IPPB5/423-821/09-2/DG - Możliwość potrącenia kosztów uzyskania przychodów, bezpośrednio związanych z wydatkami na wykonanie usługi budowlanej, w dacie ich poniesienia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 15 grudnia 2009 r. (data wpływu 21 grudnia 2009 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie momentu potrącenia kosztów bezpośrednio związanych z przychodami - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 grudnia 2009 r. wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie momentu potrącenia kosztów bezpośrednio związanych z przychodami.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Przedmiotem działalności spółki jest między innymi wykonywanie usług budowlanych. Spółka zamierza podpisać kontrakt na wykonanie usługi budowlanej polegającej na gruntownej renowacji obiektu budowlanego. Kontrakt przewiduje wykonanie całej usługi w okresie od 4 stycznia 2010 r. do 31 maja 2010 r. oraz wypłatę wynagrodzenia po jej ukończeniu. W okresie od stycznia do maja 2010 r. spółka będzie ponosiła koszty związane z zakupem materiałów budowlanych oraz usług budowlanych od podwykonawców niezbędnych od wykonania zakontraktowanych prac. Podatek dochodowy od osób prawnych spółka rozlicza w okresach kwartalnych

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy koszty uzyskania przychodu bezpośrednio związane z zakontraktowanym na II kwartał 2010 r. przychodem za wykonanie usługi budowlanej, które spółka poniesie w okresie od stycznia do końca maja 2010 r. mogą być potrącane w tym okresie na bieżąco (w dacie ich poniesienia), tym samych wpływając na obniżenie podstawy opodatkowania przy kalkulacji zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych za I kwartał 2010 r....

Zdaniem wnioskodawcy spółka może potrącać koszty uzyskania przychodu bezpośrednio związane z zakontraktowanym na II kwartał 2010 r. przychodem za wykonanie opisanej usługi budowlanej w dacie ich poniesienia (stosując odpowiednio art. 15 ust. 4g ustawy o CIT), tym samym obniżając podstawę opodatkowania przy kalkulacji zaliczki na podatek dochodowy za I kwartał 2010 r. o koszty uzyskania przychodu poniesione w okresie od stycznia do końca marca 2010 r. Artykuł 15 ust. 1 ustawy o CIT stanowi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Jednocześnie, na podstawie art. 15 ust. 4 ustawy o CIT koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. Z przepisu tego wynika, że data poniesienia bezpośredniego kosztu uzyskania przychodu może być dużo wcześniejsza niż data osiągnięcia odpowiadającego mu przychodu i nie jest ona tożsama z datą potrącenia. Moment osiągnięcia przychodu nie wypływa tym samym na spełnienie określonego w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT generalnego warunku uznania kosztu poniesionego za koszt uzyskania przychodu, a jedynie warunkuje jego potrącalność, którą ustawodawca dopuścił w obrębie całego roku podatkowego (z zastrzeżeniem art. 15 ust. 4c ustawy o CIT), w którym moment osiągnięcia przychodu nastąpi.

W przypadku podpisania kontraktu na wykonanie usługi budowlanej wszelkie koszty bezpośrednie poniesione w celu jej realizacji są kosztami uzyskania przychodu w momencie ich poniesienia (z uwzględnieniem art. 16 ust. 1 ustawy o CIT). Moment ich potrącenia w danym roku podatkowym, czyli obniżenia nimi podstawy opodatkowania, uwarunkowany jest od zaistnienia przychodu za wykonanie usługi budowlanej w tym roku podatkowym. Ustawodawca nie wskazuje konkretnej daty potrącenia w obrębie roku podatkowego i nie łączy momentu potrącenia z momentem osiągnięcia przychodu. Jedynym warunkiem potrącalności kosztu bezpośredniego w danym roku podatkowym jest wystąpienie w tym roku przychodu z nim związanego. Nie jest więc nieprawidłowym działaniem potrącenie bezpośredniego kosztu uzyskania przychodu np. w dacie 31 stycznia 2010, gdy przychód z nim związany został osiągnięty 31 maja 2010.

Podsumowując, wnioskodawca nie widzi przeszkód by zastosować rozliczenie opisane na wstępie tego stanowiska. Przedstawiony sposób potrącania kosztów uzyskania przychodu bezpośrednio związanych z przychodem za wykonanie opisanej usługi będzie nieprawidłowy tylko w sytuacji gdy spółka nie osiągnie przychodu za wykonanie tej usługi do końca 2010 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Powyższe oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Zatem do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały one prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

Dla celów podatku dochodowego od osób prawnych istotne jest właściwe określenie momentu potrącalności kosztów. Zasady podatkowego rozpoznawania momentu potrącalności wydatków stanowiących w myśl art. 15 ust. 1 ww. ustawy koszty uzyskania przychodów regulują przepisy art. 15 ust. 4 i 4a-4h ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Generalnym aktem prawnym określającym zasady funkcjonowania kosztów w przedsiębiorstwie jest ustawia z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn. zm., dalej: u.rach). Przepisy ustawy o rachunkowości nie są jednak podatkotwórcze, co nie oznacza jednak, iż w pewnych obszarach rozwiązania przyjęte w rachunkowości niejako wprost (automatycznie) przekładają się na skutki rachunku podatkowego.

Zasady potrącalności kosztów uzyskania przychodów regulują przepisy art. 15 ust. 4-4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, które w tym względzie zawierają trzy odrębne reguły, tj.:

W myśl art. 15 ust. 4b:

Artykuł 15 ust. 4c określa natomiast, że jeżeli koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, zostały poniesione po dniu, o którym mowa w art. 15 ust. 4b, to wówczas takie koszty należy uwzględnić przy obliczeniu dochodu za rok podatkowy następujący po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane zeznanie;

W świetle wyżej wskazanych zasad data potrącalności kosztów zależy od charakteru powiązania tych kosztów z przychodem podatkowym.

Jednocześnie w art. 15 ust. 4e ustawodawca wyjaśnił, że za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Wyjaśnić w tym miejscu należy, iż wskazane w ww. przepisie określenie, że dniem poniesienia kosztu jest dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych oznacza, że dla celów podatkowych koszt ten należy rozpoznać w oparciu o uregulowania wynikające z rachunkowości. Dodatkowym potwierdzeniem na słuszność powyższego stwierdzenia jest też art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który wyraźnie wskazuje, że księgi rachunkowe prowadzone zgodnie z ustawą o rachunkowości powinny zapewnić określenie wysokości dochodu do opodatkowania (straty) i wysokości należnego podatku za rok podatkowy.

Podstawą zapisu w księgach rachunkowych jest dowód księgowy, który powinien zawierać m.in. datę dokonania operacji oraz stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja) (art. 21 ust. 6 u.rach). A zapis księgowy powinien zawierać m.in. datę dokonania operacji gospodarczej, określenie rodzaju i numer identyfikacyjny dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu oraz jego datę, jeżeli różni się od daty dokonania operacji, kwotę i datę zapisu (art. 23 ust. 2 u.rach).

Zatem o zadekretowaniu dokumentu do danego miesiąca decyduje data dokonania operacji gospodarczej. Dekret na fakturze czy innym dowodzie księgowym powinien wskazywać jako datę ujęcia w kosztach właśnie ten miesiąc, na który przypada data dokonania operacji. Data zapisu księgowego jest tylko datą techniczną wprowadzenia informacji do systemu.

Ujęcie (zaksięgowanie) kosztu w księgach rachunkowych określa więc datę powstania kosztu podatkowego. Przepisy o rachunkowości decydują, na który dzień ujmuje się w księgach rachunkowych koszt, a tym samym przesądzają o dacie poniesienia kosztu podatkowego, z zastrzeżeniem rezerw i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Każda jednostka powinna określić zasady rozliczania kosztów w polityce rachunkowości. Podstawową zasadą jest zasada memoriału (art. 6 u.rach.) nakazująca przypisywanie kosztów i przychodów do okresu, którego dotyczą.

Zgodnie z art. 20 u.rach., do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzać w postaci zapisu każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym. Co do zasady, jeżeli faktura wpływa do jednostki po zamknięciu okresu sprawozdawczego (zapłaceniu zaliczki), to koszt podatkowy powstanie w miesiącu otrzymania i zaksięgowania faktury.

Właściwe określenie kosztów uzyskania przychodów, jak również właściwe ustalenie momentu ich poniesienia jest o tyle istotne, że rzutuje na wysokość podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, której przedmiotem co do zasady jest - jak wynika z art. 7 ust. 1-2 tej ustawy podatkowej - dochód oznaczający nadwyżkę sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania.

Ustawodawca w ustawie podatkowej nie zdefiniował pojęcia "koszty bezpośrednio związane z przychodami" oraz "koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami". Ogólne znaczenie tych pojęć można ustalić posługując się ich językowym znaczeniem. I tak, przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpłynęło bezpośrednio na uzyskanie określonego przychodu, kosztami zaś innymi niż koszty bezpośrednio związane z przychodami są wszelkie inne koszty, w tym koszty dotyczące całokształtu działalności podatnika związane z jego funkcjonowaniem. W stosunku do tego rodzaju kosztów doszukiwanie się ich bezpośredniości w relacji z przychodami nie wchodzi w rachubę. Takie bowiem koszty, chociaż niewątpliwie związane z osiąganymi przychodami, nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami.

Jednakże należy mieć na względzie, że każda próba zdefiniowania tych pojęć "kosztowych" w danym przypadku musi opierać się na analizie uwzględniającej konkretne okoliczności sprawy. Innymi słowy taka analiza nie może być przeprowadzona in abstracto, lecz musi brać pod uwagę okoliczności każdego konkretnego przypadku. Ocena tej kwestii musi być dokonywana niezależnie, w każdym indywidualnym przypadku, nie ma bowiem jednej reguły kwalifikacji kosztów w różnych stanach faktycznych. W kontekście ogólnej reguły wynikającej z obecnie obowiązujących uregulowań podatkowych, że ujęcie w księgach rachunkowych (zaksięgowanie) kosztu na określony dzień decyduje o dacie i sposobie rozliczenia wydatku jako kosztu podatkowego - niezmiernie istotnymi czynnikami (poza też innymi) przy dokonywaniu takiej oceny są specyfika działalności danej firmy i przyjęte przez nią rozwiązania w rachunkowości, w tym określone w jej polityce rachunkowości. Zgodnie bowiem z powszechnie przyjętym w doktrynie poglądem, w konkretnym stanie faktycznym o charakterze danego kosztu decyduje przyjęta polityka w zakresie rachunkowości, będąca odzwierciedleniem rodzaju działalności wykonywanej przez podatnika.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca świadczy usługi budowlane. Spółka zamierza podpisać kontrakt na wykonanie usługi budowlanej w okresie od 4 stycznia do 31 maja 2010 r. oraz wypłatę wynagrodzenia po jej ukończeniu. Z uwagi na to że Spółka rozlicza się w okresach kwartalnych, wykonanie usługi odbędzie się w pierwszym kwartale a zapłata za nią wystąpi w drugim kwartale.

Przepisy ustawy o rachunkowości przewidują możliwość zapisania w księgach wszystkich zdarzeń gospodarczych, niezależnie od tego, czy związane z nimi wydatki są kosztem podatkowym czy nie (definicja kosztu - art. 3 ust. 1 pkt 31 ustawy o rachunkowości). Należy jednak rozróżnić koszty podatkowe od kosztów bilansowych. Wynik finansowy jednostki (przedsiębiorstwa) obliczany jest w oparciu o koszty bilansowe. Natomiast dla potrzeb obliczenia podatku dochodowego ustala się, jakie koszty nie są uznawane przez ustawy podatkowe i oddziela się je od kosztów wykazanych w księgach.

Na gruncie ustawy o rachunkowości w kwestii rozliczania kosztów w czasie chodzi o podjęcie wyważonej decyzji opartej w szczególności o zasadę współmierności kosztów i przychodów, czy poniesione w danym okresie koszty, a dotyczące okresów przyszłych należy ująć w księgach i odnieść do wyniku finansowego bieżącego, czy też przyszłego okresu. Dopiero moment odpisu kosztów w ewidencji rachunkowej w ciężar kont o charakterze wynikowym mający wpływ na ustalenie prawidłowego wyniku finansowego (zysku) firmy, jest momentem mającym również wpływ na wynik podatkowy (dochód). Wynik finansowy bowiem obliczony na podstawie rachunku zysków i strat, zgodnie z ustawą o rachunkowości, z uwzględnieniem ustaw podatkowych stanowi podstawę naliczenia podatku dochodowego. W związku z powyższym nie jest obojętne, kiedy koszt bilansowy może być uznany za koszt podatkowy.

Skoro ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych obejmuje tylko koszty nazwane w niej kosztami uzyskania przychodów, to do takich kosztów należy odnieść sformułowanie "koszt w księgach podatkowych", który należy uwzględnić przy rozliczeniach podatkowych. Jak już wcześniej wskazano w celu ustalenia dochodu do opodatkowania dokonuje się oddzielenia kosztów bilansowych od kosztów podatkowych, i tylko te ostatnie uwzględnia się przy ustaleniu podstawy opodatkowania.

Zatem odnosząc się do przedstawionego zdarzenia przyszłego, w którym Wnioskodawca kwalifikuje koszty wykonania usług budowlanych do kosztów bezpośrednio związanych z przychodami, zastosowanie znajdzie art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W oparciu o zasadę współmierności kosztów i przychodów, koszty dotyczące I-III 2010 r. należy ująć w księgach i odnieść do wyniku finansowego okresu osiągnięcia przychodu z wykonanej usługi, tj. maj 2010 r.

Reasumując, za nieprawidłowe należy uznać stanowisko Spółki w kwestii potrącania kosztów na bieżąco (w dacie ich poniesienia) w sytuacji uznania wydatków na wykonanie usługi budowlanej za koszty bezpośrednio związane z przychodami.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.