IPPP1-443-1061/11-3/MP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 4 lipca 2011 r. (data wpływu 6 lipca 2011 r.), uzupełnionym w dniu 11 lipca 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania transakcji zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 6 lipca 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania transakcji zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości.

Wniosek uzupełniony został poprzez uiszczenie opłaty za wydanie interpretacji indywidualnej w dniu 11 lipca 2011 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 29 lipca 2010 r. w W. została zawarta w formie aktu notarialnego pomiędzy Wnioskodawcą (spółką komandytowo - akcyjną) jako kupującym, a Spółką z o.o. jako sprzedającym umowa sprzedaży zabudowanej nieruchomości gruntowej o nr działki 9/14, obszarze 2.000 m², położonej w gminie I., dla której sporządzona jest księga wieczysta. Strony ustaliły cenę za nabywaną nieruchomość w kwocie 4.270.000 zł oraz rozłożyły cenę na raty. W dniu 8 grudnia 2010 r. Sąd Rejonowy ogłosił upadłość likwidacyjną Spółki z o.o., zaś ustanowiony syndyk zażądał zwrotu do masy upadłości ww. nieruchomości.

Wnioskodawca wyraził zgodę na zwrot nieruchomości. Wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy kwestii, w jaki sposób przeprowadzić czynności fakturowe związane ze zwrotnym przeniesieniem własności ww. nieruchomości, tym razem na masę upadłości upadłej spółki.

Przeniesienie własności stanowi nową, odrębną czynność prawną, która w żaden sposób nie jest związana z czynnością pierwotnego nabycia nieruchomości i jej dokonanie wynika z dobrej woli wspólników spółki oraz musi być poprzedzone podjęciem przez komplementariuszy - na zasadzie art. 146 § 2 pkt 4 k.s.h. - uchwały o wyrażeniu zgody na zbycie ww. nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zwrotne przeniesienie własności nieruchomości na rzecz masy upadłości wymaga wystawienia "nowej" faktury, czy też wystarczające jest wystawienie faktury korekty do pierwotnej faktury.

Zdaniem syndyka podpisany (planowany) akt notarialny powinien zawierać zwrot, iż pierwotne zbycie nieruchomości jest nieważne na zasadzie art. 127 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze. Czynność ta jest bezskuteczna i zwrotne przeniesienie własności powinno być potwierdzone fakturą korektą, wystawioną do faktury pierwotnej, która dokumentowała zakup nieruchomości z dnia 29 lipca 2010 r.

Zdaniem Wnioskodawcy, stanowisko syndyka jest błędne, gdyż spółka komandytowo - akcyjna (Wnioskodawca) nie naruszyła przepisu art. 127 prawa upadłościowego i naprawczego, brak jest w tym zakresie jakiegokolwiek wyroku sądowego jak również nie toczy się żadna sprawa sądowa o wydanie nieruchomości.

Nie jest możliwe wystawienie faktury korygującej do faktury pierwotnej dot. pierwotnego przeniesienia własności, gdyż następuje kolejne przeniesienie własności, które powinno zostać udokumentowane nową fakturą wystawioną przez spółkę. Nie ma możliwości wystawienia faktury korygującej, gdyż byłoby to w rażącej sprzeczności z § 13 i 14 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 5 ust. 2 ustawy, czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.

Zgodnie z art. 6 pkt 2 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Powołany przepis wyklucza opodatkowanie wszelkiego rodzaju czynności zabronionych, dotyczy to przede wszystkim czynów będących jednocześnie zabronionymi i karanymi (przestępstw i wykroczeń). Przepis ten nie odnosi się jednak do opodatkowania czynności wykonanych bez zachowania formy zastrzeżonej przez prawo cywilne, które nie są jednak nielegalne z samego założenia.

Stosownie do postanowień art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Jednakże jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi przez ten podmiot - art. 19 ust. 4 powołanej ustawy.

Podstawą opodatkowania - według art. 29 ust. 1 ustawy - jest obrót z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Faktura VAT jest dokumentem sformalizowanym (potwierdzającym zaistnienie określonej zaszłości gospodarczej), który powinien spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury VAT zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt nabycia określonych towarów lub usług lub też otrzymania zaliczki. Zwrócić przy tym należy uwagę na brzmienie, przywołanego wyżej art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, gdzie wskazano, iż w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. W ocenie tut. organu wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie wyżej wymienionego dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi (nabywcy towaru lub usługi), a także przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego.

Szczegółowe zasady wystawiania faktur - obowiązujące w stanie prawnym objętym przedstawionym stanem faktycznym - uregulowane zostały w obowiązującym od 01.04.20011 r. rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), dalej zwanego rozporządzeniem.

W § 13 oraz § 14 ww. rozporządzenia określone zostały również przypadki, w których dopuszczalne jest wystawienie przez sprzedawcę faktury korygującej do faktury pierwotnej. Zgodnie z § 13 ust. 1 rozporządzenia w przypadku, gdy po wystawieniu faktury udzielono rabatów określonych w art. 29 ust. 4 ustawy, podatnik udzielający rabatu wystawia fakturę korygującą. W myśl § 13 ust. 5 rozporządzenia, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku zwrotu sprzedawcy towarów oraz zwrotu nabywcy kwot nienależnych, o których mowa w art. 29 ust. 4 ustawy, oraz zwrotu nabywcy zaliczek, przedpłat, zadatków lub rat, podlegających opodatkowaniu.

Z brzmienia § 14 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, iż fakturę korygującą wystawia się również, gdy podwyższono cenę po wystawieniu faktury lub w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, iż w dniu 29 lipca 2010 r. zawarta została w formie aktu notarialnego pomiędzy Wnioskodawcą (kupującym), a Spółką z o.o. (sprzedającym) umowa sprzedaży nieruchomości zabudowanej. Strony ustaliły cenę za nabywaną nieruchomość oraz rozłożyły cenę na raty.

W dniu 8 grudnia 2010 r. Sąd Rejonowy ogłosił upadłość Spółki z o.o., a syndyk masy upadłości zażądał zwrotu do masy upadłości ww. nieruchomości. Wnioskodawca wyraził zgodę na zwrot nieruchomości.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy transakcja zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości do masy upadłości winna być udokumentowana "nową" fakturą wystawioną przez Wnioskodawcę, czy też fakturą korygującą wystawioną do faktury pierwotnej, która dokumentowała sprzedaż tej nieruchomości. Zdaniem Wnioskodawcy, nabywając przedmiotową nieruchomość nie naruszył on - jak wskazuje syndyk masy upadłości - przepisu art. 127 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, w przedmiotowej sprawie brak jest jakiegokolwiek wyroku sądowego, nie toczy się również żadna sprawa sądowa o wydanie nieruchomości. Przeniesienie prawa do rozporządzania nieruchomością przez Wnioskodawcę jest w tym wypadku transakcją dobrowolną, wynika z dobrej woli wspólników i musi być poprzedzone podjęciem uchwały przez komplementariuszy.

Zgodnie z powołanymi przepisami prawa dostawa towarów oraz świadczenie usług zostały w znacznej mierze oderwane dla swej ważności i skuteczności od przepisów prawa cywilnego. Przepisy podatkowe stanowią odrębną gałąź przepisów prawa, która funkcjonuje samodzielnie, oddzielnie od przepisów Kodeksu Cywilnego. Decydujące znaczenie dla uznania, że powyższe czynności miały miejsce są bowiem skutki faktyczne. Należy zatem uznać, że czynności, które są nieważne na gruncie prawa cywilnego z powodu niezachowania wymaganej formy, winny podlegać opodatkowaniu bowiem decydujące znaczenie ma ekonomiczny aspekt transakcji, a nie aspekt prawny (na gruncie prawa cywilnego). Tym samym, czynność nieważna na gruncie przepisów prawa cywilnego może być uznana za wykonaną skutecznie na gruncie ustawy o VAT. Tak więc, w każdym z przypadków, gdy ustawa (w tym kodeks cywilny) przewidywała będzie skutek nieważności (bezskuteczności) zawartej umowy, zbadać należy, czy skutek ten związany jest z istotą samej umowy i uniemożliwia faktyczne rozporządzanie nabytą rzeczą "jak właściciel", czy też nieważność umowy w rozumieniu prawa cywilnego wynika z wad czynności (tj. niezachowania wymaganych prawem warunków oraz form określonych przepisami prawa), ale w rzeczywistości nabywca posiada praktyczną możliwość rozporządzania rzeczą "jak właściciel".

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów, która wystąpi w sytuacji, gdy pomiędzy dostawcę a odbiorcą zaistnieje stosunek zobowiązaniowy - w zamian za dokonaną dostawę nabywca winien zapłacić dostawcy wynagrodzenie.

Analizując przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy uznać, iż w przedmiotowej sprawie, zdarzenie gospodarcze, jakim jest dostawa towarów faktycznie miało miejsce, a do obrotu prawnego wprowadzona została faktura VAT, dokumentująca sprzedaż ww. nieruchomości na rzecz Wnioskodawcy. Opisana dostawa nieruchomości dokonana została zgodnie z wszelkimi wymogami prawnymi i spełnia warunki do uznania ją za sprzedaż w rozumieniu ustawy od podatku od towarów i usług. Dostawa ta nie wypełnia przesłanek do uznania jej za czynność nie mogącą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, gdyż transakcja została przeprowadzona prawidłowo w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług i udokumentowana fakturą VAT.

Od chwili zawarcia umowy sprzedaży (podpisania aktu notarialnego) Wnioskodawca posiada prawo własności nabytej w 2010 r. nieruchomości, a tym samym prawo do rozporządzania ww. nieruchomością jak właściciel. Zwrotne przeniesienie prawa własności na rzecz syndyka masy upadłości będzie stanowiło odrębną czynność prawną. Przeniesienie przez Wnioskodawcę własności nieruchomości na poprzedniego właściciela jest dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak wynika z opisu sprawy, transakcja zwrotnego przeniesienia prawa do rozporządzania nieruchomością na syndyka masy upadłości jest dobrowolną decyzją wspólników Spółki, potwierdzoną uchwałą komplementariuszy. W ocenie tut. Organu, powyższa transakcja nie stanowi zwrotu nabytego wcześniej towaru, nie może być również potraktowana jako prawnie dopuszczalny rabat w rozumieniu art. 29 ust. 4 ustawy o VAT. Przedmiotowa transakcja nie spełnia żadnej z przesłanek, która uprawniałaby do udokumentowania tej transakcji fakturą korygującą, wystawioną do faktury pierwotnej, dokumentującej zakup przez Wnioskodawcę nieruchomości.

Tym samym, czynność zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości na rzecz syndyka masy upadłości powinna zostać udokumentowana "nową" fakturą VAT, wystawioną przez Wnioskodawcę zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.