IPPB5/423-713/09-2/JC - Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów spółki wydatków poniesionych na organizację spotkań z klientami w restauracjach, w tym na nabycie usług gastronomicznych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 4 listopada 2009 r. (data wpływu 12 listopada 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków ponoszonych podczas spotkań z kontrahentami poza siedzibą Spółki - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 listopada 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków ponoszonych podczas spotkań z kontrahentami poza siedzibą Spółki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

Spółka prowadzi działalność gospodarczą na terenie całej Polski, polegającą na usługowym magazynowaniu i przeładunku produktów ropopochodnych. Ponadto, Spółka oferuje także usługi takie jak uszlachetnianie i komponowanie paliw oraz badania laboratoryjne produktów naftowych.

Spółka organizuje okazjonalne spotkania z obecnymi, jak również potencjalnymi kontrahentami, w czasie których omawiane są różnego rodzaju sprawy związane z działalnością gospodarczą Spółki, takie jak:

Spotkania te organizowane są poza siedzibą Spółki, w restauracjach. O wyborze lokalizacji decyduje miejsce siedziby kontrahenta, możliwość dogodnego dojazdu na miejsce spotkania oraz brak wystarczającej powierzchni sal konferencyjnych w siedzibie Spółki.

W trakcie spotkań na koszt Spółki serwowane są posiłki (lunch obiad). Nie mają one charakteru wystawnego, odpowiadają zwyczajowym normom przyjętym w stosunkach handlowych z kontrahentami.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Spółka może zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów wydatki na usługi gastronomiczne związane ze spotkaniami z kontrahentami.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Spółka stoi na stanowisku, iż ponoszone w analizowanym stanie faktycznym wydatki na usługi gastronomiczne spełniają przesłanki art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, tj.:

Spółka w swoim działaniu nastawiona jest na maksymalizację zysków i w tym celu podejmuje szereg działań, które mają wspomagać osiągnięcie wytyczonego celu. Zakup usług gastronomicznych oferowanych kontrahentom, potencjalnym klientom podczas spotkań biznesowych, ma służyć właśnie temu celowi, poprzez zapewnianie optymalnych warunków odbywania spotkań, wpływających na ich przebieg i efektywność. W konsekwencji, wydatki na usługi gastronomiczne spełniają warunek wynikający z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

W art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT z kosztów uzyskania przychodów ustawodawca wyłączył wydatki na reprezentację, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Przytoczony przepis wskazuje wydatki na reprezentację wymieniając, że w szczególności takimi wydatkami mogą być usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych. Redakcja tego przepisu nie oznacza jednak, że wydatki na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, w każdym przypadku stanowią wydatki na reprezentację. Zdaniem Spółki, wydatki na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, na mocy art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów jedynie wówczas, gdy stanowią wydatki o charakterze reprezentacji.

Potwierdza to wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 12 czerwca 2008 r. (III SA/Wa 151/08), który wskazuje, że "wymienienie jako przykładowych wydatków na usługi gastronomiczne, zakupu żywności i napojów w tym alkoholowych, nie oznacza, iż wydatki te nigdy nie będą kosztami. Stwierdzić należy, że nie są one kosztami jedynie wówczas, gdy mają charakter reprezentacyjny."

Ustawodawca nie zdefiniował w ustawie o CIT oraz w innych przepisach podatkowych pojęcia reprezentacji. Zgodnie z definicją zawartą w słowniku języka polskiego, "reprezentacja" określona została jako okazałość, wystawność, wytworność w czyimś sposobie życia, związaną ze stanowiskiem, pozycją społeczną (Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod red. Stanisława Dubisza, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2007). Zaś termin "okazały" definiowany jest jako wspaniały, imponujący wygląd, obfitość, wystawność, przepych wspaniałość, a termin "wystawny" jako świadczący o zamożności, okazale urządzony, zorganizowany, bogaty, wspaniały, suty (Słownik Języka Polskiego PWN pod red. prof. Mieczysława Szymczaka). Pojęcia te odnoszą się do realiów życia społecznego, powszechnego odbioru zachowań - czy stanowią one rozpowszechniony standard, czy też wykraczają poza ten standard, uznawane są za wyszukane i zwracają uwagę.

Spółka stoi na stanowisku, iż poczęstunki kontrahentów, czy to w formie poczęstunków kawą i herbatą w siedzibie Spółki, czy też poczęstunek kontrahentów w restauracji, stanowią kanon kultury i nie stanowią wydatków na reprezentację. Wydatki te bowiem nie mają znamion wystawności i nie wykraczają poza zwykłe ramy gościnności przyjęte powszechnie w kontaktach handlowych. Ponadto, o czym Spółka wspomniała już powyżej, spotkania z kontrahentami w restauracjach są często podyktowane brakiem odpowiednich warunków lokalowych w siedzibach Spółki oraz chęcią zapewnienia kontrahentom możliwości dogodnego dojazdu na spotkania.

Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 27 listopada 2008 r. (I SA/Łd 1112/08) odnoszącym się do ujęcia w kosztach uzyskania przychodów wydatków na usługi gastronomiczne poniesione w związku z organizacją spotkania roboczego. Sąd stwierdził, że "środki ujęte w spornej fakturze nie miały służyć podnoszeniu prestiżu spółki w oczach uczestników. Były to koszty poniesione w związku z oczekiwaniem na realizację uzgodnionych zasad współdziałania, które dopiero w przyszłości miały przynieść spółce korzyści finansowe. W związku z powyższym nie można uznać, iż wydatki poniesione w związku z organizacją takiego spotkania biznesowego mieściły się w pojęciu kosztów reprezentacji".

Stanowisko zbieżne ze stanowiskiem Spółki, wskazują również liczne interpretacje wydawane przez organy podatkowe. W szczególności, interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 27 sierpnia 2009 r. (IPPB5/4240-24/09-2/AM) stwierdza, że "niektóre z wydatków ponoszonych na zakup artykułów spożywczych, czy usług gastronomicznych nie powinny być rozpatrywane jako wydatki o charakterze reprezentacyjnym, lecz jako "zwykłe" koszty związane prowadzeniem działalności gospodarczej. W konsekwencji wydatki te powinny być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Spółka zaprosiła kontrahenta do restauracji mając na celu przede wszystkim przeprowadzenie rozmów biznesowych, a nie okazywanie przepychu".

Podobne stanowisko odnośnie zaliczenia wydatków na usługi gastronomiczne do kosztów uzyskania przychodów Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zajmował w interpretacjach z 19 maja 2009 r. (IPPB3/423-167/09-4/k.k.), 9 marca 2009 r. (IPPB5/423-278/08-2/AS) oraz z 19 lutego 2009 r. (IPPB3/423-1683/08-2/EŻ).

Podsumowując, Spółka stoi na stanowisku, że opisane wydatki na usługi gastronomiczne mogą stanowić koszty uzyskania przychodów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 i 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do kosztów uzyskania przychodów zalicza się wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Na podstawie powyższego przepisu możliwe jest zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatku, który - racjonalnie oceniając - mógłby przyczynić się do powstania przychodu czy jego zwiększenia, nawet jeżeli przychód faktycznie nie wystąpi.

Decydującym czynnikiem pozwalającym zaliczyć dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów jest zatem poniesienie go w celu osiągnięcia przychodu, bądź zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, przy czym każdy wydatek, poza wyraźnie wskazanym w ustawie - wymaga indywidualnej oceny pod kątem adekwatnego związku z przychodami i racjonalności działania podmiotu.

Nie każdy koszt poniesiony w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Takimi kosztami bowiem nie mogą być wydatki enumeratywnie wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Powyższe oznacza, iż wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiągniętymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. W szczególności zaś wydatki poniesione w celu uzyskania przychodu (zachowania, zabezpieczenia źródła przychodu), względnie w celu uniknięcia ryzyka wystąpienia strat, bądź znacznego zmniejszenia uzyskiwanych dotąd dochodów.

Należy jednocześnie zaznaczyć, iż prawidłowe zaliczenie wydatku do kosztów uzyskania przychodów uwarunkowane jest wykazaniem jego celowości i związku z przychodem, jak i prawidłowym udokumentowaniem. Należy zwrócić przy tym uwagę, że to na podatniku ciąży obowiązek wykazania związku poniesionych wydatków z przychodami, bo to on wywodzi skutki prawne w postaci zmniejszenia zobowiązania podatkowego.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje terminu "reprezentacja", dlatego też należy posłużyć się wykładnią językową.

Przez reprezentację rozumie się "okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia, związaną ze stanowiskiem, pozycją społeczną" - Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod redakcją prof. S.D (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007).

Przenosząc tę definicję na grunt ustawy podatkowej, należy uznać, że reprezentacja to przede wszystkim każde działanie skierowane do istniejących lub potencjalnych kontrahentów podatnika lub osoby trzeciej w celu stworzenia oczekiwanego wizerunku podatnika w celu ułatwienia zawarcia umowy lub stworzenia korzystnych warunków jej zawarcia. Wydatki na reprezentację to koszty, jakie ponosi podatnik w celu wykreowania swojego pozytywnego wizerunku, uwypuklenia swojej zasobności, profesjonalizmu. Wydatki te jednocześnie w sposób pośredni promują firmę. Pojęcie reprezentacji dotyczy kontaktów podatnika w stosunkach z innymi podmiotami i pozostaje w związku z zakresem prowadzonej przez podatnika działalności.

W przedstawionym wniosku Wnioskodawca będący spółką z ograniczoną odpowiedzialnością organizuje okazjonalne spotkania z obecnymi, jak również potencjalnymi kontrahentami, w czasie których omawiane są różnego rodzaju sprawy związane z działalnością gospodarczą Spółki (przedstawienie warunków umów na świadczone przez Spółkę usługi, prezentowanie aktualnej oferty handlowej w celu pozyskania nowych kontrahentów, negocjowanie postanowień umów zawieranych lub zawartych w przeszłości z kontrahentem).

Spotkania te organizowane są poza siedzibą Spółki, w restauracjach. O wyborze lokalizacji decyduje miejsce siedziby kontrahenta, możliwość dogodnego dojazdu na miejsce spotkania oraz brak wystarczającej powierzchni sal konferencyjnych w siedzibie Spółki.

W trakcie spotkań na koszt Spółki serwowane są posiłki (lunch obiad).

W kontekście zdefiniowanego powyżej pojęcia "reprezentacja" oraz analizy przytoczonego art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jednoznacznie wynika, że ponoszone przez Wnioskodawcę wydatki w trakcie spotkań z kontrahentami poza biurem Spółki w restauracjach wiążą się z kreowaniem i utrwalaniem pozytywnego wizerunku firmy, a zatem nie mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów.

Ponadto należy zauważyć, iż poniesione przez Spółkę wydatki są wydatkami na reprezentację, gdyż odpowiadają reprezentacji mającej na celu przede wszystkim stworzenie oczekiwanego wizerunku firmy i ułatwienie zawarcia umowy, bądź kontraktu.

Za "reprezentację" bowiem, w potocznym rozumieniu, należy uznać działania zmierzające do stworzenia jak najkorzystniejszego wizerunku firmy.

Jak wskazał sam Wnioskodawca spotkania z kontrahentem poza siedzibą firmy są powszechnie stosowaną praktyką handlową.

Powoływanie się w tym kontekście przez Spółkę na okoliczność, że tego typu działania czy wydatki nie mają charakteru nadzwyczajnego, a jest to praktyka powszechnie spotykana nie odbiera wyżej wymienionym czynnościom cech reprezentacji, bowiem działania reprezentacyjne obejmują nie tylko imprezy czy spotkania organizowane z wielkim rozmachem lub wystawne bankiety z ekskluzywnym menu.

Fakt prowadzenia rozmów biznesowych na "neutralnym gruncie", w miłym otoczeniu i sprzyjającej atmosferze sprzyjać ma pozytywnym relacjom handlowym. Wybór miejsca poza siedzibą Spółki jest zatem autonomicznym wyborem i wiąże się ze stosowaną taktyką sprzedaży. Spotkania tego typu - czy to przy kawie, drobnym poczęstunku, obiedzie lub kolacji są "usługami gastronomicznymi", które odbywają się dla ułatwienia zawarcia umowy lub stworzenia korzystnych warunków jej zawarcia w restauracjach, a zatem noszą znamiona reprezentacji, ponieważ wpływają na stworzenie dobrego wizerunku firmy, wykazaniu zasobności i profesjonalizmu.

Zapraszając klienta lub potencjalnego kontrahenta do restauracji pracownik Spółki poświęca im swoją uwagę, traktuje w sposób wyjątkowy "goszcząc" w imieniu Spółki. Nawet przysłowiowa kawa wypita podczas spotkania trwającego kwadrans wywołać może pozytywne skutki wizerunkowe na przyszłość. Nie chodzi bowiem o jednostkowy koszt poniesiony w związku z organizacją spotkań z kontrahentami w restauracji, ale o cel, jaki zostanie dzięki takim spotkaniom osiągnięty przez Wnioskodawcę zarówno w przypadku nabycia drobnego poczęstunku, napojów, czy też zapłaty za posiłek. Jak wykazano powyżej, wydatki te w sposób pośredni promują firmę.

Niemniej nie ulega wątpliwości, że pojęcie "reprezentacji" pozostaje w związku z zakresem prowadzonej przez podatnika działalności i działania tego typu podejmowane są w celu ułatwienia zawarcia umowy lub stworzenia korzystnych warunków jej zawarcia.

Podsumowując, w oparciu o przywołane przepisy prawa należy stwierdzić, iż wydatki poniesione w związku z organizacją spotkań biznesowych z kontrahentami w restauracji (w tym wydatki na zakup posiłków) nie mogą być uznane za koszty podatkowe, pomimo ich związku z przychodem, gdyż jako wydatki o charakterze reprezentacyjnym zawierają się w katalogu wyłączeń z art. 16 ust. 1 pkt 28 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Należy podkreślić, iż przywołane przez Wnioskodawcę interpretacje organów skarbowych oraz wyroki sądów administracyjnych dotyczące przepisów prawa podatkowego wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mogą być źródłem praw i obowiązków w innych sprawach. Na mocy art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) źródłami powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

Z uwagi na powyższe przywołane interpretacje organów skarbowych i wyroki sądów administracyjnych, nie są wiążące dla tut. organu podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.