży lub rozliczenia transakcji sprzedaży. W przypadku dłużnych papierów wartościowych zysk zostaje ustalony i zaewidencjonowany przez Zainteresowanego, w dacie rozliczenia transakcji sprzedaży lub wykupu danego papieru wartościowego przez emitenta. Wnioskodawca klasyfikuje usługi opisane we wniosku PKWiU z 1997 r. w grupowaniu PKWiU 65.23.10-00.00 - "Usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane".

Mając na uwadze przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe stwierdzić należy, iż w przypadku świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie nabywania i zbywania papierów wartościowych w imieniu własnym i na własny rachunek w celach handlowych, podstawą opodatkowania (obrotem), o której mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w przedmiotowej sprawie będzie zysk osiągnięty na sprzedaży poszczególnych papierów wartościowych, rozumiany jako nadwyżka ceny sprzedaży papierów wartościowych ponad cenę ich zakupu.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, iż zysk na poszczególnych transakcjach z zakresu obrotem papierami wartościowymi, zakupionymi w celach handlowych stanowi łączną kwotę wynagrodzenia Spółki i jednocześnie podstawę opodatkowania VAT z tytułu niniejszych transakcji należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.