IPPB5/4510-439/15-3/JC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 15 kwietnia 2015 r. (data wpływu 11 maja 2015 r.) uzupełnionym pismem z dnia 9 lipca 2015 r. (data wpływu 13 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

* ustalenia, czy odsetki wypłacane w ramach opisanego systemu będą podlegały przepisom art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - jest nieprawidłowe,

* uznania, że pod pojęciem "wartość kapitału własnego" należy rozumieć wartość zsumowanych kapitałów własnych wszystkich spółek wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 maja 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy odsetki wypłacane w ramach opisanego systemu będą podlegały przepisom art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz uznania, że pod pojęciem "wartość kapitału własnego" należy rozumieć wartość zsumowanych kapitałów własnych wszystkich spółek wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawcą jest Podatkowa Grupa Kapitałowa utworzona na mocy art. la Ustawy CIT. Spółką dominującą jest S.A. Spółki wchodzące w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej przystąpiły do systemu zarządzania środkami pieniężnymi w ramach grupy kapitałowej (dalej: Cash Pooling) na podstawie umowy Group Account Agreement zawartej przez Cash Pool Lidera z Bankiem z siedzibą w Szwecji.

Spółki przystąpiły do umowy Cash Pooling jako jej Uczestnicy w celu zapewnienia optymalnego zarządzania płynnością finansową wszystkich Uczestników z międzynarodowej grupy kapitałowej E. Rolę Cash Pool Lidera pełni podmiot z grupy kapitałowej z siedzibą w Szwecji AB, który jednocześnie jest Uczestnikiem systemu Cash Pooling. Jedynym udziałowcem AB jest E Group z siedzibą w Finlandii i będący również Uczestnikiem systemu cash pool. Z kolei E Group jest bezpośrednio i pośrednio powiązany ze spółkami tworzącymi Podatkową Grupę Kapitałową poprzez spółkę dominującą i wspólnika spółek tworzących Podatkową Grupę Kapitałową, tj. spółkę E S.A. Cash Pool Lider posiada ponad 25% udziału w kapitale spółek tworzących Podatkową Grupę Kapitałową.

W ramach umowy Bank udostępnił Uczestnikom narzędzie do wspólnego zarządzania płynnością finansową w postaci określonej struktury rachunków bankowych, w szczególności Rachunków Transakcyjnych oraz Rachunków Grupowych. Rachunki Transakcyjne prowadzone są dla poszczególnych Uczestników systemu Cash Pooling i służą ewidencjonowaniu wpływów i wypływów środków finansowych na tych Rachunkach w ramach zarządzania płynnością finansową grupy kapitałowej. Rachunki Grupowe mają za zadanie konsolidować salda kredytowe i debetowe Rachunków Transakcyjnych i są prowadzone przez Bank na rzecz Cash Pool Lidera. Rachunki Grupowe są otwierane dla obsługi jednorodnych kont walutowych i konsolidacji sald Rachunków Transakcyjnych prowadzonych w danej walucie. Uznanie Rachunku Transakcyjnego powoduje jednocześnie zwiększenie salda Rachunku Grupowego, z kolei obciążenie Rachunku Transakcyjnego wpływa bezpośrednio na zmniejszenie salda Rachunku Grupowego. Oprócz tego prowadzony jest również Rachunek Grupowy Główny, który konsoliduje salda Rachunków Grupowych. Należy jednak zaznaczyć, że pomiędzy Rachunkami nie dochodzi do fizycznego transferu środków pieniężnych.

Poszczególni Uczestnicy korzystają z Rachunków Transakcyjnych na podstawie pełnomocnictw udzielonych im przez Cash Pool Lidera i dokonują wpłat nadwyżek finansowych na te Rachunki w celu optymalnego zarządzania płynnością finansową w grupie.

Saldo kredytowe na Rachunkach Grupowych reprezentuje należność Cash Pool Lidera od Banku, niezależnie od tego ilu z Uczestników zainwestowało swoje wolne środki finansowe. Z kolei saldo debetowe na Rachunku Grupowym reprezentuje zadłużenie Cash Pool Lidera w stosunku do Banku niezależnie od tego, który z Uczestników systemu Cash Pooling zaciągnął kredyt w Rachunku Transakcyjnym. Saldo kredytowe na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika reprezentuje należność tego Uczestnika od Cash Pool Lidera i jednocześnie saldo debetowe na Rachunku Transakcyjnym reprezentuje należność Cash Pool Lidera w stosunku do Uczestnika. Zgodnie z umową salda Rachunków Transakcyjnych nie wpływają na jakiekolwiek stosunki zobowiązaniowe pomiędzy Uczestnikami a Bankiem. Bank kalkuluje odsetki na rachunkach grupowych zgodnie z umową i przyznanym limitem debetowym i są one następnie odnoszone na saldo Rachunku Transakcyjnego Cash Pool Lidera.

Umowa ponadto stanowi, że Bank może udzielić Cash Pool Liderowi linii debetowej w Rachunku Grupowym. Uczestnicy systemu Cash Pooling dokonują wpłat nadwyżek środków finansowych na Rachunki Transakcyjne prowadzone przez Bank zagraniczny dla celów obsługi systemu, w związku z czym otrzymują wynagrodzenie w postaci odsetek za przekazane środki pieniężne w ramach systemu Cash Pooling. Uczestnicy jednocześnie mają możliwość zaciągnięcia kredytu w Rachunku Transakcyjnym do ustalonego limitu debetowego, z tego tytułu płacą wynagrodzenie w postaci odsetek na rzecz Cash Pool Lidera.

Stosownie do postanowień umownych Cash Pool Lider może zobowiązać Bank do naliczania odsetek od zadłużenie Cash Pool Lidera w stosunku do danego Uczestnika lub Uczestnika w stosunku do Cash Pool Lidera. Zatem to Bank nalicza odsetki od sald debetowych i kredytowych Rachunków Transakcyjnych. Niemniej, odsetki od przekazanych środków pieniężnych do systemu Cash Pooling otrzymywane są od Cash Pool Lidera. Jeśli jednak Uczestnik cash pool systemu skorzysta z kredytu w Rachunku Transakcyjnym, wówczas będzie uiszczał wynagrodzenie w postaci odsetek na rzecz Cash Pool Lidera.

W piśmie z dnia 9 lipca 2015 r. Wnioskodawca wskazał, że spółką reprezentującą Podatkową Grupę Kapitałową E jest E Spółka Akcyjna.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy odsetki wypłacane w ramach opisanego powyżej systemu będą podlegały przepisom art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.).

2. Czy w przypadku Podatkowej Grupy Kapitałowej pod pojęciem "wartość kapitału własnego", o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy CIT należy rozumieć wartość kapitału własnego zsumowanego wszystkich spółek wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej czy też wartość kapitału własnego spółki dominującej reprezentującej Podatkową Grupę Kapitałową albo wartość kapitału własnego spółki będącej członkiem Podatkowej Grupy Kapitałowej, która jest pożyczkobiorcą.

Zdaniem Wnioskodawcy.

1. Odsetki wypłacane w ramach opisanego powyżej systemu zarządzania płynnością finansową w grupie kapitałowej nie będą podlegały ograniczeniom w zakresie cienkiej kapitalizacji, o której mowa w przepisach art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy CIT.

2. Pod pojęciem "wartość kapitału własnego" należy rozumieć wartość zsumowanych kapitałów własnych wszystkich spółek wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej z uwagi na to, że podatnikiem podatku dochodowego jest Podatkowa Grupa Kapitałowa.

1. Odsetki wypłacane w ramach Cash Poolingu pomiędzy spółkami z Podatkowej Grupy Kapitałowej

Instytucja Cash Pooling umożliwia racjonalne zarządzanie finansami przez grupę kapitałową. Niemniej instytucja ta nie doczekała się uregulowania w polskim prawie cywilnym. Stanowi umowę nienazwaną, w związku z czym dla oceny skutków podatkowych takich umów szczególne znaczenie ma zakres umowy oraz intencja stron przy zawieraniu tego typu umów. Niewątpliwie intencją stron przystępujących do tego typu umów jest wspólne zarządzanie płynnością finansową w grupie kapitałowej, efektywne zarządzanie środkami pieniężnymi, optymalne wykorzystanie nadwyżek finansowych oraz minimalizowanie kosztów finansowania w ramach grupy.

Od 1 stycznia 2015 r. zmianie uległy przepisy w zakresie niedostatecznej kapitalizacji. Zgodnie z regulacją art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

Należy zwrócić uwagę, że ustawodawca dyspozycją przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy CIT objął wyłącznie ograniczenia w zakresie odsetek od pożyczek. Wobec tego należy rozstrzygnąć, czy w ramach zawartej umowy Cash Pooling dochodzi do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy Uczestnikami. W tym celu należy odwołać się do definicji umowy pożyczki wprowadzonej do przepisów Ustawy CIT na potrzeby przepisów dotyczących cienkiej kapitalizacji w art. 16 ust. 7b Ustawy CIT.

Zgodnie z przepisem art. 16 ust. 7b Ustawy CIT przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

W ocenie Wnioskodawcy w ramach opisanego systemu Cash Pooling nie dojdzie do zawarcia pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami umowy pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b Ustawy CIT. W pierwszej kolejności należy wskazać, że nie będzie miał miejsca element konstytutywny dla umowy pożyczki, jakim jest przeniesienie własności określonej ilości pieniędzy. Celem Cash Poolingu jest zarządzanie płynnością finansową poprzez skoncentrowanie środków finansowych na wspólnym rachunku i w ten sposób zarządzanie zgromadzonymi nadwyżkami finansowymi.

W określonych sytuacjach uczestnicy będą zobowiązani do zapłaty odsetek na rzecz Cash Pool Lidera. Niemniej, źródłem zobowiązania w tym zakresie nie jest pożyczka udzielona Uczestnikom przez pozostałych Uczestników. Uczestnicy zobowiązują się do konsolidowania swoich środków ze środkami innych podmiotów uczestniczących w systemie, a nie do pożyczenia ich konkretnemu innemu Uczestnikowi.

Uczestnicy nie umawiają się wcześniej co do tego kto wpłaci środki finansowe, w jakiej kwocie i kto je wykorzysta. Uczestnicy dobrowolnie biorą udział w systemie i dobrowolnie wpłacą środki pieniężne nie mając wpływu na to, czy i w jakim zakresie zostaną one wykorzystane. Wobec tego uczestnicy nie mają uprawnienia do swobodnego dysponowania środkami pieniężnymi zaangażowanymi w ramach systemu Cash Pooling, ich swoboda ogranicza się wyłącznie do decyzji, czy zamierzają zaangażować jakiekolwiek środki finansowe. Natomiast dla zaistnienia umowy pożyczki konieczne jest wystąpienie skonkretyzowanego podmiotu i przedmiotu transakcji, jak również wola w zakresie zobowiązania do przeniesienia własności środków pieniężnych na inny podmiot. W przypadku Cash Poolingu żaden z tych czynników nie występuje, wobec czego nie zachodzą przesłanki dla sformułowania wniosku, że na gruncie Ustawy CIT przepływy środków finansowych w ramach Cash Pooling można by zrównać z umową pożyczki.

Konkluzja taka wynika również z analizy licznych orzeczeń sądów administracyjnych. Tytułem przykładu w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. akt I SA/Po 315/14 skład orzekający uznał, że: "Ograniczenia w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów przewidziane w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 u.p.d.o.p. dotyczą odsetek od pożyczek (kredytów) udzielanych podatnikowi przez podmioty z nim powiązane. Natomiast w przypadku Cash Poolingu, przedstawionego w zdarzeniu przyszłym opisanym przez stronę, nie dochodzi do zawierania pomiędzy Uczestnikami systemu zarządzania środkami pieniężnymi umowy pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p., mimo że umowy te zawierają element kredytowania jednych podmiotów przez inne podmioty. Przede wszystkim, jak słusznie wskazała strona skarżąca, podatnicy przystępujący do umowy Cash Poolingu nie zobowiązują się do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na inny określony w umowie podmiot. Uczestniczy tego rodzaju porozumienia nie wiedzą, kiedy ich środki zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego Uczestnika. Nie jest więc skonkretyzowana druga strona transakcji i wysokość jej przedmiotu, ponieważ zerowanie salda debetowego na rachunku Uczestnika następuje z wykorzystaniem dodatniego salda rachunku zbiorczego, którego stan jest wypadkową sald rachunków wszystkich Uczestników systemu. Poza tym w umowie Cash Poolingu brak jest możliwości swobodnego dysponowania środkami przez Uczestników systemu, co jest elementem koniecznym umowy pożyczki. Wobec powyższego zasadne jest stanowisko skarżącej, że stosunki pomiędzy Uczestnikami systemu wynikające z uczestnictwa w systemie Cash Pooling nie powinny być kwalifikowane jako udzielenie pożyczki, o której mowa w art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p. i tym samym odsetki płacone w ramach umowy Cash Poolingu nie powinny podlegać restrykcjom wynikającym z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji".

Podobne stanowisko zaprezentowane zostało w licznych wyrokach sądów administracyjnych, m.in.:

* WSA w Poznaniu z dnia 4 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Po 1261/13,

* WSA we Wrocławiu z dnia 11 lutego 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 1946/13,

* WSA we Wrocławiu z dnia 11 lutego 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 2007/13,

* WSA w Bydgoszczy z dnia 19 marca 2014 r., sygn. akt I SA/Bd 208/14,

* WSA w Warszawie z dnia 10 lutego 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2562/13.

Stanowisko w zakresie niepodlegania odsetek wypłacanych w ramach cash poolignu reżimowi przepisów o cienkiej kapitalizacji zostało w zaprezentowane również w interpretacjach podatkowych, np.:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 30 sierpnia 2013 r., nr IPTPB3/423-181/13-4/IR,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 8 lipca 2013 r., nr IPTPB3/423-144/13-2/GG,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2 lipca 2013 r., nr IBPBI/2/423-424/13/AK,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 9 lipca 2013 r" nr ITPB3/423-158c/13/DK,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 21 czerwca 2013 r., nr ILPB4/423-96/13-5/DS,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 20 czerwca 2013 r., nr IPPB5/423-199/13-7/JC.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów odsetek wypłacanych spółkom pozostającym w składzie Podatkowej Grupy Kapitałowej w ramach opisanego systemu Cash Pooling nie będą miały zastosowania ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy CIT. W konsekwencji Wnioskodawca będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów pełnej kwoty odsetek wypłaconych z tytułu rozliczeń dokonywanych w ramach systemu Cash Poolingu.

2. Zakres pojęcia "wartość kapitału własnego" w przypadku Podatkowej Grupy Kapitałowej

Choć w ocenie Wnioskodawcy całkowicie nieuprawnione byłoby, aby przepisami w zakresie cienkiej kapitalizacji objąć rozliczenia w ramach Cash Poolingu to w przypadku odmiennej oceny przez Ministra Finansów, dla Wnioskodawcy istotnym jest uzyskanie potwierdzenia, że pod pojęciem "wartość kapitału własnego" ustawodawca w przypadku Podatkowych Grup Kapitałowych rozumie wartość zsumowanych kapitałów własnych wszystkich spółek wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej.

Zgodnie z regulacją art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

Ustalając proporcję ewentualnych odsetek niestanowiących kosztu uzyskania przychodów istotnym jest zatem ustalenie, co należy rozumieć pod pojęcie "wartość kapitału własnego", gdy mamy do czynienia z podatnikiem podatku dochodowego, jakim jest Podatkowa Grupa Kapitałowa.

Skoro Podatkowa Grupa Kapitałowa jest podatnikiem podatku dochodowego, to wartość kapitału własnego powinna być ustalona jako wartość zsumowanych kapitałów własnych wszystkich spółek wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej. Inne podejście przeczyłoby istocie funkcjonowania i zasad rozliczeń Podatkowej Grupy Kapitałowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się w zakresie:

* ustalenia, czy odsetki wypłacane w ramach opisanego systemu będą podlegały przepisom art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - za nieprawidłowe,

* uznania, że pod pojęciem "wartość kapitału własnego" należy rozumieć wartość zsumowanych kapitałów własnych wszystkich spółek wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej - za nieprawidłowe.

Umowa "cash poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool leadera (lidera), którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p., do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się:

* odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni;

* odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Przy czym, zgodnie z art. 16 ust. 6 u.p.d.o.p., wskaźnik procentowy, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, posiadanych udziałów (akcji) w spółce określa się na podstawie liczby praw głosu, jakie w związku z posiadanymi udziałami (akcjami) przysługują danemu podmiotowi; przepis art. 11 ust. 5b stosuje się odpowiednio. W przypadku wspólnika spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, niebędącego akcjonariuszem uważa się, że ten wskaźnik procentowy pozostaje spełniony bez względu na wielkość jego udziału w tej spółce.

Przez pożyczkę, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu (art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p.).

Zgodnie natomiast z art. 16 ust. 7g u.p.d.o.p., wartość zadłużenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, pomniejsza się o wartość pożyczek udzielonych podmiotom powiązanym, wskazanym w tych przepisach.

Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7h u.p.d.o.p., wartość kapitału własnego, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, o których mowa w tych przepisach, bez uwzględnienia kapitałów z aktualizacji wyceny oraz części kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki lub funduszu udziałowego w spółdzielni, jaka nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki lub członkom wobec tej spółdzielni, a także wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

Zauważyć należy, że umowa cash poolingu to forma zarządzania finansami, stosowana przez podmioty należące do jednej grupy. Celem tego typu narzędzia finansowego jest minimalizowanie kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy.

Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do umowy cash poolingu, stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, że jeden z podmiotów przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi, celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez podmiot środki finansowe podlegają zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek. W konsekwencji faktycznym celem umowy cash poolingu jest udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek.

Istotą zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki jest przejście prawa własności przedmiotu pożyczki na pożyczkobiorcę oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu, czyli do przeniesienia własności takiego samego przedmiotu na pożyczkodawcę.

Opisana we wniosku umowa cash poolingu wypełnia zatem przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p. W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami, przy jednoczesnej - wynikającej z logiki systemu zarządzania płynnością finansową - konieczności zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniu w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek.

Z ekonomicznego punktu widzenia finansowanie to ma cechy pożyczki, gdyż w wyniku sfinansowania ujemnego salda wykazanego przez danego uczestnika umowy nadwyżką środków zgromadzonych przez innych uczestników, uczestnik ten nie jest zobowiązany do zapłaty odsetek na rzecz banku z tytułu debetu jego rachunku, który by wystąpił w sytuacji, gdyby niedoboru tego nie pokrył inny uczestnik umowy. W miejsce zatem dłużnego kredytowania debetu, jaki występuje na rachunku prowadzonym na rzecz danego uczestnika, w następstwie umowy cash poolingu kredytowanie takie nie jest realizowane ze środków banku, lecz innego bądź innych uczestników umowy, w zamian za wynagrodzenie wypłacane w postaci odsetek tym uczestnikom, którzy wykazywali saldo dodatnie, i którzy tym samym finansowali także saldo ujemne innych uczestników.

Uzyskiwane zatem przez uczestników umowy wynagrodzenie w postaci odsetek jest uzyskane z tytułu czasowego finansowania debetu innych uczestników umowy. Tym samym nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku środków finansowych, które posłużą pokryciu niedoborów finansowych innych uczestników umowy, można mówić o ich udzieleniu innym uczestnikom umowy w formie pożyczki w rozumieniu wyżej powołanego art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p.

Mając zatem na względzie treść stanowiska Wnioskodawcy zawartego we wniosku należy stwierdzić, że jest ono nieprawidłowe, gdyż w kontekście przedstawionej umowy cash poolingu, nie można wykluczyć okoliczności stosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p., z uwagi na brzmienie art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p.

Wnioskodawca podnosi jednocześnie, że pod pojęciem "wartość kapitału własnego", o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p., należy rozumieć wartość zsumowanych kapitałów własnych wszystkich spółek wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej z uwagi na to, że podatnikiem podatku dochodowego jest Podatkowa Grupa Kapitałowa.

Z poglądem reprezentowanym wyżej przez Wnioskodawcę zgodzić się nie można. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w art. 1a szczegółowo określa, że podatnikami mogą być również grupy co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które pozostają w związkach kapitałowych, zwane dalej "podatkowymi grupami kapitałowymi".

Przepis art. 1a u.p.d.o.p. zawiera regulacje w zakresie warunków jakie muszą zostać spełnione, aby grupa mogła być uznana za podatkową grupę kapitałową, warunków jakie spełniać powinna umowa podatkowej grupy kapitałowej, zasad i trybu zgłaszania tej umowy naczelnikowi urzędu skarbowego oraz sposobu rejestracji umowy jak i zgłaszania zmian w umowie i możliwych skutków tych zmian oraz kwestie związane ze sposobem rozliczania podatku dochodowego od osób prawnych, w tym zaliczek na ten podatek oraz zasad ustalania odpowiedzialności za zobowiązania podatkowej grupy kapitałowej z tytułu podatku dochodowego należnego za okres obowiązywania umowy. W treści powołanego przepisu nie zostały zawarte żadne, ogólne czy też szczególne zasady ustalania przychodów, kosztów uzyskania przychodów jak i dochodów znamienne, typowe czy też charakterystyczne dla spółek wchodzących w skład podatkowej grupy kapitałowej.

Zgodnie z art. 7a ust. 1 u.p.d.o.p., w podatkowych grupach kapitałowych przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym, obliczanym zgodnie z art. 19, jest osiągnięty w roku podatkowym dochód stanowiący nadwyżkę sumy dochodów wszystkich spółek tworzących grupę nad sumą ich strat. Jeżeli za rok podatkowy suma strat przekracza sumę dochodów spółek, różnica stanowi stratę podatkowej grupy kapitałowej. Dochody i straty spółek oblicza się zgodnie z art. 7 ust. 1-3.

W myśl art. 7a ust. 2 u.p.d.o.p., straty, o której mowa w ust. 1, poniesionej przez podatkową grupę kapitałową nie pokrywa się z dochodu poszczególnych spółek w razie upływu okresu obowiązywania umowy lub po utracie statusu podatkowej grupy kapitałowej, z przyczyn określonych w art. 1a ust. 10.

Stosownie do postanowień art. 7a ust. 3 u.p.d.o.p., z dochodu podatkowej grupy kapitałowej nie pokrywa się strat spółek wchodzących w skład grupy, poniesionych przez nie w okresie przed powstaniem grupy.

Z treści tego przepisu wynika, że każda ze spółek wchodzących w skład podatkowej grupy kapitałowej podlega przepisom u.p.d.o.p. Wszystkie elementy składowe dochodu służące obliczaniu wysokości podatku określa się najpierw na poziomie poszczególnych, wchodzących w skład grupy spółek a następnie tak ustalone dochody lub straty sumuje się na poziomie całej podatkowej grupy kapitałowej.

Ustawodawca w sposób wyraźny i wyczerpujący wskazał w u.p.d.o.p. regulacje, które nie mają zastosowania do ustalania dochodów spółek wchodzących w skład podatkowej grupy kapitałowej; są to przepisy dotyczące cen transferowych (art. 11 ust. 8 u.p.d.o.p.) oraz przepis art. 16 ust. 1 pkt 14 u.p.d.o.p.

Dodać należy, że najważniejszym przywilejem, który uzyskują podatkowe grupy kapitałowe, jest prawo kumulacji strat i dochodów w spółkach tworzących grupę. Przedmiotem opodatkowania jest tu dochód osiągnięty w roku podatkowym, będący nadwyżką dochodów nad sumą strat we wszystkich spółkach tworzących grupę. Dochody i straty spółek określa się zgodnie z zasadami ogólnymi obowiązującymi dla osób prawnych.

Analiza art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p., prowadzi natomiast do wniosku, że ustawodawca nie przewidział żadnych odstępstw, które stawiałyby członków grupy kapitałowej w pozycji uprzywilejowanej w stosunku do innych spółek podlegających przepisom tej ustawy.

Nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że skoro Podatkowa Grupa Kapitałowa jest podatnikiem podatku dochodowego, to wartość kapitału własnego powinna być ustalona jako wartość zsumowanych kapitałów własnych wszystkich spółek wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej i że inne podejście przeczyłoby istocie funkcjonowania i zasad rozliczeń Podatkowej Grupy Kapitałowej.

Skoro ustawodawca uznał, że tylko określonych, jednoznacznie wskazanych przepisów nie stosuje się do ustalania dochodów podatkowej grupy kapitałowej, przy jednoczesnym założeniu, że każda ze spółek wchodzących w skład podatkowej grupy kapitałowej podlega przepisom u.p.d.o.p. (art. 7a u.p.d.o.p.), to przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p. stosuje się dla ustalania dochodu poszczególnych spółek wchodzących w skład podatkowej grupy kapitałowej.

Zatem w przypadku Podatkowej Grupy Kapitałowej pod pojęciem "wartość kapitału własnego", o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p. należy rozumieć wartość kapitału własnego spółki będącej członkiem Podatkowej Grupy Kapitałowej, która jest pożyczkobiorcą.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym pod pojęciem "wartość kapitału własnego" należy rozumieć wartość zsumowanych kapitałów własnych wszystkich spółek wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej z uwagi na to, że podatnikiem podatku dochodowego jest Podatkowa Grupa Kapitałowa, należało uznać za nieprawidłowe.

Zaakcentować należy, że tut. organ podatkowy formułując rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie dokonał analizy orzecznictwa organów podatkowych (interpretacji indywidualnych) odnoszących się do podobnych stanów faktycznych/zdarzeń przyszłych, w tym interpretacji powołanych przez Wnioskodawcę, uwzględniając jednak przede wszystkim naczelną zasadę dotyczącą instytucji interpretacji indywidualnej, tj. zasadę praworządności wyrażoną w art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm., której odzwierciedleniem na gruncie prawa podatkowego jest norma prawna określona w art. 120 (w zw. z art. 14h) Ordynacji podatkowej.

Podkreślić należy, że odmienne rozstrzygnięcia organów podatkowych dokonane nawet w analogicznych zagadnieniach nie mogą stanowić podstawy do żądania analogicznego rozstrzygnięcia sprawy podatnika, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa.

Jednocześnie podkreślić należy, że ze względów wskazanych w uzasadnieniu niniejszej interpretacji tut. organ nie podziela stanowiska zawartego w powołanych przez Wnioskodawcę interpretacjach.

Na podstawie art. 14e ustawy - Ordynacja podatkowa, Minister Finansów może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Ponadto, wskazać należy na generalną zasadę, że nawet gdyby w odniesieniu do innych podatków lub innych okresów rozliczeniowych, organy podatkowe wydały odmienne rozstrzygnięcia, to nigdy nie może to stanowić podstawy do żądania analogicznego rozstrzygnięcia sprawy podatnika, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa. W przypadku takiej rozbieżności, na organie podatkowym ciąży obowiązek podjęcia z urzędu prawem przewidzianych środków do skorygowania wadliwych decyzji, adresowanych do innych podatników. Organ nie może bowiem powielać ewentualnego błędu popełnionego w innej sprawie (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 14 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/Gl 848/07). Podobnie stwierdził WSA w Łodzi w orzeczeniu z dnia 18 listopada 2008 r. (sygn. akt I SA/Łd 907/08). Również w innych orzeczeniach sądowych zgodnie przyjmuje się, że zasada zaufania wyrażona w art. 121 Ordynacji podatkowej nie może być rozumiana jako konieczność wydawania decyzji sprzecznych z obowiązującym prawem i powielających poprzednie błędy (wyrok NSA z dnia 8 grudnia 1999 r., sygn. akt SA/Sz 1775/98, Serwis Podatkowy 2001, Nr 4, poz. 12). Korzystniejsze, ale niezgodne z prawem orzeczenie w stosunku do innej osoby, znajdującej się w takiej samej sytuacji faktycznej i prawnej, nie rodzi po stronie podatnika prawa do potraktowania go w ten sam sposób (wyrok NSA z dnia 19 kwietnia 2005 r., sygn. akt FSK 1660/04, GP 2005, nr 77, s. 6). Tutejszy Organ podatkowy zgadza się z tezą wyroku NSA z dnia 18 lipca 2001 r., sygn. akt SA/Sz 797/00, LexPolonica nr 362513 - "Zasada wyrażona w art. 121, iż postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzące zaufanie do organów podatkowych, nie może być rozumiana jako wydawanie decyzji sprzecznych z obowiązującym prawem".

Można także zauważyć, że obecne stanowisko organów podatkowych w powyższym zakresie pozostaje jednolite. Tytułem przykładu można powołać interpretację indywidualną wydaną przez: Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 25 lipca 2013 r., nr ITPB3/423-185/13/DK, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 10 lipca 2013 r., nr ILPB4/423-114/13-2/MC, czy też Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 24 lutego 2014 r., nr IPTPB3/423-469/13-4/GG.

Odnosząc się natomiast do powołanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyroków - wspierających argumentację Wnioskodawcy - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działający w imieniu Ministra Finansów, ze względów wskazanych w powyższym uzasadnieniu, nie podziela prezentowanego w nich stanowiska. Zauważyć również należy, że postępowanie w sprawie dotyczy wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. W jego wyniku, organ udzielając interpretacji, przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa podatkowego i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do sytuacji indywidualnej wskazanej przez Wnioskodawcę. Nie można zatem utożsamiać "trybu interpretacji" z postępowaniem podatkowym, a w konsekwencji żądać, aby wydając interpretacje organ, odnosił się osobno do każdego powołanego we wniosku wyroku sądowego, czy też prowadził szeroko rozumianą polemikę z każdym poglądem Wnioskodawcy. Powołane przez Wnioskodawcę wyroki zostały potraktowane jako element stanowiska w sprawie, którego ze względów wskazanych w niniejszej interpretacji tutejszy organ nie podziela.

Zauważyć także można, że stanowisko organu zawarte w niniejszej interpretacji znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych - przykładowo wyroki: WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 30 stycznia 2014 r., sygn. akt I SA/Go 604/13; WSA w Poznaniu z dnia 2 kwietnia 2014 r., sygn. akt I SA/Po 1014/13; WSA w Lublinie z dnia 11 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Lu 240/14.

WSA w Gorzowie Wielkopolskim w ww. wyroku stwierdził, że: "(...) w odniesieniu do odsetek od salda ujemnego, płaconych przez skarżącą spółkę w związku z uczestnictwem w cash poolingu na rzecz pozostałych uczestników tej umowy, mogą znaleźć zastosowanie ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych".

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.